Katalog

Şengör'e yanıt! umhurıyet Bılım Tekrak Dergısı 31 Temmuz 1999 tanhlı nushası 15 ve 16 sayısında "Bılımsel Yayın Ama Nıçın?' başlıgı altında edıtore mektup olarak yayımlanan makalem uzenne benı telefonla arayan bırçok ogretım uyesı ve arkadaşım begenüerını ıfade etmışlerdı Buna karşın aynı dergının 28 Agustos 1999 tarıh ve 649 sayılı nushasmda soz konusu yazıma ulkemızm tanınmış bılım adamlanndan, sayısız odullu ve TUBA uyesı sayın Prof Dr A.M.C. Şengör açık mektupla Yayın, bılımm haberleşme aracıdır, başka hıçbır gorevı de yoktur" başlıgı altında cevap vermış ve yazıma katümadıgını ıfade etmıştır Sayın Şengor'un yazımdakı çogu meslektaşlarımın "ımzamı atanm" dedıgı goruşlenme katümamasını saygıyla karşılıyor ve her ıkı yazıyı da okuyuculann takdırıne sunuyorum C Anadolu'nun fakır bır ko yunden çıtap, eskı Koy Enstıtule rının ükogretmen okuluna donu şen okulda, devlet parasız yatılı okuma ımkânı daha sonra da Alman hukumetı bursu ıle yurtdışında doktora ımkânı bulan bınsı olan, her koşulda kendınden çok başkasına, topluma hızmetı üke edınmış bır kışı olarak, bılımsel yayında da topluma ve ınsanlıga yarar amacına sahıp olmam, Sayın Şengör'e ters gelebılır Akademık yaşamımda, 15 yülık mudur ve dekanlıgımda hızmetı kışısel çıkarsız, bılımsel duşunceyı yayma, bılımsel çalışmaya destek yonumu tum ogrencüerım bılır Bu hızmetler yanında ığne ıle kuyu kazarcasına deneysel çahşma sonucu 50 sı yurtdışı dergılerde, 70 bılımsel makale ve bunlara başkalan taranndan 350 atıf, aynca çogu spektroskopı kıtaplannda teknık ansıklopedılerde atıf (hepsı olumlu atıf) uç kıtap ortak yazımı, uç kıtap tercumesıne katkı, unıversıte dışı 7 araştırma projesı, bırçok kamu ve ozel kuruluş laboratuvar kurmasma destek, 50 cıvarı teblıg (12'sı çagrüı yurtdışı semıner, teblıg, konfe rans) çok sayıda tez yonetımı, bırçok çagdaş dersın onculugu, beşınde başkan olmak uzere 10 bılımsel kongre, sempozyum ve sermnerde gorev, çok sayıda bılımsel rapor yazarlıgıyla ogretım uyesı olmam umarım okuyuculannızı cıddı endışeye sevk etmez Dergınızde şımdıye kadar yayınladıgınız 7 yazım ve dıger kurum dergılerındekı 4 yazımla da kendı çapımda ulkemızın ve egıtımımızın guncel konularını daha genış kıtlelere duyurmayı amaçlamışüm Bunlan reklam, çıkar Bilim kimsenin tekelinde olmadığı gibi yayının görevi de yalnız bilimin haberleşme ara'a değildir! ıçın degü bır aydın sorumlulugu geregı yapmaya çalışıyor, tum aydınlanmızı da aynı sorumluluga davet edıyorum Ulkemızde çok az sayıda olan uretken bılım adamı ve aydınımızı da bırbınnı kırmadan, hakaret etmeden bılgı ve bırıkımlerını aktarmaya çagınyonım Bılım ve bılım sel yayının amacı üe ılgılı Sayın Şengor'un goruşlerıne de ben katılmıyorum, ama saygı duyuyorum 'Büımın tek amacı, dogayı anlamak" olmadıgı gıbı, "yayının da tek amacı büımın haberleşme aracı" degüdır Şuphesız dogayı anlamaya çalışmak bılımın, bılım adamının başlıca ugraşı olmuştur Dogayı anladıgınız za man da en onemlı urun olan bügıyı uretmış olursunuz Bu urettıgınız bügıyı ıçınde yaşadıgınız topluma vermenız onlarla paylaşmanız gerekır Büımın tek amacı dogayı anlamak olsa belkı çogu keşıfler gerçekleştırüe büırdı Ancak yaşamınızı kolay laştıran, yaşam standardımızı gelıştıren ıcatlann da, duşunce dunyamızı zengınleştıren çogu füarlerm de büımsel araşurma sonucu da, duşunce dunyamızı zengınleştıren çogu füorlerın de büımsel araştırma sonucu gerçekleştıgını unutmayalım Büım hıçbır büırn adamının tekelinde olmadıgı gıbı hıçbır zumrenın zevk bahçesı de degüdır Sanat çevrele rmde bır zamanlar "Sanat sanat ıçın mP Tbplum ıçın mı ? tartışması yaygındı Belkı sanatın toplumsal yonunu duşunmeden sanat olarak yapümasını hoş gorebüınz Zıra sanatçı kendı oz yetenegı üe toplumdan bır şey almadan, toplumsal sorumluluk duymadan sanatını ıcra edebüır, eserını uretebüır Ama büımsel araştırma, büım yapma, bır altyapı, bır maddı destek ve ortam ıster Hele bugunku gelışmış duzeyde dogayı anlamaya çalışmak büe buyuk bır maddı yatınm ve destek gerekürır Beş duyumuzla dogayı anlayamayacagımız açıktır Kaldı kı bu tanımı dogru saysak büe, sosyal bılımlerı, matematıgı, uygulamak büımlerı yok 9 mu sayacagız Büım adamı sırf kendını tatmın edecek, anlam dunyasını, bügı duzeyını genışletecek büım yapma luksune sahıp degüdır Bulundugu, kendıne büımsel ortam ve ımkânı sunan topluma, tum ınsanlıga karşı da borcu ve sorumlulugu vardır Büımcı bügıyı saklayamayacagı gıbı, o zevkı sadece kendısı gıbı büım adamlanyla boluşmenın otesınde, hıç olmazsa kendını destekleyene (kışı, kurum, toplum, ulke, tum msanlık) aktarması, ogrencı yetıştırmesı gerekır Boyle de olmuştur Bugun büım adamlarınca uzerınde çalışüan konularm çogu kendı oz merakı egü, başkasının da merakını çeken gudumlu projelerdır Büıme, büımsel çalışmaya daha çok destek çekmek ıçın daha genış kıtleye aktanlabümehdır Büımsel duşunceyı topluma vermek gerekır Bunu her yolla yapmazsak toplumda büım dışı duşunce hurafe, dedıkodu tum yaşanümıza hâkım olur ve büım ortamını da yok edebüır Büımın ve büımsel çalışmanın buyuk bır zevkı vardır Ama bununla da sınırlı degüdır Sonuçlan hemen kullanümasa da gerçek büımsel çalışmalar mutlaka bır gelışmeye neden olur Işte asü ıstedıgımız de bılımı, büımsel duşunceyı daha genış kıtlelere yaymak, büıme destegı artırmak, büımsel çalışmaların zırf zevkı tatmın degü, aynı zamanda toplumun yaşam duzeyının* (maddı manevı) yukselmesıne de hızmet edebüecegını ıfade ve ulkemız gıbı ulkelerde belkı de uygulamaya yonelık araştırmanın (büımın degü) oncelık almasının yararlı olabüecegını ıfade ıdı Büımsel araştırma sonucu Pasteur tarafından gelıştırüen kudus aşısı, Flemıng ve dıger büım adamlan tarafından gelıştınlen penısüm ve bunu takıbeden antıbıyoüklerın topluma mal edümesıyle bırçok salgın hastalık orüenebümıştır Hektngın keşfi, ses ve goruntunun üetümesı, yanı telefon ve televızyon, Maxwell ve dıger büım adamlannın araştırmalannın uygulanrnasıyla olmuştur Fıber optüc kablolann, lasenn gelışım ve uygulama alanlan, rayo ızotop ve ışınlann tıp ve bırçok alanda kul lanımı çınko eksüdıgı ve bazı eser element eksüdıgının yol açtıgı hastalık ve urun kaybının anlaşüması uzenne alınan onlemlerle bunların onlenmesı, büımın büımsel yayının bırkaç çarpıcı yarannı hanrlatır sanınm Bır başka ornek ıse ulkemızın yaşadıgı deprem felâketını ızleyen 20 gunde saygın büım dddmlarımızca yapüan açüdamalar, deprem kuşagı fay hattıyerleşım yerı üışkısı depreme dayanüdı yapüarm onemı daha once yapüarak topluma mal edüebüseydı bu felâket çok daha ucuz atlatüabüırdı Prof. Dr. Mehmet Doğan Hacettepe Unı MTYO Md e maü dogan@hacettepe edu tr ve hmehmetdogan@hotmaü com Bilim neye hizmet etmeli? Bu yazımda Sayın Prof Dr Mehmet Doğan ın Cumhunyet Büım Tekruk'ın 31 Temmuz 1999 tarıh ve 645 sayüı nushasının 15 ve 16 sayfaldrında 'Büımsel yayın, ama nı? çın " ve Sayın ogretım uyesı A.M.C. Şengor'un aynı dergının 649 sayüı nushasının 21 sayfasında yayımlanan "Yayın, büımın haberleşme aracıdır başka hıçbır gorevı de yoktur1" başlüdı yazüanyla ügüı duşuncelerımı açıklamaya çahşacagım Bilim, bilim ile ugraçanlara mı yoksa topluml a n olnftnran bireylere mi hızmet edecek sorusund surekh cevap aranmaktadır Alanım olan egıüm büımlerı baglamında bu soruya bırlücte cevap arayalım Amerıkan egıtım psücolojısı ıçınde davranışçı ekolun etkısı altında kalan Turk egıtım bılımcüerı, egıtımın amacını bııeyde davranış degış tırme olarak yorumluyorlar Bu anlayışta, bıreydekı davranış degışüdıgı çogu kez toplumsal yaşam üe üışküendınlmıyor Aslında egıtımın daha açık bır tanımı, bıreyın topluma kazandırüması surecıdır Bu surecte bırey bır taraftan kendıne ozgu gelışımını yaşarken dıger taraftan toplumsal gelışmelere katkıda bulunur Bu çok yonlu etküeşım surecmde toplumsal gelışme gerçekleşır Boylece egıtım değer aktaran, aynı zamanda deger yaratan bır sureç halıne gelır Büımı salt büım adamı ıçın duşunen egıtım büımcüerı bıreyın kendısı üe degü davranıslardakı degışıklıkler üe ılgüenır duruma gelmışlerdır Egıtım büımcının gorevı kuram ve uygulama arasında bır kopru kurarak bıreye toplumsaUaşma surecı ıçınde yaşamı kolaylaştırması ıçın gereklı yontem ve teknıklerı gelıştırmektır Çunku egıtımın amacı ınsanlara gıderek karmaşık bır şekle burunen yaşamı kolaylaştumaktır Bu dd 657/15