Katalog

)ya'da mı? kırçınko alaşımı gunumuzden 4000 yıl once keşfedıldı ama Platon Atlantıs'ın yok oluşunu neohtık çagm başlangıcı olarak be lırtıyor yanı, ınsanlann goçebe olarak ya şadıgı, henuz tarımın olmadıgı 11 500 yıl oncesıne tarıhlıyor Cografı verıler de tutarlı degıl 1947 yüında Platon un Atlantısının Atlas okyanusunda olamayacagı ortaya atılmıştı çunku Azor veya Kanarya gıbı adalar eskı bır htanın kalıntılan degıl, denızın altindakı vol kanlann patlaması sonucu denız tabanının yukselmesıyle oluşan adalardı marlıkta Mısır dıger Akdenız ulkelerının onundeydı ve Yunanlıların onlardan ogrenecek çok şeylerı vardı Yunanıstan'da ozellıkle fen büımlerı konusunda yenı bır buluş olarak tanıtüanla nn çogu Memphıs veya Saısden kopya edılmıştı, 10 6 ve 5 yuzyıllarda Yunan mucizesi olarak adlandmlan bııeok yenılıgın temelınde "Mısır'dan transfer edilen bilgiler" vardı (arkeolog Hartvvıg Altenmuller) Platon yalancı olamaz Ancak hıçbır zaman Platon tamamen yalancüıkla suçlanamaz O dunyanın "yuvarlak" oldugunu yazan ılk yazardı, aynca, eskı Atına tarıhının de anlatıldıgı Atlantıs metınlerı çok akıllıca ve mukemmel gozlemler ıçermektedır Dıalogda fılozof, anavatanında atalarının bır zamanlar ormanları yagmalaması yuzunden verımlı topragın akıp, çevrenm nasü çoraklaştıgını anlatıyor Bazı uzmanlar bunun, ormanların açılmasıyla oluşan erozyonun en eskı ve her açıdan dogru bır tasvırı olarak kabul edıyorlar (Garbrecht) Çok çeşıtlı konulann yer aldıgı metınde Atlantıs hıkayesı de anlatdıyor Bır seyahat rehberı gıbı Platon Atlantıslılerm şehrını tasvır edıyor, topografık ozellıklerın yanı sıra okuyucuyu yer doşemelerının ozellıklerı, kanalların enı boyu derınlıgı gıbı detaylarla adeta boguyor Bazı yerlerde dıpnotlarla kendı fıkrını de belırtıyor Ornegm, Solon'a gore Atlantısın onundekı ova 540 kılometrekare ancak Platon buna pek ınana madıgını belırtıyor, ama bır tarıhçı olarak duyduklannı aynen aktarmak zorunda oldugunu eklıyor Anlatılanların hepsı yalan olabüır mP Atlantısı bır saçmalık olarak gorenler eserı "mukemmel bır kurgu (tarıhçı Bıchler) ve ya "şımdıye kadar yazılrnış en dahıyane hayal urunu" olarak nıtelıyorlar Bırçogunun goruşune gore Platon 20 yıl once tasarladıgı ıdeal devletı "Polteia"nın sadece bır teorı olarak kalmaması ıçın ona Atlantıs'le hayat vermek ıstemıştı Bu nedenle hıç kamsenm asüsız bır olayı gerçek olarak kabul ettıremedıgı fılozof çagdaşlarmı bılerek aldatmış ve bunun ıçın çok degışık bır ıfade tarzı kullanmıştı İlk bilginin izinde Platon, anlatısında tarıhçı uslubunu korudu, hep kendısının olaylan aktaran bır aracı oldugunu vurguladı ve anlatının kaynagı olarak Solon u gosterdı Solon bu bılgüerı Sais'dekı Neıth tapınagında ' bır taş stelm uzermde gormuş, daha sonra kutsal bır kıtapta detaylı anlatıyı bulmuş ve oradan kopya etmıştı Bu kopya, Platon dıyalogunun ıkıncı kışısı Krıtıas'a kadar dort nesıl boyunca aılede kalmıştı. ;., .,v * » < Platon'un aktardıgı şupheciler tarafından 'mandıncılık kurgusu ' olarak ısımlendırılen bu ıkıncıl bılgıler, yazılanlara kesın şupheyle yaklaşanlar tarafindan bıle rededılemıyor Soyagacı araştırmacüarı Krıtıas'ın Solon'un aılesınden geldıgını belırledıler, bu durumda kopyanın aıle ıçınde kalmış olması mumkun gorunuyor Solon'un Mısır gezısı de bılınıyor 1 O 560 yülannda yaptıgı gezıde belkı de Naukratis lımanına gel mış ve 16 kılometre uzaklıktakı Sais'ı zıyaret etmıştı Neıth tapınagı, 'PerAnch (Yaşamın evı), Mısır ın en unlu unıversıtelerınden bırısıydı, arkeologlar harabeler arasında sınıf olarak kullanılan bır odayı belırledıler Bu tapınak mılat donemınde Romalılar tarafından yıkılmıştı, sadece bırkaç heykel gunumuze ulaşabüdı Flaton un bılgı aktarım tarzı, kaynagın Mısır bılgelıgıne dayandırılması klasık Yunan'da yaygın kullanıldn bır yontemdı O donemde bılım adamları, yuzyülardan berı kesıntısız suren tek uygarlıgı, Nıl'ın ulkesını sık sık zıyaret edıyorlardı Tıpta matematık ve mı II resme uygun olmadığını söylüyor. jazı galerılerın uzunlugu 90küometre, tum ıstemın uzunlugu ıse dunya ıle ay arasınlakı mesafeden daha uzun (Garbrecht) Ister Mısır olsun, ıster Sümer, Ba)il veya Miken, hemen hemen her yerde r azı ekıplerı Klasık Yunan donemmden çok laha uzun bır sure once gerçekleştırümış )uyuk tesısler ortaya çıkartıyorlar Orta Irnparatorluk" donemınde FıraTinlar Fayyumda (alanı 1800 kılometre'are) ekılebılır topraklar elde etmışlerdı, aze su ıçın Nıl le yapay vaha arasında 100 netre genışlıgınde bır kanal yapılmıştı Babıl hukumdarı Hammurabi (I 0 7281686) gurıuıııui' hıdrolık muhendısle ının, "onların yanmda Rorna su kemerlen jyuncak gıbı kalır dedıklerı bentler ve su^ma kanalları yaptırmıştı ( Hennıng Fahl>usch) Pylos da jeoarkeolog Zannger yapay ıır gemı havuzu ortaya çıkardı Avrupa nın )u ılk lıman tesısınde (10 15 yy) bırıken ortu ve pıslıklerı temızlemek ıçın bır me .anızma da bulurıuyor Arkeolojık keşıfleı ışıgında hıdrohk nuhendıslcn Tunç Çağı ınsdnlaıının (IO 200'e kadar) yeteneklerını şımdıye dek •uçumsedıklerını kabul edıyorlar, artık Pla on'un hıkâyesırıı farkü yonımluyorlar ve At antıs ın lımarı tasvırlerını gerçekçı bulu'orlar yakıtı oldugunu, kımısı ıse kehrı bar oldugunu bu nedenle Atlantıs ın Baltık denızınde olması gerektıgını soyledı Son zarnanlarda yapılan cıddı ve bılımsel araştırmalarda tum antık çag yazıtları metalurjı açısından mcelendı so nuç ıse bu malzememn bakır çınko alaşımı olan pirinç oldugu dogrultusunda Bu araştırmanın başkanı Ernst Pernlcka, oldukça karma şık bır ışlemle elde edılen alaşımm I O 2500 yıllarında ılk defa kullanümaya başlandıgını tahmın edıyor Troya nın 80 km guneydogusundakı Andeira bu alaşımı ıle un lu Daha sonra Romalüarın mılat donemınde yenıden ırnal etmesme kadar bu bılgı ve teknık kayboldu yanı Platon donemırıın Yu nanlıları bu alaşımı elde etmeyı bılmıyorlardı Bırçok detayın ay dınlanması her ne kadar Platon un tasvırlerınm eskıye gore daha cıddıye alınmasını sagladıysa da ozellıkle ıkı onemlı soruya kesınlıkle cevap veremı yor Atlantıs nerdeydı? Ne zaman sulara gomuldu9 Mısır da en eskı su kdndlkrı 5000 yaşmda, ba Platon'un izinden gidenler Efsane pek çok yazarı etkıledı Platon un olumunden kısa bır sure sonıa ya zar Theopomp kaleme sanlıp uzaklardab Meropıs admdakı masal ulkesını anlattı 1 O 3 yyda Yunanlı Jambulos Guneş Adasına Atlantii efsaneslnln kaynağı (Platon'un anlatımına gore) Eskı zamanlarda Mısırlı rahıpler Saıs Neıth tapınağının sutunlanna Atlantii hıkayesını yazdılar. I O 560 yılları Devlet adamı Solon Mısır'ı zıyaret ettı ve Saıs 'lı rahıplerle beraber metınlerı Yunancaya çevırdı Ancak Solon coğrafı tprımlerı ve yer nımlerını tam anlayamadı Bu nedenle "ozel ısımlenn anlamlannı çozmeye çalıştı", "onları tekrar yorumladı" ve "dılımıze çevırdı" (Platon) I O İ60 Platon Solon'un kayıtlannı "Krıtıas" dıyaloğunda kullandı, bu dıyalogda Atlantıs hıkayesı onemlı bır yer tutuyordu Tapınaktan gelen hlkaye Ik pirinç alaşım Atlantıs yazıldrındakı onemlı bır ayıntı da aydınlanmdya başladı Efsaneye goe Atlantısde "parlaklıcji ateşe benzeyen" • k ılgınç bır maden ışleruyordu Orıhal o os Platon bu maden ıçın bıze sadece ıdı kaldı" dıyordu Bu maden hakkında da ok şey soylendı, kımısı aslında bır "roket 618/13