Katalog

Zekâ tanımı üzerine çeşitlemeler Beyın goçu ne anlama gelıyor? Zeka nasıl tanımlanıyor? ekâ 10 testleıınden elde edılen bır puanm otesınde bır kavram, ancak zekarurı ne anlama geldıgı ne kadarının olçulebıldıgı konusunda henuz bır goruş bıılıgı sağlanmış degıl Ayrıca norobıyolojı genetık, etolojı (hayvan davranışları bdımı) ve elektromk muhendıslıgı gıbı bılım dallan zekâyı tum yonlerıyle açıklamakta yetersız kalıyor Bugun zekâ hala 10 testlerıyle olçululebılıyoı Bu testler eskısme oranld dahd az kullanılmakla bırkkte hala tek olçut olma ozellıgını koruyor Testler başhca ıkı şekılde karşımıza çıkıyor StanfordBınet Intellıgence Scale (SBIS) ve VVechsler Intellı gence Scales Bu ıkısının de çocuklar ıçın ayn buyukler ıçın ayn üa versıyonu bulunuyor Çogunlukla psıkologlar tarafından uygulanan bu testler degışen koşullara gore farklılık gosterıyor Scholastıc Assessment Test (SAT) ve Graduate Record Exam (GRE) gıbı dıger standart testler de temelde 10 testlermden yararlanarak hazırlanıyor Bu standart testleı ın kışının okul ve ış yaşammdakı başarüarma yol açan unsurlan olçmekte yetersız kaldıgına dıkkat çeken Yale Unıversıtesı'nden psıkolojı profeso ru Robert J. Stern Zekâ Testlerı Ne Kadar AJallı" başlıgı altında derledıgı yazısında, geleneksel zeka testlerının analıtık ve sozel yeteneklerı dogru olarak degerlendırdıgını ancdk yaratıcılık ve pratık bılgüerı olçmekte yetersız kaldığını belırtıyor Ayrıca 10 testlerı demogra fık unsurlara ve koşullara gore duzenlenmemış ıse dog ru sonuç vermıyor Araştırmalara gore testler duşuk stres altındakı koşullarda, lıderlık vasıfiarını yeterınce olçemıyor Yuksek stres altındakı koşullardd 10'nun lıder lık orelhklerıyle ters orantılı oldugu bılınıyor Ayrıca ko lej ve unıversıteye guış sınavlarına gırenler, deneyımlı bır smav ogrencısı ıle sınavı ılk kez gıren ogrencı arasında buyuk tark olduğunu test başansmm deneyım duze yıne bağlı olarak degıştıgını belırtıyor boyunca yukselen bır trend ızledığı tespıt Bu tarüşmalar henuz sonuçlanmış degıl bı lım IO'nun genlerden mı, yoksa çevreden mı daha fazla etkıiendığı sonusuna henuz kesın bır yanıt veremıyor Z Fonksiyon ve anatomi Boston College'den psıkolojı profesoru Ellen Winner, ' Harıka Çocuklar Yeteneklı çocuklar ve Dahıler" başlıkb makalesınde ılerı zekalı ve yeteneklı çocuklarm egıtım sorununu ele alıyor Bu çocuklar genellıkle bır konuda olaganustu bır yetenege sahıp olmakla bırlıkte bazı konularda ortalama bır performans sergılıyor Bılım ddarnları bu çocukların beyın faalıyetlerını ınceleyerek ınsan beynının çalışma şeklını anlamaya çalışıyor Bu arada norobıyologlar sıradan bır ınsarun beyın faalıyetlerını guçlendırmek ıçın "Akıllı İlaç" adı verılerı mucıze ılacı uretmeye çalışıyor Ilaç şırketlerıyle yakın ışbırlıgı ıçınde yurutulen bu çalışmalar şımdılık deneylerde kullanüan meyve sıneklerı ve sumukluboceklerle sınırlı Şu anda pıyasada bulunan bu tur ılaçlarm bellegı ne kadar guçlendırdıgı konusunda yeterlı klınık kanıtlann bulunmaması üaçların guvenılıılıgı nı sarsıyor Ornegm harıka ılaç olarak em İ poze edılen "gıngko bıloba" yararlan klı nık bulgularla desteklenmedıgınden kocakarı ılacı' tanımlamasından kurtulamıyor Insan zekâsı uzerındekı araştırmalar, otomatıkman zekânın nasıl ortaya çıktıgı soı u sunu gundeme getırıyor VVashıngton Unıversıtesı, Tıp Fdkultesı'nden norofızyolog William H.Calvin, ' Zekâ nın Ortaya Çıkışı" başlıklı yazısında değışık bır 2001 Uzay Yolculugu' senaryosundan yola çıkarak zekânın ortaya çıkışını ınsanın sıyah monolıte taş atmasına uzaya bır sopa fırlatmasına baghyor Calvın e gore he defı vurrnak ıçın bır olçude ongom ve plan yetenegı ge lekıyor Bu unsuılar gıderek hsanın muzığın ve yaratıcı lıgın gelışmesıne yol açarken, ınsanoglunun dıger hay vanlardan aynlmasına zemın hazırlıyor Insanoglunun gıderek hayvanlardan farklılaşması hayvdnldrın zekı olmadıgı anlamına gelmıyor Prmceton Lütfen sayfayı çeviriniz NP var kı bu standart 10 testlerı ınsanlar arasındakı farklılıkları toı puleyerek bır anlamda eşıthk sa^lıyor 1 Dunya Savaşı'ndan once saygın uruversıteler ogrencı seçımınde adayların aıle durumunu ve mezun oldugu okulları baz alıyorlardı Kışmm yeteneklerının tumunu tek bır zeka testıyle olçmek mumkun degıl Haı vard Urnversıtesı egıtım dalı ogıetım goıevlısı Hovvard Gardner, 'Zekânın Turlerı" başlıklı makalesınde ınsan zekasının çeşıtlı unsurlardan oluştugunu ılerı suruyor Gardner'a gore bu unsurların sayısı dokuzu buluyor Gardner evrım, beyın faalıyetlerı gelışım bıyolojısı gıbı bılım dallarından yararlanarak zekayı dıl matemdtık rrıuzık spatıyal (uzaysal) bedensel çevıklık kışısel zekd dogal nesnelerı ve mıstık kuramldi ı dlgılama yetenegı gıbı parçalara boluyor Gardneı 'ın kıtapları bugun egıtım fakultelerınde okutuluyor IQ kendini savunuyor Deldwaıe Unıversıtcsı ogıtım kursusu ogretım gorevlısı Linda S.Gottfredson'un zekâ konusundakı goruşlerı Sternberg ve Gardner'dan farklı Goruşlerını "Genel Zeka Faktoru" başlıgı altında derleyen Gottfred son, tum beyın faalıyetlerını "g faktoru" ıle açıklıyor G faktoru kavramında dıl ve maternatıksel yetenek gıbı un surlar ınsan yeteneklerının en alt sıralarında yer alıyor Gottfredson'a gore 10 testlermden alınan sonuçlar kışı nın akademık ve yaşam başarılanna ılışkın çok onemlı ıpuçları ıçenyor G kavramı uzun ve tartışmalı bır geçmışe sahıp Yuzyılın başında ortaya atüan bu kavram kımı zaman ye re goge konulamazken kımı zaman yerden yere vurul du 1981 yılında Stephen Jay Gould un "Yanlış Olçum Kurbanı Insan" ısımlı kıtabının yaymlanmasıyla g faktoru psıkologların gozdesı hdlıne geldı Kıtabında bılım adamlarının zekâ olçumlerınde ırkçı onyargıların etkısı altında kaldıgını one suren Could genel zekâ faktoıunun hesaplanmasında tarafsız ve standart olçumlerın baz alınması gereklılıgını vurguluyordu 10 olçumlerı tarıhte ılk kez goçmenlerı toplum dışı bırakmdk ısteyen polıtıkacılara geçerlı bır gerekçe hazırlamdk arnacıyla ger çekleştırıldı Bu nedenle zekânın kalıtsal yonune oncelık veren bılım adamlan her zaman çogunlugun tepkısıyle karşılaşmışlardır Ne var kı genler uzerınde yapılan son çalışmalar zeka ıle ırklar arasında yakm bır ılışkı olduğunu savunan bılım adamlarıni destekler nıtelıkte Geçen yıl mayıs ayında Londra Psıkıyatrı Enstıtusu'nden Robert Plomin ve çalışma drkadaşlarının yuksek zekânın mutasyona ugramış bır genden kaynaklandıgını one surmelerı sert tartışmalara yol açmıştı Plomm'e gore soz konusu mutasyon 6 numaralı kromozom uzerınde metabolızmayı yonlendıren bır gende moydana gelıyordu Bu keşıf bazı ınsanların doguştan yuksek zekâya sdtup oldugu savını tartışmaya açtı Araştırmalar ılerledıkçe IO'nun çaglar Noron transistoru karbonu silikon ile birleftirir. MIT'de geliftirilen Kısmet adındaki robot duygusal reaksiyonlar vermektedir. 617/11