Katalog

Yaşamın ne olduğu üzerine çeşitlemeler NASA onu başka gezegenlerde bulmak, biyologlar onu test tübünde yaratmak istiyor. Biz, ise sadece onun ne olduğunu bilmek istiyoruz... llırıoıs Unıvprsıtesı'nden evrım bı yologu Carl Woese, yaşamı, kendısınuı çok daha basıt bolum lermden kcndı kopyasmı yaratabılen varlık olarak tanımlıyoı VVoese'e gore eger dışarıdan yardım almaksızın kendı kopyasinı uretebılıyorsa bır robotun da canlı olarak adldndırılmayı ısteme hakkı var VVoese'ın bu resur savını duydugu muzda bırşeyleı m yanlış oldugunu hısse dıyoruz Bır robotu canlı olarak tanımlamak yanlış olur, çunku ılk robotun uretılmesı ıçın bır msana ıhtıyaç vardır Başka bır deyışle, bır varlıgın canlı olarak kabul edılebılmesı ıçm sadece kopyalarını ure tebılmesı degıl aynı zamanda dunyamız da yaşam bıçımİPrının ınorganık madde lerden oluşmasını saglayan donuşum gıbı evrımsel bır destanın parçası olması gerekıyor Başka ihtimaller de var NASA Scrıpps Ensütusu'nde eksobıyolojı gezegenlerdekı hayat araştır masını yoneten bıyokımyacı JafErey Bada, ılk yaşam formlarının sınırları olmayan ve kopyalannı ureten molekuller olduğunu soyluyor Bada'ya gore, ılk zarlar yenı organızmalara evrımsel avantaj sagladıgı ıçm buyuk olasüıkla tesadufen oluşmuştu Boylece, metabolızmada kullanılan onemlı bıleşıkler sadece organızmaya aıt olabı lıyordu NASA'nın Europa'da bulabılecegı yaşam bıçımı basıt, sınırları olmayan molekul çorbası olabılır Bada "Europa'nın yuzeyme molekul tedarıkı buyuk bır ıhtı malle kozmık tozlardan saglanıyor" dıyor Eger yaşamı metabolızırid üe tanımlarsak, araştırmacüar artık ne aramaları gerektıgını bılecekler Canlı organızmalar dunya atmosfermdekı serbest oksıjen gı bı ayırt edıcı ozellıkte molekuller uretırler Eger NASA'nın Europa'yı araştıran aracı neral ızlerını arayaraklar Astrobıyolog Kenneth Nealson, "Normal sıcaklıkta sulfıt bırıkımı ancak bı yolojık yollarla olur Bu yuzden sulfıt gordugumuzde hıdrotermal ya da bıyolojık tepkıme urunu olduğunu ızotoplann kompozısyonuna bakarak anlayabdırız" dıyor I enerjı haıcayan bıyokımyasal sureç, metabolızma olduğunu ıddıa edıyor Bunun onemını anlayabılmek ıçın, bırı oldugurıde ve metabolızması durdugunda ne olduğunu gozunuzun onune getırın beden hızla çurur ve topraga kanşır Bundan dolayı yaşam metabolızmaya eşıttır Tabu kı, mum alevı de duzen saglamak ıçm ener]i kuUanıı Bu yuzden bılım adamları tanrma başka bır ozellık ekleme gereksınırru duydular "kımlık", metabolızma aktıvıtesı gerçekleştıren varlıga bır çeşıt sınrr (pratıkte bır zar) Massachusetts Uruversıtesı'nden bıyolog Lynn Margulıs, "Yaşam, sınırlan sıstemdekı materyaller tarafindan oluşturul Yapmaya çalıştıgımız şey bıraz garıp Bıyologlardan yaşamı tanımlamalannı ıstemek, bır spor yazannın takım teknık dırektorunden futbolu tanımlamasını ıstemek gıbı Bu basıt soru, araştırmacıların uzayda yaşam bıçımlerını araştırdıkları gunumuzde daha da onem kazanıyor Yaşam nedir tartışması Mars'ta yaşam olasılıgını araşttran NASA, 2003'de Jupıter'm uydusu Europa'ya araştırma gezısı duzenlemeyı amaçlıyor NASA, bu yüın başında San Prancısco yakrnlarındakı Ames Araştırma Merkezı'nde astrobıyolojı merkezı açtı Da yıl once bulunan Mars meteoru Mars'ta yaşam olabıleceğı tartışmalannı başlat rrnştı Ve gunumuzde, bılım adamları artık yaşamı test tubunde yaratmaya çok yaklaştılar Tum bu araştırmalardan once gereklı olan koşulun yaşamın tanımlanması olduğunu duşunebılırsınız Ancak, yaşa mın ne oldugu konusunda bır anlaşmaya varabılmek hıç de kolay degıl Eğer, yaşamın entropıye bır sıslernırı evrenle bırlıkte duzensızhge olan eğılırnı ragmen duzenı sağladıgını soylersek, ateşı canlı kabul etmek zorundayız Yaşam kendı kop yalarını ureterek çogalabılmekse, bır krıstal parçası canlıyken bır katır, yaşlı bır kadırı ve bırçok yaşlı erkek cansız olmalı Bu noktada bır problem ortaya çüayor En buyuk zorluklanmızdan bırı sadece bır çeşıt, dunyada ortaya çıkan yaşam bıçımını bılmemız Bu durum, yaşamın başlıca ozellıklerını kendı tek ornegımız den ayırmamızı ımkansız kılıyor Aynı şe kılde, muhtemel bır canlıyı cansız olaıak tanımlamamıza da sebep oluyor olabüır Onlar da bizim gibi Araştırmacüar, gezegenımız dışında varolabüecek yaşam bıçımleımın aynen bızım gıbı karbon bıleşıklerı olacagını duşunuyorlar Bada, "Başka hıçbır ele ment bu kadar farklı tıpte bıleşık oluştura mıyor" dıyor Bazı bılım adamları daha da den gıderek evrendekı tum yaşam bıçım lerının en az bırkaç aynı molekulu bızım kullandıgımız şeker gıbı kullandıgma ve bu yuzden de benzer bıyosenteük tepkımeler gerçekleştıreceklerme manıyorlar George Mason Unıversıtesı'nden Horald Moronritz, "Başka bır gezegene gıdıp orada yaşam bulursak, bu yaşam bıçımlennın nasıl goruneceklerı hakkuıda hıçbır fıkrım yok, ancak sıtrık asıt devrı hucrelerm enerjı elde etmek ıçm şekerı yaktıklan rnetabolık tepkıme yapacakla rma manıyorum" dıyor Diger bılımadamlan dunyadakı yaşamı evrensel yaşama baz olaıak almaya pek sıcak bakmıyorlar Arızona Unıversıtesı'nden Christopher Cyba, aradığımız yaşam hakkmda çok fazla varsayımda bu lunursak tanımımıza uymayan canlıları faıkedememe ya da tanımımıza uyan ınorganık tepkımelerı metabolızma zan netme tehlıkesıyle karşı karşıya kalacagımızı soyluyor Chyba, yapmamız gereke nm bulabılecegımız en fazla yaşam şeklı nı aramamız olduğunu duşunuyor Bir kimyasal süreç mi yaşam? Buçok bılım adamı VVoese gıbı duşunerck yaşamın en onemlı ozeUığııurı kimyasal denge ve duzenı sağlamak ıçm muş, kerıdmı sınırlayabüen bıı sıstemdıı 0, bır nesne degıl, kımlığın oluşumunu ve korunmasını saglayan bır sureçtır" dıyoı Fakat, yırıe tekornek problemıyle karşı karşıyayız Yaşamın bıı kınılıgmırı, sınırlarının olması gerekıyor mu, yoksa başka ihtimaller olabılır mı? Dunyada ya şarrıın kokenlermı araştıran bılım adamlarma gore başka ihtimaller olabılır Jupıteı ııı uydusunda serbest oksıjen bulursa, bu bulgu Europa'da yaşam oldugu anlamma gelebıleceğı gıbı, serbest oksı jen cansi7 kımyanın bıbnmeyen bır tepkı mesı soııucuııda dd oluşmuş olabılır NASA, uzay aracmdan elde edılen veıılore dayanarak, Europa yuzeyınde araştırmalara başlayacak Bıyokımyacılar, aynı zamanda canlı organızmalara aıt mı Peki yaşam nedir? Ancak, geldıgımız bu noktada tek' rar başlangıç sorumuza donuyoruz Ya7 şam nedır Devamı 21. Sayfada 599/17