Katalog

Tıpta yeterlilik değerlendirmesi ve temel bilimler Oğuz K. Başkurt (*) Yolunuza devam edin Taktir. kutlama ve alkışım sıze ve ekıhınize artarak devam edıyor, cumartesıyi sevınçle beklıyorum dergimi hemencecik okuyup bilirmiyorum, sindire sındire gelecek cumartesiye kadar yaytyurum zamanı ve okuma oranım hiçbir zaman % 90 'ın altına ınmiyor. Sayın Bursalı, son dönemde gerçekleştirdiginiz içerik zenginliği, ebat, sayfa düzenlemesi gibiyön verme gırifiminızden önceden planladığımz ölçüde verim aldmız mı? Alamadıysamz sakın özgüveniniziyitirmeyin kesınlıkle siz ve ekıbınız dogrıt istikamettesiniz. Yüzyıllardır edilgen halde bulundurulmuş, aklın yol göstericiliğinden uzak kalmış bizim gibi kapalı toplumları edilgenlikten etken hale dbnüştürmek, beyinlerde kısa şimşekler çaktırabilmek maulesefuzun enmli bir çahşmayı gerektiriyor. Şuna inamyorum ki ileride Türkiye 'de bilimin tarihi gelifimıni kaleme alacak olanlar Cumhurıyet gazetesine ve başta siz olmak üzere ekibinize mutlakayer vereceklerdir. Dergımıze son dönemde katılan Zümrütten Akisler ve Aylak Bilgi, sütunlannda faydalı ve ışıklandırıcı yazılur yazan Sn. A.M. Şengör ve Sn M. Emin Ceylan'; da zevkle, özümseyerek okumaktayım Böyle değerleri ancak siz gıbıler seçıp bulahilirdınız, minnettarım Bir de önerim olacak. Yaşamımda ve bünyemde deneyerek faydasım gördügüm bir eikinlıkten (nasıl biryazı olur bilemiyorum ama) dergımızde yer vererek söz etmeniz. Yaşım 53, bellı bir tıp nosyonum var (Büyük ölçüde dergımiz sayesinde), artık genç sayılmam, zaman zaman olusan sırt agrüarma son biriki yıldan buyana sıyatik agrısı da eklenmıştı, elegeçirdiğim fırsatları degerlendırerek bu agnlarımdan tamamen kurtuldum çok şükür. Uyguladığım metod basit, bisiklet, bu harıka aygıtı yıllar sonra yine keşfettim ama bu defa doktorum olarak, 56 ayda iyi sayılabilecek bir bisiklet binîcisi oldum, Onunla uzun mesajeler katediyorum. Hajta içnide bazı günler sabah gidilip, aksam üzeri dönülebilecek mesajelere (mecbur kalmadıkça anayollara çıkmadan, köy yollarım kullanarak) sejerler düzenleyip bu iki illetimden kurtulduğumu söyleyebilirim Ayrıca tabıatı dınleme, gözleme, tanıma ve ona yakın olma çabası, fızyolojik kazanımlar, psıkolojik olarak rahatlama, kultürel ve ekonomik etkinlıkler de ilave edilebilir. Bütün bu iyilık ve guzelliklerı dergı okuyucularıyla paylasmak isterim ve yine ısterımki olanakları elverişli olanlar hemen, olmayanlar da ılk fırsatta benim gibi bisikleti yeniden keşfetsmler. uygun yörelere kısa veya uzun (öncelerı kısa) gidip gelmeler tertiplesinler, hemen sayılabilecek kadar kısa bir zamandayararını göreceklerdir. Gerçı bu konuda benzer biryazı I ay kadar önee Cumhurıyet Dergı de yavımlandı, fakat sadece hobi olarak ve spor aktivitesı olarak ele alındı Fizyolojık, psıkolo/ık ve tabıat yönde ele alınarak hazırlanaeak biryazının okurlara vereceğı faydalar çoktur süphesiz. Ayrıca bir önerim daha olacak sayın Bursalı, zamanını elbetteki siz tavın edeceksınız tabıı kı, gelecekte yerinizi alacak kisı ve kadroları simdıden belırleyip ü'zerlerinde yoğunlaşarak onları hazırlayıp, yetiştirmeniz. Bu görev sizinle başlayıp sızınle bıtmemelı Toplumların hayatında bu tur faalıvetler, mesafelerı yıllar, yüzyıllar olan bayrak yarıslarıdır. Saglık, mutluluk ve kararlılık diliyorum, başan dilemeyi eksik görüyorum zira bana göre oldııkça başarılısınız sadece devamını dileyebılırim ömer Uçar 599/15 Y enı 'Tababet Uzmanlık Tuzugu" tasansı üe yeterlilik degerlendırmesı kavramı gundeme geldı Her şeyden once, yenı tuzukle getırüen "yeterlilik" kdvramınm, son derecede hızlı gelışen tıp büımını yansıtması gereken çağdaş hekımlıgın en temel kdvramlanndan bırısı oldugunu kabul etmek gereklı Bırçok gelışmış ulke de hekımlık pratıgının uygulanabılmesı ıçın gereklı unsur ların başında gelon yeterlüıgın belgelendıı Lİmesı (sertıfıkasyon) uygulaması ıçın ulkemızde geç bıle kalınmıştır Bu konudakı duzerüemelerle ügüı olarak Turk Tabıbler Bırhğı ve Uzmanlık Deı neklerı Koordınasyon Kurulu tarafından başlatılan çalışmalar her büım dalı ıçın ügüı uzmanlık derneklerı taidfınddn surdurulmektedır Yeterlüıgın belgelendırümesı kavıamının temelınde, belırlı bır tıp dalında hekımlık pratıgmı uygulayan meslek adamlannm, çağ daş tıp uyyulamaldn konusundd ortak bır asgarı muşterekde buluşturulması fıkrı yatmaktadır Klınık tıp büımlen açısından bu fıkrın tartışüır bır yanı yoktur Bu dallarda yeter lüıgın belgelendırümesı ışlemmın ne şekılde duzerüenecegı ıse klıruk tıp büımleı ıne mensup büım adamlaı ı ve hekımler tarafından tartışılmalıdır Tıp Temel Bilimleri Eğitimi Ulkemızde, tıp dallarındakı uzmdrüık egıtımını duzen leyen 'Tababet Uzmanlık Tuzugu", tıp temel büımlerını de kapsamaktadır Tıp ternel büımlen ıçınde bazı dalldrddkı uzmanlar (morfolojı ve fızyolojı gıbı) hemen hıçbır zaman hekımlık pratıgı ırra etrrıedıklerı hdlde, bu tuzuk hukumlerıne uygun olarak, gorunuşte Saghk Bakanlıgı tarafından duzenlpnpn VP dpnetlenen bır uzmanlık egıtımı almakta dıılaı Bu ddllaıdd uzmdiılık sahıbı olan hekımleı ın çok buyuk bır bolumu, eger başka bır uzmanlığa sahıp değüler se unıveısıtelerın ılgılı buımlerınde çalışmalarını surdurmektedııler Bu "uzmanların" esas faalıyet alarüarı eğıtım ve araştırmadır Temel tıp büımlen ıçınde değerlendınlen bazı büım ddllarında ıse (bıyokrmyd ve mıkrobıyolojı gıbı), hekımlık pratıgıne yonelık laboratuvar uygulamalan nede rııyle (iururn farklıdır Genel olarak, tıp temel buımlerınde uzmanlaşma yolu, tıp dışındakı hemen butun büım alanlannda olduğu gı bı yuksek lısans/doktora egıtımı şeklınde olrnalıdır Bu tur bır egıtım büım adamı araştırmacı yetıştırmeyı hedefler Pek çok yonuyle, hekımlık pratıgını en ıyı bıçımde ıcra edecek uzman hekımler yetıştırmeyı amaçlayan ve "Tababet Uzmanlık Tuzugu" tarafından duzenlenen tıpta uzmanlık egıtımınden farklıdır Gelışmış ulkelerde de sadece klınık tıp dallarındakı uzmanlık egıtımı, benzer bıçımde dok tora egıtımınden ayn bır bıçımde duzerüpnmıştır Templ tıp buımlerınde doktora dışında bır uzmanlaşma bıçımı pek çok Batı ulkesmde bılınmemekte ve anlaşümamaktadır Ote yandan, ozellıkle sddece büım dddmıdrdştırmacı yetıştırmeyı hedefleyen bu dallarda uzmanlık ve doktora eğıtımının bır arada yurutulciugu bınmlerde, her ıkı egıtım bırbırıne tamamen paralel olarak yurutulmektedıı Ancak, doktora pgıtımı adaya Saglık Büımlen Enstıtulerı tarafından çok daha ıyı duzenlenen ve denetlenen bır egıtım programı sunmakta ve dunyada temel büımlerde tartışmasız ka bul goren bır Doktora dıplornası kazdndırmdktadır Ozellüde tıp doktoıldiınm bu yolu seçmesı hdlınde elde ettıklerı "MD.PhD" unvanı Batı ulkelermde son derecede degerlı bır unvandır lunmayan benzerı dıgeı tıp dallaunın Tababet Uzmanlık Tuzugu kapsammdan çıkarüması hıç bır bıçımde bu dal larda yeterlüıgın degerlendırümemesı dnlamına gelmemelıdır Ancak, bu dallardakı degerlendırme, faalıyetm ozellıgı nedenıyle klınık dallardakı degerlendırmeyle ay m esaslara baglı kalarak yapıldmaz Uzmdnlık derneklen tarafından hazulanan Teteılık Kurulu" tuzuk taslakları, bu konuda cıddı hatalar yapüdığıru ortaya koymaktadır Oncelıkle yptPrlılıgın degerlendırümesı sonucundd ortaya çıkacak tablo üe ügüı yaptuımlar ıyı belıılenmelıdır Soz konusu temel büım dallarmdan bırınde uzman olan bır hekım, uzmanlık derneklerının sorumlulugunda yurutulecegı ongorulen sureç kapsamında yeteıhlıgmı belgelendırmemesı halınde ne üe karşüaşacaktır9 Klınık dal lar ıçın benzerı bır sonınun cevabı çok açıktır Yeterlüıgını belgelendırrneyen bır hekım, tıp pratıgı ıcıa edemez, bu konudakı yaptırım Turk Tabıbler Bırlıgı ve Saglık Bakarüı gı tarafından saglanır Ancak, bır hekımın heı hangı bu araştıı ma laboratuvarında çalışması, unıversıtelenn ügüı bırımlenne ogretım elemanı olarak atanması ıçın bu ıkı kuruluştan "olur" alrnasına gerek yoktur Bu durumda, temel tıp büımlenndekı uzmanlan "sertıfıkasyona" zorlayacak olan mekanızma nedır? Ikmcı onemlı hata degerlendırme bıçımınde yapümaktadır Tu zuk tdslaklarında yeterlüık degerlendırmesının, "bügı olçmeye yonelık yazdı sınavla" yapüması ongorulmuştur Bu yuk bır olasüıkla akademısyen veya araştırmacı olarak çalışacak bır hekımın yeteılüıgının degeılendırümesı, dnalız ve sentez yetenegının çozumleme gucunun ıfade bı çımının ar aştınlmasıyla yapüabüır "Çoktan seçmelı test" bıçımınde uygulanma olasüığı çok yuksek olan bır yazüı sı navla bu nıtehklerın dpgprlendırüebümesı mumkun degıldır Turk egıtım sıstemırun başına ükokuldan unıversıte eğıtımme kadar musallat olan ve Turk gencme duşunmeyı unutturan bu sınav bıçımı, hıç degüse bılımsel yeterlıbgın degerlendırümesındc olçu olarak kullanılmamalıdır Yeterlilik kriterleri Temel tıp büımlenndekı yeterlüıgın olçusu, bu alanlar da çalışan büım adamlannm ıkı ana faalıyet alanı egıtım ve araştırma esas dlmdrdk belırlennıelıdır Ozellıkle araş tırma alanmda performansm degerlendınlmesıyle ügüı standartların gelıştırümpsı sorun olmayacaktır Bu konuda, büım alanırun ozellıgıne gore belırlenecek esaslar çerçe vesmde, uluslararası mdekslere kayıtlı dergüerdekı yaym lar, bunlara yapüan at'flar katılman toplantüar ve benzerı akademık faalıyetler yeterlilik kriterleri olarak alınabüır Ancak, bu tur krıterler meslekı kıdem, akademık unvan ve dıger nıtelüder goz onunde tutulmaksızın, büım dlarunm tum mensuplarma eşıt oldidk uyguldrmıalı, ılk veya daha sonrakı sertmkasyonlarda hıç kımse veya gruba ayncahk tanınmamalıdır Egıtım faalıyetlenrundeğerlendırılmesınde ıse sadece egıtım yuku (ders saatı) degü, bu faalıye tm kalıtesı de goz onunde tutulma lıdır (*)Pro(Dr.Akdenız Unıversıtesı Tıp Fakultesı Fızyohji Anabıüm Dalı Başkanı ve Turk Fızyolojık Bilimler Dor ne<% esfa başkanı Yeterliliöğin değerlendirilmesi Buna goıe Tdbdbet UzmanlıkTuzugu'ndp klınık labolatuvar uygulaması agıılıklı olmayan temel tıp büımleı ıne ılışkın yapüacak en uygun duzenleme, bu daüarın tuzuk kapsammdan çıkarüması olacaktır Morfolojı, nzyolojı ve klınıge yonelık uygulaması bu