Katalog

AY YOLCULUĞU yüz milyon dolardan daha az blr ilk yatırım ve yıllık işletme fiyatları için bu tutann bir kısmı daha gerekecektir. Bir kere dünyaya doğru gelen bir astreoid bulduğumuzda çarpmayı önlemek için ne yapabiliriz? Büyük bir nesneyi, tam bir nükleer cihazla silahlanmış bir insansız uzay roketi yollayıp dünyadan tamamen uzaklaştıramazsak, yörüngesini bir okyanusa çevirebiliriz. 1960'larda yapılan çalışmalarda, bir nükleer patlamanın nesneyi sadece parçalaması ve tehdidi çoğaltması riski olmasına rağmen, yüksek enerjili hidrojen bombalarının bu işi yapabileceği ileri sürülüyor. Amerikan Titan 4 veya Rus Energia gibi mevcut fırlatma araçları bu görevi yapabilir. Eğer yıllarca önceden uyarılmış olursak, riski en aza indirmek ve nesneyi tanımlamak için bir insansız uzay aracı yollayabiliriz. Belki bazı güçlendirilmiş fırlatma sistemleri ile gökcisimlerini daha az tehlikeli bir yörüngeye geçirmek mümkün olabilir. Bu kapasiteyi elde etmek için biraz yatırım gerekiyor. Bu sistemin donanımını muhtemelen bir seneden az bir zamanda yaratabiliriz. Şu anda, dünya için potansiyel tehlike taşıyan nesneleri keşfetme ve araştırma için yılda sadece birkaç yüz bin dolar harcıyoruz. Akıllı bir ilk adım atmak istiyorsak, felaketlere yol açabilecek olan ve bir böigenin tahliyesinin pek anlamlı olmadığı 1 km'den fazla çaplı nesneleri tespit etmek üzere özel yer tabanlı teleskoplar ağını inşa etmeliyiz. Bir başka adım, çarpacak cismin büyüklüğü ile çarpmanın sonucu arasındaki ilişkiyi belirlemek için araştırmaları arttırmaktır. Ne büyüklükteki bir nesne uygarlığı silip süpürebilir? Bedeli ne olursa olsun, yönünü değiştirmemiz gereken nesnenin minimum büyüklüğü nedir? Büyük nesnelerin terrlikesini araştırırken ayrıca daha küçük nesneler tarafından tehdit edilen bölgeleri nasıl boşaltacağımızı da planlamalıyız. önemli bir tehdit oluşturan en küçük nesne nedir? Yönünü değiştirmek yerine bölgeyi boşaltmanın daha uygun olduğu en büyük nesne nedir? Şehirlere çarpmanın verebileceği maddi hasar karşısında, nesne küçük de olsa bir şehir alanını tehdit ediyorsa onun yönünü değiştirmek akıllıca olacaktır. Program ne olursa olsun ucuz olmayacaktır. Yüz binlerce kişinin yaşamının kurtarılacağı düşünülürse her yıl on milyon larca dolarlık yatırım akıllıca olur. Henüz şimdi sadece dinozorların ölümleriyle ilgili başlıca şüphemizi beliıiedik. Suçluyu doğru olarak tanımladığımızı garantilemek ve kendimizi aynı kaderden uzaklaştırmak için daha fazla araştırma ve analiz yapmamız gerekiyor. OAmerikan Bilim Adamlan Federasyonu Uzay Projesi Yöneticisi Çeviri: Nezihe Bahar (Planetary Report) En kötüsü için planlama Ay'da insan ayak İzleri 25 Yirmi beş yıl önce 16 Temmuz 1969'da Neil Armstrong, Edwin Aldrin ve Michael Collins, Apollo 11 uzay aracının içinde insanlığın bir düşünü gerçekleştirmek için uzaya fırlatılmışlardı. •• Bu düş, Dünya'nın biricik uydusu, karanlık gecelerin büyülü ışığı Ay'a ayak basmaktı. Dört günlük bir uzay yolculuğu ardından Apollo 11, Ay'ın yörüngesine girmişti. Derleyen îsmail Murat Akıllı davranmak manlann ABDSovyet rekabeti uzayda da insansız sayısız uçuşlar yapıldı, uzayın rümceğe benzeyen ve astronotlan yaşandı, Mars'a insanlı uçuş 1981'de NAderinliklerine uydular gönderildi, bir zaAy'a taşıyacak olan SA'nın gündemine alındıy"KartaP aracı Ay yüzeyisa da bir türlü gerçekleşene yumuşak iniş yaptı ve Ay'da medi; başarız uzay laborailk adımları atan Neil Armstuvarı, uzay mekiği projeletrong'un dudaklarından dökülen rine mllyarlarca dolar harkısa bir cümle tarihe geçti: "Bu, candı. benim için küçük, insanlık için Denebilir ki Ay'daki büyük bir adım." Gerçekten de adımlardan sonra insanlık bu adımlar, uzay serüveninde biraz da düş kırıklığına uğbüyük bir dönüm noktasıydı. radı ve Ay'daki ayak izleri, Ay'a uçuş projesinin mimarlarınbugün uzayın derinliklerine dan Alman asıllı bilim adamı Dr. meydan okuyan dev projeVVernher von Braun, o günlerin lere özlem duyanlar için heyecanıyla yaptığı bir söyleşigüzel bir anı oldu. de bir sonraki hedefin Mars geŞimdi uzay çalışmalarızegeni olduğunu müjdeliyordu. nın geleceğini bir yana bıArmstrong'un adımlarının ve rakıp insanlığın çeyrek von Braun'un sözlerinin üzerin Işte Ay üzerinde blr dünyalının ayak izl. Bu ayak Iz yüzbinlerce yıl yüzyıl önce yazdığı bu parden çeyrek yüzyıl geçti, insanlı orada kalacak. Gelecek uygarlıklara Dünya'dan blrmesaj... lak sayfaya dönelim: Apol O şte kuyrukjpluyıldızı keşfedenler Birçok bilim dalında. ürettiğiniz kuramlann ne derece doğru olduklannı deneyler yoluyla sınama olanağınız vardır. Ama astronomlann böyle bir lükse sahip değiller, onlar, doğanın böyle deneyler sergilemesini beklemek zorundalar. Ne yazık ki astronomlann ilglsini çekebilecek gök olaylarının binlercesi yaşamları boyunca bir kerecik bıle gerçekleşmez, ürkütücü uzunlukta süreçler içerlr astronomi. Işin bir diğer biçimsiz yanı da, önemli gök olayları gerçekleşirken astronomlann olay bölgesini izlemiyor olmaları olasılığıdır, bunun için onları suçlayamayız zira binlerce yıldızı aynı anda görüntülemeleri imkansızdır. 1993 martında gezegen billmci Eugene Shomaker, kansı Carolyn Shomaker ve amatör astronom David Levy bütün bu olums*uz etkenleri yenerek bir mucize gerçekleştirdiler. Çok güzel bir kuyrukluyıldız keşfettiler, üstelik bu kuyrukluyıldız, keşfedılişinden kısa bir süre sonra güneş sistemimizin en irl kıyım gezegenine, Jüpiter'e çarpacaktı. Olaya olasılık kuramı yönünden yaklaşırsanız, elde edilme olasılıkları son derece az olan bu iki astronomik bulguyu aynı anda ortaya çıkarmış olan bu insanların adlarının astronomi tarihine altın harflerle yazılması gerektiğine siz de hak verirsiniz. 1623 temmuz tarihleri arasında gök bilimlerine ilgi duyan herkes heyecanlı anlar yaşayacak. Amatör astronomlar bile minik teleskoplanyla doğrudan olmasa da çarpışmanın bazı sinyallerini yakalayabilecekler, bir anlamda olayı anı anına yaşamış olacaklar. Astronomiye ilgi duyan herkese şimdiden iyi seyirler... 1.1** Davld Levy, Carolyn ve Eugene Shoomaker, kuynıkluyıldızı keşfettiklori teleskoplanyla birlikte. Yanda Kuyrvklu yıldızın yörOngosi ve üzerinde de keşfedildiği andaki konumu ve iztondiği tarihler... 10 382