Katalog

BİLGİSAYAR DÜNYASI Evet, makine de düsünebilir!... # Boston'da ilk kez düzenlenen 500 mllyon lira ödüllü "Düşünen Makineler" arasındakl çarpışmayı ve yarışmayı, mizah konusunda uzman bilgisayar kazandıL • Duygusal konularda da bilgisayarın yanıtları: "Bazen bulutlar üzerinde gezinmek hoşuma gider.. ilişkilerimde karşımdakini anlamaya ve anlayış göstermeye çalıştım".. zeki ve esnek yanıtlar aldılar kı, bunları akıllı birinin yanıtladığına ınandılar I Soruları yanıtlayan bazı bilgisayar programları, on hakemden beşlnl karşısında bir insanın bulunduğuna ikna etmiştı Oysa cevaplar bir insandan değil, disketler, hard diskler, monitörler, elektronik devreler ve elektrikten ıbaret bir "zihin'den gelıyordu. İnsan ve makineyi karşılaştıran bu çetin turnuvada blıincllHc, mizah konularında soruları yanıtlayan PC Theraplst III adlı programa verıldı Bu, kimılerince makinenin insan zihni karşısında zaferi anlamına gelıyordu, çünkü mızah gıbi ınsani bir konuda bır makinenin ınsanları kandırması gerçekten büyük bır başarıydı makineler "İçin bir test Birincilik ödülü alan "Düşünenyer aldığı illüztratyonda,gellştlren Inglllz matematikçi Alan Turing'in 2. Dünya Savaşında kullanılan PC Therapıst III adlı Enigma Kod makin*»lnin ferıdi görülüyor. Düşünen bilgtsayarlarda programın yapımcısı Jo "insan", "pasta","elma" figurleh birbirlerine bağlanablllr ve bir anlam seph Welntraub, prog kazanabilır Bilgisayar satrançta 223 hamle sonrasını düşünebilir. Bn ramının konusunda uz altta SOperbllglsayar Cray görülüyor. man olan iyi bir konuşmacının ustalığını aratmayan zekiğına bağlı.." ce yanıtlar verdiğini söylüyordu PrograHakem: "Romantik ilişkilerde sorunlar mın bazen sorulara karşıt sorularla yanıt yaşadın mı'" vermesı ozellikle ıkna ediciydi. Makine' "İlişkilerimde karşımdakini anHakemlerin makineyi kandırmaya yölamaya ve anlayış göstermeye çalıştım." nelik hıleli veya saçma sorularına "DosGörüldüğü gibi boylesine "romantik" tum sen beni aptal mı santyorsun" ya da bır makineyle başa çıkmak kolay değil. "Herhalde karşınızdaklnl ciddlye almıyorAralarında bilim adamı, felsefecı, psıko sunuz" ve "Maalesel benim düşündüğülog gibi entelektuel düzeyi yuksek kışileme Inanmadığınızı düşüniiyonım" şeklinrin bulunduğu hakemler kurulunun açık' de ınsanca cevaplarla karşılık verdiler. ladığı sonuçlar gerçekten ilginçti Bunlar Romantik konuşmalar arasında kuşkusuz en şaşırtıcı sonuç, ha1 Makineler ıle hakemler arasında "hlskemlerin sorularını yanıtlayan Cynthia sl" konular da tartışıldı Hakemlerden bırı Clay'ın ıki hakem tarafından bilgisayar makineye "romantik llişkilerln gerçekçi sanılmasıydı! olup olmadığını" sorduğunda, makine "Makine hakları "bazen bulutların üzerinde gezinmek hoTuring'in iddiasını kanıtlamaya yönelik şuma gider." yanıtını verıyordu Hakem Boston yarışmasının ardından "makina ile makine arasındaki sohbet şöyle dehaklan" gündeme geldi. Belki de hukukvam ediyorduçuların "düşünen bir makinenin" fişten Boston'da yapılan yarışmada, bir maklnanln İnsan zekâsını taklitedlp edemeyeceğine açıkHakem: "Romantik biri misin?" çekilmesinın suç olup olmadığını tartışalık getirllmeye çalışıldı. Makine: "Bu, romantizmden ne anladıcağı günler uzak değil. 25620 Geçen yılın Kasım ayında bu konuyla ilglli Boston'da ilginç bir yarışma düzenlendi. Yarışmaya katılanlar, çeşitli konularda İnsan zlhninl taklit eden bilgisayar programlarıydı. Bu programlar karşılarındaki hakemlerı, soruları bir insanın yanıtladığına ıkna edeceklerdi Bilim ve felsefe konularına karşı merakıyla tanınan New York'lu zengın Hugh Loebner ile Ulusal Bilim Vakfı ve AHred P. Sloarra vakfının toplam 100 bin $ ödül koyduğu yarışmada tarafsız hakemler "makineler düşünebilir mi?" sorusunun yanıtını bulacaklardı Yarışma hakemleri, bilgisayar ekranında sordukları sorulara verilen yanıtlara bakarak bir makineyle mi, yoksa bir insanla mı karşı karşıya olduklarına karar verdıler Hakemler, bir insana mı yoksa makineye mi bağlı olduğunu bilmedikleri ekrana moda, şarapçılık, romantik ilişkiler, Shakespearein oyunları gibı önceden belirlenmiş konularda sorular yönelttiler. Hakemlerin bır bolümünü de insanlar yanıtlıyordu. Yarışma hakemleri klavyedeki harfleri tuşlayarak sordukları sorulara öylesine ngilız matematıkçı Alan Turlng "makineler düşünebilir mi?" sorusunu yanıtlamak için 41 yıl önce basıt bır test tasarlamıştı Turing, yeterince gelişmiş bir bilgisayarla soruyanıt oyununa benzeyen bir testle, kişllerin soruyu yanıtlayanın makine mi, yoksa insan mı olduğunu anlıyamayacağına inanıyordu. Felsefeciler ve bilim adamları uzun süre Turing'in ortaya attığı bu düşünceyi tartıştılar. Bazılarına göre beyin tüm karrrlaşıklığına rağmen sonuçta biyolojık bır makineydi. Dolayısıyla ustaca programlanmış bır bilgisayar beyni taklit edebilirdi Bu duşüncenin karşıtları ise insan zihninin işleyişinin makineden temelde farklı olduğunu ve insan bilincinin bir dizi hesaplamaya indirgenemeyeceğini savunuyordu Her ıki tarafın iddialarına karşın "makına düşünebilir mi" sorusu yanıtsız kaldı Beyin araştırmaları gün geçtikçe daha derınleşti, beynin sırları çözüldükçe daha karmaşık sırlar ortaya çıktı. Bilgisayarcılar da boş durmadı. Makinelerr insan beyninin bazı özellikleriyle yarışmayı sürdürdüler Her geçen gün daha hızlı, daha yaratıcı, daha esnek oldular. Süperbilgisayarlar araştırmacılara birkaç yıl önce haya^ edılemeyen olanaklarsundu. Sonuçta ne insan beyninin şaşırtıcı işleyişi, ne de bilgisayarların akıllara dur gunluk veren gelişim potansiyeli küçümsenemezdi. Çok şey değişmişti ama soru hep aynı kaldı: "Acaba makine düşünebilir mı?" Yarışma düzenleniyor Evet, bu makine!..