Katalog

B İ L İ M AHLAKI Erdem Cantekin Amepika'da Bilim Bir Türk bilim adamının tekellere karşı 5 yıllık savaşının öyküsü Cezası Amoxicillin îlacının çocuklardaki orta kulak iltihabını iyileştirmek yerine daha şiddetlendirdiğini kanıtlamak Şebnem Atiyas, New York merika'nın Pittsburgh Üniversitesi'nde son beş yıldır bir Türk bilimadamı profesörü Erdem Cantekin'e karşı yürütülen tutum Ibsen ve Kafka'ya parmak ısırttıracak boyutlarda. Beş senelik bir sansür, üniversite profesörler kurulunca çeşitli sorgulama ve yargılanmalar, tenurunun durdurulması ve atılma tehdidi, laboratuvarlara girme yasağı... Profesör Erdem Cantekin'in bütün suçu Amoxicillin adlı antibiyotiğin kulak iltihabına iyi gelmek yerine hastahğı şiddetlendirdiğini kanıtlamak. Ama. Cantekin, ABD'de savaşı kazandı. Hakkında 80 makale, yazı yayımlandı. ABD Kongresi Soruşturma Komisyonu Cantekin'i destekledi. ayrı araştırma yaptı. Aynı komite 1990'da meclis başkanına verdiği raporda ilaç şırketlerının nasıl bazı tıp araştırmalarını bilinçli bir şekilde gözardı ettiğini, hileli sonuçların tıp dergilerınde yayınlandığını, Cantekin olayını örnek vererek anlattı. Rapor ayrıca Prof Cantekin'e üniversitenin yaptığı haksızlıkları da anlattı 1991 yılında komitenin bu raporuna dayanarak ABD Temsilciler Meclisi'nde bir kanun teklifi kabul edildi ve şu an halen kanun Amerikan Senatosu'nun onayını bekliyor. Bütün bunlara rağmen üniversite tutumunu değiştirmedi. Bu nedenle Adalet Bakanlıgı'nın üniversite hakkında başlattığı soruşturma halen devam ediyor. Ayrıca Prof. Cantekin'in üniversiteye karşı açtığı iki dava mevcut Aynı üniversite profesörlerinden Charles Bluestone, ilaç şirketlerinin lobisiyle, Cantekin'in makalesini "uydurma bulgularla" çürutmeye çalıştı. Mahkeme sonucunda Cantekin kazanırsa Bluestone gibi mesleğini kötüye kullananların da cezalandırılması söz konusu. 5yıl sansür. Üniversitede sorgulama ve yargılamalar. Atılmatehdidi. Laboratuvara girmeyasağı. A ren Prof. Cantekin, bu antibiyotiğin kullanılması nedeniyle ortakulak iltihabının iyi tedavi edilemediğini, bu nedenle çocukların ameliyat geçirmek zorunda kalarak kulaklarında aletlerle dolaşır hale geldiklerini anlatıyor: "Ortakulak hastalıkları için ABD'de en fazla kullanılan ilaç amoxicillin adlı antibiyotiğin etkisiz olduğu ve bu şekilde tedavi olan çocuklarda hastalığın daha fazla tekerrür ettlği görülüyor. ABD'de çocuk or' takulak hastalıkları İçin senede 30 mllyondan fazla antiblyotik reçetesi yazılıyor. Bu işte satılan antibiyotiklerin degeri 700 milyon doların üzerinde. Benim çalışmama billmsel açıdan eleştiride bulunmak zor, dolayısıyla bu çalışma bilimsel olarak sağlam bir çalışma, ayrıca son derece önemli bir yolsuzluğu ortaya çıkanyor, yıllardır çocukların durumunun suistimal edilmesi bu. Acı bir yolsuzluk." Olay ABD Kongresinde Şu an silikon göğüs olayını soruşturan ve New York milletvekili Ted Wei«s'in başını çektiği ABD Temsilciler Meclisi Devlet Operasyonları Komitesi, 198889'da iki "Binlerce insan her gün yığınla haksızlıkla karşılıyor, ama Amerikan sisteminln halen çalısan bir yanı var, o nedenle umutsuz degilim." Dr. Cantekin, kendinden emin ve soğukkanlı, gelişmeler hakkında diyor ki: 1986 yılında amoxıcillin adlı antibiyotiğin çocuklarda sık görülen ortakulak iltihabını daha da kötu hale getirdiğini kanıtlayan çalışmasından sonra Prof. Cantekin bu ilacın eleştirilmesini istemeyen bir sistemin direnmesi ile karşılaştı Önce tıp dergilerine gönderdiği yazılar sansür edildi Profesör Cantekin'in. Ardından esas yazıyı yayınlamayı redded'en dergiler, aynı üniversite içinde çalışan başka profesörlerin "uydurma" tezlerle yazıyı çürüten yazılarını yayınladılar. Eski ODTU'IÜ "sivpi" bir adam 1965'te Ortadoğu Teknik Üniversitesi Inşaat Mühendisliği bölümünü bitiren Erdem Cantekin lisanüstü eğitimi için Pittsburgh kentindeki Carnegie Mellon Üniversitesi'ne girdi. 1975'te master ve 1972"de biotıp (biomedical) mühendisliğinden doktora derecesi aldı. Bu sürede açık kalp ameliyatlarında ve akciğer yeteneksizliği ile doğan bebeklerde kullanılan "Ecmo" (Extra corporeal membrane oxygenators) cihazlannm günümüzde kullanılabilir hale gelmesinde öncü olan temel ve deneysel araştırmalarda bulundu. Makaleleryayınladı. 1973'te Boston'da Tuft's Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde ve Bojston City Hastanesi'nde burun kulak boğaz bolümünde araştırma görevlisi olarak çalışmaya başladı. 1973'ten bugüne kadar çocuk ortakulak hastalıkları ve "östaki" böruşu fonksiyonu üzerine yüzden fazla bilimsel makale yayınladı. 1976da Pittsburgh Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde asistan profesör ve 1984te profesör oldu. Direktörlüğünü yaptığı araştırma merkezi 1980'de 17 mllyon dolarlık on senelik bir araştırma fonu aldı. 1986da Amoxicillin isimli antibiyotiğin etkisiz olduğunu kanıtladığı için araştırma bölümü direktörlüğünden atıldı. Şu an halen Pittsburgh Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde "istenmeyen" otolarygology profesörü. JAMA, Cantekin'i savunuyor American Medical ASS, adlı kuruluşu ve dergisi dünyanın en yüksek tirajlı sekiz dilde birden yayımlanan JAMA (American Medical ASS, Journal) tıp dergisi şu an Prof. Cantekin'i savunuyor. Bir sene içinde diğer makalelerinin de yayınlanmasını bekleyen Cantekin, mücadelesinden umutlıi: "Bu olaylann Ada Görevden alınıyor Bu yetmiyormuş gibi üniversitenin araştırma direktorluğunü on yıl başarı ile yürütmesıne rağmen Cantekin görevinden alındı. Üniversite profesörlüğünü sürekli kılan tenur hakkı gaspedildi Derken Pittsburgh Üniversitesi Cantekin'in laboratuvarlara girmesini yasaklayarak kendisine manav dükkânı üzerinde penceresiz bir ofis verdi ve ofis dışındaki faaliyetlerini engelledi. Bütün bunlar söz söyleme özgürlüğünün bir tabu gibi dokunulamadığı ülke olarak bilinen ABD'nin göbeginde gerçekleşti!.. Prof. Cantekin'in çalışması son derece önemli bir çalışma tıp dünyasında. Avrupa'da pek çok ülkede yapılan çahşmaların kendi tezi ile paralellik taşıdığını bildi25616 let Bakanlıgı ve temsilciler meclisine gitmeksizin daha alt düzeyde halledilebilmesi gerekirdi, ama büyük tekeller son derece güçlü, ayrıca Amerikan slsteminin özelligi paran varsa kazanırsın inancı nedeniyle benim tek başıma ısrarlı olamayacağımı düşündüler, avukat tutup bu kadar siire çabalayamayacağımı sandılar, o nedenle Işin boyutları büyüdü. Ama demin de söylediğim gibi billmsel olarak haklıyım." ce doğruyu savunmak yeterli değll, bir de doğruyu savunduğuna dünyayı ikna etmek gerekli ki, işin acımasız tarafı orda." Cantekin sakin, duyarlılığını kaybetmeksizin siyasi olarak nitelendirdiği bir arkadaşının sözlerini hatırlatıyor: "Sade