Katalog

B İ L İ M T A R İ H İ N D E N D Ü S Ü N BUL Sulamanın keşfi l'nin doğusuyla batısını yaşayanlar arasındaki en çarpıcı fark, sulama sözcüğüne bakışlarından kaynaklanıyorolsagerek... Doğudaki çiftçi, lahanalarıyla domateslerini eker ekmez sular. Karısı çiçeklerini sular. Şehir insanı çimlerini sular." "Pasifik kıyısındaki bıyıkları yeni tertemiş bir nesil için ise sulamasız tarım aynı ölçüde inanılmazdır. Suyun, tıpkı toprak gibi ellerinin altında olmayışına akıl sır erdiremezler." "Bilimin tarıma uygıHanmasının en çarpıcı örneği belki de sulama... Bir hendekten akan su kütlesini denetim altında tutmasını bilmek gerek. Araziniz için ne kadar su gerektiğini de bilmelisiniz." "Kaliforniya'da büyük bir miktar arazi yoğun biçimde sulanmıştır. Birkaç yıl sulandıktansonratarladoygunluğaerer. Böylece su, yeni çöllere aktarılarak bu bölgelerin tarıma elverişli bir hale gelmesi sağlanır. Bir ırmağın bu işi tek başına ne ölçüde başarabileceği aşağı yukarı tahmin edilebilir.'' "Bu dev sulama tasarıları, hem medeni hukuk hem depolitik ekonomi açısından yeni sorunlara gebe. Komşunuz, bir ırmağı ya da kanyonu yükseltip suyun yönünü değiştirereksizin bağımlı olduğunuz suyu kullanabilir. Budademektirkikomşutoprağınızdan da çalmıştır. Çünkü susuz toprağın sizin için hiçbir değeri yoktur. Bu su hakkı davaları Kaliforniya mahkemelerini şimdiden epey meşgul ediyor.'' (1890 öu) rulukla yerine getiriyor. "Resimde görülen aygıt kendi kendine çalışmaktadırveayarlanabilırbirdayanak yardımıyla hastanın gözlerinin önüne asılmıştır. Deneme merceklerinin bataryalarına bağlı olan kadranlar ve düğmeler yardımıyla operatör hemen hemen sonsuz sayıda mercek kombinasyonunu inanılmaz bir hızladeneyebiltf. Aletin içindeki becerikli mekanizmaotomatik olarak tek tek merceklerin gücünü toplayıptoplam düzeltmeyi birgöstergeye kaydeder." (Yıl: 1940) Bugünhâlâçoguoptometristveoftalmologist reçete yazmak için bu aleti kullanmaktadır. Jetonlu telefon A D ^ ' n i n Connectıcut eyaletinde # \ D l ^ y e n i bir telefon santralı kuruldu. Yeni telefon apareylerinde müşterinin konuşabilmesi için cihazın üzerindeki yarıktan içeri para atılması gerekiyor. Ücretli telefonda yarıktan 5 cent atıldığında telefon ince bir sesle çalıyor. Çeyrek dolar atılırsa daha pes bir tonda zil sesi duyuluyor. Yarım dolar ile zil iki kez çalıyor. Bir gümüş dolar atıldığında ise telefon "katedral gongu"gıbi pesi bir tonda çalıyor. (Sclentlfic Amerlcan, Temmuz 1890) Simetrik toplama Aşağıdaki toplamada, rakamların yerini harfler almış. Her rakaTiı ayrı bir harf temsil ettiğine göre, bu simetrik toplamada sayıları yerlerine yerleştirebilir misiniz? Bilmeceyi doğru olarak çözen 20 okurumuza "Ortaçağda Fizik Bllimleri" kitabını armağan ediyoruz. Q Q RE ER QEJ JEQ REAEAER J RMKAPH Çözümler ve kazananlar Özür ve düzeltme iki hafta önce yayımladığımız "Şifreli sayılar" isimli bilmecede işlem unutulmuş ve çözümü olanaksız kılmıştır. Bu hata nedeniyle okuyucularımızdan özür dileriz. rBehiç Ak Göz doktorlarına kolaylık Le party Partinin pazar günii olduğunun belirtilmediği söyleniyor. Bir önemi olup olmadığını göreceğiz. (E)rkekler (K)adınlar (Ç)ocuklariçin2denklemkurabiliyoruz: E + K + Ç 41 4E + 3K + (1/3) Ç = 40 Üç bilinmeyenli iki denklemin çözümündeki cevap sayısı ılK bakışta sonsuzgıbı gözükuyor. Ancak birkaç husus var. insanlarfcesırli ve negatıf sayı olamadıkları için tam sayı olacak, lar. Dolayısıyla(1/3) Ç de bir tam sayı Ç'nin 3'ün katlarından birisi olması gerekir. tane mercek içeriyor, a m a 61 milyar tane reçete üretebilir. Şimliyedek.uygun reçete bulunanadek.farklı nercek bulanana dek, farklı mercek komlinasyonları tek tek elle gözlük çerçevesile yerleştirildi. Phoroptor denilen yeni ay|it ise bu işi müthiş bir hızla ve tam bir doğ Ç3x E + K + 3 x =41 4E + 3K + x 40 Ikinci denklemi üçle çarpıp, birinciyi çarpımdançıkartın. "^ 11E + 8K«= 79 ilk iki denkleme uyan, her E ve K değeri üçüncüdenklemedeuyacaktır Sistemi x için çözersek K = 10E1/8(E3 + 1)'evarırız. Pozitiftamsayılıkilkesigereği,(3E + 1)8'in katlarından birisi olacaktır. E 5,13,21 diyegidecek, ama E'ninö'ten büyük değeri K'yı negatif yapacağından bu denklemler sadece 5 erkek, 3 kadın ve 33 çocuk için geçerlidir. Pazara gelince, "Söyleseydin çocukların çok sayıda olacağını kestirir ona göre cevaplardık" dediler. Ama boş bir mazeret bencel 23