Katalog

İ Ş SAĞLIĞI Ev içinde pusudaki tehlikeler Evlerimiz birer kimyasal depoya dönüştü. Hangi maddenin saglık için hangi tehlikeleri taşıdığını bıliyor musunuz? Mustafa Taşyürek j , sağhğı Uzmam JacguesYves Cousteau Isim deyip geçmeyin Alaska Körfezi'ni petrol batağına çeviren Exxon Valdez süper tankeri, yeni bir isimle Akdeniz'de açılacak. ABD'nin ve dünyanın petrole bağımlıhğı giderek artıyor... Enerjinin kaderi, petrolden bir türlü kurtarılamıyor. B T ehlikeli olabilecek kimyasal maddeler bugün hemen hemen her evde kullanılmaktadır. Bunlar; temizleyicilerde, dezenfektanlarda, hatta garajdaki arabanın motor yağında bulunabilir. Evde bulunabilen tehlkelı kimyasallar dört grupta toplanabılır. 1) Reaktif Ürünler: Hava, su, veya diğer kimyasal maddelerle tehlikeli sonuçlar oluşturabilecek şekilde reaksiyona girebilen değişken/karasız bileşikler bu gruba girer Bir örnek olarak kalsiyum hipoklorit verilebilir (yüzme havuzunun dezenfeksiyonunda kullanılan bir toz). Bu madde boya veya gazyağı (kerosene) ile reaksiyona girerek patlayıcı ve zehlrli klor gazı üretebilir. 2) Aşındırıcılar: Bunlar kuvvetli asit ve bazlardır. Diğer maddeleri yiyerek (adeta kemirerek) aşındırır. Örnek olarak tuz ruhu (kuvvetli bir asittır) ve lavabo açıcı (kuvvetli bir baz) verilebilir. Aşındırıcı maddeler temas ettikleri yerlerde şiddetll yanıklara neden olabildiğigibi, buharlan da gözleri yakabılır. 3) Parlayıcılar: Benzin ve mobilya parlatıcıları gibi kolay tutuşabilen maddeler bu gruba örnek olarak verilebilır. Bunlar uygun bir şekilde depolanmadığında ya da kullanılmadığında yangın tehlikesi oluştururlar. 4) Zehirler (Toxics) ' Bunlar belkı de en büyük potansiyel tehlikeye sahip olan maddelerdir. Çünkü tek tek kullanıcıların zehirlenmelerine neden olabilecği gibi, aynı zamanda uygunsuz bir şekilde kullanıldığında çevreyi.de kirletebilirler. Yabancı ot öldürücü ilaçlar (herbisitler) ve böcek öldürücü ilaçlar (insektisitler) bu gruba verilebilecek iki örnektir. Evde bulunabilecek diğer tehlikeli ürünler; bir aerosol kabındaki herhangi bir şey olabilir Bunlar patlayabılir ve içindeki bileşiği meydana getiren maddeler Insanın soluduğu havaya yayılabilir. Kısaca bilinçli bir tüketici olunmah. Bu nedenle; eve alınan malzeme üzerindeki yazılar/etiketler iyice okunmalı. Olası tehlikeler ve bunlara karşı ahnacak önlemlerin öğrenilmesi gereklidir. (Safety and HealtJuly 1989) edenine saplanan koca kaya parçası çoktan çıkarılmış, yaraları sarılmış bir gemı Exxon Valdez, sahipleri tarafından yeniden denize açılabilir hale konuldu. Gıcır gıcır bir beden, yeni bir kaptan, yeni bir rota ve yepyeni bir isimle... Bundan böyle Exxon Valdez, Exxon Mediterranean adı ile Ortadoğu'dan Avrupa'ya petrol taşıyacak. "Valdez" ismi, esef verici bir kazayı getıriyor akla; oysa "Mediterranean" öyle mi, güneşli Akdeniz kıyılarında keyifli bir tatil çağrıştırır bu isim. (Akdeniz'in de bugün aşırı kirlendiği, benim çocukluğucnda daldığım diplerin tanınmaz hale geldiği gerçeğini bir yana bırakıyoruz şimdilik). Bir fırça darbesi ile bir ismi silip yerine başka bir isim koyarak çirkin, güzel kılınmak istenmiş. Ama Exxon'un son duyurusunda, halkla ilişkiler imajının düzeltilme çabasından çok daha fazla şeyler yatmakta. Exxon'un bu değişikliği yapma gerekçesi, enerji konusunda Amerika'ya verilen ve henüz duyulmamış canalıcı bir mesajı barındırmaktadır. Mesajı veren, Exxon Shipping Co.'nun Başkanı Gus Elmer'dir. Bu zat, geçen mart ayında Alaska'nın Prince VVilliam Körfezi'nde meydana gelen Valdez kazası sırasında başkanlık yapan Frank laressi'nin halefidir. 30 milyonu kurtarmak için Elmer'in mesajı şöyle: "Alaska'nın ham petrol taşıma ihtiyacının azalmast nedeniyle tanker yabancı hizmete sokulacaktır." Elmer ayrıca Alaska'nın kuzey yamaçlarındaki petrol üretimi azaldığı için, başka Exxon tankerlerinin de oradân alınacağını belirtmiştir. Başka bir deyişle Exxon, artık Alaska'da uzun vadede petrol "eylem"i ummuyor. Valdez tankerinin onarımına yatırdığı 30 milyon doları kurtarmak için Exxon, gemiyi kâr elde etmeyi umduğu başka bir yerde çalıştırmak istiyor. Alaska'daki petrol durumunu bir gemiyi oradan almak ve ismini değiştirmek için gerekçe olarak ilerı sürerken, Exxon aslında Amerika'ya bir uyarıda bulunmaktadır: Şayet ABD ekonomisi petrole bağımhhğını sürdürürse, alternatif enerji aramak, araştırma ve geliştirme programlarında sadece bir dipnot olarak kalmayı sürdürürse ABD'nin enerji kaderi gitgide daha çok yabancılarm eline geçecektir. kullandığı petrolün %49 kadarının ıthal edıldığını görüyoruz, üstelik bu oran daha da yükselme eğilimi içindedir (nitekim ithalat 1986'dan beri %30 artış göstermiştir). Bütün bu veriler, ABD Enerji Departmam'nın verileridir. Ne var ki, ABD yurttaşlarının zihninde petrol ve enerji ihtiyacı önemli sayıldığı halde, enerji tasarrufu ve enerjiyi koruma ihtiyacı hâlâ ne ulusal ne de uluslararası açıdan bir öncelik olarak görülmekte. Yılda yüzde 2 artış ABD dışında da durum daha az kaygı verici değildir. Bütün dünyada petrol tüketimi, yılda yüzde 2 dolaylarında artmaktadır. Herkes petrol kaynaklarının sınırlı olduğunu, bir gün gelip tükeneceğini ve fosil yakıtları yakmanın gezegenimizın ıklim dengesini bir daha düzeltilemeyecek biçimde bozacağını bal gibi bildiği halde! işin ilginç tarafı, Alaska Valdez'de yayımlanan yerel bir gazete olan Valdez Vanguard'ın yaptığı bir ankete göre, kasaba halkı Exxon şirketinin tankerin adını değiştirmesiniistemiyormuş. Gazetenin yönetmeni Len Wolf şöyle diyor: "insanlar, geminin adını değiştirmenin aptalca bir şey olduğunu, çünkü kazanın geminin kabahati olmadığını, insanların kabahati olduğunu düşünüyorlar. Hatta bazıları, geminin adının bize olayı hatırlaıması için aynı kalması gerektiğini söylediler." Ve böylece eski isim, bizlere geçmişte olanları hatırlatıp ibret dersi verecek iken, yeni isim gelecekteki enerji ihtiyaçlarını nasıl karşılayacağımıza kafa yormamız için bizleri uyarıyor. Hem bizleri hem de politik önderlerimizi... Exxon'un tankeri başka bir petrol bölgesine mi gidiyor, bu aslında bizim enerji modelimizin başka bir biçim alması demektir. Belki "Valdez"i gerilerde bırakıp "Akdeniz"e açılmak, halkla ilişkilerde olumlu bir imaj yaratacaktır, ama bu "yolculuk" bütün dünya için çok daha ciddi ve kapsamlı sonuçlara gebedir. D 11 Borç batağı Böylece ABD, gitgide daha çok kendi ülkesi dışında üretilen enerji aramak zorunda kalacak ve daha fazla borçlanacaktır. Ayrıca bu mesajla söylenmek istenen bir başka önemli gerçek de, ABD'nin en büyük şirketlerinden birinin daha şimdiden başlıca ürünündeki azalmayı hesaba katan stratejik planlar yapmasıdır. Amerika, 1987de kullandığı petrolün %40 kadarını ithal etmişti; bunun çoğu Meksika, Venezuela ve Kanada'dan alınmıştı. Ortadoğu'dan %1O dolayında petrol alınmıştı. Ortadoğu, bugün dünya petrol rezervlerinin yarısından fazlasını barındırmaktadır. 1990 ortalarına gelindiğinde Amerika'nın günlük