Katalog

TARTIŞM A işleyen garip çark B ılım ve Teknık'te (24 11 1990) son derece can alıcı bır soruna değındınız Gerçekten hem hastaların hem de aalında hekimlerin ve mesleğimizln toplumsal saygınlığının zararına ışleyen garıp bır çark dönuyor Hangı yöndenyanaşırsanız, neden böyle olduğuna ılışkın bırçok açıklama bulabılırsınız Tartışmaya katılan ve katılacak kışıler, sanırım pek çok noktaya değıneceklerdır Bız, Ankara Tabıp Odası olarak yaklaşık 6 aydır bır çalışma surduruyoruz Amacımız, sağlıkla ılgılı her alanda, evrensel ılke ve değerlerın, çağdaş toplumsal ve bılımsel gerçekler ıle ulkemızın somut koşulları ışığında meslek uygulamasına yön vermesını ve meslek örgutlerımız aracılığı ıle bızzat bız hekimlerin bu ışı yapabılmesını sağlamak Zor ve zahmetlı bır ış, ığne ıle kuyu kazmaya benzıyor Ama kendı meslekı saygınlığımız ve haklanmızla bırlıkte, hastaların haklarını korumanın da başka bır yolu yok Bızler belırlı ılke, değer ve kurallar çerçevesınde meslekı uygulamamızı duzenleyemez, denetleyemez ısek, hastalar hak aramak ıçın nereye başvurabılır? Sıze, Ankara Tabıp Odası Etık Kurulu çalışmalarında şu anda ılk urun olarak ortaya çıkan Ankara Tabıp Odası Etık Kurulu Bıldırgesı'nın bır örneğını sunuyoruz 'Amatörce biliırf mi, Hastaların zararına 'Malumu ilâm mı?' Hastahakları!.. Prof. ömür Akyüz Ankara Tabib Odası sağlık çarkının, hekimlerin ve mesleğin toplumsal saygınlığının da zararına çalıştığını belirten bir açıklama ile tartışmaya katılıyor... da belırlı haklara sahıp olmaları ve bunun tamamlayıcısı olarak da ınsanların sağlıklı yasama hakkına saygılı olmaları evrensel bır anlayış halını almıştır Ankara Tabıp Odası Etık Kurulu; 1 a) Turkıye'de temel sorunun, sağlığın tanımı, hekımlık uygulaması ve sağlık hizmetlerının sunumu gıbı ana konulardakı çağdaş ılke ve anlay ışlann ıktıdarlar ve sorumlular tarafından ciddıyealınmaması, gıderekçığnenmesı olduğunu, b) Her meslek grubunu olumsuz yönde etkıleyen, 'ılkevenormlarauyumsuzluktan"öturu, hekimlerin mesleklerını gereğı gıbı uygulamanın doyumuna ulaşamadıklarını, c) Harcadıkları emeğın maddı ve manevı karşılığınıalamadıklarını.böyleceyalnızlığa, çaresızlığe ve yanlışhk yapmaya zorlandıklarını, d) Sonuçta mesleğımızın ınsanı ve bılımsel özellıklerıne, meslekonurunaaykırıdavranışlara ıtılmelen ıçın ortam hazırlandığını, bundan da hem hekimlerin hem de bır butün olarak hekımlık mesleğının toplumsal saygınlığının zarar görduğunu saptar 1 a) Bu gıdışın önlenmesı ıçın meslektekı bırlığımızın guçlU olması gerektığını, ancak bu gucun yardımıyla meslekı uygulamalarla ve sağlık polıtıkalarıyla ılgılı butun sureçlerde söz vekarar hakkına sahıpolma guvencesınınelde edılebıleceğını vurgular b) Mekımlerı mesleklerıneve meslek örgutlenne yabancılastıran ve tıp mesleğını sıradanlaştıran nedenlerı açıkça ortaya çıkararak kamuoyuna mal etmek ıçın de gene meslek orgutunun guçlu olmasının zorunlu olduğuna inanır 2 a) Güçlü meslekı bııiığın oluşturulmasında ılk koşul olarak, yuzyıllann suzgecınden geçerek çağımıza ulaşan evrensel ılke ve değer lerın, çağdaş toplumsal ve bılımsel gerçekler ve ulkenın somut koşulları ışığında hekımlık uygulamasına yön vermesının, bızzat hekımlerce sağlanması gereklılığını kabul eder Bunun, hekimlerin meslekı uygulamadakı bılımsel ve vıcdanı özerklıklennın garantı altına alınmasının önkoşulu olduğuna inanır b) Bu amaçla, eğıtım, araştırma, hizmet verme ve yönetım alanlarındakı her çalışma aşaması ve bmmınde hekımhekım, hekımhasta, hekımkurum ve gıderek hekımtoplum ılışkılerıne yön verecek ılke ve değerlerın belırlenmesı ve bunlara uyumun ızlenmesı ıçın gereken çalışma gruplarıkurulmasınabaşlandığını, çalışma urünu önerılerın hekımlerle biriikteılgili konularda toplumsal kesımtemsılcılennin tartışmasına açılacağını hekımlere vetum kamuoyuna duyurur 3 Ankara Tabıp Odası Etık Kurulu; mesleğımızı bılimsel ve ınsanı gereklennce uygulamak güvencesıne sahıp olma ıhtıyacını duyan her hekimı çalışmalanna katılmaya çağırır (19.11.1990) K Sonuç ve çağrı Isı, sıcaklık alp ve Damar Hastalıkları Profesöru Sayın Gurler ilıçın'ın, BılımTeknık dergısının 188 sayısındakı yazısını okuduğumda fark ettığım tuhaflığı kâğıda dökunceye kadar arkadaşım ve meslektaşım Alı Alpar çok yerınde bır cevapla durumu aydınlattı Alı Alpar'ın yazısı Sayın İlıçın'ın yanılgısını çok makul ve ılımlı bır ıfadeyle ortaya koydu Buna karşılık Sayın ilıçın 192 sayıda yayımlanan yazısında, kendı akademık unvanının gerektırdığı "bılımsel eleştırıye açık ve hoşgörulu" olmakta pek başarılı olmadığı gıbı, bu kez lıse fızık derslerı ıçın bıle basıt bır tanımdan ılerı gıdemeyecek bır durumu, yenı bır bulgu olarak ortaya atmaktadır Isaac Newton'un 1687 yılında yayımladığı "Evrensel Kutleçekımı Yasası"nın modern ıfadesı olan F = GM m/r2 bağıntısı, kutlesı M ve yarıçapı R olan bır gezegenın yuzeyınde bulunan M kutlelı kuçuk bır cısmın P ağırlığını gostermek ıçın kullanılırsa P = (GM/Rl)m = gm şeklınde bır g yuzey (veya Sayın İlıçın'ın deyışıyle ekvator) ıvmesı tanımlanabillr. Bu ıfadelerde bulunan G, "evrensel çeklm sahibl" olup ılk kez 1797 yılında Henry Cavendısh'ın yaptığı bır ölçmeden elde edılmıştır Sayın ilıçın'ın son buluşu ışte bu sabıtı yenıden bulmaktan başka bır şey değıldır Zıra, g = GM/R* • (M/R1 (1/g) = 1/G bulunur kı G sabıt olduğundan 1/G de tabıı kı sabıt çıkacaktır Sayın İlıçın'ın tablosu, bu sayının değerını kullandıgı bırımler cınsınden vermektedır Soğuk" başlıklı yazıda ne yazık kı yıllardır aralanndakı farkı anlatmaya çabaladığınr ISI ıle SICAKLIK gene bırbırlerıne karışmış Daha doğrusu, "sıcaklık" yok olmuş, yazıda onun yerıne hep "ısı" kullanılmış Bırkaç örnek vereyım "En soğuk ısı" "en (düşuk) soğuk sıcaklık" "Isıyı ölçmek" "•ıcaklığı ölçmek" "0,83 K ısısına" "0 83 K sıcaklığına" "Isıya ulaşmak" "sıcaklığa ulaşmak" Tabıı kı doğrular altı çızgılı olanlar *) BılımTeknık Sayı 50, Sayfa 4 Ihp ve Fızik B ılımTeknık'ın 191 sayısının "Sorun Yanıtlayalım" köşesınde "Ultrasonun zararı var mı?" sorusuna verilen cevap onemlı hatalar ıçerıyor Dokunun (1 cm2'sıne bellı zaman aralığında) aldığı enerjı, uzaklığın karesıyle (r2) ters, kaynağın I şıddetıyle doğru orantılıdır: Ankara Tabip Odası Etik Kurulu bildirisi (kısaltılmış metin) Hekımlık mesleğı doğrudan ınsan yaşamına mudahale ıle uğraştığı ıçın yuzyıllardan bu yana evrensel olarak toplumların gözundesaygın bır konuma sahıp olmuştur Mesleğımızın bu özellığınden dolayı tarihsel olarak hekımler, meslekı uygulamalarını, bırbırlenyle ve toplumun dığer kışı ve kurumlarıylaılışkılerını belırlı ılke vedeğerler çerçevesinde duzenlemış ve denetlemeye çalışmışlardır Çunku böyle duzenlemeler olmaksızın hekımlık saygınlığının zedeleneceğını ve sonuç olarak hem kendılerının hem de hastalarının zarar göreceğını fark etmışlerdır 21 yuzyılın eşığınde çağdaş dünyada, mesleğımize tarihsel olarak atfedilen "kutsallığa" karşın, hekimlerin ınsanustu varlıklarolmalarının beklenmemesı gerektığı, ancak ınsan yaşamıyla doğrudan ilgilendiklerınden, bu çok duyarlı görevı yapabılmek ıçın, eğıtımden çalışma koşullarına, ekonomık koşullarından örgutlenmeözgurluklerınedeğınçeşrtli konular BılımTeknık'ın 189 sayısında Aaimov'dan aktarılan "Olabildlğlnce E = Kl/r2 (K, orantı sabıtı) Bu durumda cevaptakı, "8 cm'dekı ener|i"nın 64 katı olan "kaynağın verdığı enerjı" değıl, "kaynaktan 1 cm uzaktakı dokunun (1 cm2>sıne aynı zaman aralığında) aldığı enerjf'dır 6te yandan kayucık, enerjısı ıle değıl, bırım zamanda yaydığı enerjı olan "guç"u ıle belırlenır Enerjı btrımı "ıoule", guç bırımı ıse "watt"tır Bellı uzaklıktakı dokuya erışen ıse "guç/alan = Enerjı akışı"dır Bu, cevapta "mılı vvatt/cm2" bırımı ıle doğru olarak göstenldığı halde yanlış adlandırılmış Bu konuda gerçeğı öğrenmek ıstıyorum, sahıden bu mumkun mu? Bu konuya açıklık getırılmesını rıca ederım Zıra bunu nerede anlatsam ya benımle alay edıyorlar ya da aslanla oolog George Schaller aslanlar uzerıne yaptığı gözlemlerte şunları saptamış • Aslanlar arasındakı tek bır cınsel btrlaşme 6 ıla 68 sn arasında surüyor • Bazı erkek aslanlar 'ne yazık kl' hayatları boyunca tek bır kez bıle çıftleşemeden öbur dünyaya göçüyorlar En şanslı olanlar tabıı kı en güçlu olanları Schaller, bır erkek aslanı 2 5 gün boyunca (55 saat) ızlemış Bu 'aslan' ılk 24 saat ıçınde ıkı dışı aslanla 86 kez çıftleşmış Ikıncı 24 saatte 62 kez daha görevını yerıne getirmış 55 saatln sonunda i8e toplam sayı 157'ye ulaşmış ikı çıftleşme arasındakı 'dınlenme suresi' ottalama 21 dk Yalnız bir keresınde aslanımız yalnızca 1 dakıka ara vermış, yanı bır erkek aslan 2 5 gün, durmadan saatte yaklaşık 3 kez çıftleşebılıyor Yanı gunde 50'den fazla Erol Bey bu sayıları arkadaşlarına hıç çekınmeder verebılır Bu bılgılerı Bobert Burton'ın 'The Mating Gamel adlı kıtabmdan aldım Yayınevı, Elsevıer Publlshıng Products S.A , Lausanne. Basım tarıhi 1976 <z.t.) Aslan günde kaç kez çiftleşir? Bir soru bir yanıt C umhuhyet Bılım Teknık ekı, sayı 182de Zeynep Tumer ımzalı bır yazı yayım landı Konu Aslan Bir aslan surusunde 40 kadar aslan bulunur Bu surüde 45 kadar erkek as lan vardır Dıyelım kı 20 kadar da yavru vardır Şu halde sürude en az 1015 kadar gelışmış dışı vardır Denıyor kı bır dışı bırkaç gun ıçınde 1500 dlkkat bin beş yüz kere çiftleşir Tek bır aslan bu ışın altından kalkamayacağı ıçın dışı bırden fazla aslan ıle çiftleşir Şımdı lutfen konuya açıklık gelırelım Surude 5 aslan var, dıyelım kı 10 da dlşı Hadı 10 olmasın 5 olsun Demek kı ıster tek eş olsun Ister polıgamı çeşıtleme olsun her erkek aslan şu bırkaç gun ıçınde 1500 kere çıttleşmesı gerekır. şayet suruye dışardan damızlık alınmayacaksa Duşunebı lıyor musunuz? Çıftleşme suresı bırkaç gun değılde mesela 30 gun olsa her erkek aslan gun de 30 ya da 50 kere sevışmek zorunda kalacak Z Yanıt: