Katalog

Merkezi'nde kanser hastalarından alınan katil hücreler, doku kültürlerinde çoğaltddıktan sonn vücuda verilerek aktiflenecek. Bu aktivasyon için Interleukin2 adlı sinyal maddesi kullanılıyor. * Kansere özgü monoklonal antikorları hücre zehirleriyle (sitostatikler) birleştirme amacına yönelik çalışmalar var. Sitostatik ilaçlarla birleşmiş monoklonal antikor, kanser hücresine yapışır yapışmaz hemen öldürecek. • ABD'de kanserli hastalarda yeni bir aşı deneniyor. Bu aşı, hastalann kendi öldürülmüş kanserli hücrelerinden oluşuyor. Bağışıklık sisteminin ölü hücrelerden sağlayacağı bilgileri kanserli hücrelere karşı antikor ve katil hücresi üretiminde kullanması bekleniyor. ASI (Aktif Spesifîk Immunoterapi) adı verilen bu yöntemle kalın bagırsak kanserinde çarpıcı başarılar elde edilmiş. Bugün bağışıklık biliminden başarı beklenen çok önemli bir sorun AIDS tedavisi. Burada çözümü zor bir problem var, çünkü AIDS etkeni olan HFV virüsünün saldın hedefı doğrudan bağışıklık sistemi. ye plıylır Çünkü bağışıklık sistemi takılan organın hücrelerini de yabancı olarak algılayacak ve tıpkı Dİr virüs gibi onu ölaürmeye yönelecektir. Bu nedenle nakilden önce verici ile alıcının doku gruplarının uyuşması önem taşır. Söz konusu uyuşmada her iki bireyin beyaz kan hücrelerinin (lokositlerin) belirli yüzey yapılan nın (HLA antijenleri) benzemesine dikkat edilir. Bugüne kadar gösterilebilmiş olan 80 HLA antijenınden her insanda en fazla sekizi bulunur. Alıcı ile verici arasında bu antijenlerden sekizinin birden uyuşması îdealdir, ama pratikte bu duruma çok seyrek rastlanır. Organ naklinden sonra ret reaksivonunu önlemek amacıyla bağışıklık sistemi ilaçlarla baskı altına alınır. Baskılama nedeniyle enfeksiyon tehlikesi çok yükseUr. Şimdi bu konuda vcni bir yardım monoklonal antikor kullanımıyla yalnızca organ reddinden sorumlu Tlenfositlerin baskılanması; ABD'de kısa süre önce kullanılmaya başlanan bir ilaç, verilmesinden 45 dakika sonra organ reddinden sorumlu Thücrelerini tümüyle baskılıvor. Böylece tüm bağışıklık sisteminin zayıflayarak hastanın enfeksiyonlara açık duruma gelmesi önleniyor. Alcriiden yakınan milyonlarca insan, bağışıklık sistemlerinin fazÜstte: Kanser la çalışmasından rahatsız olan başhücresine ka bir grubu oluşturuyor. Alerjide saldıran bağışıklık sistemi, bilinmeyen nebir Tlenfositi denlerden dolayı karşüaştığı yabancı (küçük yuvarlak maddeleri "protesto" eder. Bu alerhücre). jiye neden olanlar aslında normalde tehlikeli dış etkenler değil; çiçek Tlenfositi tozu, hayvan tüyü, ev tozu gibi za(solda) rarsız maddeler. Söz konusu yabancı kurbanına maddelere karşı yardımcı Tsaldırıyor. hücreleri, B hücrelerine on binlerce kat daha fazla antikor üretmeleri komutunu verir. Bu ahşılmadık miktar karşısında organizma histamin salgılayarak tepki gösterir. Bu ler) lenfosit etkinliğini engelleyen maddeler, alerjik reaksiyonu ortaya maddelerdir. Dişçi randevusu, sınav çıkartr. Astım, saman nezlesi, deristresi veya yakın arkadaşların ölüde döküntü ve kaşıntı (ürtiker), gözmü gibi gerilimli durumların, enlerde yaşarma alerjik reaksiyonlar feksiyon riskini yükselttiği göstearasındadır. rilmiştir. Alerji olayı çok eskiden beri biIsveçli araştırmacılar, işsizliğin linmekle birlikte bu olayın günüruhsal sorunlarının bağışıklık sistemüzde daha sık görüldüğü tanmin mini zayıflattığını bulmuşlar. ediliyor. Kaba tanminlere göre topVücudun alarm durumlarında sallam nüfusun yüzde 20'si aJerjiktır. gıladığı noradrenalin hormonu da Bugün vücudun karşılaştığı alerji lenfosıtleri felce uğratır. Vücudun nedeni yabancı cisimlerin sayısı geçgevşemesiyle ilgili asetilkolin hormişe göre çok daha yttksek. Plastikmonu ise lenfosıtleri canlandırır. ler, besin boyalan, çeşitli ilaçlar, radyoaktif ışınım ve diğer yapay madSonuçta gevşeme ve stresten kurdeler herhalde bağışıkLk sıstemimitulma, beslenmenin yanı sıra güçlü zi zorluyor. Bu yüklenme bağışıkbağışıklık sistemine giden bir yollık sisteminin dengesini bozabilir. dur. Yapılan çalışmaiarda bedensel ve ruhsal gevşeme tekniklerini öğŞimdi yeniden soruyoruz: "Düşrenenlerde katil hücrelerin daha iyi manınız var mı?" Sorumuza şöyle yanıt verebiliriz: çalıştığı gözlenmiştir. "Var, ama korkmuyorum." ÇünGüçlü Dİr bağışıklık sistemi, bazı kü bu yanıtı verdiğiniz birkaç sanidurumlarda ise dezavantaj olabilir: ye içinde bile bağışıklık sisteminiz Örneğin organ nakilleri. Organ yorulmak bilmeyen savunma savanakli adaylarında bağışıklık sistemi, şında binlerce yeni lenfositi cephebilinçli olarak zayıflatılır ve vücuye sürdü. D dun yabancı organı reddi önlenme Bağışıklık sisteminin organları Kemik iliğu Yaşam boyunca kan ve bağışıklık hücrelerinin üretiminden sorumlu "fabrikadır." Bütün kan hücreleri ve lenfontkrin kemik ıliğınde bir kök hücreden (stem cell) doğduğu kabul edilir. Kemik ıliğınde olusan lenfc> id kök hücrelerin bir bölümü timüse giderek burada Tleniantlerine farklıuşır ve çoğalır. Dığcrleri ise muhtemelen kemik iliğuıde Blenfositlerine dönüjür. Bu gdişim ana karnında başlar ve erifkin yaşama dek surer. Timın: Tımusun epheloid hüaelerince ürttilen timus hormonlan çevre lenf dokulannda Tlcnfositlcrinin olgunlaşmasını etkiler. Tımusun doğuştan bulunmadığı Di G«orge sendromlu çocuklarda Tlenfositlerinin yürüttüğü hücrescl bağışddık bozuktur. Timusun kabuk bölümünde çoğalan Tlenfositleri buradan çevre lenioid dokulara dağdır. Lenf düğümleri: Kabuk bölümlerin, de Blenfoaitleri vardır. Lenf düğümlerinde sürekli ve yoğun bir lenfw.it tnfiği söz konusudur. Lenf yoluyla gelen bir bağışıklık uyana etkene karşı yanıt B veya T lenfositler urafından lenf düğümünde oluşturulur. Lenf düğümündeki makrofajlar mikroplar, yabana madde ve hücre aıtıklannı faeosıte ederler. Böylece lenf düğümleri bir süzgeç işlevi göriir. AIDS: Savunma Ordusuna Karşı Acımasız Savaş ve Kftlellk AIDS viriisü gizli bir ajan gibi vücudun savunma mekanizmasına sızar. Kurbanları, öncelikle yardımcı Thücreleridir. Bunlar etkin bir savunma üstlenecekleri yerde virüs tarafından ele geçirildiklerinde onun kölesi durumuna düşerler ve düşmanın yararına çalışırlar. Başlangıçta bağışıklık sistemi AJDDS virüsünün saldırısına karşı tümüyle normal bir tepkiyle davranır, hatta bu virüse karşı HFV antikorlan üretir. Ancak düşman, hücumlarını her seferinde yüzey yapısını azar azar değiştirerek yineier. Edinilmiş Bağışıklık Noksanlığı Sendromu (AIDS), alışıldık anlamda bir "hastalık" değildir. Hasta, AIDS nedeniyle değil tümüyle başka bir enfeksiyondan yaşamını yitirir. Bağışıklık sistemi çok zayıflamışsa hafif bir soğuk algınlığı bile ölümle sonlanabilir. Sağlıklı insanda iyi işleyen bir bağışıklık sistemi, AIDS viriisü saldınlarına karşı kendini savunabilir mi? AIDS uzmanı Prof. Meinrad Koch, "Bunu ben de bilmek isterdim" yanıtını veriyor. Kuşkusuz ancak yüklü miktafda bir AIDS viriisü dozu enfeksiyona yol açıyor. Ne var ki enfeksiyon meydana gelmesi için bir damla kanda ne kadar virüs bulunması gerektiği henüz bilinmiyor. Bu amajla insan deneyleri yapmak gerekir. Ûstelik mevcut kanıtlama yöntemleri yeterli değil. Yine de güçlü bağışıklık sisteminin enfeksiyonları önlemek dışında kanser riskini azalttığı biliniyor. Do»ya 9Aralık 1990 Bu hedefe ulaşmanın en basit yolları, sağlıklı yaşam (spor dahil) ve dengeli beslenme. Çünkü uyku eksikliği, az hareket, vîtamin ve mineraleksikliği(Örn. çinko ve selenyum noksanlığı) lenfositlerin gücünü belirgin ölçüde azaltıyor. Yanlıj anlaşılmasın: Bağışıklık sistemi doğru beslenmesi gereken bağımsız bir biyokimyasal aygıt değildir. Bağışıklık sistemi, insan beyninin de dahil olduğu karmaşık ve kapsamlı bir şebekenin parçasıdır. Sistemin "hardware" (donanım) bölümü kemik iliği, lenf düğümleri, dalak ve timus bezinden oluşuyor. Lenfositlerin olgunlaştığı timus bezinin beyinle sinirsel bağlantısı vardır. Bağışıklık, "sofrware" (yazılım), ile yani günlük ruhsal programın neşe, öfke, gevşeme ve gerilim gibi elemanlarıyla ilişkilidir. Karaciğen Doğrudan bağısıklıkla ilgili olmadığı haloe bağışıklık yanıtına önemli etki ve katkıkrı olan bir organdır. Karaciğer makrofajlan (Kupffer hücreleri) antijenlerin ortadan kaldınlmasında önemli rol oynar. ü Dalak: Bu organ da kanın temizlenmesinde bir süzgeç ışlevine sahipcir. Kan yoluyla gelen bağışıklık uyancı etmenlere karşı dalakta lenfositler taıafından bağışıklık yanıtı hazırlanır. Kaynakça Immunsystem, spektrum der Wissenschaft, Heidelberg 1988, kitabından özellikle Niels Kaj Jerne'nin Das Immunsystem incelemesi ve diğer yazarlar: Susumu Tonegawa, Cesar Milstein. PM, sayı 3/88 Stres, Bağışıklığı Zayıflatıyor Stres durumlarında salgılanan stres hormonlan (glukokortikoid