Katalog

Bİ LİMSPOR Baştarafı 7. Sayfada tech tarafından geliştirilen bir yenilik, AIDS aşısı konusunda umut yarattı. HIV virüsünden gen teknolojisi yöntemleriyle elde edilen bir glikoprotein molekülünün şempanzelere verilmesı, bu hayvanları AIDS infeksiyonuna karşı koruyor. AIDS konusunda üçüncü ilglnç gellştnt Danimarkalı bir çalışma grubundan: AIDS etkenı virüsler yüzeylerinde prcteinlere bağlı durumda olan değişik karbonhidrat yapıları taşıyor. Deney tüpünde bu karbonhidratlara karşı oluşturulan antıkorlar, HIV vırüsünün hedef hücrelere yapışmasını önlüyor. Hedef hücreye yapışma olayı, insanlarda HIV infeksiyonunun ilk aşamalarından biri. Gelecekte bu karbonhidratların önceden bir "aşı kokteyll" şeklinde vücuda verilerek antikor oluşturulması AIDS'ten koruyabilir. Vücut kapasitesi testi Vücudu hareket ettiricl çeşitli sportlf etklnllklere başlamadan önce bir saglık testi gerekli. Behlül Baydar Akdenlz Üniversltoal Tıp Fakültesi öflrencial ürüyüş, jogging, aerobik, vb. gibi vücut çahştırıcı hareketlere genel bir ilgi var; ancak bu konudaki bilgisizlik, vücuda bazen aşırı yüklenmeye neden olmakta veya etkisiz çalışmalar yapıimaktadır. Bu nedenle ölçüm kriterleri uygulamak gerekir. Kondisyon testleri, kişinin aerobik kapasitesini (yorucu işler boyunca vücudun harcayacagı maksimum oksijen miktarını) ölçmeye yarayan testlerdir. Herkesin kendi kondisyon derecesinı saptamasında ve egzersizle yapacağı ilerlemeyi belirlemesinde, ayrıca antrenörlerin takımları veya doktorun haatasının fiziksel aktiviteslni ölçmede iyi bir kriterdir. Bu testler, isteğe bağlı olup tablolardaki puanlama ile ilerleme izlenebilir. Spora başlamadan önce Y 1990 yılı, çevre felaketleriyle başladı: Ocak ayında Fas kıyıları 600 kilometrekare genişliğinde bir yağ halısı ile karşı karşıya kaldı. Ajansların bildirdiğine göre Fas sahillerinde yaşayan 100 bin balıkçt ve Fas turizm sektörü petrol tabakasının kıyıları kaplaması halinde issiz kalacak, deniz ve kıyılarında geri dftnüşü ımkânsız kayıplar meydana gelecekti. Kirliliğe yol açan petrolün kaynağı I989yılının 19 aralık günü bir patlama sonucunda petrol sızdıran Iran bandıralı "Khark 5" tankeriydi; tankerden 70 bin ton petrol denize karışmıştı. Yine ocak ayında Portekiz'in Atlantik'teki Porto Santo Adası sahillerine yayılan "sadece" 150 ton petrol adanın kıyılarında tam bir felakete neden olmuş ve uluslararası yardım istenmişti. Etkilenen k;yılarda balıklar, martılar ve Avrupa'n'n son deniz aslanları telef olmuştu. Şubat ayında bu defa Kaliforniya kıyılarında petrol lekelerine rastlandı. Petrol boru hattından yükleme yaparken ek yerindeki çatlak nedenıyle bir tankerden sızdığı anlaşılan 1 milyon litre hampetrol Alaska kıyılarından aşağı doğru akıntıyla sürüklenerek Güney Kaliforniya kıyılarını kirletmişti. Mayıs ayında ise Britanya ve İsveç kıyıları petrol tehdidi altındaydı; iki tankerin çarpışması sonucunda taşıdıkları petrol denize boşalmıştı. Yine aynı günlerde Alaska'da dizel yakıtı taşıyan bir trenin 19 vagonu raydan çıkmış, vagonlardaki 450 bin litre yakıt çevreye yayılmıştı. Yunanistan'ın Mora Yarımadası kıyıları hazıran ayında petrol kirliliğinden payına düşeni aldı. New York'ta karaya oturan bir tankerden sızan 1 milyon litre petrol altı ayda üçüncü defa New Jersey ve State Island kıyılarını kapladı. Denizlerde petrol kirliliği İnsan ve çevre 12 dakika testi (kişisel uygulanabilir) Bu testler, basitliği ve yönetim kolaylığı yanında doğru ve güvenilirdir. Yalnız bu testleri uygulayanlarda kan basıncını ve kalbin yüklenme durumunu devamlı izleme olanağı olmadığtndan riskli olabilir. Bu yüzden aşağıdaki tedbirlerin alınması Önerilir: 130 yaşın üzerindeyseniz, bir egzersiz programına başlamadan önce bu testleri yapmayın ve yaptırmayın. 2 Bu testlerden önce bir checkup yaptırın, 30 yaşın üzerindeyseniz kontrolleriniz tamamlanana kadar testi erteleyin. 3 Yukarıda yazılanlara uyduğunuz halde, bu testler sırasmda ileri derecede yorgunluk, nefes darlığı, baş dönmesi veya mide bulantısı varsa, testi durdurunuz. Durumunuz düzenli egzersizler boyunca derece derece düzelene kadar testleri tekrarlamaya çahşmayınız. Bu testte amaç, 12 dakika ıçinde yapabileceğiniz en uzun mesafeyi katetmek. 12 dakika içinde rahatça, yapabileceğiniz kadar hızlı koşunuz ve yürüyünüz. Böylece aerobik kapasitenizı ölçebilir ve kondisyonunuzu belirleyebilirsiniz. 1 ATP: Kas lifinde bulunan ATP (Adenozin Trifosfat) konsantrasyonu yaklaşık 4 mm oldugundan, tam bir kontraksiyonu en çok birkaç saniye devam ettirmeye yeterlidir. 2 FOSFOKREATİNİN: ATP'nin tekrar yapımı için kullanılan bırinci enerji kaynağı ATP'ye benzer yüksek enerjili fosfatlan taşıyan fosfokreatinindir. Bununla beraber, fosfokreatinin total miktarı da çok küçük, ATP'nin ancak beş katı kadardır. Bu nedenle, ATP ve fosfokreatininde depo edilen total enerji maksimal kas kontraksiyonunu birkaç saniyeden daha fazla sürdürmeye yetmez. 3 GLİKOLİZ: Glikolizin önemi, oksidatif mekanizmaya göre yeni ATP oluşumu için 2.5 katı daha hızlı çalışmasıdır. Glikolitik mekanizma, kas hücresinde hızla glikolitik metabolizma artıklarını oluşturduğundan, kas kontraksiyonunu ancak 1 dakika kadar sürdurebilir. Bunlara ek olarak bir dördüncü mekanizma ise gerçek kondısyonu gösteren aerobik mekanizmadır. Bu testlerde iyi bir derece elde etmek için yapılacak egzersizlerin yararları şöyle sıralanabilir: 1 Oyuncuların kuvvet ve dayanıklılığını arttırıyor. 2 Atletik yaralanmaları azaltıyor. 3 Bir oyuncunun aktif bir şekilde takımda kalabilme yıl sayısını ve performansını arttırıyor. Aynı zamanda, toplumda çeşitli gruplarda (lise, üniversite, fabrikalar...) 2.5 km testinin uygulanması genel sağlık durumu hakkında bir bilgi sahibi olmamıza yardımcı olur. Aktivite açısından, bu ölçümler bahar koşuları sırasmda yapılabilir. Kaynaklar: The New Aerobics by Kenneth H. Cooper, MD. GUYTON Tıbbl Fizyotoji Cilt 1 Akdeniz Üniversitesl Dönem 2 Flzyolojl notları Spor Heklmliği Prof. Dr. W. Heipertz, Prof. Dr. D. Böhmer. Çeviren: Yrd. Doç. Dr. Mehmet I. Arman BAYANLAR İÇİN 12 DAKİKA TESTİ (metre olarak) KONDİSYON YA| 1Çrtkött 2KIH 30rta 4lyl SÇokhri Mattı 1530 •'*• kate 15311850 16512150 21512660 2050 n'trin Ostft 3040 1370 • > • kadar 13711676 16762000 20012475 2476 •'•!• «tti 4046 1200 n'yt kadar 12011500 15011650 18512300 2301 m'Rln Asti 50vf6stfl 1050 m'ye kadar 10511350 13511675 16762156 2151 •'•*! «stt SOvfltttt 1200 • > • kadar 12011600 16012000 20012400 2401 M'aln Ottt ERKEKLER İÇİN 12 OAKİKA TESTİ 1ÇokMti 2Mtl 3Orta 4l»t 5Çrtlyi KONDİSYON YAŞ 1Çok kata 2Kötu 3Orta 4ly. 5 Çok iyi 2.5 km testi (kitleye uygulanabilir) Bu test 2.5 km koşmak Için gerekli vakit temeline dayanır. 2.5 km.'yi ne kadar sürede katettiğınizi hesaplayarak aşağıdaki tabloya göre kendinizı değerlendirebilirsiniz: Birçok kişi kondisyon değerlendirmesini bu mesafe altında koşarak veya koşturarak ölçer. Bu durumun yanlışlığını söyle açıklayalım: Kısa mesafe koşuda gereken enerjiyi sağlayacak 3 mekanizma vardır: Mattı 1000 aı'yt kadar 16012000 20012400 24012000 2801 •'nln «stt 3030 1530 m'y« kadar 16311650 16512250 22S12050 2651 m'nİB Ittfl 4046 1370 m'y* kadar 13711675 16762100 21012475 2476 M'ıria tott ERKEKLER İÇİN 2.5 KM TESTİ (dakika cinsinden) 4049 30 altı 3039 16.30 daklkadan 17.30 daklkadan 18.30 daklkadan fazla fazla fazla 17.3015.31 18.3016.31 16.3114.31 16.3014.01 15.3013.01 14.3012.01 14.0011.39 13.0011.01 12.0010.16 11.00 ve altı 11.38 ve attı 10.15 ve altı 50 ve uttü 19.00 daklkadan fazla 19.00.17.01 17.0014.31 14.3012.01 12.00 ve altı