Katalog

HAYVANLARDÜNYASI Özellikleri Değerli kürklerin yapımında kullanılan kış postu sık ve yumuşak tüylüdür. Vasak {Avrupavaşağı), ergln durumda 1.30 m uzunluğunda, 0.80 m yüksekllğinde, 3036 kg ağırlığındadır. Bacaklan uzun, kuyruğu kısa, kulaklannın ucu tüylü, dlşlerl ve tırnakları keskin, güçlü ve çevlk bir hayvandır. Yanağının arka kesiminde, kulaklannın altından başlamak U2ere aşağı doğru sarkan kıllar, uzun bir sakalı andınr. Değerli kürklerin yapımında kullanılan kış postu, sık ve yumuşak tüylüdür. Rengl, yaşadığı bölgeye, mevslme ve blreye göre değlştiğinden, vaşaklan çok değlşlk renklerde görmek olasıdır. Ancak boynunun ve karnının beyaz parlak rengl değlşmez; postun bu kısımlanndan elde edllen Vaşak: Mert ve gözüpek Soyu tükenmekte olduğundan korunması gerekirken merkez av komisyonu kararı ile avlanması serbest bırakılan değerli bir yaban hayatı üyemiz: VAŞAK Esat Korkmaz aşakinsan ilişkileri üzerine kımı ılginç söylenceler vardir. Bunlardan bırıne göre vaşak o denlı mert ve gözüpek bır hayvandır kı kendısine kapan kurulduğunu sezince bile bıle kapanın üzerıne yürür ve kendisini yakalatır. Ardından, gözlerinden billur gibi yaşlar akıtarak insanların kıyıcılığını yerer. Daha sonra ürküstü ve korku yaratan mıyavlamalarla durumuna başkaldırır; çoğu kez bu tutsaklığa dayanamayarak ölür. Günümüzde daha çok postu için avlanan vaşaklar, geçmişte etı için de öldürulmekteydı. Etı lezzetiyle ünlüydu ve bundan yapılan yemekler, asılzade sofralarının ozel yıyeceklerı arasında yer alıyordu. Vaşak dendığınde Avrasya, Afrıka ve Amenka'nın kuzey bölgelerinde yaşayan, kedıgiller familyasından yırtıcı, etçil memeliler akla gelır. Yeryüzünde 3 türle temsıl edilmektedir. Bunlar, Avrupa vaşağı ya da yalnızca vaşak olarak bilinen lynx lynx ile Kanadavaşağı (lynx canadensis) ve çölvaşağı (lynx caracal)'dır. 24 Ülkemizde, kimi yörelerde öşek de denılen Avrupavaşağı'nın 2 alttürü (lynx lynx pardına ve lynx lynx isabellina) ile çölvaşağı yaşamaktadır. Anadolu dışındaki genel yayılım alanı İskandinav ve Balkan ülkelerı ile Kuzey Rusya olan vaşak (Avrupavaşağı), ülkemizde Bursa, Balıkesır, Çanakkale, Aydın, Çerkeş, Ankara, Konya, Artvın, Hakkâri ve Toros dağlarında bulunmaktadır. Pazarlanan post sayısına bakarak yılda yaklaşık 200 kadar vaşağın öldürüldüğü sanılmaktadır. Avlanma yoluyla yıllardır süren bu kıyım sonucu, bu 2 alttürün bırey sayısı önemlı ölçüde azalmış durumdadır. Çölvaşağı ıse zaten ülkemizde stnırlı sayıdadır. Sözde yaban hayatını korumakla görevlı Merkez Av Komisyonu, vaşaklarla bırlıkte, bırey sayısı korunması gereken mıktarlara düşen kimi hayvanların avını serbest bırakmakla yenl bir kıyım başlatmış bulunmakta. İnsanların kıyıcılığını yermek ıçın gözyaşları içinde çırpınıp bağıran söylence dekı vaşak, Merkez Av Komisyonu üyelerınin tutumunu algılamış gibidir. Sosyal yaşam Vaşaklar gecesi hayvanlardır. Gündüzleri, ormanların sık yerlerınde ve insanlara rastlanmayacak bölgelerde saklanırlar. Akşam karanlığı basınca avlanmaya çıkarlar. Yırtıcılar dışında, hemen hemen bütün hayvanlara ve kuşlara saldırır. Geyik, karaca, keçi, koyun, tavşan, porsuk, tilki, sığır ile dağhorozu ve sülün, vaşağın en sevdığı avları arasındadır. Açgözlü ve egoisttır; yıyeceğınden fazlasını öldürür ve parçalar. Avını sabırla ızler, 5 m kadar yaklaşınca ani bır sıçrama ile üzerine atılır. Kedi, köpek, kurt ve tilkıye karşı yenılmez bır hınç taşıyan, düşmanı karşısında kaçmaktan çok dövüşmeyi yeğleyen bu gözüpek hayvan, kızışma zamanı dışında yalnız yaşar. Kızıştıkları şubat ayında, erkekler, dişıleri bulmak için kimi kez uzun yollar kat eder. Dişi vaşaklar, girilemeyecek denlı sık olan çalılıklarda, ağaç deliklerınde, kaya yarıklarında, tilki ya da porsuk inlerinde 23 yavru doğurur. Yavruların kapalı olan gözleri 912 gün sonra açılır. Vaşakların sesi kendine özgüdür; ağlar gıbı başlar sonra uluma bıçımıni alır. Eğer keyfı yerınde ıse tız perdeden, evcil bir kedi gibi miyavlar. V parçalar, kürkçülükte çok aranır. Karakulak ya da stepvaşağı adlarıyla da tanınan çölvaşağı, Orta, Guney ve Batı Asya İle Kuzey, Doğu ve Güney Afrlka 'da yaşar. Eskiden çölvaşağının ülkemizde yaşadığı bilinmlyordu. 1957yılında Fethlye çevresinde ele geçlrllen bir vaşak, fstanbul Universitesi Zoolojl Kürsüsü 'nce incelendi lynx caracal olduğu saptandı. Yaklaşık 0.87 m uzunluğunda olan çölvaşağı, Avrupavaşağı na göre daha /nce yapılıdır. Bacakları daha yüksek, kulak püskülleri daha kalın ve uzundur. Postunun genel görunuşu, desensiz deve tüyü rengindedlr. Başından kuyruk aokumuna değin sırtı, slyah ya da slyaha yakın renktedlr.