Katalog

PALEANTOLOJ I Neandertal adamı konuşuyor muydu? Kimi araştırmacılara göre neandertal adamı konuşamayan vahşi bir yaratık, kimilerine göre ise "hyoid" kemigi bulunduğu için konuşabilen bir 'homo sapiens'di. Konuşmanın nezaman ortaya çıktığı konusunda paleontologlararasındakiyaygınespri ise "Buzlararasında donmuş bir neandertal adamı butup onu tekrar yaşama döndürürsek konuşup konuşmadıgını öğreneceğız'' şeklinde... Çeviri: îsmailMurat P aleoantropologYoelRak."Neandertal adamı evrimde çok ilginç bir halkaydı ama aynı zamanda evrimsel bir çıkmaz sokaktı" diyor. insanın evrimiyle ilgilenen bir bilim dalı olan paleoantropoloji, Neandertal adamına ilişkin yargıları yeniden gözden geçiriyor. Bu yargılardan biri de Neandertal adamının konuşamayan bir vahşi yaratık olduğuydu. "Evrımin bu ilginç halkasına" ilişkin fosil bulguları 130 bin ile 30 bin yıl öncesine dayanıyor. Filistin'den Kuzey Av'rupa ve Orta Asya'ya kadar Avrasya kıtasına yayılmış bulunan bu eskil insan tipine ait fosiller, ılk defa 1865 yılında Düsseldorf yakınlarındaki Neandertal'de ortaya çıkanldığından bilim dünyasında bu isimle anılıyor. Evrim ve anatomi uzmanı paleoantropo log Yoel Rak'ın ana tezi şu: Bız Neandertal adamının doğrudan akrabası değiliz ancak o da bizim gibı konuşabiliyordu. Bu tezleriyle Yoel Rak ve meslektaşı Baruch Arensburg uluslararası paleoantropoloji sahnesinde köklü bir yankı uyandırdılar. Çünkü meslektaşları yıllardır evrim sürecinde insanın ne zaman konuşmayı öğrendiği konusunda tartışıyorlardı. Dil, kültürü olanaklı kılıyor, bu da insanı akıllı insana Homo sapiens'e dönüştürüyordu. İnsanın konuşması için beyin işlevleri dışında boğaz bölgesinin özel anatomik niteliklere sahip olması gerek. Sözgelimi şempanzelerin konuşamamasının nedeni gırtlaklarının insandakinden daha aşağıda bulunması ve yutak boşluğunun genişliği. İnsanın atalarının nasıl konuşmaya başladığı konusunda uzmanların tartıştıkları Zungenbeın sorular aşağıdaki gibi özetlenebilir: insanın evriminin ilk aşamalarında hangi noktada anatomik değişimler yeterli düzeye geldi ve bu değişimler sonucunda ses telleri, dudaklar, dil ve gırtlak ile sözcükleri oluşturacak sesler üretmeye başladı. "Hyoid kemiği" sav'ı dogruluyor Paleoantropologlar bugüne kadar taşlaşmış kafataslarından yola çıkarak bu soruya yanıt aradılar. Şimdiyse Rak ve Arensburg kafatasından değil de boğazboyun bölgesıne ait bir fosil kemık yardımıyla Neandertal adamın konuşabildiğini kanıtladıklarına inanıyorlar. Buldukları kemik, sadece birkaç santimetre uzunluğundaki "hyoid" kemiği. Araştırmacıların buldukları hyoid kemiği Fılistin'de Karmel Dağı'ndakı Kabera mağarasında bulunan 60 bin yıllık bir iskelete ait. Gerçi iskeletin kafatası ve bacak kemiklerinden biri eksik ama vücudun geriye kalan parçaları iskeletin bir Neandertal adamına ait olduğunu saptamaya yetiyor. Hyoid kemiği, modern insanda dil kökü ile gırtlak arasında bulunuyor. Hyoid kas ve kirişlerle ait çene, dil ve gırtlağa bağlı durumda. Sesli ve sessiz harflerin oluşumunda gırtlağın hızla aşağı ve yukarı hareketi gerekli. Karmal Dağı'nda bulunan fosil hyoid kemiği boyutları bakımından modern insanın hyoid kemiğiyle aynı. Rak ve Arensburg buradan Neandertal insanının modern insan gıbi konuşabileceği sonucunu çıkarıyorlar. Neandertal adamı, maymunla insan arasında ilkel bir varlık olarak bilinirdi. Kaba hatlı gövdesi, gözlerinin üzerindeki çı 100 Neandertal adamın evrim ağacındaki yeri halen tartışılıyor. Soldakı ağaca göre Neandertal adamı 130 bin yıl önce ayrı bir da/ şeklinde ortaya çıkmış ve 30 bin yıl önce ortadan kalkmış. Sağdaki ağaca göre Neandertal adamı Homo sapıens'ten öncekı evrim aşaması. Homo sapıens modern insanın atası kabul ediliyor. gırtlak kapağı solukıborusu Homo »apıent sapıen» kıntılı kemikleri, düz alın yapısı ve öne doğru fırlamış üst çenesiyle Neandertal adamı resimleri ilkel insanın simgesiydi. Ancak uzmanlar epeydir bu önyargılardan sıyrıldı. Neandertal adama ilişkin görüşler değişmeye başladı. Dayanıklı beden yapısıyla Neandertal adam buzul çağı koşullarına iyi uyum sağlamış bir canlıydı. Taş aletler yapıyor, ateşten yararlanıyor, ölülerini gömüyordu. ölülerini gömmesi onun gelişkin düşünce biçimine ilişkin bir göstergeydi. Şayet bunların yanına konuşma yeteneğini de eklersek Neandertal adamı ilkel saymak yanlış olacaktı. Araştırmacılar, Neandertal adamın da modern insandaki gibl hyoid kemiği bulunmasının konuşma yeteneği için kanıt olup olmadığını tartışıyor. Itirazlar Ne ki Rak ve Arensburg'unfikirlerineiti raz edenler var. Bunlardan biri olan Clark Hovvell, küçük bir kemikten büyük sonuçlar çıkarmanın doğru olmayacağını söylüyor. "Henüz başka hıçbir ilkel insanda hyoid kemiği bulunmadı, bu nedenle Neandertal adamın da böyle bir bulgu benim için kanıt sayılmıyor" diyor. Hovvell. Yine karşıt görüşü savunanlardan Jeffrey Laitman bütün konuşma aygıtının ışlevinin tek bir kemiği yüklenmeyeceğıni söylüyor. Laitman'a göre konuşma yeteneğinin gelişimi, kafatası tabanının daha girintili bir durum almasıyla ilgili. Laitman bu girintileşmenin ilk belirtilerini böylece konuşma yeteneğinin ortaya çıkışını1.6 milyon ile 300 bin yıl önce ya 76