Katalog

Yağmur damlalarımn hikâyesi tlantik kıyılarındaki popülasyonun dışında Akdeniz fokları artık insanlardan uzak denız mağaranna sığtnmak zorunda kalmışlar Dünyada başke hiç bir fok lürü mağaralarda yaşamazken tuzmciler hâlâ bu mağaralara dalışlar düzenleyer&k türun yaşama şansını iyice azaltıyorlar. a nüfusu 500'un altına inmiş ve en nair yüzgeçayaklı durumuna gelmiştir. Sonuç olarak global bir yüzgeçayaklı ıblosu çizdlğimizde geride kalan 31 türen, soyu tükenmeye en yakın birinci tür kdeniz Keşiş foku ve ikinci tür ise Haaii Keşiş fokudur. Son yıllarda Kuzey Deizi'nde meydana gelen salgın hastalığa 3 kitle ölümlerine rağmen Gri fok, Harp >ku ve Liman foklarının sayıları hâlâ teh(e llmitinin çok çok üstündedir. Bu durumda, üç keşiş fokundan birinin )k olduğunu ve kalan ikisinin de yok olaya en yakın iki aday olduğunu göz önüi alırsak Monachus cinsinin ne kadar ınssız bir cins olduğunu anlamak hiç de >r olmayacaktır. Akdeniz fokunun bugünkü kötumser ığılım tablosuna bakmadan önce 5060 önceki dünya yaşam alanlarına göz alım: Günümüzün bu ender deniz meBİisi önceleri, Karadeniz ve Marmara dezi dahil tüm Akdeniz ülkelerinin kıyılaıda ve ayrıca ispanya, Portekiz, Ispansahrası ve Moritanya'nın (Batı Afrika) las okyanusu sahillerinde yaşamını sürırürmüş. Fakat günümüzde Akdeniz fo, Akdeniz'de kıyısı bulunan 5 ülkeden Maderia adaları ile Moritanya'nın At> okyanusu sahillerinden başka hlçbir rde kalmamıştır. Günümüzde Akdeniz fokunun toplam pülasyonu hakkında net cevap verebi:ek bir çalışma henüz yapılamamıştır. kat hemen tüm çevrelerin değişik araşnaları sonucunda, Akdeniz fokunun yurıda açıklanan dağılım alanlarında topn olarak 500ün altına düştüğünü öğimekteyiz. Bu sayı, hele birbirlerinden dağınık yaorlarsa bir memeli türü için oldukça dük bir değer. Üstelik yıllar yılı popülasnda hiçbir artış görülmediğinden, ilgili ı/reler bu durumun önüne geçilemez bir ritaya gelmesinden korkuyor ve telaşıiyorlar. Ayrıca belirtmek gerekir ki Akniz foku şu anda dünyanın en nadir 12 ımetlsi arasına girmektedir. \kdeniz fokunun varlığı açısından en ıslı ülkeler ise; 1. Ege Denizi ve adalarındaki birinci büyük koloniden dolayı Türtdye ve Yunanlstan. 2. Afrika'nın Atlas okyanusu kıyısındaki ikinci önemli koloniden dolayı Morltanya ve ispanya sahrası. Görüldüğü gibi toplamları 500 olmasına rağmen Akdeniz fokları, birbirterine karışamayacak kadar uzak iki büyük koloni meydana getirmiştir. Ege denizi ve içerdiği adaların barındırdığı toplam fok nüfusu 200400 arası tahmin edilirken ispanyol Sahrası'nda 60 civan Akdeniz fokunun yaşadığı biliniyor. Biliniyor, çünkü Akdeniz fokları bu okyanus sahillerinde hâlâ açık kumsallarda güneşleniyor, yavruluyor ve serbestçe dolaşıyor. Böylece kolayca gözlenebiliyor ve sayılıyor. Buna karşılık Yunanistan'a ait Ege adalan ve Türklye sahillerinde yaşayan birinci önemli koloni ise sadece tahmin ediliyor, çünkü artık yaşaması gerektiği gibi açık kumsallarda yavrulamak ve günestonmek yerlne, sarp kayalık kryılan ve insanların ulaşamayacağı sualtı/suüstü deniz mağaralarını kullanıyor. Böyle olunca bu nadir ve hassas deniz memelisinin Ege'de nerelerde yaşadığı ve popülasyonu tam olarak bilinememektedir. Kıyısında Akdeniz foku yaşayan diğer ülkeler ise Fas, Tunus, Cezayir ve Yugoslavya'dır. Fakat bu ülkelerdeki toplam fok sayısı 60 civarında tahmin edilmektedir. Birinci önemli koloninin Doğu Ege adaları ve Türkiye'de yaşamasına karşın, burada yaşayan fokların en fazla 56'şarlık minyatür koloniler halinde yaşamlarını sürdürmesi, bu hayvanların toplam sayılarını bir anlamda önemsiz kılıyor. Çünkü bir memeli kolonisinin sağlıklı çoğalması için en az 50 bireyden oluşması gerekiyor. Bu sayı, bireylerin birbirleriyle gen alışverişinde bulunabilecekleri minimum sayı olup geçerli bir genel kuraldır. Topluluk 50 bireyden daha az ise grubun gen havuzu daralacak ve popülasyonun değişen çevreye uyum yeteneği çok kısıtlı kalacaktır. (Haftaya: Türklye'dekl foklar) Neoluyordayağmuryağıyordiyemutlakadüşünmüşsünüzdür. Isı kaynağıgüneşin yaydığı sıcaklık sonucu okyanuslar, nehirler vegöllerdekisularbuharlaşır, ardındanhavayakarışır. Yeryüzeyinden yükseldikçe ısı azalır, havatüm buharı tutamaz. Bunun sonucunda bulutlar oluşurken buhar soğuk havada su damlacıklarına dönüşür. Su damlacıkları havada duramayacak kadar ağırlaşana kadar bulutlardayüklü kalırlar. Yeterince ağırlaştıklarında yeryüzüne yağmur olarak geri dönerler. Haydi yağmur ölçeri yapalım: Bulunduğunuz bölgeye ne kadar yağmur suyu düştüğünü ölçmek istiyorsanız, bir temiz plastik şişe ve cetvel sağlamanız yeterli. Şişenin üst bölümünü kesin ve tersyüz ederek huni biçiminde geri yerleştirin. Şişenin kenarına yükseklik çizelgesini bir cetvel yardımıyla ışaretleyebilirsiniz. Yağmur ölçerinizi açıkta bir yere yerleştirin. Dikkat edin, seçtiğiniz yer ağaç altına denk düşmesin. Ağaç dallarından ve yapraklarından düşen yağmur damlaları yağışın olduğundan daha çok gözükmesine neden olur. Şişenin sağlam olarak yerde durmasını sağlayın ki rüzgarın etkisiyte devrilmesin. Şişenin içinde biriken yağmur suyu yüksekliğini her gün ölçerek kendi yağmur suyu çizelgenizi oluşturabilirsiniz. Tabii, ölçüm işleminiz bittikten ve sonucu defterinize işledikten sonra şişedeki yağmur suyunu boşaltmayı unutmayın. Mağaralara kaçış Üç tür ana bulut şekli vardır. Tüy biçiminde yoğun olarak görülen bulutlar (kümülüs) güzel havanın müjdecisıdirler, ancakdaha sonra dev gri fırtına bulutlarına dönüşurler. Tabaka bulutlar (stratus) yağrrvur ve kar getirirler İnce ve hafif bulutlar (cırrus) :se o kadar yükseklerdebulunurlarki.buztanecikleri içerirler. Sihirli kamışlar Bir kamışın içine biraz su çekin. Parmağınızla hemen kamışın üst ucunu kapatırsanız, suyun kamışın içinde kaldığını görürsünüz. Parmağınızı çektığiniz anda kamışın içindeki su boşalacaktır. Çünkü parmağınızı çekmenizle birlikte kamışın içine üstten hava girecek ve suyu iterek alt uçtan dökülmesini sağlayacaktır. 13