Katalog

ZOOLO J İ İ KLİM Güney Kutbu'nun Dünya ısısı artıyor Korkunç Kuşu Rapor Güney Kutbu'nda bulunan kuş kalıntısı, anakaraların tek bir bütün olduğu ve zamanla birbirinden ayrıldığı kuramını doğruluyor. Vehbi Belgil esımdekı kuşun Guney Kutbu'nda 1987'de bulunduğunu "Güney Kutbu Derglsi" yazıyor Boyuuçmetre ıle 4 metre arasında Tek katlı ev yukseklığı Kafası at kafasından da uzuı Kanatları var Ama uçmaya yaramıyor, devekuşununkı gıbı Kuş buna karşıhk, devekuşundan da, attan da hızlı koşuyor Böyle olması da gereklı Belkı bır ton ağırlıkta bır kuş, ağırlığı nedenıyle uçamadığına göre, hıç olmazsa kaçabılmelı Aksı halde duşmanlarına yenılır, yaşamını surduremezdı Hayvanın pençelerı çok kalın ve sağlam Bunlarla bır vuruş, avı parçalayabılıyor Ve at kafasından buyuk kafa, parçaları govdeye ındırebılıyor İkl yıl süren araştırmaya göre ısı artışıyla, ABD sahillerini deniz basacak, bahar ve yaz uzayacak. Atmosfer ısısının 25 derece artması durumunda eriyen kar ve buzlar nedeniyle okyanuslar 2 metre yükselecek. Çeviri: Gülşat Aygen R O numuzdekı yuzyıl ıçınde, Kuzey Amerıka sahıllennde yaşayan ınsanlar yukselen denızı engellemek ıçın çaresızce setler inşa ediyor olacaklar Sahıllerdekı pek çok bataklık ve halıç yok olacak Kıtanın ıç kısımlarında ıse ormanlar ölecek Yuzlerce hayvan ve bıtkı turu ıklım değışıklıklerı nedenıyle yok olma tehlıkesıyle karşı karşıya kalacak Sorular ve sorunlar Kuşumuzla ılgılı ılk soru şu Yaşayabılmek ıçın her gun bır ıkı buyuk avı govdeye ındırmesı gereken bu dev kuşun, Guney Kutbu gıbı ortalama uç bın metre buzla kaplı bır anakarada ışı ne 7 Yanıtı daha da guçleştıren başka bır durum şu Kuş Guney Amerıka kıtasında, hatta Florıda yarımadasında da yaşamış Teror kuşu (terror bırd) adı konan kuş bır buz ulkesınde tek başına nasıl yaşayabılır? Kendı kendısını yıyerek geçınecek değıl ya hayvan"? Ekleyelım Kuş tek başına yaşamamış Kendısının kafa kalıntısından başka bır tımsah, kanguru turu ıkı hayvan ve kanat genışlığı 7 metre başka bır kuşun kalıntısı da bulunmuş Bu hayvanlar sıcak bolge canlıları olduklarına göre kutbun buzları arasında ne aramışlar9 Dehşet kuşunun Kuzey Amerıka'nın Florıda yarımadasına gıtmesı bıle şaşırtıcı Ama oraya gıtmek gene de kolay Guney Kutbu ıse akıl alır ışlerden değıl Bu durumda bır tek ızah yolu kalıyor bugun ıçın Demek kı, Guney Kutbu anakarası ıle Avusturya ve Guney Amerıka anakaraları Asya, Afrıka ve Avrupa anakaraları, unlu kuramda dendığı gıbı, tek bir anakara ımışler, fakat zamanla bırbırlerınden ayrılıp bugunku durumlarına gelmışler Anakaraların, tek bır butunken, zamanla birbırlerınden ayrılmaları kuramını, Alman Alfred VVegener (18801930) Bırıncı Dunya Savaşı sırasında, 1915'te ortaya atmıştı Çeşıtlı bıtkı ve hayvanlarla madenlerın başka başka anakaralarda da bulunmalarını ızah eden bu kuram oldukça gurultu koparmıştı Daha öncekı teorıler, benzerlıklerı, anakaralar arasr ınce kara kolları ıle hayvanların ve bıtkılerın, Tevrat'ta yazılı olduğu bıçımde, aynı zamanda yaratılmış olmaları ıle ızah etmeye çalışıyorlardı VVegener'ın kuramı, hem akla hem gözlemlere daha çok uyuyordu Guney Amerıka anakarasının doğu çıkıntısı, Afrıka'nın Gıne Korfezı'ne rahatça gırebılecek durumda ıdı Guney Asya'nın gırıntı, çıkıntıları ıle Avusturya'nınkıler arasında da aynı benzerlık var Hatta Avrupa'nın batı kıyıları ıle Amerıka'nın kuzey kıyıları da bırbırınden koparılmış ıkı parçanın gırıntı çıkıntılarını anımsatıyor Aslında VVegener, bu gözlemlerden yola çıkarak gelıştırmış kuramını 1915'ten bu yana geçen 74 yılda kuram çok yandaş topladı Kıtaların kayarak uzaklaşmaları, ılk zamanlar, bılım dunyasına aykırı gelmıştı Koskoca anakaralar, uzerlerındekı dağları, ovaları kayaları ıle buzul gıbı nasıl kayabılırlerdı? Başka bır ıddıaya gore Amerıka ıle Avrupa, her yıl, 510 santım bırbırlerınden uzaklaşıyorlardı Bu, şu demektı Amerıka'nın batı kıyıları da Asya kıyılarına aynı mıktarda yaklaşıyordu Iddıanın doğruluğunu saptamak ıçın, ılk Ay yolculuğunda, astronotlar, özel araçlar goturduler Lazer yansıtıcısı ıdı bunlar Afrıka'nın en batı ucuna yerleştırılecek guçlu bır lazer ışığı verıcısı, Ay uzerındekı aynaya ışık gönderecektı Bırkaç yıl ara ıle yapılacak denemeler, ıkı kıtanın gerçekten ayrılıp ayrılmadığını gösterecektı Fakat, denemenın yapılmadığını sanıyorum Hıçbır açıklama yapılmadı çunku bu gune kadar Oünyanın ısısının yükselmesinln ABD'yı böyle etkıleyeceğını söyluyor ılgılıler Çevre Koruma Blrllği (EPA), yakında Kongre'ye sunacakları bu araştırmaya ıkı yıllarını ve 2,5 mılyon dolar harcadılar Çalışmalarına Ulusal Bılım Akademısı'nın 1987'de bıraKtığı yerden başlayan EPA, akademının bulgularını temel aldı Akademı, fosıl temellı yakıtların ve bazı ınsan faalıyetlenmn 40 yıl ıçınde metan ve karbondloksit gıbı greenhouse effect' yapan gazların atmosferık sevıyelermı ıkı katına çıkarabıleceğını ön görmuştu (Greenhouse effect: Metan, CO2 gıbı gazlar dunyanın yaydığı termal radyasyonu emerek ısı kaybını önlemekte ve atmosferın alt tabakalarını ısıtmaktadır Bu konu Bılım Teknık sayı 85 ekım 88'de anlatılmıştı Çev Notu ) Buna göre atmosferın ısısı 25 Celsıus derece artınca, eriyen kar ve buzlar nedenıyle okyanusların sevıyesı 2 metre yukselecektı Bu dramatık tahmınler Çevre ve Kamu işletıyle Ilgılı senato komıtesının EPA'ya "ABD'de neler olabıleceğım" sormasına neden oldu EPA görevlılerı, kapalı bır sıstem olan dunyaya neler olabıleceğım tahmın etmenın, sınırlı bır bölge uzerınde tahmın yurutmekten çok daha kolay olacağını soyluyorlar Akademının tahmınlerını ABD ıklım modellerıne uygulayan EPA ekıbı, qeleceğe ılışkın çeşıtlı senaryolar yazıyor örneğın ısı artışının en buyuk zararı doğal ekosıstemlere olacak Amerıka'nın nemlı arazılerının 2/3 kadarıyla bırlıkte, bu bölgelerde yaşayan kuşlar, balıklar ve dığer hayvanlar da yok olabılır Haberlerin tamamı bu kadar kötu değıl örneğın bazı kuzey bölgelerınde doğanın buyume mevsımı olan baharyaz uzayabilir, ısınma masraflan azalabillr. Setlerın ınşası sahıllerdekı yapılan koruyabılır, guneydekı çıftlıklerde ısıya dayanıklı tahıl uretımı artabılır Artan ısıyla buyuk göllerın 2 m kadar alçalması sayesınde lımanların dıbı temızlenerek gemılerın karaya oturması tamamen önlenebılır Kısacası yenı ıklım koşullarına uyum sağlanabılır, ancak bu çok pahalıya mal olacaktır Şu sıralarda EPA "greenhouse effect" yapan gazların tuketımının önlenmesıne ılışkın bır rapor ustunde çalışıyor Senato komıtesınden Ron Cooper şöyle dıyor "Bu konunun onumuzdekı on yıl ıçındekı en buyuk sorun olacağından hıç kuşkum yok Soru şu olacak Zararı önlemek ıçın ınsanlan yeterınce çabuk bır araya getırebılecek mıyız, yoksa kendı başımıza ne kadar acıl tedbırler alabılırız9" (Sciantlfic Amerlcan, Ocak 89) I Baharyaz uzayabilir Ancak en onemlı bulgu, ormanlann en ufak ısı değışlklıklerlne bile duyarlı olmaları 1 Celcıus derecelık ısınma bıle butun ulkedekı ormanlann guney sınırının kuzeye kaymasına neden olabılır 70 yıl ıçınde Mississippi, Georgla gıbı guney eyaletlerındekı ormanlar toptan ortadan kalkabılır Mlnnesota ve Michigan gıbı kuzey eyaletlerındekı pelesenk, huş gıbı kuzey agaçlan olup arkalarında tek tuk meşe ağaçları bırakabılırler