Katalog

YAPAY ZE KÂ KOZMİK MADDE Beyin dalgalarıyla uçak uçurmak olası mı? üareket edemeyen, konuşamayan Insanlar, sadece bilgisayara bakmakla çevresini denetleyebilecek, isterse uçak bile yönetebilecek. Çeviri: Peri Efe Bilgisayar beyin dalgalarını okuyarak programlanmış komuta göre hareket edecek. Sistem ilk kez Amerikalı Lance Meagher tarafından dfcneniyor. zılı kareye bakınca da ışık sonuyor Bu sıstemde 32 farklı anahtar, kullanıcının anahtarı açmak ya da kapatmak ıçın belırlı bır desenlı kareye bakması yoluyla ışlenıyor Boylelıkle 2048 adet, kullanıcı tarafından programlanabılır komut, onun emrıne sunulmuş otuyor Bu ıse bır konuşma sentezleyıcısını çalıştırmaya veya kapılarla pencerelerı açıp kapayan motorları, TV ve muzık setı gıbı "çevresel denetım" unsurlarını ışletmeye yeterlıdır Eğer bu sistem Meagher ıçın, evde ıyı ışlerse, onumuzdekı bırkaç yıl ıçınde pıyasaya surulecek Bu arada, kole) yıllarında uçtuğu uçağın aynısı olan 1947 model bır Stınson alan Meagher'ın uçağı servo mekanızmaları, otomatık pılot ve ses sentezleyıcısıyle donatılmış Sutter, eğer aygıtlar BRI ıle kontrol edılebılıyorsa bır uçağın da edılebıleceğını prensıpte kabul edıyor, ama BRI'ın performansını bır sure daha gozlemlemek ısteğıyle bu fıkrı hemen uygulamaya gırışmekte de tereddut edıyor 'Ama bunun mumkun olduğunu gosterdığımızı zannedıyorum' demekten de kendını alamıyor (Omni, 1288) Gehrıg hastalığı adıyla da anılan amyotrofık lateral skleroza yakalanmış Bugun başını, ellerını veya bacaklarını hareket ettiremiyor, konuşamıyor, ' yemek yiyemiyor hatta kendı başına nefes bile alamıyor Bununla beraber 40 yaşındakı bu doktor ve eskı pılot, bır gun bır uçağın pılot kabınıne yerleşıp tek başına dunya turu yapmayı planlamaktan gerı durmuyor Göktaşlarınm izinde öktaşlarınm dunyaya duşmesı, yeryu zunu şekıllendıren onemlı olaylardan bırı Guneş sıstemının otekı gezegenlerı ve ayları ıçın de benzer şeyler geçerlı Kraterlerın ortaya çıkma oranı son uç mılyon yıl ıçınde hep aynı buyukluk sıralaması ıçınde gerçekleştı Houston/Teksas'ta duzenlenen 19'uncu "Lunar and Planstery Scıence" konferansında Gerhard Neukum, dunyada bır mılyon kılometrekare uzerınde bır mılyar yıl ıçınde, ortalama 20 kılometre çapa sahıp 1,56 kraterın meydana geldığını soyledı Bu verıler, göktaşlarınm |eolo|ik olarak eskı lıtosfer kabuğuna duşme sıklığından aydakı kraterlerın sayısından ve dunya yorungesını cap razdan astereoıd kuşak uzerındekı objelerın dunyaya duşme olasılığından çıkartıldı Muhtemelen gezegenımızın oluşma aşamasında guneş sıstemındekı dığer gezegen lerdekı devasa kraterler de oluştu Bunlardan en buyuklerı, Mars'ta 2050 kılometre çapında bır krater Merkur'de 1300 kılometre çapındakı krater ve ayda 1000 kılometre çapında yuzuk şekhnde bır duzlem G O her, bundan SGKIZ yıl evvel Lou regonlu doktor Lance Meag bır ampflıkatoıie bır verıcıye bağlanan kurşun tellerı yerleştırdı ve Meagher'ı bır çıft antenle donatılmış bır sandalyeye oturttu Verıcıden bır sınyal gelınce antenler bunu BRI'ın standart bır kışısel bilgisayar urunu olan prosesorune aktarmaktaydı İlk deneyen 64 karelik tablo Gorsel bır klavye ışlevı goren bilgisayar ekranı, elektronık olarak 64 kareye bolunerek bır tablo oluşturulmuş Eşzamanlı olarak her karede farklı bıçımde sıralanmış noktalardan oluşan farklı bır motıf tıtreşmekte Her bır karenın ıçınde ya bır harf, kelıme numara ya da bır emır bulunuyor Meagher, karelerden birine baktığında, beyni o karede tltreşen desenle belırlenmiş beyin dalgaları uretiyordu. Bilgisayar bu beyin dalgalarını okuyarak daha önceden her kare ıçın ayrı ayrı kaydedılerek oluşturulmuş beyin dalgaları şablonuyla karşılaştırıyor Bır çakışma bulunduğunda emır aktarılmış oluyor Sutter BRI sıstemıne, orneğın bır masa lambası bağlandığında Meagher ekrandakı IŞIĞI AÇ yazılı kareye bakıyor Bır sanıye sonra ışık yanıyor IŞIĞI KAPAT ya Kozmik objeler Dunyada ıse gezegenın eskı dönemlerıne aıt goktaşlarına ılışkın somut verıler bugune dek bulunmadı Bundan 3 5 mılyar yıl once krater oluşumu oranının bugunden uç sekız kat daha fazla olduğu tahmın edılıyor Houston'dakı konferansta ıse en eskı htosfer kabuklarında, kozmik objelerın yere duştuklerıne ılışkın ılgı çekıcı ızler bulunduğundan soz edıldı Bunlar, bırkaç mılımetre çapına sahıp mınıcık kurelerın meydana getırdığı bırıkıntıler Bu kurecıkler, erıtılmış, sonra da su ılave edılmış sılıkatlardan oluşuyor Kısmen saf kuarstan kısmen kuars ıle serızıt karışımından ya da serızıt ıle olıvın parçacıklarından Kurecıkler, bır metreye duşen tabakalar halıode, genellıkle kum bıçımınde tortular karışmış olarak bulunuyor Kum tortunun olmadığı yerde, kurecıkler sakın suyun dıbıne çökmuş durumda Kurecıklerın volkanık bır buluttan meydana gelmış olmaları duşuncesı ıse pek çok verıye ters duşuyor Patlama sonucu ortaya çıkan kul artıklarında bulunan volkan malzemeye kurecık tabakalarında rastlanmadı Ayrıca kurecıklerın yuz kılometreyı aşkın bır bolge uzerınde eşıt olarak dağılmış olmaları da volkanık ortaya çıkış teorısını doğrulamıyor Tortulardakı yuksek ırıdyum mıktarı da malzemenın kozmik kaynağının belırtısı olabılır Gerc Havvaıı'dekı Kılauea'den kara mermerlı lav'arda da bol mıktarda ırıdyum bulunduğu bılınıyor, ancak böylesıne volkanık taşlara kurecık tabakalarında rastlanmadı Bu nedenle MaxPlanck Enstıtusu kımya bolumunde ve Munster Unıversıtesı Gezegenler Enstıtusu'nde, ırıdyum mıktarının çokluğu, kozmik maddelerın yere duşuşunun kanıtı olarak goruluyor Kurecık tabakalarının göktaşlarınm yere duşmesı sonucu ortaya çıkmaları genel anlamda kanıtlandı Ancak halen cozum bek leyen sorunlar var Neden eskı donemlerde göktaşlarınm yere dusme yoğunlukları boy lesıne buyuktu 9 Eğer daha yakın zamanla ra aıt böylesıne taşlar bulunamıyorsa dunyanın ilk koşullarının bugunkunden cok farklı olduğu sonucuna varmak gerekıyor (s n. NuW) Bakyönet ilk deneyen Belkı de Meagher'de Don Kışotvarı bır yan vardır, ancak San Fransısko'dakı SmıthKettlevvell Gorsel Bılımler Enstıtusu'nden teorık fızikçı Erıch Sutter'ın ça lışması da gerçekten ınanç yuklu Sutter, bır bıreyın, yalnızca blr bilgisayar ekranına bakmakla bilgisayarı kontrol etmesini ışıkları yakıp söndurmesını ve telefon kulianmasını ve hatta belkı de bır uçağı kullanmasını mumkun kılacak bır sistem tasarladı Insan beynı tarafından kontrol edılen bılgısayarlara doğru atılan bu ilk adım, ağır ozurlulerın başkalarına bağımlı yaşamaktan kurtulmasını sağlayabılır Sutter'la hazıran 1983'te yapılan bır konuşmada 'Braın Response Interface (BRI) adıyla anılan projesının gerçek olmaktan çok bır bılım kurguya benzedığını soylemıştı Aslında bu hâlâ bırçok ınsana olanaksız gıbı gorunmekte Ama Isvıçre asıllı Sutter'ın açıklamalarına gore 'BRI'nın hıç de buyulu bır yanı yok "Çok bılınen ılkelerı temel almakta ve halen kullanılan teknolojılere dayanmaktadır " Geçen yaz Sutter'ın sıstemını deneyen ilk kişi Meagher oldu Dort kuçuk elektrotun kafatasının yan tarafına yerleştırılmesı ıçın once bır operasyon geçırdı Elektrotlardan bırı beynın gnrsel uyarıları işleyen bolumune, yanı gorsel korteksın ustune yerleştırıldı Boylece bır elektrot, gorsel korteksten gelen beyin dalgalarını kaydedebılıyor Daha buyuVolduklarından dıger beyin dalgalarından kolaylıkla ayırt edılebılen bu dalgalar, gozun hareket eden veya tıtreşen bır cısım uzerıne yoğunlaşması sırasında ve algılanan nesnenın tıpıne gore farklılık gosterır Sutter elektrotları yerıne yerleştırdığınde artık BRI'ı denemeye hazırdı İlk olarak Meagher'ın kafatasından çıkıp kuçuk Hareket edemeyen Lance Meagher'ın, "uçak yönetmek" duşu bakalım gerçeklesebılecek mu