Katalog

B O Y A S A N A Y İ İ Renkler: Teknik ve sosyal yaşamda önemleri Baştarafı 15. sayfada yaya çok az "iıktarda ılave edılen kımyasallardır (kurutucular, ıslatıcılar ultravıole emıcıler, çoknıe engelleyıcıler, vs , gıbı) Katkı maddelerı boyanın bazı ozellıklerını ıyılestırmek ıstenmeyen olumsuz değışmelerı onlemek veya hızını yavaslatmak ıçın kulla nılır Insanlardakı renk algılayışı, ozel renklerı, gokyuzunun mavısını, çımenın yeşılını ayırt etmesıyle başlar Gorunuş ıtıbarıyla her ınsanın renk duyusunun aynı olduğunu varsayabılırız Yanı gokyuzu herkes ıçın mavıdır ve çımen de herkes ıçın yeşıldır Fakat rengın fızıksel sebeplerıne şoylece bır goz attığımızda herkesın bu duyusunda farklılıklar olduğunu hemen gorebılırız Bu nedenle renk teorısını etraflıca ıncelemekte yarar olduğu kanısındayız, Renk duyusunun oluşabılmesı ıçın uç elemana ıhtıyaç vardır Bunlar goz, ışık ve nes nedır Nesneden yansıyan ışıniar gozun retına tabakasındakı hassas sınırlerı uyarır ve uyarılar beyne ulaştığında renk duygusu oluşur Normal ınsanlarda renk algılama yeteneğı hemen hemen aynıdır Bazı ınsanlarda renk algılama yeteneğı sınırlı olup bu kışıler renk korudur. Renk koru olanlar da ıkı gruptur Bır grup sadece sıyahbeyaz tonları algılayabılır kı, bunlar ıçın butun varlıklar sıyahbeyaz ve gri tondadır Ikıncı grup renk koru olanlar ıse butun renklerı mavlsarı londa algılarlar Normal bır ınsan gozunun renk ayırt etme yeteneğı çok kuvvetlıdır ve mılyonlarla ıfade edılebılen çok sayıda rengı bırbırınden ayırt edebılır Burada bazı ınsanların renk algılama ve ayırt etme gucunun dığerlerıne göre daha fazla olabıleceğını belırtmelıyız Ancak ıçınde bulunan ortamın aydınlatma koşulları, ışık şıddetı, çevrede bulunan renkler bır nesnenın gorunuşunu ve rengını etkıler Orneğın aynı nesne parlak guneş ışığı altında daha nanlı gorunurken ay ışığında daha mat ve solgun gorunur, ote yandan sarı veya kırmızı ışık altında başka renklerde gorunur Bu nedenle renk tanımı veya renk karşılaştırması yapılırken aydınlatma koşulları da belırtılmehdır Ancak farklı aydınlatma koşullarında rengı tanımlamak yerıne standart bir ışık kaynağı altında rengın tanımlanması butun dunyada uygulanmaktadır Standart ışık kaynağı olarak dırekt gelmeyen kuzey yonundeki gun ışığı alınır, fakat bu ışık her zaman mevcut olamayacağından bu ışığın şıddetıne yakın yapay ışık kaynakları da kullanılabılır En çok kullanılan yapay ışık kaynakları A, B, C harflerıyle gosterılır Kısaca tanımlarsak, A= Tungustan lambası, B = Oğle vaktl gun ışığıdır, C = Guneş ışığının gunluk ortalamasıdır Bırkaç renklı ışığın karışımından oluşan beyaz ışık bır boya katına rastLdığı zaman boyanın rengıne, parlaklığı ve matlığına, transparan veya ortucu oluşuna bağlı olarak çeşıtlı etkıler altında kalır Yansıma, emılme, kırılma vs gıbı bu etkıler boyanın gorunuş ozellıklerımn goz tarafından algılanmasını sağlar Beyaz ışık bır boya fılmı uzerıne duştuğunde bu ışığın bır mıktarı yuzeyde yansır Yuzeyden yansıyan ışık boyanın parlaklığının bır ölçusudur öte yandan beyaz ışığın bır kısmı boya fılmının ıçıne gırer Boyada kullanılan pıgmentlerın ozellıklerıne bağlı ola rak boya ıçıne gıren beyaz ışık ya tamamen emılır ya tamamen yansıtılır veya kısmen emılır Bu etkılere bağlı olarak renk ortucu luk ozellığı ortaya çıkar Beyaz bır boya uzerıne duşen beyaz ışı ğın boya fılmı ıçıne gıren kısmı hıç emılmeden tamamen yansıtılır ve bu olay goz tarafından beyaz ışık olarak başka bır deyışle beyaz renk olarak algılanır Sıyah bır boya fılmı uzerıne duşen beyaz ışığın boya fılmı ıçıne gıren kısmı ıse tamamen emılır ve bu olay goz tarafından sıyah olarak algılanır Renklı boyalarda ıse boya fılmı ıçıne gıren ışığın bır kısmı emılır bır kısmı yansıtılır ve renk beyaz ışık ıçınde bulunan ve yansıtılan ışığın rengınde algılanır Vernıkler ıse bılındığı gıbı şeffaftır Uygu landığı yuzeylerde bır tabaka oluşturmakla bırhkte ortucu olmadığı ıçın yuzeyın rengını değıştırmez Vernık fılmı uzerıne duşen ışık vernık ıçınde hıçbır değışıklığe uğramadan alt yuzeye çarpar ve tekrar yansır Bu şekılde kısaca ozetledığımız boyaların gorunuş ozellıklerımn teknıkte ve sosyal ya şamda bırçok uygulamaları vardır Deniz taşıtlarının boya özellikleri Nihat Masmanalı (x) Sürülen boyadan verim almanın ilk koşulu boyanacak sathın çok iyi hazırlanmasıdır. D Örneğin: • Renk bır nesneye albenı kazandırır • Renk bır nesneyı eskı veya yenı gosterebılır • Renk bır nesneyı kuçuk veya buyuk gosterebılır • Tehlıke ışaretlerı, trafık ışaretlerı, ıkaz ışaretlerı ınsanların dlkkatını çeken belırlı renklerden seçılmıştır • Çalışılan ortamda (bına, ofıs, fabrıka) kullanılan renkler dınlendırıcı ve sakınleştırıcı renklerden (pastel yeşıl pastel mavı) seçıhr ( x ) OYO ve Sadolin Araştırma ve Gellştlrme Laboratuvarı'nda görevlı enız taşıtları bulun dukları ortam nedenıyle her turlu atmosfer ve denız şartlarının olumsuz etkılerıne son dere ce açıktır Hangı malzeme den yapılmış olurlarsa olsunlar (Metal ağaç, fıberglass) mutlaka bu olumsuz şartlara karşı cok iyi korunmalıdırlar Bunlarsa başta boya olmak uzere çeşıtlı kımyasal urunlerdır Sonuçta boya olmakla bırlıkte denız boyaları tekno lojısı dığer boya teknolojıle rınden onemlı farklılıklar ıcerır Denız boyalarını başlıca ıkı başlık altında ınceleyebılırız 1 KARINE BOYALARI a) Antıcorrosıve boyalar b) Antıfoulıng boyalar 2 FAÇA, BORDA, UST YAPI VE DİĞER BOYALAR a) Antlcorroslve Boyalar: Karıne boyalarından olan antıcorrosıve boyalar tatbık edıleceklerı satıh ve kullanılacak sısteme gore çeşıtlı farklılıklar gosterıyor Antıcorrosıve boyalardan beklenen özellikleri antı'oulıng boyaya uygun zemın hajırlama ve ıntıbak olarak ozetleyebılırız Metal zemınlı satıhlar ıçın Chlorınated rubber ve alumın yum esaslı boyalar, ağaç zemınler ıçın Chlorınated rubber esas'ı boyalar ve fıberglass zemınler ıçın epoxy esaslı antıcorrosıve boyalar en iyi sonucu verırler b) Antifouling boyalar (zehırlı boyalar) Yıne karıne boyalarından olan antıfoulıng boyalar kullanılmasındakı amaç denız canlılarının karıneye yapışıp orada tutunmalarına engel olmaktır Temei ılke boyanın ıçındekı zehırlı maddenın kendısını zaman ıçınde ve duzenlı olarak suda çozmesıdır Uzun yıllardır zehırlı madde olarak kullanılan bakır oksıt bugun yerını organık zehırlere bırakmakta ve ozelhkle kalay bıleşıklerının cok etkıh ol duğu gorulmektedır Orneğın bakır oksıtte boyanın zehırı suya salma mıktarı 24 saatte cm J /i0 mg'dır Kalay bıleşıklerınde ıse bu oran 10 kat daha avantajhdır Organık zehırlerın bır avantajı da ıstenen her renkte antıfoulıng boya yapılabılmesının mumkun ola bılmesıdır Bu bağlamda en son gelışme ıse kalay bıleşıklerının polımerle kopolımer edılerek kalayın organık fılmın bır parçası olmasını sağlamaktır 2) Faça borda, ust yapı ve dığer boyalar Bu tur boyaların karıne boyaları kadar ozellık gostermedıklerı yaygın bır kanı ıse de, bu buyuk olçude bır yanılgıdır Klasık olarak bunlar genelde sentetık esaslı boyalar ıse de gunumuzde oldukça değışık esaslı boyalar sentetık esaslı boyaların yerını almaktadır Orneğın klor kauçuk esaslı boyalar, Vınıllı boyalar, Epoxy boyalar ve çıft Konpenantlı Epoxy ve Polyurethane boyaları sayabılırız Sonuç olarak şunu mutlak olarak belırtmelıyız kı kullanılacak olan boya ne kadar iyi ve modern teknolojının urunu olursa olsun surulen boyadan iyi verım almanın ılk koşulu boyanacak sathın çok iyi hazırlanması ve uygulama koşullarına mutlak uyumdan geçer Yük. Klmya Mühendlsl Moravla Deniz Boyaları Uretlm Müdürü 16