Katalog

KENT MİMARİSİ HAFTANIN GÜNOEMJ 'Yaşayaıf kent mekânlarına doğru . . . O Yoğun Kent Merkezlerinde Yayalaştırmanın Önemi ve Gerekli Tasarım Politikası Derya Oktay Y. Mimar Kentsel Tasanm Uzmanı nımı ve yoğunluğu uygun bır kent dokusu ile çevrelenmesı gerekır Mıkro ölçektekı bulgular ıse şu gereksınmelen ıçermektedır • Yaya yolları sıstemı, farklı sosyal ve kulturel aktıvıtelerı (önceden planlanmış ya da kendılığınden oluşan) barındırabılecek bır mekânlar dızısının (genış / dar / buyuk / kuçuk) planlanmasını kapsamalıdır • Başarılı bır uygulama ıçın yaya mekânında arka / ıkıncıl gırışlere yer verılmemelı, aktıf ön cepheler ıle tanımlanmasına dıkkat edılmelıdır • Cadde ya da sokak mekânı boyutlan, yayaların algılamasına uygun olmalıdır Boyutlar belırlı aktıvıtelerın gelışmesıne ya da körelmesıne neden olabılır Örneğın dar yaya yolları, yayaların transıt ulasımına verımlı bır şekılde hızmet edebılırler • Yaya bölgesı ıçınde sosyal ıletışımı oluşturacak 'doğal' buluşma noktaları tasarlanmalıdır (Bazı oturma grupları, su ıçme unıtelerı..) lyı bır tasarlamanın sonucunda yaya bölgelerınden eldeedılebılecekyararlar, kullanıcının bölgede kalma suresının uzaması, düzenlı gelen kullanıcı sayısının çoğalması, yaya yolu boyunca tuketımın artması, yerel otonteler ve tıcarı bırımlerın daha 1yı çıkarlar elde etmelerı (kıra ve satış değerlerı olarak), sokak aktıvıtelerının çoğalması ve yapısal çevre ıçınde dınlenme olanağı gıbı boyutları ıçerır Yenı duzenleme ıle f ızıksel ozurlu kullanıcılar ıçın de bazı duzenekler getınlebılecektır Kent merkezı ıçınde tarıhı ya da korunmaya alınmış yapılar yer alıyorsa, yaya arterının bu gıbı değerler ıle bağlantıda olması ayrı bır yarar sağlar Yayalaştırma duzenlemelerı bu gıbı yapılara yenı ışlevler verılmesı ya da ışlevlerının gelıştırılmesıne de zemın hazırlar Gorulduğu gıbı yayalaştırma hareketı ıle kent ve kentlı ıçın elde edılecek çıkarlar genış kapsamlıdır Ancak uzerınde onemle durulması gereken konu, yayalaştırmanın aktıf kent mekânları yaratmak ıçın tek başına yeterlı olmadığıdır Yaya bolgesının ıçerdığı alışverış ve rekreasyona yönelık kullanımların kendı ıçınde dengelendığı bır planlama ve yönetıme gereksınmesı vardır Yerel otonteler, söz konusu kent mekânlarının yönetımını, bır mımarı mekân grubunun (bır tıyatro bınası ya da kapalı alışverış merkezınde olduğu gıbı) yonetımı gıbı bılınçlı olarak ele alırlarsa bu tur mekânlar ıstenılen çok boyutlu ve yenılıkçı duzeye erışebıleceklerdır D uyuk kentlerımızde son yıllarda uygulamalarına sıkça rastladığımız trafık duzenlemelerı genelde bolgedekı trafık sorunundan kaynaklanmakta, ıvedı bır çozum ıçın bazı cadde ve sokaklar taşıt trafiğınekapatılmaktadır Bazıduzenlemelerıse bolgedekı dukkân sahıplerının ya da dığer tıcarı bırımlerın ekonornık çıkarlarını gözetmekten öte bır amaç taşımamaktadır Bu tur dar kapsamlı nedenlerle gerçekleştırılen duzenlemeler ıse döşeme kaplaması, aydınlatmaelemanlarıvebırkaçoturmaunıtesının basıt bır kompozısyonu olarak "yaşayan çevre" karakterınden uzaklaşmakta, öyle kı bazen, ış saatlerı dışında guvenlık endışesı ıle gırılmek ıstenmeyen bölgelerı oluşturmaktadır Oysa yaya tlcari arterleri, bılınçlı olarak tasarlandığında kentlıye alışvenş dışında çok farklı aktıvıtelerı gerekçekleştırme olanağı sağlayacak önemlı kent mekanlarıdır. B kurlarımız dergimizde yayımlanan kuçük bir araştırmayı veya yeniliği bildiren haber uzerıne bazen bizi anyorlar ve daha fazla bilgi edinmek istiyorlar. Bu haberler, orneğin saç dökülmesini engelleyen yeni bir maddenin keşfedılmesiyle, bir hastalığın tedavisi için geliştirilen yeni bir teknıkle ilgili olabıliyor. Yani genellikle sağlığı ilgilendiren konular... Ama bazen teknik, genetik veya sanayi konulu haberlerimiz uzerine de aramyoruz: "Şu altın arayan bakteriler haberî çok ilgimizi çekti. Bu mikropları nerede bulabilinz. Kımden daha fazla bilgi alabiliriz?" gibi... Evei, demiri oksitleyen, diğer maddeleri "yiyen", dokunmadığı altını ise açığa çıkartan bakteriler girişimci işadamlarımızın ilgisini çekmişti! Ara sıra da olsa, genç araştırmacılar ilgi duydukları konularda daha fazla kaynağa nasıl ulaşabileceklerini öğrenmek istiyorlar. Bütün bunlar bizi mutlu ediyor. Dergimizin çıkış amacı da bilimin ve yaşamın ulaşabildiğimiz kadar geniş alanlanndan haber, inceleme, araştırma, yeni ve değişik fikir, görüş, yorum, bilinen bir olaya ilişkin yeni bakış açıları "iletmek", "ufuk genişletmek" değil mi? • •• Bu hafta da sizlere bilimin çeşitli konulanndan derlenmiş bir "demet" sunuyoruz... Rahim ameliyatları üzehnde Almanya'da suren tartışmayı, tıp çevrelerinin yanı sıra özellıkle de kadın okurlarımızın merakla izleyeceklerini sanıyoruz.. Asimov, makalesinde, bütün dünyanın sorunu olan plastikler konusuna, yine her zamanki berrak tutumuyla yaklaşıyor... • •• Gelecek cumartesiye kadar, mutlu bir hafta dileklerimizle... Nasıl planlamalı? Yaya bölgelerinın planlaması, açık ve anlaşılır bır merkez bölge planlaması hedefıne yönelık olmalı, kent ıçı ulaşım sıstemı ve alan kullanımı göz önunde tutularak kararlar alınmalıdır Taşıt trafığınınsorunlanndan arınmış bır merkez yaya yolu sıstemı, ıçınde rekreatıf, kulturel, sosyal ve eğıtsel aktıvıtelerın gerçekleştırılebıleceğı bırortam hazırlar Bu tur eylem ve aktıvıteler, yaya bolgesının genel kapsamda ve detaylı tasarımının elverdığı ölçulerde, yönetım mekanızmasının aktıf desteklerı ıle varlıklarını ve gelışmelerını surdurebılirler Yayalaştırma planlamalarında "makro" ve "mıkro" olçekte ıkı tur gereksınmeden söz edılebılır Makro ölçektekı temel gereksınme.planlamânın merkez bölge ıçındekı alan kullanımı ışlevlerı, aktıvıtelerı ve ulaşım sıstemı ıle bırlıkte ele alınıp, bunların yaya yolları oruntüsu, karakterı ve strukturu ıle butunleşmesıdır. Yaya alanı, merkez ıçkısımlardan olduğu kadar dış bölgeden de erışılebılır olmalı, kolay gırış sağlanmalıdır Yayalaştırılacak kentsel doku seçılırken transıt ve termınal ışlevlere uygunluğu da test edılmelıdır Bu tur yerler yaya grubuturlarınıçeken.yenı aktıvıteler uretebılecek potansıyelde mekânlar olacaktır Bu gereksınmelen karşılayabılmesı ıçın, yaya arterleri sıstemının yeterlı alan kapsamında olması, mekânsal olçulerde ve karakterde çeşıtlılık gostermesı, ayrıca alan kulla OKURDAN BİZE Isı ve sıcaklık farkı Sayın Artunkal, her hafta Cumhuriyet Bılım ve Teknik Ekı'nde Isaac Asimov'dan çevırilerinızi severek okuyorum. Ve oyle inanıyorum ki bu çevinlerıniz, ingılizce asılları kadar anlamlı, doyvrucudur. Ancak bir küçuk (aslında kuçük değil, doğrusunu istersenız sizi kırmamak ıçın küçuk dıyorum) elestiriye izın vermenizı rica edeceğim: Çevirilerinizde ısı ile sıcaklık kavramlannın hiç aytrdına varmıyorsunuz. Bu ıki kavramı da eşanlamlı kullantyorsunuz. Oysa bu ıki kavram birbirmden çok ayrıdır. Nedenı gayet basıt; ısı birimı kalori (kilokalori, kifav/afsaat v.b.); sıcaklık bmm. ıse °C (°K, °F v.b.) dır. Yazılarmızdaki "ısısı 2000 °K'e çıkan cısım...." demekle, "sıcaklığı 500 kalori olan cısım.. " demek arasında temel hata yönünden hiçbır ayrım yoktur. Aynı yanlışiık, gazetelerımızın hava durumuyla ılgıli haberlennde de var. fTRT epeydır bu hatasını düzeltmış bulunuyor, eskıden o da yapıyordu). Fızıksel bekleyeceğim. bırimi farklı olan kavramlar, kesinlikle birbirmden ayrı büyüklüklerdir. Fark, elma ile armut farkı değil; metre ile kilogram farkına benzetilebılir. Sayın Artunkal, uğrası alanınızın fizik olmadığt kesın, ancak bu sizi mazur kılmamalı. Türkçeyi (ve herhalde Ingılizceyi de) mukemmel şekilde biliyor olmantz bile, bu yanlışı yapmamak ıçın yeterli kosul olmalıdır Hoşgörünüze sığınarak yaptığım bu eleştirıye gücenmeyeceğinize inanarak, dedığım gıbı, her zaman severek okuduğum nefis cevirilerinızi her hafta yıne sabırsızlıkia EMİN ALİ AKDOĞAN ÇORUM Cumhuriy«t Blllm Teknik • Sahibi Cumhuriyet Matbaacılık ve Gazetecilik Türk Anonlm Şirketı adına Nadlr Nadl • Genel Yayın Müdüru Haaan Cemal • Müessese MüdüruEmlne Utaklıgll • Yazı Işleri Mudurü. Okay Gönensln • Yayın Yönetmenl Orhan Bursalı • Grafık Yönetmen Tület Hasdemir •