Katalog

B İ L İ M D Ü N Y A S I N D A N KISAKISA Maymunlar insandan daha mı ileride? nı alan Malin 1 galaksisi dünyamızdan yaklaşık 715 milyon ışık yıiı uzaklıkta bu• lunuyor. Bu galaksinin bulunuşu ile evrendeki kayıp kütle bilmecesi de çözüleceğe benziyor. Yerçekimi hakkmda bilinenlere göre evrenin kütlesinin şu anda ölçülenden 10 kere daha fazla olması gerekiyor. Uzmanlar, bu galaksinin bilinenlerden son derece farklı olduğunu ve bu tür galaksilerden henüz ortaya çıkmamış olanların va.iığından şüphelendiklerini belirtiyorlar. Bu galaksinin ilk dofa 1985 yılında Avustralyalı gök bilgini Oavid Malin tarafından bulunduğu bildiriliyor. Sönmüş galaksilerden biri olduğu zannedilen Malin 1'in farklı yapısının ise San Diego yakınlarındaki Palomar Dağı'ndaki 5 metrelik bir aynası olan teleskop kullanıldıktan sonra anlasıldığı açıklanıyor. Yakınındaki Virgo takım yıldızından25 kat hızlı olduğu ve Virgo'dan hızla uzaklaştığı saptanan Malin 1'in çapının 770.000 ışık yılı olduğu tahmin ediliyor. Bu galaksinin geçen yıl Andromeda takım yıldızında bulunan galaksiden 130.000 ışık yılı büyük olduğu belirtiliyor. Verilen örnekleri daha iyi kavramak için, bu devlerin yanında Samanyolu'nun 100.000 ışık yıllık genişliği ile küçük kaldığını belirtmek sanırız yararlı olacaktır. Yapılan gözlemlere göre Malin 1'de şimdiye kadar bılinenlerden 5 kat daha fazla hidrojen bulunuyor ve Malin 1, normal sarmal galaksilerden 10 kere büyük ve 100 misli karanlık. Galaksinin bir diğer özelliği ise burada yıldızların son derece yavaş oluşmaları. I ! elki biz insanlar şarkı söyleme ya da futbol oynama bakımından şempanzelerle gorillerden üstün olabiliriz, ama bu, onları küçük görmemiz için bır sebep olmamalı, çünkü insansı maymunlar genetik bakımından en azından mutasyon açısındaninsandan daha gelişmiş. İnsansı maymunlarla insanın ortak atası, bundan beş ila on milyon yıl önce yaşamış olmalı. Bugüne kadar hiç kimse, bu hayvanın neye benzediğinı ya da nasıl yaşadığını bilemiyor. Kimi zoologlar, Bonobo denen bir cüce şempanze türünün, hem anatomi hem de davranış bakımından gorillerle şempanzelerden daha az uzmanlaşmış olduğunu, bu nedenle de ortak ataya en çok onun benzediğini ileri sürüyorlar. Bilım dünyasında kesin bir şey bılınmediğinde adet olduğu üzere, bu tezin de lehinde ve aleyhinde ateşli tartışmalar başgösterdi Pisalı genetikçiler, bu tartışmalara sürpriz bir katkıda bulundular: Bir yandan bonobo maymununun kalıtım özünün sayısız mutasyonlara uğrayarak ortak atanın kalıtım özünden uzaklaşmış olduğunu saptarken, öte yandan da kalıtımda birbirinden farklı noktaları karşılaştırmak suretiyle insanın genetik bakımdan ortak ataya, insansı maymunların hepsinden de daha yakın olduğunu gösterdiler Neyse, gorillerle şempanzelere oranla genetik bakımdan daha geride kaldığımıza bakıp üzülmeyelim, kalıtımda değişikliklerin sayısının değil, niteliğinin belirleyici olduğunu düşünerek teselli bulabiliriz. n B çözmesine yardımcı olmak amacıyla hazırlandı. örneğin, bir kez düğmeye basmakla bir fonksiyonun türevi, iki veya üçüncü düğmeye basışta ise, türevi alınabiliyor. Bu harika makine, 4 işlemden başka, kare kök almayı, direkt ya da ters tüm trigonometrik fonksiyonları çözmeyi biliyor, desimal ve natürel logaritmalarla çalışıyor, birkaç saniye içinde en büyük çarpan sayıları belirleyebiliyor. Bu makinenin bugüne dek yapılan benzerlerinden bir üstünlüğü de harfli hesapları da kolayhkla yanıtlayabilmesi oluyor. örneğin ona (A+B)2'nin neye eşit olduğunu sorduğunuzda, bir saniyede yanıtını alabilirsiniz. Bu işlemde 2 üssünü 3, 4, 5, vb. ile de değiştirmeniz derhal yanıt almanızı geciktirmeyecektir. Ozellikle büyük rakamlar söz konusu olduğunda yapılan yanlışlar, bu makine kullanıldığında kendiliğinden ortadan kalkıyor ve yanıtın çok kısa zamanda ve yanlışsız alınmasını sağlıyor. Bu modern hesap makinesi, tüm becerisinin yanı sıra, 120 ölçü ünitesini kapsayan bir de hafızaya sahip bulunuyor. 25 kental ve 200 gram kaç ons eder? Bu sorunun yanıtını bir tuşa basmakla birkaç saniyede alırsınız. Bildiğimiz hesap makinelerinden daha geniş bir ekrana sahip olan HP 28 C, iki bilinmeyenli cebir denklemlerini de kolayca çözümleyebiliyor. Üretici firma HevvlettPackard, "Makinemiz, matematik hayal gücünüz geniş olduğu oranda başarılıdır, ona her istediğinizi sorabılirsiniz" diyor. D Birbirlerini öldürüyorlar Amerikalıların silahı niçin taşıdıkları araştırıldı ve ürkütücü sonuçlar çıktı. ABD'de silah satışı: T ürkiye'de silah satışlarının serbest bırakılıp bırakılmamasının tartışıldığı şu günlerde Amerıka'ya ait bir araştırmanın ortaya çıkardığı sonuçlar yararlı olabilir Bilindiği gibi Amerikalılar, neredeyse ülke içi bir silahlanma yarışı yapıyor. Yaklaşık 120 milyon silah, özel elierde. Hemen hemen her iki evden bırınde, bir ya da daha fazla silah var. Bazıları silahı spor olsun diye taşırken ya da kullanırken, Amerikalıların dörtte üçu silahı korunmak gerekçesiyle taşıyor. Ama Tennessee Üniversıtesi'nden Arthur Kellerman ve Donald Reay adlı iki doktor, "Bakalım kazın ayağı gerçekten öyle mi?" diyerek, kolları sıvamışlar ve silah taşıyanların gerekçelerıyle silah kullanılan vakaların nedenlerı üzerinde karşılaştırmalı bir çalışma yapmışlar. iki epidemiyoloji uzmanı, VVashington'a bağlı Seattle ve Bellevue kasabalarını kapsayacak şekılde King County'de, 19781983 arası silah nedeniyle gerçekleşen tüm ölümleri ıncelemişler. Kellerman ve Reay, Amerikalıların gerçekten gözü dönmüş haydutlardan korunmak için mi yoksa kendı kendilerini vurmak için mı silah taşıdıklarını ortaya çıkarmak ıstemişler. Ortaya çıkan sonuç, gerçekten ürkütücü. Çünkü rakamlara bakılırsa, Kıng County'deki insanlar korkunç bır sıklıkta, kendilerini, arkadaşlarını, eşlerını ve akrabalarını vuruyor. Örneğin 743 sılahla ölümden 398'i silahın sahibının evınde olmuş. Bunların tam 333ü intıhar. 12 tanesı kaza sonucu ölüme sebebıyet verme, 3'ünün nedeni belırsiz, 50si ise bir başkasını öldürme. Bu 50 oldurme olayında da ev sahiplerinın vurdukları saldırgan sayısı sadece iki. Kellerman ve Reay'in çıkarttıkları sonuçlara göre, King County sakınlerı saldırganlara karşı kullandıkları silahın 12 mislini arkadaşlarına, eşlerine, dostlarına karşı kullanmışlar ve öldürdüklerı her yabancıya karşılık, ev ahalisınden 18 kişiyi öldürmüşler. Tennesseeli araştırmacılar, şimdı evlerde yabancılara karşı korunma gerekçesiyle silah bulundurmanın doğru gerekçe olduğunu SOPmanın zamanı gelmiştir diyorlar. Kellerman, durumun ciddiyetini anlatmak için aynca şu karşılaştırmayı yapmış: "Her iki yılda bir, evlerde öldürülen Amerikalıların sayısı, bütün bir Vietnam işgali tarıhmde öldürülen Amerikalı sayısından fazladır. Amerika'daki ana sağlık sorunumuz silahtır." D Tüm matematik işlemleri 230 grama sığdırıldı Gözyaşlarınızı tutmayın sakın Gözyaşının yaraları iyileştırici etkisi fareler üzerinde inceleniyor. G ozyaşını tutan, hata eder. Meğerse bu tuzlu sıvı, sadece ruhun değil, bedenın de yaralarına merhemmiş. Gözyaşlarının yaraları iyileştırici etkisi, farelerin cildinde hafif yaraiar açtıktan sonra gözlerinı uyararak yaşarmasını sağlayan Rus bilim adamları tarafından kanıtlandı. Gözleri yaşartılan farelerin cildindeki yaraiar, gözleri yaşartılmayanlara oranla daha çabuk iyileşti. Gözyaşı bezleri ameliyatla çıkartılan farelerde ise iyileşme sürecinin gerilediği bile görüldü. Araştırmacılar, gözyaşı bezlerinin kandolaşımma karışan bir madde salgıladıklarını, bu maddenin bütün vücuda yayılarak etkili olduğunu tahmin ediyorlar. Kimyasal yapısı henüz tam olarak aydınlatılamayan bu madde ya da maddeler bileşimi yaraların iyileşmesini ve derinin durumunu etkilemekte. D Dev galaksi, astronomları şaşırtıyor Yeni bir hesap makinesi harf, rakam, matris, determinant, trigonometrik fonksiyonlar, logaritma, türey, entegral kullanarak çözülebilecek tüm problemlerin yanıtını veriyor. dı: HP 28 C. Boyutları: Ufak bir bloknot kadar. Ağırlığı: 230 gram. Eğer Kepler, bu makineye sahip olsaydı, 30 yıl çalışarak kurduğu 3 kanunu, en fazla birkaç günlük çalışmayla ortaya çıkarabilirdi. HewlettPackard imzasını taşıyan bu yepyeni hesap makinesi, bir ögrencınin, bır teknisyenin, bir mühendis ya da bilim adamının tüm hesap işlerini kolayca A A merika ve Avustralya'daki astronomi bilginleri, evrenin en büyük en karanlık sarmal galaksisini bulduklarını iddia edjyorlar Buluşu yapan bilginlerden birinin adı