Katalog

4 MAYIS 2014 PAZAR CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 Türk şirketlerine yabancı ilgisi azaldı Gelişme potansiyeli yüksek iş fikirlerine finansman sağlayan küresel özel girişim sermayesi birikimi, 2013’te dünya genelinde 1 trilyon doları aşarken Türkiye’de yapılan alımlar 2012’de 57 iken geçen yıl 35’e geriledi. Ekonomi Servisi Bain & Company tarafından hazırlanan “Küresel Özel Girişim Sermayesi 2014 Raporu”na göre; Türkiye’de girişim sermayesi alımları 2012’de 57 iken geçen yıl 35’e geriledi. Diğer yandan satın alımların ortalama değeri iki kart artı. Geçen yıl girişim sermayesi birikimi 1 trilyon doları aşarken bu rakamın sadece 400 milyar dolarlık kısmını satın alımlar oluşturuyor. Raporda, 2013’te 1 trilyon doları aşan nakit, nakde çevrilmesi kolay ve yatırıma dönüştürülebilir Özel Girişim Sermayesi birikiminin, piyasada yoğun bir rekabeti tetikleyerek varlık fiyatlarının yüksek kalmasını sağladığı belirtiliyor. Rekor seviyede seyreden düşük faizin, hisse senedi piyasalarındaki canlılığın ve yüksek performanslı şirketlerin halka açılma işlemlerinin, rekabeti daha da zorlu hale getirmesi bekleniyor. Rapora göre dünyada özel girişim sermayesi sektörü değer bazında yüzde 3, Utanç Ne yöneticiler hakkındaki yolsuzluk söylentileri, tapeler, ne insan hakları ihlali, ne kumpas, komplo olarak nitelendirilen mahkeme kararları, ne yalaka güruhunun insan onuruna yakışmayan davranışları, ne demokrasimizin kalitesizliği, ne basın özgürlüğü, yargı bağımsızlığı açılarından dünyada alt sıralarda bulunmamız ne de tüm övünme ve başarı öykülerine karşı bunca yıl sonra dünya sıralamasında kişi başına gelirde 62’nci, yaşam kalitesi açısından 77’nci sırada olmamız, ne de birtakım oyunlarla ulusal irade gaspı, 23 Nisan 2014 günü çocukların kargatulumba, eziyet edilerek zorla araçlara tıkılmaları kadar utanç vericidir. Ülkeye bu utancı da, hem de çocuklara armağan edilen bir günde yaşatanlar, tarihin çöplüğünde yerlerini almışlardır. Kişiler kendilerine bazı nitelikler, artamlar (meziyetler) güçler vehmedebilir. Kendilerine hayran olabilir, dünyanın kendi etraflarında döndüğü sanısına kapılabilir, kendilerini dünya lideri olarak hatta Tanrı’nın insanlığa ülkeye bir lütfu, bir inayeti olarak da görebilirler. Son dönemlerde bazı gözlemlere, örneklere bakılarak bu ruhsal durumu ifade için narsisizm sözcüğü sık kullanılmaya başlandı. Bence kişinin kendinde bazı nitelikler, artamlar görmesinin, büyüklük kuruntusuna kapılmasına eyleme dönüşmediği sürece toplumsal bir zararı yoktur. Toplum açısından asıl tehlikeli olanlar, kişilerde bu tür zaafları, eğilimleri görüp bundan yararlanmanın yollarını arayanlardır. Kimse tek başına diktatör, despot, tiran olamaz. Ancak destekçiler, boyun eğenler, çıkar grubu oluşturanlar, özsaygısı olmayanlar, kişileri bu konumlara getirirler. Önemli sorun ülkede kişilikli, nitelikli, onurlu insan azlığı, bu tür kişilerin de tersine bir ayrım, negatif seleksiyonla dışlanmalarıdır. Türkiye’de medyada gözlemlenen şöyle özetlenebilir. Tercih nedenleri kişiliksizlik, bilgisizlik, eyyamcılık, yalakalık, tetikçi olarak kullanılmaya yatkın olma... Medyada ağırlıklı olarak bu karakterde kişiler görev alıyor. Yorumcu, konuşmacı olarak davet ediliyor, sesyayar olarak kullanılıyor. Bazıları ne yazık ki akademik unvanlar da taşıyor. Bırakın akademisyenliği, insan olarak utanç verici tutum sergiliyorlar. Bürokraside de çoğu kez benzer kişiliksizlik, niteliksizlik, bilgisizlik sergileniyor. Görevlerini kamu yararı düşüncesiyle, özveriyle, kişiliklerini koruyarak yapanlardan saygı duyarak özür dilerim. Ama bürokraside de yargı, sivil, asker dahil bürokratların sergilediği tutum gurur verici değil, hatta çoğunlukla yüz kızartıcı. Bürokrat, kamu yararını gözeten, özveriyle düzgün davranan, çalışan kişidir. Bizde ise bürokratların bir bölümü, devletten maaş aldıklarını dahi inkâr edercesine sorumsuzca parti üyesi, kişi hizmetkârı, cemaat tarikat militanı gibi hareket ediyor. Ülkede “Alo Fatih” hattı her zaman gerekli de değil. Zaten kimlere Alo denileceği, nasıl sonuç alınacağı da öngörülür. Bazı bürokratlar, yöneticiler, hatta işadamları, lideri(!) Alo zahmetine sokmadan telepati, uzaduyum yoluyla, isteklerini, direktiflerini duyumsayarak hareket ediyor, atamalar yapıyor, işten atıyor, kararlar alıyor, övgüler düzüyor, kızdıracak hareketlerden kaçınıyorlar. Ne yazık ki üniversitelerde de aynı hava esiyor. Zaman zaman üniversitelerden ses çıkmıyor, sesi çıkanların da bir şekilde sesi kısılıyor eleştirileri yapılıyor. Sesin çıkması için bilgi, özgüven, cesaret, topluma saygı gerekir. İtelemeyle bazı sıfatlar almış, belli orunlara atanmış kişilerden ne beklenebilir ki. Zaten sesyayar olarak kullanılanların belli kanallarda sesleri duyuluyor. Özellikle niteliksizlikleri, kişiliksizlikleri nedeniyle, seslerinin duyulmasına izin veriliyor. Eleştiri konusu yapılması gereken narsisizm değil kişiliksiz, insan onurunu ayakları altına alan yaratıkların davranışlarıdır; topluma zarar veriyorlar, insanlık adına utanç verici sahneler sergiliyorlar. Sermaye Avrupa’ya yöneldi Istanbul Ortağı Serfonların satın aldığı şirket sayısı bazında ise Nadir, “Türkiye piyasası han yüzde 11 oranında küçüldü. Avrupa ise diğer Özel Girişim Sermapazarlara göre en hızlı büyüyen bölge oldu. yesi piyasası nispegenç Rapora göre, uluslararası fonların yeni yatıten daha genç. Yerımlar gerçekleştirmesi ve işlem hacimleriterli sayıda hedef nin yüksek olması beklenirken büyük özelşirket olmadığı için endüstri bazlı bir leştirmeler ve toplam satın alma miktarınodaklanma daha zor. Türkiye’de aktif olan Özel Girişim Sermayesi şirketlerida artış beklenmiyor. nin, şu ana kadar yaptıkları gibi 2014’te 2013’te özel girişim sermayesi şirketlede fırsatçı bir yaklaşımla, pazar rayici üsrinin geliştirdikleri fonların küresel bağtünde getiri sağlayan şirketleri mercekleri lamda yüzde 21 artarak 461 milyar ABD altına almalarını bekliyoruz” dedi. Doları’na ulaştığını belirten Bain & ComGirişim sermayesi şirketleri gelişme popany Istanbul Ortağı Serhan Nadir, “Özel tansiyeli yüksek, dinamik, yenilikçi fikirleGirişim Sermayesi şirketlerinin önüri olan ve kaynak ihtiyacı olan yatırımcımüzdeki yıllarda bilinen büyüme straların fikirlerini gerçeğe dönüştürmelerini sağlayan bir finansman şekli olarak tejilerinden uzaklaşarak, portföylerine adlandırılıyor. Türkiye’deki girişim en çok değer katabilecekleri sektörlere sermayesi yatırımlarına “gitti gidiyoğunlaşmalarını bekliyoruz. ‘Nerede oyyor ve yemek sepeti” gibi girişimnamalı’ ve ‘nasıl kazanmalı’ soruları gittikçe lere finansmanlık yapan Almandaha fazla önem kazanacak” diye konuştu. ya merkezli Young Turk Venture örnek verilebilir. Türkiye Bain & Company Yıldız: Bor özelleşmeyecek TZOB: Sigorta bedeli yüksek TZOB Başkanı Bayraktar, prim desteğine rağmen ödenen sigorta bedellerinin kayısı üreticilerine yüksek geldiğine dikkat çekerek, mağduriyetlerin önlenmesi için rekolte kaybı yaşayan üreticilerin Ziraat Bankası, özel bankalar ve Tarım Kredi Kooperatiflerine olan borçları ile elektrik borçlarının faizsiz olarak ertelenmesini, finansman sağlanması için de kredi temininde kolaylık gösterilmesini talep etti. Ekonomi Servisi Enerji Bakanı Taner Yıldız, “Borun bu kadar hayatımıza girdiği, Türkiye sanayisinde yer aldığı bir ortamda bize hep şu soruluyor; ‘Boru özelleştirecek misiniz?’ Bir kez daha açıklıyorum; boru özelleştirmeyeceğiz” dedi. Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğüne bağlı Bandırma Bor ve Asit Fabrikaları İşletmesinde konuşan Yıldız, “Cam sanayisinin ana ham maddesi olarak kullanılan ‘borlu soda’ bu tesislerde üretildi. Borlu sodayı piyasaya açıyoruz. 250 bin ton, yurtdışından bir ülkeden sipariş aldık” dedi. Özelleştirme İdaresi borsada oynayacak Ekonomi Servisi Özelleştirme programında bulunan şirketlerin borsada işlem gören hisseleri, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) tarafından alınıp satılabilecek. Özelleştirme Yüksek Kurulu kararına göre, 4046 sayılı Kanun’un 3. maddesinin hükmü gereğince özelleştirme programında bulunan şirketlerin hisse senetlerinden Borsa İstanbul AŞ’de (BİAŞ) işlem görenlerinin ÖİB tarafından gerekli görülen hallerde Sermaye Piyasası Mevzuatı ve Borsa usul ve esasları çerçevesinde BİAŞ’ta alım satımının yapılabilmesi karara bağlandı. Bu kez kayısıyı vurdu Mart ayının son günlerinde yaşanan don olayı kayısı üretimini olumsuz etkiledi. Üretici hasattan ümidi kesti. Ekonomi Servisi Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, mart ayının son günlerinde yaşanan don olayının kayısıyı çok kötü etkilediğini belirterek, Isparta, İçel, Kahramanmaraş, Aksaray, Ankara, Kırıkkale, Konya, Nevşehir, Niğde, Yozgat, Kayseri, Elazığ, Erzincan, Iğdır, Afyonkarahisar, Karabük’te yüzde 20’den başlayıp yüzde 100’e yaklaşan oranlarda zarar meydana geldiğini açıkladı. Bayraktar, yazılı açıklamasında, kayısı üretiminin 2010’da 450 bin ton, 2011’de 650 bin, 2012’de 760 bin, 2013’de ise 780 bin ton olarak gerçekleştiğini ifade etti. TZOB Başkanı, bu yıl don olayından en fazla etkilenen illerden biri olan Malatya’nın, şu anda 2013’teki toplam kayısının yüzde 52.8’ini üretebildiğini söyledi. Bu yıl ocak ve şubatta aylarında hava sıcaklıklarının mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi nedeniyle özellikle kayısı üretiminin merkezi durumunda olan Malatya’da kayısı ağaçlarının önceki yıllara göre daha erken çiçek açtığını belirten Bayraktar, “Dünya kuru kayısı üretimi ve ticaretinin yaklaşık yüzde 75’ini yapan, bu üründen 2013’te 314 milyon 130 bin dolar kuru kayısı, 42 milyon 444 bin dolarlık da taze kayısı olmak üzere 356 milyon 574 bin dolarlık ihracat geliri elde eden Türkiye’nin ekonomisi de önemli bir kayba uğrayacak” dedi. Bankadaki paranın yarısı milyonerin Ekonomi Servisi Mevduat bankalarında 1 milyon lira ve üzeri parası bulanan 65 bin 489 mudinin parası, bankalardaki mevduatın yüzde 52.4’ünü oluşturdu. AA’nın Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) verilerinden derlediği bilgilere göre, bankacılık sektöründe 2013 sonu itibarıyla faaliyet gösteren 32 mevduat bankası ile 4 katılım bankasının toplam aktif büyüklüğü 1 trilyon 732.4 milyar lira olarak gerçekleşti. Bu kredi kuruluşları nezdindeki mevduat ve katılım fonu tutarı 2013 sonu itibarıyla bir önceki yıla göre yüzde 22.5 artış göstererek 945.8 milyar liraya ulaştı ve toplam aktifin yüzde 55’ini oluşturdu. Mevduat ve katılım bankalarında 2013 yılı sonu itibarıyla sıfır bakiyeli hesaplar hariç 61.6 milyon adet gerçek ve tüzel kişinin mevduat ve katılım fonu hesabı bulunuyor. Mevduat bankalarında 2013 yılı sonu itibarıyla mudilerin yüzde 98.3’ünün 0100 bin lira mevduatı var. Mudilerin 926 bin 282 adedinin 100 bin 1 ile 1 Mevduat bankalarında 1 milyon lira ve üzeri parası bulanan 65 bin 489 mudinin parası, bankalardaki mevduatın yüzde 52.4’ünü oluşturuyor. Yani mevduat bankalardaki paranın yarısı milyonerlere ait. milyon lira aralığında mevduatı bulunurken, bu tutar toplam mevduatın yüzde 26.6’sına karşılık geliyor. 65 bin 489 adet mudiye ait olan 1 milyon liradan büyük mevduatın payı ise yüzde 52.4 seviyesinde. Katılım bankalarında ise 2013 sonu itibarıyla hesap sahiplerinin yüzde 97.7’sinin 0100 bin lira aralığında katılım fonu bulunuyor. Söz konusu aralıktaki hesapların tutarı, toplam katılım fonunun yüzde 31.2’sini oluşturuyor. Hesap sahiplerinin yüzde 2.20’sine ait olan 100 bin 1 ile 1 milyon lira aralığındaki fonlar ise toplam katılım fonunun yüzde 33.3’üne tekabül ediyor. 1 milyon liradan büyük fonların payı ise yüzde 35.5. Taksitli kredi kartı harcaması son 1 haftalık dönemde yüzde 0.97 düşüşle 421.2 milyon lira geriledi. Haftalık Para ve Banka istatistiklerine göre, kredi kartına taksit sınırlaması getirilmesinin uygulanmaya başladığı 1 Şubat’tan itibaren 12 haftalık sürede taksitli kredi kartı harcamaları 9 milyar 986 milyon lira azaldı. Diğer yandan mevduat bankalarındaki kredi kartı harcama tutarı, bir önceki haftaya göre yüzde 0.22 artışla 85 milyar 353 milyon 150 bin liraya yükseldi. Söz konusu dönemde taksitli kredi kartları harcamaları 42 milyar 908 milyon 977 bin liraya indi. Taksitli harcama düşüyor 76 milyon dolarlık ihracat denizden geldi Gemi ve yat ihracatı, nisanda sektörel bazda en fazla ihracat artışının yaşandığı alan oldu. Gemi ve Yat İhracatçıları Birliği’nin (GYİB) açıklamasına göre Türkiye, nisan ayında toplamda 13 milyar 153 milyon dolarlık ihracata imza attı. GYİB ise aynı dönemde geçen yılın aynı ayına göre yüzde 161 artışla 76 milyon 354 bin dolarlık ihracat gerçekleştirdi. GYİB Başkanı Başaran Bayrak, “Sektörün taşıdığı potansiyelle yıl sonu için hedeflediğimiz 1.5 milyar dolarlık ihracat rakamına ulaşacağımıza inanıyoruz. Hatta yılın ikinci yarısındaki beklentilerimiz olumlu sonuçlanırsa rakamlarda yukarı doğru revize bile yapabiliriz” dedi İstanbul dünya birincisi İstanbul, seyahate gidilebilecek ülkeler arasında turistler tarafından dünyanın bir numaralı seyahat rotası seçildi. Seyahat sitesi Trip Advisor kullanıcıları tarafından seçilen 25 ülke arasında ilk sırada doğal güzellikleri ve tarihi ile İstanbul yer aldı. İstanbul’u sırasıyla Roma ve Londra takip etti. Listenin dördüncü sırasında Pekin, beşinci sırasında ise Prag bulunuyor. Site kullanıcıları tarafından oylama sonucu listede son sırada ise San Francisco yer aldı. Türkiye’de dondurma tüketiminin 400 bin ton civarına yükseldiğine dikk at çeken Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu Genel Başkanı Ben devi Palandöken, “Dikkat edilmes i gereken; doğal şeker ya da mey ve özü yerine yapay tatlandırıcılar kulla nılarak üretilen dondurmalar. Vata ndaşın ucuz diye sağlığını hi çe sayarak kayıtdışı çalışan yerlerden dondurma almalarının sonuçları kötü olabilir. Denetimlerin artırılması şart” dedi. Ucuz dondurmaya kanmayın! Yunanların gelinliği Türkiye’den Türkiye’de satılan gelinlikler, uygun fiyatı ve farklı modelleriyle Yunan kızların ilgisini çekiyor. Daha önce ekonomik kriz nedeniyle Türkiye’den gelinlik kiralayan Yunanlar, artık düğünlerinde satın aldıkları gelinlikleri giyiyor. AA’ya konuşan Edirne’de gelinlik mağazası sahibi Afet Muranlı, Yunan kızların özellikle bahar ve yaz döneminde düğün alışverişi yapmak için geldiğini belirterek, “Her yıl düğün sezonunda Yunanistan’dan gelen genç kızlar, bizden 50’nin üzerinde gelinlik satın alıyor” dedi.