Katalog

2011 yılına merhaba Hasan H. Esenoğlu İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü [email protected] KÜÇÜK GEZEGENLER 31 Ocak Yer–Ceres–Güneş dizilişi 9 Ocak’ta Küçük Gezegenlerin Parlaklıkları (Kadir) Ceres Pallas Juno Vesta 9.1 10.4 9.9 7.8 GÜNEŞ Yeni yılı iki gökyüzü olayı karşıladı: İlki 3 Ocak saat 21’de Dünyamız Güneş’e 147 milyon kilometre ile en yakın noktada bulundu. Diğeri 4 Ocak’ta Güneş parçalı tutuldu. 4 OCAK’TA PARÇALI GÜNEŞ TUTULMASI 08:40:12 Tutulma başlangıcı 10:50:36 Ortası 13:00:48 Bitiş Görüldüğü yerler: Avrupa’nın büyük bölümü, Afrika’nın kuzey yarısı, Asya’nın batısı Çin’in kuzeybatısı. Ayrıntılı bilgi için adres aşağıda ve 08:40 için sanal bir görünüm de resimde verildi. +1.2 kadir parlaklığındaki Mars akşamları görülmediği halde gün ışığında sanal tutulma resminde belirtildi (http://eclipse.gsfc.nasa.gov/OH/OH2011.html#SE2011Jan04P). GÖK ATLASI GEZEGENLER NEREDE? 15 Ocak Ocak ayı boyunca gezegenlerin ne zaman gö2011 akşam saat rülebileceği çizelgede özetlendi. Sınırlı görü21:00 için verildi. Baskıya nenlerin gün aralığı parantez içinde belirtildi. en uygun sadelikte ve kolay görülebileceği +1.5 kadire kadar parlak yıldızı olan ve gezegenlerin yakınında bulunduğu takımyıldızlar özetlenerek belirtildi. Gözlemlerde kullanılan bazı parlak yıldızlar da verildi. Gök atlasını gökyüAkşam Gece Sabah züne bakar şekilde doğru yönlerde yukarıya kaldırarak eşleştirmek yeterli. Jüpiter Merkür (1–28) Ay boyunca takımyıldızlar–burçlar buradan izlenebilir… Maalesef büyük şeUranüs Venüs hirlerimizdeki ışık kirliliği altında görülen gökyüzünün sanal üretilenden epey Neptün Satürn Satürn farklı olduğunu belirtelim: Karanlık gökyüzümüzü korumak gençlerimiz gibi AY EVRELERİ geleceğimizin teminatı olacaktır. Yeni Ay İlk Dördün Dolunay Son Dördün Gök Cisimlerin Doğuş–Yükseliş–Batış Saatleri (saat:dakika) Gün Saat Gün Saat Gün Saat Gün Saat İsim 1 Ocak 15 Ocak 31 Ocak 4 11:03 12 13:31 19 23:21 26 14:57 Doğuş En yüksekte Batış Doğuş En yüksekte Batış Doğuş En yüksekte Batış Ay 04:42 09:25 14:05 12:44 20:25 04:11 05:21 10:05 14:51 Merkür 05:51 10:39 15:26 05:57 10:36 15:15 06:30 11:10 15:50 Venüs 03:43 08:51 13:59 03:57 08:54 13:50 04:17 09:04 13:51 Güneş 07:29 12:07 16:46 07:27 12:13 17:00 07:16 12:17 17:19 Mars 08:07 12:43 17:19 07:50 12:34 17:18 07:26 12:23 17:20 Ay’ın görünen yüzü (^) Jüpiter 11:17 17:10 23:04 10:26 16:23 22:19 09:30 15:30 21:31 Ay’ın arka yüzü (v) Satürn 00:40 06:27 12:14 23:47 05:34 11:21 22:45 04:32 10:18 Teleskopunuzun yeteneğini görsel Ay haritası ile sınayın: Uranüs 11:15 17:10 23:06 10:21 16:17 22:13 09:19 15:16 21:13 http://www.lunarrepublic.com/atlas/index.shtml Neptün 10:02 15:17 20:33 09:08 14:24 19:40 08:06 13:23 18:40 AY OLAYLARI Ay–Yer Uzaklığı (22/02:00 için sanal görünüm resimde) OCAKTA GÖK OLAYLARI GÜNLÜĞÜ gün saat 2 16 2 17 3/18–07 3 21 4 11 8 02 8 18 9 17 10 08 10 19 di) 10 19 12 14 15 24 19 23 22 02 23 01 25 26 27 30 31 12 15 10 06 03 Jüpiter Uranüs’ün 0.6 derece güneyinde Merkür Ay’ın 4 derece kuzeyinde Göktaşı yağmuru Yer Güneş’e en yakın YENİ AY ve Güneş tutulması Neptün Ay’ın 5 derece güneyinde Venüs–Güneş açıklığı en büyük (Batı 47 derece) Merkür–Güneş açıklığı en büyük (Batı 23 derece) Ay Yer’e en uzak Uranüs Ay’ın 7 derece güneyinde (resimde verilJüpiter Ay’ın 7 derece güneyinde (resimde verildi) İLK DÖRDÜN Venüs Antares’in 8 derece kuzeyinde DOLUNAY Ay Yer’e en yakın Küçük gezegen Juno sabit görünümde (resimde verildi) Satürn Ay’ın 8 derece kuzeyinde SON DÖRDÜN Satürn sabit görünümde Venüs Ay’ın 3 derece kuzeyinde (resimde verildi) Yer–Ceres–Güneş dizilişi GÖKTAŞI YAĞMURU Ejderha takımyıldızı civarından 28 Aralık–12 Ocak arasında yağan Quadrantidler isimli göktaşı yağmuru 4 Ocak’ta en yüksek sayıya ulaşır: Şehir ışıklarından uzakta, saatte 120 (60– 120 arasında) kadar göktaşı görülebilir. Göktaşı yağmurunu izlemek isteyen okuyucular, özellikle 3–4 Ocak Pazar–Pazartesi akşamdan sabaha kadar özellikle gece yarısından sonra saat 03:10 civarında kuzey taraftaki Kutupyıldızı’na yakın Ejderha takımyıldızı bölgesine bakabilir. Bir–iki göktaşının görülmesi yağmurun yerini de belirler... Ejderha takım yıldızı bu sayfadaki gök atlasından görülebilir. Ayrıntılı bilgi için Uluslararası Göktaşı Organizasyonu adresi: http://www.imo.net. Ay Yer’e En Uzak Ay Yer’e En Yakın Gün Saat Uzaklık (km) Gün Saat Uzaklık (km) 10 08 404970 22 02 362790 YER MERKEZLİ OLAYLAR Yer’den Bakıldığında Gezegenler Özellik Gün Saat Venüs–Güneş açıklığı en büyük (47 derece) 08 18 Merkür–Güneş açıklığı en büyük (23 derece) 09 17 GÜNEŞ MERKEZLİ OLAYLAR (18/07:00–Venüs, 21/07:00 ve 31/07:15–Merkür için sanal görünüm resimlerde) Gezegen Gün (Ocak) En büyük Kavuşumdan Güneşten enlemde iniş en uzak Merkür – 21 31 Venüs 18 (kuzey) – – GÜNCEL GÖKBİLİM HABERLERİ Bir Gözlemci Anısı Antalya terminaline sabah 05:30’da indik, 07:10’da Tübitak Ulusal Gözlemevi (TUG) aracı ile grup olarak terminalden 2000 metre yüksekteki kayak merkezi Saklıkent’e az hasarla ulaştık: yoldaki dere taşmış olduğu halde içinden geçtik... yükseldikçe kar ile yüzyüze kaldık, yol boyunca yağmur–sulu kar eksik olmadı... Saklıkent’e ulaşıldığında tam kar–kış havası hâkimdi. TUG’un Saklıkent tesislerinde kar tulumlarını giydik. Bu yıl buralara kışın gelmesi epey gecikmiş, ani bastıran kar zirveye giden yolu kapadığından karayolu ile tırmanmak çok riskliydi… Bu yüzden, TUG’un teleskoplarının bulunduğu 2550 metredeki zirveye ulaşmak için öğleden sonra 13:30’da 2 gökbilimci ve bir teknisyen 3 arkadaş telesiyeje bindik, epey yükseldikten sonra telesiyej birden durdu, bekledik tekrar çalıştı, az ilerledi sonra tekrar tamamen durdu… ömrü hayatında durmayan te 2011’İN OLAYLARI Parlak Gezegenlerin Güneş’ten Açısal Uzaklıkları ve Parlaklıkları (gece saat 02 için) (D: doğu, B: batı; Uzaklık: yay derecesi biriminde, Par.: kadir) Tarih (Ocak) 9 19 29 Merkür Uzaklık Par. B 22 –0.3 B 22 –0.3 B 18 –0.3 Venüs Uzaklık Par. B 47 –4.6 B 47 –4.5 B 46 –4.4 Mars Uzaklık Par. D 6 +1.2 D 4 +1.1 D 2 +1.1 Jüpiter Uzaklık Par. D 69 –2.3 D 61 –2.2 D 52 –2.2 Satürn Uzaklık Par. B 91 +0.8 B 101 +0.7 B 111 +0.7 Yazının devamı 13. sayfada CBT 1242/ 7 7 Ocak 2011