Katalog

10 PAZAR 11 TEMMUZ2010/ SAYI1268 İktidar bir erkek oyuncağıdır Karolin Fişekçisanattaki derdiniedep sınırlannızorlayarakanlatıyor.Eserlerinde ilkgörünen ve zihinlerdeilkoluşan anlamlaryanıltıcı.Çünkü göze parmak sokarak dikkatçekmek ve sonra mesajınıvermek onun içinheyecan verici.Direktanlatımlardanuzak ve dolambaçlıyollardanzirveyeçıkmakgibi bir sıkıntısıvar. Mesela sergisi elinde tabanca tuttuğu birfotoğraflaaçılıyor.Tam 31 kare halindeserginin duvarlarınadizilmiş.Bu fotoğrafınhikayesini‘Birerkek oyuncağınıelime alıyorumve 31 defa tekrarlıyorunı.Silahve iktidar,erotizmüzerinden yerdeğiştiriyor.Silah, korkuve ölümüyani iktidargücünü anlattığı içinde bu tekrarlarlaruhsal bir mastürbasyon yapıldığınagönderme yapıyorum.”Serginin dikkatçekiciparçalarından biride Beşiktaş Meydanı’ndakisavaş topunun üzerindeki Evet, erkek fetişizmiiçin birersembol. Fişekçidaha önce Harbiye’deki Müze’rtfnbahçesindeki topların üzerine çıkmayıdüşünmüş ama izinalamamış. Beşiktaş’takisavaş topuna ise biryılönce 30 Ağustos Zafer Bayramı’ııın sabahında çıkıpfotoğrafınıçektirmiş.Neyse kipolisleıona ‘Yolseçimdir”,‘Yoltavırdır”,‘Yolbeklentidir”,“Yolkaçıştıı’, “Yoldavadır”,“Yolıssızdır”,“Yolümittir”...Bu cümlelerMurat Germen’inIstanbulModernSanat Galerisi’ndeaçılanYoladlı sergisiningirişindekarşılıyorsizi.KüratörlüğünüEngin Özendes’inüstlendiği19 Eylül’edek sürecek olan sergi,yol kavramınıyalnızcafizikselanlamda değil,mekan ve zaman algılarınıkırarakfarklıyöntemlerlede anlatıyor.Germen’in amacı hem akademisyen hem de profesyonelbirfotoğraf şanatçısıolarakdünyasınınbu tarafınıyolcuuçaklarından otobüs garlanna,trenlere, yürüyenmerdivenlereuzanan bir yeipazeylefarklıyollaraaçmak... Bunuda teknik manipülasyonlarlaalgılarızorlayarakyapnıa yolunutercih ediyor. Yol,Germen içinhareket demek. “Nasılsu durgunlaştığızaman bakteri üretmeyebaşlarsa, insanda durciukça rutinleşmeyebaşlıyor.Yol,insaııı yaşadığıhayattanalıpkoparabiliyor.” Sıksık seyahat ediyor,yaşamlara tanıklıkediyor.Tümbuıılanda fotoğrafkaresinde kalıcıkılıyor.Aııcak Germen’inbu sergi içinbaşlayaıı süreci farklı.DersverdiğiSabancı Üııiversitesi’negiderken,sislibir günde boş biryoldagözünün öııünde kesişen birkısmıkaranlıkbir kısmı aydınlıkyollaronu çok etkiliyor.Kafasındansilemediğibu kareyifotoğraflamaküzere başka birgün gidiyorve çekiyor. Fotoğrafınadı “KasıtsızTören”.Amane töreııinkendisine de • ona katılacaklarorada. Yolhikayesiişte bu noktada başlıyor Germen için.Zihnineüşüşen kavramlarlayaklaşıküç yıl yollarıarşınlamayadevam ediyor,sergiyiiyideniyiye demlendiriyor.Germen’infotoğraflarızaman ve düzlemindeharekete çağrıniteliğinde.Yolaçıknıave yoldaıı beslennıe halinihatırlatıyor.Kocaeli’ndeçektiğive lastik yığınlarınınyeraldığı“Istisna”adlıfotoğrafıya da trafiğııı yollarüzerinden keşmekeşinianlattığı“Istanbul’daNezaıet’ bunlaraörnek verilebilir.Sergide yeralanfotoğraflarayapılan teknolojikmüdalıalelerde dikkatçekici.Görüntülerinust üste binmesi,kayması,insaıılannsilikliğigibiteknik çalışmalar,Germen’infotoğrafabakışınıııbirgöstergesi. müdahale etmemiş. Zateıı onlarında şaşırdıkları kesin. Fişekçrııiııgöndermeleriağır, izleyicininhayal gücüne çok alan bırakıyor.Onlankonuşmak değil izlemekgerekli.Kadıncabiryaklaşımıvar ama erkek bakış açısıylagörüyor.“Birkadın olarak erkek oyununu, erkek kurallarıyla oynuyorum.Kadınlığımıkullanıyorum.iktidar isteğinisorguluyorunı.Onu isterken de erkekliği yıkmak,yok etmek değilderdim. Onu içime alarak işlevsizleştiriyorunı”diyor;“Bugeçici bir işgal.”Çalışmalarındamodel keııdi bedeni. Bu birtercih ve de teşhir. Ona göre başka bir model kullanmak çok erkekçe birdavranış.Kadınbedeniniııyalnızcaerotik kullanılmasıııatepkili.Buııuyapan erkek sanatçılardan hiç haz etmediğinisöylüyor.Işte e yüzden erotizmison noktasına kadar kullannıaktan çekinmediğiniiddiaediyor.Karolin FişekçiErmeni.Bunun üstünden 4’ politikave popülarizmyapnıaklan kaçınıyorama sergi fikrininHrant Dink’inöldürülmesiylebaşladığını söylemeden geçerniyor,“Buvahşetten sonra iıısanlarsokağa döküldü. Buda benim bireyseleylenıirndi.Ermenibir Germen,“Birfotoğrafınüzeriııdebırkaçzamanınizivarsa, aynınoktadan çekilmiş4-5kareyiüst üste bindiriyorum.Bu benim içiıızamanınfarklıbirimlerininaynıyüzeye kaydedilmesianlamınageliyor”dıyor.Buanlamda zamanve algısınıkırıyor,onunlaoynuyor, bütünleştiriyor.Görüntülerilıem o aııa ait,hem de başka anlann birbütünü. iıısanlanngörünümünün silikolmasıda bilinçlibirtercih.Evet,Germen çok seyahat ediyor.Ancak lıerseferinde sanki bedel ödercesine sıkıntılaryaşadığını söylüyor.Vizehiküyeleribunlardaıısadece biri.Zaten sergide yeralan “UygarlığaKarşıVize”çalışmasıda buna bir gönderme. “Demokrasinindaha ilerideolduğu ülkelerin,- kızım.Oynadığımsemboller milliyetçi.Kadıncatutkularımla bazışeyleriiçselleştiriyorum.” Sergiden akılda kalan bireseri de “AğlayanKadınlar”. 365 ağlayan kadın var bu çalışmada. Hepsininağlama sebebi farklı.Ortak noktalarıgözyaşları.Dünyanınher köşesinden kadınlarbunlarve yılınher günü ağlamaları çalışmanınderdini ironikbirşekilde zihninizinbiryerine kazıyor.Zaten Fişekçiinsanıntemel güdüleriyle ilgileniyor.Bu anlamda erotizminçok iyibir gerçionlarkendilerinedemokratlar,vizealırkenyaptıklan gayriinsanigeliyor.Kendimiaşağılanmışve birçeşit ırkçılığa maruzkalmışhissediyorum.Herdaim insanlara,potansiyel birsuçlu olmadığımızıispatetmemizgerekiyor”diyor Germen.Bellibirülkeninvatandaşıolmaktansa evrensel vatandaşlığainandığıiçin,düşünce kalıplarınıkırabildiği yöntemyineyololuyor.“Budurumda ön yargılardan sıynlabiliyorinsan.Giderken,biryeriterk ediyor,başka bir yere ulaşıyorsunuz.0 gittiğinizyerde kurallarsizinbildiğiniz gibiişlemiyorartık.Yoliçindoğu biranlatımararsam, hep beni benden aldığınıdilegetiririm.Bunuseviyorum.Çünkü insanınbazen kendisindenkurtulmasıgerekiyor.”• iletişimaracı olduğunun farkında.Çünkü insanlar bedenlerinitanımazken bilebundan uzak kalamıyorlar.Bu, feministbirbakışıaçısı da değil.Açıklıyor;“feministbakış beni sınırlıyor.Tanımlamakkısıtlayıcı.Insancılolmak en büyükortak paydamız.”Bu sergi,AmerikanHastanesi’nin sergi salonunda. Işte bireleştiride buradan geliyor Fişekçi’ye;“Böylemüstehcen ve edepsiz birsergi neden hastanede olur?”Eleştirilereyanıtısert, “Buradayanlış anlaşılanhastanede sergi kavramı.Bu hastanede birsergi değil.Hastanenin sanat salonunda birsergi.” Sonuçta “Shoot”siyasalve cinsel iktidaralanlarının sınırlarında,vidalarıyerinden oynatıpçerçeveyisallıyor. Cinsellikve erotizmgündelik diliniçindekianlamınısınıra sürüklüyor.Kurulanmitolojikolayanlaşılırolmasa da ilgiyi hak ediyor.Amaizleyicininde bunu birmastürbasyon aracı olarak kullanabilirolmasıolası.KarolinFişekçiyeni araba kullanmayıöğrenen birçocuk gibi hevesli,hırçınve AmerikanHastanesl Sanat GaleilsI“OperatlonRoom Tel:(0212)44437 77/ 7699 Doğu’ya bakışı• Şark Ekspresi görmediğimiçinbirşey yaprııakistedim.Bu Doğuculuk değil.Anlatmakistediğim‘sizinöngördüğünüzşekilde yürümüyorburada hayat’tı.ElifAyiter’denfarklıdavranış biçimlenndetuhaf görünümlü insanlartasarlamasını istedim.Amacımda Istanbul’unBatılınınkafasıııdaki gıbifesliinsanlardanoluşmadığını,sadece ‘raki,şiş kebap’ olmadığınıanlatmaktı.Buçalışmanıncümlesi; burası garipbiryerdir,şaşırtabilir”.• Cinsellik ve erkek egemenliği... Bunlar Karolin Fişekçi’nin çalışma alanları. Eserleri oldukça kışkırtıcı, tahrik edici ve cesaret isteyen türden. Amerikan Hastanesi’nin “Operation Room” galerisinde açtığı yeni sergisi “Shoot”ta da cinsellik ve erotizmi erkek iktidarının muhafazakar ahlakına karşı kullanıyor. Bunu da mahremiyet sınırlarını zorlayarak yapıyor. ALİ DENİZ USLU A A 1 Yol: Ikitaraf arasındaki Hızlı,delikanlı,bazen de yolcularınıtedirginedecek kadar güvensiz.işte bu ve pek çok sebepten sergi görülmeye değer.•;1] . Murat arat . t ZUHAL AYTOLUN %, ‘ —.. -.. . Batı’nın d”- . c-’erginindikkatçeken parçalarındanbiride 0 Germen’inElifAyiter’lebirlikteürettiği14 metrelik “ŞarkEkspresi”çalışması.HaydarpaşaGarı’naçekim yapmakiçingittiğindeŞark Ekspresi’ylefizikenilkdefa tanışanGermen, peronda dolaşaraktanımayaçalışıyor treni.Busırada zihniııdedolanan düşüncelerden de etkileniyor:“Batı’nınDoğu’yuhakirgörerek bakması halidüştü aklıma.Doğu’yuBatılınıngözüyle k ‘, J