Katalog

1 Işte böyle Türkan Hanım Telefonla ya da yüzyüze konuşmalanmızınbiryerinde. daha çok konuşmanınsonuna doğru bir sözünüz vardı.Azıcıkkederli,fakat kamrlıve bilgece birses tonuylasöylediğinizbu söz hep işitselbelleğimdedir: Yaa, IşteböyleAtaolkardeşJ’ (Buradaki“yaa”ünlemininson zamanlarda yapılageldiğigibi,yahuyla ilgisiyok.) SevgiliTürkanHanım.Başlığısizinbu sözünüzden esinlenen bu yazıyısize birmektup olaraktasarladım.Nedeni de eliminaltındakitopu topu 62 sayfalıkkitapçığınız.Sizonu görmediniz.Çünküyaratıcısıolduğunuz Çağdaş Yaşamı DesteklemeDerneği,ölümünüzdensonra, şu günlerde, onu sizinanınızayayımladı.Derneğinbugünkü Genel Başkanı, Prof.Dr.AyselÇellkel’in,sizden “sevgilidostum’ diyesöz ederek yazdığıiçten birönsözle... Ölümünüzünüzerinden ne kadar zaman geçti? Matematikselzaman ve duygusalzaman birbirinekanşıyor.. 18 Mayıs’ta,bizden ayniışınızınbirinciyılında,dostlannızsizi bütün yurttaandılar.22 Mayıstaben ve müzisyenarkadaşım, Çağdaş YaşamıDesteklemeDerneği’ninAnkaraŞubesi’nin düzenlediğitoplantıdasiziniçinşllrlerimizive şarkılanmızı söyledik.Sizinve kardelenlerinlziçin... Onlardanbirinin,şimdibütün ülkeninsevgilisiolan bir kardeleninyürek burkanöyküsünden söz edeceğim. Fakat birazsonra. Şimditekrar kitapçığınızadönmek istiyorum... “ToplumMektupian”adıylayayınlananbu özgün derlemede, yaşamınızınson aylannda kalemealdığınız15 mektup yeralıyor.Onlan35 mektup olaraktasarlamışsınız, fakatömrünüz bu kadanna yetmiş.Mektuplar, doğmamış bebek”ten yaşlanmaktaolanlar”akadar insanyaşamınıntüm dönemierinikapsıyor.Sadece başlıklardabileinsanlarasevgiyleçarpan yüreğinizin seslenişleriişitiliyor.Dahasonra çeşitlimeslek grupian için yazmışsınız...‘Sevgilipolisler,sevgisizpoliskardeşler’, “hekimler,hemşlreier”bunlararasında... işçilere,köylülere,emeklilerede aynaynsesleniyorsunuz... Bütünbu mektuplarbirsoluktaokunduktansonra, Prof Çelikel’inönsözündeki bircümle daha birhaklılıkve aniam kazanıyor.“Insanlarkolaykolaytoplum önderiolmuyor...’ SevgiliTürkan Hanım...Kardelenlennızdenbinnin,şimdi artıkhepsinin simgesiolan kardeleninizinastsubay eşi, aiçakça birpusuda şehit oldu.Sizealçakça iftiraatanlar bile, bundan bir külkedisimasalıçıkararakparsa toplamaya çalıştılar...Yaşamda olmanızıve çok değerlibirköşe yazanmızın,YılmazÖzdii’inbu konudaki harikayazısını okumanızıisterdim...0 yazınınson cümlesindeki,bazı harfleri p”,“ş”ve “t”olan çoğulsözcük, bu gerçekten aşağılık sürünün ve efendilerininboynunda, namuslu insanların hükmü olarak,biryaftagibihep asılıkalacak... SevgiliTürkanHanım...Benien çok etkileyen biride “GiderayakDostlara...”adınıtaşıyan Yaşamdan aynlmayadair sözleriniziburada tekrar yazımınsınırlanyetmez.Onlarıkitapçığınızdan okusunlar...Fakat meslektaşınızDr.ErdalAtabek’inIlhan Selçuk üzerineyazılanndanbirindekibilgeliktanımısizide tanımlar.Atabek, “biigeliközümsenmiş bilinçtir”diyor... “ToplumMektuplan”ndabu özümsenmiş bilinçburam buram tütmekte... Siziuğurlayışımızdanbiryılsonra, IlhanSelçuk’lada sonsuzca vedalaştık....Fakatyazımıngirişindesöylediğimgibi matematikselzamanladuygusalzaman kanşıyor...Veasiolan da duygusal zamandır... Binyuya da birgün geçmiş,farketmez...Aradangeçen süre ne olursaolsun,yapıtiannızve yaptıkiannızla,anılarınız gelecek kuşaklann yüreklerindede hep taptaze kalacak...• ataolb®cumhudyetcom.tr TipiCezaevi’ndekitutuklulardan bin. Birhayal kurdu. Şimdio hayali“AnıYaşamak”filmiyle gerçek oldu. Kendihayatını anlatıyorMercan; babasının cenazesine katılamayışını, oğlundan üç yılboyunca cezaevinde olduğunu saklayışını, anın kıymetinibilmeyişinL..Mesajı basit:Anınkıymetinibilinve sevgilenniziertelemeyin. ESRAAÇIKGÖZ Sahip olduğunuz tek an belkide şimdi,şu an. Oturmuş yarınyapılmasıgerekenleri aklınızdan geçirirken,belkide tek sahip olduğunuz anı kaçınyorsunuz.Kimbilirbelkiyarın,siz burada olmayacaksınızbelkide yarınburasıolmayacak. Uzun lafınkısasısahip olduğunuz “an”ınkıymetinibilin. Biliyormusunuz? Hakan MetinMercan üç yıldırbunlar üzerine düşünüyor. 0, ÜmraniyeTTipiCezaevi’ndeki tutuklulardanbiri.Bütün bu sorularınonu getirdiğiyer, “AnıYaşamak”.Senaristide, yönetmenide o. Içeriyi, dışarıdan mahrum olmayı,ihtiyaçduyuiduğunda olamamanın, ihtiyaçduyduğunda alamamanın acısını anlatıyorbu filmle. Aslındabu bir baba-oğul hikayesi.Babasını kaybeden hapisteki biroğlun, Mercan’ınve babasının nerede olduğunu bilmeyendışarıdaki birçocuğun, Mercan’ınoğlu Jan’ın,hikayesi. Zaten Mercanda filmibabası Şöhret Mercanve kendisiniüç yıldırAlmanya’dasanan oğluJan ilemahpus ailesine ithafediyor.Bu filmdeher şey gerçek, öyleki, filminoyuncu kadrosunda gerçek mahküm ve gardiyanlarvar. Aralanndagözükeıı ünlüsimalara gelince...Şevket Çoruh, Bennu Yıldırımlar,Geren Soylu,Doğu Aktanve Ercan Bostancıoğiu, Mercan’ınhayalini gerçekleştirmesine yardımcıolan isimler.Bütün bu isimleribiraraya getirense Mercan’ın arkadaşı Tümay Özokur.‘AnıYaşamak” bütün Kimbilirbelki “dışarı”dakisinemalarda da gösterilir.Amaönce yönetmeniyletanışalım... Hakan MetinMercan’ınhikayesi,8 Mart 1966’da başlıyor,onun söyiemeyisevdiğişekliyle Kerim Korcan’ınköyünde”yaniAdapazarı’nda. 80’lertüm Türkiye’yibiryerleresavuruyor,Hakan Metin’ide. Ingiltere’yegidiyorMetin.Uluslararası İlişkilerve Politikaeğitimialıyor.Sonra da Uluslararası İlişkilerdeKrizlerinYönetimive Krizçözümleri konusunda master yapıyor.Belgesel FilmYönetmonliği konusunda ikiyıllıkdiploma kursuna katılıyor. İngiltere’de,bazı Avrupaülkelerinde,Türkiye’deyayın organlarındaanalizyazılarıyazıyor.Yazmayı seviyorMetin. Sadece makale değil,şiirler,öyküleryazıyor. BBC’yebağlıyereltelevizyonlarda görevleralıyor.Biryandan da, İngiltere’deTürkiyeligöçmenlerin ve uluslararasıplatformların oluşturduğu göçmen işçi,kültür sanat, gençlikve spor alanlarında faaliyetyürütendernek ve vakıflardayöneticilikyapıyor. Çünku öteki”olmanın zorluğunu biliyor.1992-1996yıllarıarasında BirleşmişMilletlerve AvrupaBirliği Parlementosu’nda Abhazya CumhuriyetiParlementosu Dış IlişkilerKomitesiadına çalışıyor. Abhazya,Kıbrısve Sakarya ileilgili kısa belgesel filmlerçekiyor... Yıllargeçiyor,özlem büyüyor.23 yıldansonra Türk ‘yedönüyor Mercan. Burada kendine birhayat ku tn peşinde. Kuruyorda. Derkenişlerbeklediği gibigitmiyor. Kader rrıahkümu”oluyor.Şimdibiradli suçtan dolayıcezaevinde. Suçu ne mi? [ek yanıtıvar Mercan’ın: Bugün dışarıda olrnanıı yarıniçeride olmayacağınızanlamına gelmiyor”. İçerideolmakzor.İhtiyaçduyulduğurıdadışarıda olarnamakdaha da zor. BabasıölüyorMercan’ın.Birkaç kilometreöteden geçen cenaze konvoyunakatılıp, babasınınmezarınatoprak bileatarnıyur.Duvarındiğer yarısıbabası, bu yarısıMercan.Birazda bundan “Sizin Iııçbabanız öldü mü?”diyebaşlıyorfilmino.Onun öldü; “Benimbırkere babam öldü,köroldum”. Ençok bu acıtıyorcanınıcezaevinde. [elafiedemez kı...Alışnıakda mümkün değil. Bu acıylayaşayacak fam söyleyecek,boğazına koca birçarosizlik düğümleniyor.BirtürlüdilivarmıyorMercan’ın,oğlu onu hapiste görsün istemiyor.0 yüzden üç yıldır sadece telefonun ucundaki birses olarak kalıyor. Birkaçdakikalıktelefon görüşmesinde sesine düşen sevgiylekucaklıyoroğlunu. Buyokluğuanlamakta zorlanıyorJan. Dedesi öldü,tamam ama babası da yok Ölümleuzakta olmak arasındaki farkıbilmiyor.0 yüzden soruyorannesine: ‘Babam öldü mü anne?” IşteMercanbu yüzden anı yaşamayı öneriyor insanlara.Sevgiyiertelememeyi.0 şimdi,acı, özlem,az umutladolu biranı yaşıyor.Bekliyor...Oğullarını göğsüne bastırıp,birkaç dakikalıktelefon konuşması sınırlamasındanuzak,yüzüne baka baka, öpo öpe konuşmak istiyoronlarla.Cezaevihayatı,işte bu özlemlegeçiyor.Birde süreklikitapokuyup, öykü yazarak. Zaman cezaevinde bir başka geçiyor.İnsan hem bir an önce gün hitsin istiyor,hem yaşanmamış günlerin sayısıarttığıiçingüne sarılmak.Cezaevinde insanın düşünmeye çok zamanı oluyor,geçmişi,bugünü ve yarını.0 da düşünüyor. Düşünüyorve yazıyor.“Anı Yaşamak”filmininsenaryosu işte böyleçıkıyor.Birgün çocuklukarkadaşı Tümay Özokur’uııajansına bir rrıektupyolluyorMercan.ŞaşırıyorÖzokur.Mercan25 yıllıkarkadaşı, ama yıllararalarına giriyor,senelerdir görmüyoronu. Mektuplarlaona moralolmayaçalışıyor Özokur.Kitaplaryolluyor.Çok okuyor Mercan,en çok da politik,tarihikitapları.Özokur,birtürlü görmeye gidorniyor,çekiniyor.Mektuplarındayazdığı senaryosunu kısafilmolarakçekmeyi arzuladığını yazıyorMercan.HayalineÖzokurda ortak oluyor. UmrarıiyeTtipicezaevininöğretmenlerinden Ömer Oökduman’ında çabasıyla,gerekliizinleralınıyor. Cezaevimüdürleriyle,öğretmonleriyletoplantılar yapılıyor.Şevket Çoruh, Bennu Yıldırımlar,CororıSoylu, Ercan Bostarıcıoğlu,FatihİlkeÖner’inde desteğiyle hayalgerçek oluyor. FilminÜmraniyeTTipiCezaevi’ndeyapılangalasına yine bu isimlerkatılıyor,çok daha fazlasıda... Mercan’a konuşmak yasak daha önceden Adalet Bakanlığı tarafından onaylanmış konuşma metniniokuyor kürsüden. “Che”diyor,“Gerçekçiol,imkansızıiste, demişti. Ben de istedim...İmkansızdediğim birdüş gerçek oldu. Bu duygu anlatılarnaz,sadece yaşanır”. 0 da yaşıyor.Mutlu,buruk,ama mutlu. AslındaMercan içinfilminasıl izleyicisioğlu. —: bu filmleOğluJana cezaevinde olduğunu Ençok eşi seviniyorbuna, oğlunun “Babam beni özlemiyormu?”,“Babam : ne zaman gelecek?”: “Babamneden ,. .. ..‘ aramıyor?’sorularıkarşısında çaresiz kalmaktan öyleyorulmuştu ki.. ŞimadiJaıı heyecanla gün sayıyor,babasına sarılacağıan için.• 4;1] Cumtniriye<;0] PAzARSÖYLEŞILERIara,t<In<.tt£Nfl,fttinMhlüflWŞ,fl<flüı<tittflNtfltfthJttflflJj ATAOLBEHRAMOĞLU Anı yaşamak boş laf değil!Hakan MetinMercan,ÜmraniyeT 1 1•• ıııı..,ı ‘JEDATARIK Ah bir dışarı çıksam... başka yoluyok. Her baba dendiğinde göğsüne düşen acıya rağmen yaşıyorda. Bahasızlığıtek yaşayan 0 değil.. Mercan,hapse girdiktondört ay sonra ikincioğlu doğuyor.0 sırada okula başlayan büyükoğlu Jan babasının nerede olduğunu bilmiyor. BIrdışan çıksınönce ailesiyledoyasıyahasret giderecek, sonra da birkebapçıda alacaksoluğu. Dışansıonu korkutmuyorda değil.Toplumdakitutuklularadair önyargılar’biliyor.Kaldığıyerden nasılbaşlaması gerektiğine dair çekinceleri tabiikivar.Geçmiş geçti ama çok derin izlerde bıraktı.İşe,ailesinin yaralannısarmaya çalışmaklabaşlayacak Mercan.Yazmayaara vermeye yok. Edeblyatlapolitİkayıbirarada yoğuracağı yazmanınpeşinde. Sinemaylabağınıda koparmayacak. Yaşamak”filmiyleyanşmalara katılacak Şu an bir ve yenibirsenaryo üzerinde çalışıyor.Kimbilir bunlanngalasınıcezaevi duvarlannınçok ‘uzağındayapar...Yargıtay’dangelecek karan bekliyor.Eğer mahkeme karan onanırsa 22 ay daha sevdlklerindenayrıkalacak. • •• 4 ‘4