Katalog

ALİ DENİZ USLU Berat Günçıkan Cumhuriyet Pazar Derginin eski editörü, gazeteci, yazar. çalışma arkadaşımız. Onunla beş yu kadar çalışabilme fırsatı bulmak büyük şanstı, kıymetliydi.Günçıkan şimdi de yirmibeş yılda yaptığı söyleşileri Agora Kitaplığı’ndanyayımlanan “DevletinŞiddet Tarihi”isimlikitabında bir araya getirdi. Bu kitap karanlık bir dönemin kapılarını sonuna kadar açıyor. Unutarak, korkarak ve susarak ortaklığınıyaptığımız cinayetlerin perdelerini aralıyor. Bu röportajı onunla yapmaksa keyifli,biraz buruk ama elbette her zamanki gibi öğretici oldu. Günçıkan, kitabında şiddetle sarmalanmış bir toplumun silinmeye yüz tutan belleklerinde unutulmaması gereken cinayetleri, kayıpları,dramiarı gün yüzüne çıkarıyor. Hayatımız kan, ölüm ve yoksullukla bezenirken bir devlet politikası olarak şiddetin ailede, okulda, sokakta, işte yani yaşadığımız her yerde bir adım ötede bizi bekliyor olduğunu hatırlatıyor.Tüm bunlara karşı çığ gibi büyüyen öfkeyi de anlatıyor. Çözümün ise barış ve insanlık içln sokaklara dökülmekte olduğunu söylüyor. işte Berat Günçıkan’ın devletin şiddet tarihi üzerine düştüğü notlar... - Bu topmklaıxla yaşayanlann devletinşiddetine maruzkalması, onunla özelliklede genç yaşta şaşırtıcı değil. Siz ilkne zaman tanıştınız? - Benim içintanışma noktası sanırım öncelikle ekonomik şiddetti. Doğrudan pek yaşadığımı de zengin ve yoksul arasındaki fark, yoksullukta eşitlik diye tanımlanan o dönemde bile bariz bir şekilde ortadaydı. Ben 78 kuşağındanım. Devletinsolculara yönelik tutuklamaları, işkence ve katliamlar şiddeti elle tutulur hale getirmişti. Bunun bir devlet politikası olduğuna ancak şiddetle varlığınıkoruyabildiğine, kapitalizmin bekası için elinikana bulamaktan hiç çekinmediğine 12 Eylül’dedaha sert tanık olduk. - Tarihi 12 Eylülöncesi ve sonrası diye ayınyorsunuz... -12 Eylülöncesinde devletten destekli taşistlerin katliamlannı.tornavidayla göz oymaya kadar varan vahşetleriniyaşadık. Bu,toplumsal muhalefeti sindirme politikasıydı.Sonrasında devlet aracıyıaradan çıkarıp kendisi çok açık bir şekilde bu işe soyundu, idamlar, işkenceler, kayıplar...Şunu da söylemeliyim,biz 12 Eylül’denönce ‘kahrolsun kapitalizm”derken kapitali7minne olduğunu bugünkü kadar bilmiyorduk.Darbeden sonraki ekonomik politikalarla,Türkiyegerçekten kapitalist bir ülke oldu. sendikaları kaldırdı,özelleştirmelerigerçekleştirdi, aynca savaş rantiyesiniortaya çıkardı. - NYapacakbir şey yok lafıiçimizeişlendi.Şiddetin meşrulaştınlması ve sistemin korunması adına bu kadar çaresizbircümleyl kabullenmek can sıkıcıdeğil mi? -Busöz devletten gelen, gelecek olan hor tavra karşı boynumuzun kıldan ince olması gerektiğini bize öğretmek içinsöylendi. Ama her zaman ıçinyapacak bir şey var. Bu da kendi sessizliğinde yani susmamak... - Ya korku? Burada arada kalıyorum.Hem “toplum korkutuldu” diyorum hem de korkunun asıl nedeninin mülkiyetikorumak olduğunu görüp öfkeleniyorum.Korkumülkiyetsahibi olmakla başlıyor,kaybedeceğimiz nesneler içinşiddete, haksızlığa sessiz kalıyoruz.Mülkiyetebu kadar önem verirseniz arkasından tabii ki kaybetme korkusu gelir. - FilozofPlerreJoseph Proudhon “müikiyethırsızlıktır” diyordu. - Çok doğru, çünkü edindiğimiz her mülk aslında bir başkasından çalıntı.Devletinde korkutarak koruduğu biz değiliz,o kapitalizmingeleceğini yani mülkü koruyor. - Demokmsi üzerine herkes konuşuyor. Ama anlamı muğlakl8ştı.Ortak “anlamı”olan birdemokrasi tanımından konuşmak mümkün mü? Olmayan bir şeyden bahsedince elbette zemin kayıyor. Türkiye’deneredeyse bütün kuşaklar “demokrasi”talebiyle gelip geçiyor ama herkesin demokrasisi kendi düşüncelerinin sınırıkadar. 0 düşüncenin sınırlarından başka diller,kültürler,dinler, dinsizlik,geçmiyor, geçerniyor. - Peki ya hukuk? - Türkiye’ninyüzleşmesi gereken bir geçmişi var. Bu hesaplaşma olmadan, geçmişin karanlık cinayetlerinirıfailleri yargılanmadan hukuktan SÖZetmek mümkün değil. -Amaunutmak ve hatırlamamak, yokmuş gibi davranmak en iyiyaptığımızşey değil mi? -İnsanlar ölüyor,sıradaki cinayetleribekliyoruz.Bence Türkiyegerçek bir “genç ölüler mezarlığı”.Ölmekten, şiddetten şimdilikkurtulanlar kendileriniunutarak ve susarak koruyor. Unutmak susmayı kolaylaştırıyor.Çünkü unutursanız sorumluluk duymaz ve vicdan azabı çekmezsiniz. Ama hatırlayanlarvar ve olacak da... -Siyasipartilerinçözümyol nasıl yorumluyorsunuz? - Hiçbirsiyasi parti yaşadığı şiddete, savaşa bir çözüm aramıyor.Arıyorgibi a da amaç yine kapitalizmin,çokuluslu şirketlerin Sisteme tabutlar gerekiyor,yaratılıyor.Beni üzen o tabutların başında slogan atan, öfkesiniyatıştıran kalabalıkların,kendi kutularına çokildiklerindeacıyıkapının dışında bırakacaklarını unutmaları. - “Ortaokulbirde olmalıydım,mesleğimi seçtim, ilkadımımı da belirledim.Gazeteci olacak, cezaevine giripkadın mahkümlarla röportaj yapacaktım. Hayattersten işledi,önce cezaevine girdlm,sonragazetecioldum.Kitabınızın önsözünde böyleyazıyor. -Yediyaşımda bir rahatsızlıkgeçirdim ve bir yılımyatak ve tekerleklisandalye arasında geçti. Kendimizihnimde sokağımızdaki evleriniç yazarak oyaladım. Bu sonraki yıllardabir alışkanlığadönüştü, galiba kurgunun ne Oto Kontrol Hasar Sorgulamanc m k 2 19. TEDAŞMobil BilgiServisi r p ıJ n kadar gerçek olduğu merakıylaönce avukat, sonra gazeteci olmak istedim. Belkiokuduğum kitaplarınetkisiyle,ihtimal Kemal Tahir’in“KarılarKoğuşu”ndan esinlenerek cezaevindeki kadınlar koğuşuna giripröportaj yapmayı düşledim. Ama gerçekten hayat tersten işledive önce cezaevine girdim.Adlimahkümlarla birlikteydim,galiba insanı safa yakın haliyleorada gördüm, tanıdım. - “DevletinŞiddet Tarihi”kitabınızdayirmibeş yıllıkbir zaman dilimineyayılansöyleşiletinizvar. Toplumun sindirilmesi,yapay düşmaniann yaratılmasıve ÜStÜörtülen cinayetlerin birotobiyografisibu kitap. Bunca cinayetive ölümü kitapiaştınrkenakiınızdan neler geçti, gitti.En çok ne canınızıyaktı? Hemen hepsi ama sorduğunda ilkaklıma gelen 19 Aralıkoperasyonu ve AlpAta Akçayöz.Alp ilkduruşmada büyük ihtimalçıkacaktı ama operasyonda katledildi. Ailesininnasıl dağıldığını,annesinin acı içinde nasıl kıvrandığıgördüm. Bu diğer aileler içinde böyle, yakınınız katledildiğinde, bunu yapan devletse, katilleritiraflarına rağmen salıveriliyorsa,hayat dönüşü olmayacak şekilde değişiyor.Acı kuşaktan kuşağa aktarılıyor.Şimdi dedelerinin ninelerininneden, nasıl öldürüldüğünü merak eden, öfke ve kırgınlıkbesleyen bir kuşak var ve bizimutançtan başka onlara verecek birşeyimizyok. - Öldürülenlerinyakınlanylakonuşmak, her ölümde her şeyitekraryaşamak zorbirtercih değil mi? - Evet,zor ama yaşananları unutmamak ve unutturmamak gerekiyor. Bu gazeteci olarak sorumluluğumdu, el verdiğince yerine getirmeye çalıştım. - “Yapacak birşeyyokdeğil,var”dedikBu var”lar arasında ilkneolmalı? - Barışiçinsokağa çıkmak. Çocuklarınölümünden kimse birşey kazanamaz. Zaten üzerimizdeyeterince kan var. Daima bilinçtetutmak gerekiyor ki,bugünkü sessizliğimizin bedelini gelecek kuşaklar da ödeyecek.• 11 TEMMUZ2010/SAYI 1268 3 .. Uzerimizde yeterince kan var lmtlyazSahibi: Cumhuriyet Vakfı adına Orhan Erinç Genel YayınYönetmeni: ibrahim Yıldız YayınYönetmenl: Ayşe Yıldırım Görsel Yönetmen: Aynur Çolak Sorumlu Müdür: Miyase liknur Yayımlayan:Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve YayıncılıkAŞ Idare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2 34381 Şişli/ jstanbul (0212) 343 72 74 (20 hat) Reklam Genel Müdürü: Özlem Ayden Genel Müdür Yardımcısı: Nazende Pal Reklam Koordinatötleri: Hakan Çankaya / Neşe Yazıcı Rezervasyon Yönetmeni: OnurTunalı (0212) 251 98 74/ 75/343 72 74 (554-555) Baskı:DPC Doğan Medya Tesisleri Hoşdere Yolu34850 Esenyurt/ İstanbul Cumhuriyet gazetesinin parasız pazar ekidir.Yerelsüreli yayın. (cumdergl©cumhUIlYet.00m.tr) . •. .. N Bilgiservisleriyle hayatınlzl kolaylaştırın AçıkÖğretimFakültesiMobilBilgiServisi <..r, :r . [-‘. ... LiderFormGanyanBahisçiGıçldn, <idi,,,hahı,,< v• rn<.,fr rt? .. lı< y afl,r)d, ir. hınıd, 1 -f-, ‘ 1 •. .1 . - TURKCELL . -. , ... --1-- t 1