Katalog

CMYB C M Y B SAYFA CUMHURİYET 5 HAZİRAN 2010 CUMARTESİ 14 EKONOMİ S anayi sektörünün 1998 yõlõnda yüzde 26.8 olan GSYİH içindeki payõ 2009 yõlõ sonunda yüz- de 18.9’lara geriledi. Sanayi sektörünün bu boyutta kü- çülmesi sürdürülebilir büyüme ve kal- kõnma açõsõndan bazõ şeylerin ters git- tiğinin en büyük göstergesi. İstanbul Sanayi Odasõ tarafõndan hazõrlanan “İmalat Sanayinin Temel Göstergeler Açısından Yapısal Analizi” çalõşmasõ imalat sanayi alt sektörleri itibarõyla üretim içinde ne kadar katma değer yaratõldõğõ, bu kat- ma değer yaratõlõrken kullanõlan mal ve hizmet girdilerinde ne kadar yer- li ve ne kadar ithal girdi kullanõldõğõ tespit edildi. Buna göre: Gõda içecek,tekstil, giyim, kimya, makine ve teçhizat, mineral ürünler ve ana metal sanayii sektörlerinin ima- lat sanayii toplam katma değeri için- deki paylarõ, imalat sanayi ortalama- sõnõn yüzde 4.5 üzerinde. Bu 7 sektör, imalat sanayiindeki toplam katma değerin yüzde 69.9’unu yaratõyor. Mevcut yapõda, gerek sektörün imalat sanayii toplam katma değeri içindeki payõ, gerekse de sektörün ya- ratmõş olduğu katma değerin toplam üretime oranõ açõsõndan incelendi- ğinde kimya, makine ve teçhizat ile mineral ürünlerin ortalamanõn üze- rinde olduklarõ görülüyor. Motorlu kara taşõtlarõ, radyo ve TV, elektrik- li makine gibi ekonomide önemli rol oynayan sektörlerin ortalamanõn al- tõnda kalmasõ dikkat çekiyor. Örneğin gõda ürünleri ve içecek sektörünün katma değer içindeki pa- yõ yüzde 19.1 iken motorlu kara ta- şõtlarõnõn yüzde 3.9, elektrikli maki- ne ve cihazlarõn yüzde 2.7; tõbbi hassas ve optik aletler ise yüzde 0.4. Bu veriler söz konusu sektörlerin it- halat girdi ağõrlõklõ olduklarõnõ da gözler önüne seriyor. Kuruluşunun 20. yılını dolduran KOSGEB, ülkemizde KOBİ’lere ve girişimcilere sağlanan desteklerin merkezinde olan bir kuruluş. KOBİ’lerimizin sorunlarının giderilmesi ve rekabet güçlerinin arttırılması, olumsuz piyasa koşullarında ayakta kalabilmeleri, yeni girişimlerin hayata geçirilmesi noktasında son derece önemli görevleri var. Bu görevleri yerine getirme konusunda KOSGEB geçen zaman içerisinde farklı uygulamaları yaşama geçirdi, paketler açıkladı. Ekonomi içerisinde KOBİ’lerin etkin bir yere sahip olabilmesi için yapılabileceklerin değerlendirilmesi noktasında çeşitli kaynakların ve programların merkezinde yer aldı. Ancak zaman içerisinde kendisine biçilen rolü yerine getirme ve beklentileri karşılama açısından KOSGEB belli sıkıntılar yaşadı. Özellikle bir dönem KOBİ’lere yönelik 40 yakın farklı desteğin sağlandığı bir kuruluş olması yanında bu destekleri etkin kullandıramadığına dair ciddi eleştiriler aldı. Türkiye çapında çok yaygın ve yerele yakın bir kurum olmasına rağmen elindeki imkânları tam ve etkin olarak kullanamadığı düşünüldü. İmaj konusunda rahatsızlıklar yaşandı. Başkanlığa atanan Mustafa Kaplan, olumsuzlukları en aza indirgeyen düzenlemeler yaptı. Bugün için ülkemizin en önemli sorunlarından biri olan işsizlik sorununun çözümü ve sürdürülebilir bir büyümenin en iyi yolu şüphesiz girişimciliğin desteklenmesi ve KOBİ’lerin güçlendirilmesidir. Bu bağlamda geçen günlerde KOSGEB bir süredir durmuş gibi görünen KOBİ desteklerini yeni bir program içeriği ile açıkladı. Bizzat Sanayi ve Ticaret Bakanı tarafından açıklanan program içerisinde KOBİ Proje Destek Programı, Tematik Proje Destek Programı, Ar-Ge İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı, Girişimcilik Destek Programı, İşbirliği-Güç Birliği Destek Programı ve genel destek programları yer alıyor. Programda dikkat çeken KOBİ’lere kendi projeleri üzerinden destek sağlanacak olması, destek kapsamının bölgesel olarak teşvik uygulamalarında olduğu gibi farklılık göstermesi, yenilikçi uygulamalar olarak değerlendirebileceğimiz Ar-Ge ve inovasyonu desteklemesi, sektörel bir yanı olması, yeni girişimciliğe ve iş geliştirmeye yönelik destekleri kapsaması ve genel olarak kurumsal açıdan büyüme ve rekabet edebilme anlamında bazı giridi maliyetlerini azaltmaya yönelik destekler olarak özetleyebiliriz. Bu açıklanan paketin içeriği için olumlu ya da eksik görülebilecek çok şey söylenebilir ancak asıl değerlendirme uygulamayla ortaya çıkacaktır. Yani bundan öncekiler gibi uygulamada KOSGEB bu destekleri KOBİ’lere ve girişimcilere doğru anlatamaz ve sunamazsa bu paketin diğerlerinden farkı kalmayacaktır. Bu süreçte TOBB, TOSYÖV gibi kuruluşlara da görevler düşüyor. Onlar da bu noktada daha aktif olmalılar. Paketten anlaşılan desteklerden yararlanma konusunda KOBİ’lerin de belli kıstasları yerine getirme ve proje geliştirme konusunda yapacakları şeylerin olması. KOSGEB veri tabanına kayıtlı olmak öncelikli şartlardan biri. İşlemlerin önceki uygulamalara göre daha da basitleştirilmiş olması işletmeleri karmaşık işlerden kurtaracak. 81 ilde merkez müdürlüklerinin açılacak olması yeni ve etkin bir teşkilat yapısı anlamına geliyor. Bu bağlamda da KOSGEB’e mutlaka ek bütçe ve kadro verilmesi gerekecektir. İşsizlik ülkemizin büyük sorunu. Bu paket ne kadarına çare olur bilinmez ama gelir dağılımında ortaya çıkan dengesizlik, kaynakların doğru kullanılmasını gerektiriyor. Mevcut işletmelerin yenilikçi yönlerini ortaya çıkarmak, onları eğitmek ve destekleri doğru kullanmalarını sağlamak, rekabetçi kılmak ve kaynak israfını önlemek ilke olarak benimsenmelidir. S A T I R A R A S I HİLMİ DEVELİ Otomotiv sõnõfta kaldõ YAHYA ARIKAN malicozum@ismmmo.org.tr YAŞAMDA MALİ ÇÖZÜM Şirket Yöneticilerine ‘Huzur Hakkõ’ Yol Planõ E skilerin “hakkıhuzur” diye ta- nımladıkları, günümüzde “hu- zur hakkı” olarak ifade edilen, “belli bir konuyu görüşmek için toplanan bir kurulun üye- lerine ödenen para” konusunda Türk ver- gi mevzuatı çeşitli hükümler içeriyor. An- cak bu konuya geçmeden önce “huzur hakkı” ödemelerinin ne kadar çok insanı kapsadığı konusunda birkaç rakam ver- mek istiyorum.Değerli okurlarım, onlarca yıl kurulan mevcutları bir kenara bırakır- sak, son on yılda Türkiye’de ortalama her yıl 3 bin civarında anonim şirket kurul- muş. Bir anonim şirketin kurulması için şirkette pay sahibi en az beş kurucunun bulunması şart ve en az 3 kişiden oluşan yönetim kurulu var. Türk hukukunda “hu- zur hakkı” ise kural olarak anonim şirket yönetim kurulu üyelerine katıldıkları her toplantı için verilen bir tür ücret. Bu kap- samda huzur hakkı sabit bir ücret şeklin- de ödenebilmektedir. Limited şirketler için ise müdür sıfatına sahip müdürler için huzur hakkına ilişkin bir düzenleme Türk Ticaret Kanunu’nda yer almamaktadır. Görüldüğü gibi “huzur hakkı” önemli sayı- da insanı ilgilendiriyor. İşte şimdi bu du- rumda olanların vergi yükümlülükleri, as- gari geçim indiriminden yararlanma hak- ları konusunda nasıl bir hukuk işliyor, onu masaya yatıracağız. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’na göre, Türkiye’de yerleşik gerçek kişilerin içeride ve dışarıda elde ettikleri kazanç ve iratla- rının tamamI vergiye tabidir. Aynı şekilde “ücret” bu kapsama gir- mektedir ve ilgili yasada ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı, tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikrami- ye, gider karşılığı veya başka adlar altın- da ödenmiş olması veya bir ortaklık mü- nasebeti niteliğinde olmamak şartı ile ka- zancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiş- tirmez. Aynı kanunun “Vergi Tevkifatı” başlıklı 94’ncü maddesinde; “Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müessese- leri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş or- taklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve va- kıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve ser- best meslek erbabı, zirai kazançlarını bi- lanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bent- lerde sayılan ödemeleri nakden veya he- saben yaptıkları sırada, istihkak sahipleri- nin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar” hükmüne yer ve- rilmiştir. Anılan kanunun “Asgari Geçim İndirimi” başlıklı 32’nci maddesinde de; “Ücretin gerçek usulde vergilendirilmesinde asgari geçim indirimi uygulanır” ifadesi vardır. Değerli okurlarım, Gelir Vergisi Genel Tebliği’nde ise “… ücret geliri elde eden- ler, örneğin sosyal güvenlik destekleme primi ödemek suretiyle çalışanlar ile ku- rumların yönetiminde görevli olanlar da genel hükümlere göre asgari geçim indiri- minden yararlanacaklardır” açıklamalarına yer verilmiştir. Görüldüğü üzere; yukarıda yer alan hü- küm ve açıklamalar çerçevesinde; şirket ortaklarına ortaklar kurulu veya yönetim kurulu toplantılarına katılmaları karşılığın- da huzur hakkı ödenmesi durumunda, bu ödemeler ücret sayılıyor. Ve yapılan bu ödemeler üzerinden Gelir Vergisi Kanu- nu’nun 94/1. maddesi gereğince gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmekte olup, söz konusu ödemelerin yapıldığı dönemlerle sınırlı olmak kaydıyla, hesap- lanacak asgari geçim indiriminin uygulan- ması mümkün bulunmaktadır. İş kazalarının hangi boyut- larda, nasıl dramatik sonuç- lara yol açtığını artık hepimiz çok iyi biliyoruz. Özellikle maden ocaklarındaki son büyük kazalar hepimizin ha- tırında. Bu anlamda bir süre önce hayata geçen bir tebliğ çalışma hayatını yakından ilgi- lendiriyor. Evet, “İşyeri Sağlık ve Gü- venlik Birimleri ile Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimleri Hakkında Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Tebliğ” uygulamada. Tebliğle, işyeri sağlık ve gü- venlik birimlerinin kuruluş ve işleyişi, ortak sağlık ve güven- lik birimleri ve eğitim kurumla- rının yetkilendirilmeleri için başvuru usulleri ve istenilen belgeler, belgelendirme ve ça- lışma esaslarına dair alınacak tedbir ve uy- gulamaları açıklığa kavuşturuldu. 15 Ağustos 2009 tarihinden önce işyeri sağlık birimleri bulunan işverenler artık bu birimlerini İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi olarak düzenleyecekler. Bu birimlerde; 50 ve daha fazla işçi çalıştırılan bütün işyerle- rinde en az bir işyeri hekimi, sanayiden sa- yılan işlerin yapıldığı işyerlerinde ise en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilecek. Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta bulunan işyerlerinde, işyerinde koruyucu sağlık hiz- metlerinin sürekliliğini sağlamak üzere iş- verence hekim dışındaki diğer sağlık per- soneli görevlendirilebilecek. Ancak özel durumlar da var tabii ki. Az tehlikeli sınıfta yer alan ve 1000 ve daha fazla işçi çalıştıran ya da tehlikeli sı- nıfta yer alan ve 750 ve daha fazla işçi ça- lıştıran, çok tehlikeli sınıfta yer alan ve 500 ve daha fazla işçi çalıştıran işverenler işyer- lerinde İSGB kurmakla yükümlü. Bu işyer- lerinde işyeri hekimi ve sanayiden sayılan işlerde ise iş güvenliği uzmanı tam gün ça- lıştırılır. Tehlike sınıfına göre yukarıda belir- tilen sayıların altında işçi çalıştıran işveren- ler ise iş sağlığı ve güvenliği hizmetinin ta- mamını dışarıdan aldığı takdirde işyerlerin- de bir ilkyardım ve acil müdahale odası ve bir ilkyardımcı bulunduracak, ayrıca yönet- melikte öngörülen bina ve donanım şartı aranmayacak. Devlet memuru olarak çalışırken kendi kurumunda işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı olarak İşyeri Sağlık ve Güvenlik Bi- rimi’nde görevlendirilen kişilerin görevlen- dirme yazıları İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü’ne gönderilecek. Aynı işyeri içinde faaliyet gösteren alt iş- verenler; asıl işverenin izni ile işçi sayısı oranında masraflara katılarak asıl işveren tarafından kurulan İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi’nden yararlanabilecektir. Alt işverenin işçi sayısının 50’nin altında olması halinde; işçilerin periyodik sağlık kontrolleri İşyeri Sağlık ve Güvenlik Biri- mi’nde görevli işyeri hekimlerince yapılabi- lecektir. Bu hizmetlere yönelik ücretler asıl işverenlerle yapılacak mutabakata göre be- lirlenecektir. Hizmet sürelerinin hesaplan- masında alt işverenlere ait işçi sayıları, iş- yeri hekimleri ile yapılan sözleşmede dik- kate alınacaktır. ‘Hayat Veren’ Tebliğ Uygulamada İSO’nun katma değer içindeki paylarõna göre sektörler sõralamasõnda ‘motorlu kara taşõtlarõ’ ortalamanõn altõnda Sigortaya ilk girişim 15.07.1995, doğum tarihim 01.01.1975. Halen 4524 gün prim ve 14 yıl 9 ay sigortalılık sürem var. Do- ğuştan sol elimden özürlüyüm ve 2009 Mayıs’ında % 54 oranında vergi indirim raporum var ve 3. derece özürlü yazıyor. Ne zaman emekli olabilirim? Bülent Avcı İlk defa 06.08.2003 tarihinden önce çalışmaya başlayan ve sakatlığı nedeniyle vergi indiriminden yararlanan özürlü sigortalılar için kademeli geçiş öngörülmüştür. 06.08.1994-05.08.1997 tarihleri arasında ilk defa sigortalı olanlardan 3. derecede özürlü olanlar 17 yıl sigortalılık süresi ve 3920 gün prim ödeyerek SSK’den emekli olabi- lecektir. Bu durumda 15.7.2010 tarihinden sonra 3920 gün sayısı ile emekli olabilirsiniz. Sorularınız için malicozum ism mmo.org.tr ad- resine mail ata- bilirsiniz. Tüm sorular e-posta ile tek tek ce- vaplanacaktır. ÖZÜRLÜNÜN SİGORTALILIĞINDA ÖZEL DURUM GEÇERLİ Motorlu kara taşõtlarõ, radyo ve TV, Elektrikli makine gibi ekonomide önemli rol oynayan sektörlerin ortalamanõn altõnda kalmasõ dikkat çekiyor. İşsizliğin Çarelerinden Biri: Girişimciliğin Yaygınlaşması... Katõ atõk, atõk su, atõk gaz ve yeşil enerjiyi aynõ çatõ al- tõnda toplayan 6. Uluslararasõ REW İstanbul Fuarõ 10- 13 Haziran 2010 tarihleri arasõnda İstanbul TÜYAP’ta gerçekleştirilecek. REW İstanbul’u organize eden ve fu- arcõlõk alanõnda 20’nci yõlõnõ kutlayan İFO - İstanbul Fu- ar Hizmetleri A.Ş’nin Genel Müdür Yardõmcõsõ Zekeri- ya Aytemur, uluslararasõ şirketlerin bu yõl fuara katõlõ- mõnõn geçen yõlõn iki katõ düzeyinde olduğunu belirterek, “Geri dönüşüm ve atõk yönetimi alanlarõnda dünya ça- põnda söz sahibi olan şirketler bu yõl hõzlõ davranarak kendileri için uygun yerleri kiraladõ ve 8. Hol’ün ta- mamõnõ doldurdu. Bu ilginin nedeni, Avrupa Birliği (AB) ile açõlan Çevre Faslõ gereği, gelecek 13 yõlda yapõlmasõ gereken 59 milyar Avro yatõrõm ile Türkiye, geri dönü- şüm ve atõk yönetimi sektörünün büyük potansiyelidir” dedi. Aytemur, fuarõn özellikle makine ve kimya sek- törlerinde faaliyet gösteren yerli yatõrõmcõ ve sanayici- ler için de çok önemli bir fõrsat olduğunu söyledi. 10-13 HAZİRAN REW GERİ DÖNÜŞÜM FUARI Eğitmen ve Yönetici Koçu olarak pro- fesyonel yaşamõnõ sürdüren Çağlar Çabuk’un “Sõfõra Sõfõr, Elde Var Mobing” adlõ kitabõ işyerinde psi- kolojik şiddeti yalõn ve ayõrt edici örneklerle an- latarak pratik ilkyardõm önerileri sunmasõyla dik- kat çekiyor. İş yaşamõnda sõk sõk mobing ile karõş- tõrõlan tartõşmalar, an- laşmazlõklar ve iş stresi ile mobingin ayõrt edile- bilmesi için bir çeşit cet- vel öneren yazar, mobingi hukuki açõ- dan da ele alarak dünyada ve Tür- kiye’de bu konudaki yasal düzenle- meleri değerlendiriyor. ‘SIFIRA SIFIR, ELDE VAR MOBİNG’ Beypazarõ Maden Suyu kendi alanõnda AB normlarõnda üretim yaptõğõ için “2010 AB Kali- te Ödülü”’ne layõk görüldü. Beypazarõ Maden Su- yu Yönetim Kurulu Başkanõ Niyazi Ercan, 29 Ma- yõs’ta Brüksel’de ikincisi düzenlenen Uluslar- arasõ AB Kalite Zirvesi’nde Tüketici Akademisi ta- rafõndan çeşitli üniversitelerin görüşleri alõnarak oluşturulan araştõrma sonuçlarõna göre kalite ve inovasyon uygulamalarõnda AB normlarõnõ uy- gulayarak Beypazarõ Maden Suyu’nun 2010 AB Kalite Ödülü kazandõğõnõ söyledi. Ercan, şunlarõ kaydetti: “Yurtiçi pazarõnõn büyük bir çoğunluğuna sahip olan firmamõz, yaklaşõk 15 ülkeye ihracat ya- põyor. Bu ödül, 2009 yõlõnda aldõğõmõz en iyi maden suyu ve 2010 yõlõnda aldõğõmõz ka- litesine en çok güvenilen ma- den suyu ödüllerine eklendi.” BEYPAZARI MADEN SUYU’NA AB KALİTE ÖDÜLÜ Girişimci kadõnlara GOF bayisi açma fõrsatõ Garanti Online Fatura (GOF), az yatõrõm ile risksiz kazanç elde etmek ve kendi işinin patronu olmak isteyen girişimci kadõnlara franchise bedeli üzerinden yüzde 25 indirimle GOF bayisi açma fõrsatõ sunuyor. GOF tarafõndan yapõlan açõklamada “Kariyerini yarım bırakmış, ev hayatı, çocuk bakımı derken iş yaşamından uzak kalan, Anadolu’da yaşayan, maddi yetersizlik nedeniyle iş hayatının içerisinde yer alamayan kadın yatırımcılara fırsat sunan GOF, hizmetinin geri dönüşünden emin olduğu için bayi ücretlendirmesini dahi kendisi kredilendirerek kendi işinin sahibi olmak isteyen başarılı kadın girişimcileri GOF ailesine bekliyor. 12 bin dolar olan franchise bedeli üzerinden yüzde 25 indirim yapan ve ayda 5 ila 10 bin TL gelir imkânı sunan firma, az yatırımla risksiz kazanç elde etmek isteyen kadın patronları bekliyor” denildi. Detaylõ bilgi www.gofonlinehizmetler.com adresinde.