Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 5 HAZİRAN 2010 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 13 CMYB C M Y B İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Savaş mı, Barış mı? Barış eylemi yapanlara, barış için yola çıkanlara “Savaş mı, barış mı istiyorsunuz” sorusu sorulur mu? Haydi siz soruyu sormakla saçmaladınız, sorunun sorulduğu barış hareketi eylemcisi, örgütünün üyesi, yöneticisi, militanı, nasıl oluyor da afallıyor, birbirleriyle çelişen yanıtlarla, altından kalkamadığı soruyu laf kalabalığı ile atlatmaya çalışıyor... Uzun gazetecilik yıllarımda, gözlem birikimi yanında dünyanın gerçek ilk çokkültürlü toplum modeli denemesi eski Tito’nun Yugoslavya’sında farklılıkları koruyarak birllikte yaşama deneyiminin tadına varmış, hangi noktalarda kırılmanın yaşandığını gözlemleyebilmiş olarak kimi ayrıntılarda galiba herkesten daha fazla takıntılıyım; aynı ilkokul binası içinde farklı dinlerden çocukların ayrı sınıflarda Türkçe, Arnavutça, Sırpça eğitim görüp aynı bahçede birlikte oynamalarından sonra, üniversitede kırmızı siyah kız öğrenci beresinin, bayrak olarak kullanılıp algılanmasından çıkan çatışmaların sonunda, Kosova’da dökülen kanları, söz konusu ilkokulun suyuna zehir katılmasını, karşılıklı doktorlar eliyle kadınlarının kısırlaştırılmaya kalkışılmasını.. Avrupa’nın göbeğinde paramparça oluşu, devletçiklere bölünmüş olarak çöküşünü.. izlemiş olarak; barış sloganı ile yola çıkanlara, kimi aykırı anlamlar içeren ayrıntı gibi sokuşturulmuş simgeleri gördüğümde hep o uygunsuz; “Gerçekten barış mı, yoksa savaş mı istiyorsunuz” sorusunu sorar dururum... En sıcak, masum, insancıl yanıtı Diyarbakır’da iç göçün yoğun olduğu en yoksul belediyesinin parkında barış hareketi içinde yer alan sorunlar yumağı içinde yaşamaya mahkûm bir genç kızımızdan almıştım.. Babası PKK’ye yataklık suçundan hapisteydi. Çıksa da açlıkla boğuşan kendisine ve annesine katkısı olamayacaktı. Sonraki eşinden 9 çocuğu daha vardı. Annesi romatizmadan yatalaktı. Herkes çok yoksuldu. Bulunabilen işlerde ücretler korkunç düşüktü. Yatalak annesinden vazgeçemeyeceği için hiçbir erkeğin kendisi ile evlenmeyeceğine inanıyordu. Barış arayışlarının bir şeyleri değiştirebileceğine umut bağlamıştı... Leyla Zana Meclis’te taktığında başına bela olmuş üç renkli kurdele alnını süslüyordu. Sivil polis olduğunu düşündüğü biri fotoğraf çekince, hayıflanarak “Yarın beni içeri alırlar” dedi. Kurdelenin anlamını sorduğumda yanıtı düşünmeden “bayrak” oldu. Ben de coşkuyla barış istediklerini söyleyen genç kıza, alnındaki gerçekten bayraksa, sonuç olarak ayrı sınırlar, ayrı ülke istemi anlamına gelebileceğini, zaten iki parmakla yaptıkları işaretin de zafer, yani savaşta başarı anlamına geldiğini, barış istemi ile çeliştiğini anlatmaya çalıştım. Kültür, kimlik, Kürt kökenlilik, aidiyet anlamında hiçbir sakıncası olmayan masum kurdelenin bayrak olarak algılanıp kullanılmasının barış istemi ile çatışacağını söyledim. Şaşkındı, barış istiyordu, “Öyle ise bayrak değil kültür, kimlik rengim olsun” deyiverdi. Keşke ayrıntının satır aralarında gizlendiği çatışmaların, özgürlük, ayrımcılık sınırlarını çizebilmek, ırklar ve dinler üzerinden dökülen kanların akmasını önlemek bu kadar kolay olabilse... Önceki gün Fatih Camii’nde yapılan, 8 cenazenin dizildiği namaz törenine katılmak istedim. Gazze halkına yardım amaçlı, ilaç, gıda, inşaat malzemesi yüklü gemiler, ağırlıklı Türk, Müslüman, çok sayda ülkeden insan hakları savunucusu yolcularıyla açık denizde seyrederlerken, Türk bayraklı Mavi Marmara’ya İsrail askerlerinin operasyonunun, devlet terörü olduğu, suç olduğunu dünyada reddedebilen yok. İnanmış Müslümanlar için ölenlerin şehit, yaralıların gazi olarak kabul edilmeleri, eylemlerde, cenaze törenlerinde de, İsrail hükümetleri, bölgede uygulanan şiddeti, devlet terörünü protesto, Filistin halkına özgürlük.. içeriğinin öne çıkması kadar doğal bir sonuç da yok. Evrensel insan hakları ölçekli bir sivil girişimin, yardım örgütlenmesinin siyasal amaçları için satır aralarında çizilenler düşündürücü.. İHH’nin Türkiye örgütü yönetiminin söylemini, amacını, önceliklerinin çizildiği sloganları, bir gece önce de Taksim’de, gemilerin tüm yolcuları beklenirken de dinlemiştim. Bire bir söyleşilerde öne çıkan insani yardım söylemi, kitlelere sloganlar attırılırken kabuk değiştiriyor, İsrail ambargosunu kaldırma, siyonizmi, İsrail’i kınama, Hamas’ı, Müslümanların eline geçirilecek Kudüs’ü kurtarma.. öne çıkıyordu... Cami avlusunda olduğum için cenaze namazının kılınmasından sonra İHH Başkanı, diğer konuşmacıların ağzından söylenenlerin ne kadarıyla amaç vurgulamaları ölçeğinde sizlere ulaştırıldı bilemiyorum. Özetle, yoruma açık kapı bırakılmaksızın, dünya çapında tek ümmet çatısı altında bir araya gelindiğinden söz açılıyor, ölenlerin işte bu din savaşında şehit oldukları, cennet katındaki yerlerini alacakları anlatılıyordu... İsrail devleti bu kez gafil avlanmış, suçüstü yakalanmıştı. Bu fırsat kaçırılmayacaktı.. Türk hükümetinin de yapmak zorunda oldukları vardı... soner@cumhuriyet.com.tr Macaristan Başbakanõ Viktor Orban, Macaristan’õn iflas riskinden söz etmenin abartõlõ olmayacağõnõ söyledi Çöküş sõrasõ Macaristan’da Ekonomi Sevrisi - Avrupa’da- ki borç krizinin etkileri Macaris- tan’a da yansõdõ. Yunanistan’dan sonra Macaristan’õn da iflasa sü- rüklendiği söylentisi piyasalar- daki düşüşte etkili oldu. Piyasa- larda son günlerde devam eden yükseliş eğiliminin önü de gelen satõşlarla kesildi. Macaristan’õn ikinci Yunanistan olacağõ beklentisi son dönemde en fazla yükselen borsalar arasõnda gösterilen Macar Borsasõ’nda yüz- de 3’e varan düşüşlere neden ol- du. Macaristan Forinti 2009 Nisan ayõndan bu yana en düşük düze- ye indi, borsada ise dün işlemler durduruldu. Macaristan hükümeti, ülkenin mali durumunun tahmin edilen- lerden daha kötü olduğunu açõk- ladõ. Macaristan’da yeni hükümet, bütçe açõğõ/milli gelir oranõnõn bu yõl IMF ve AB ile varõlan an- laşma çerçevesinde hedeflenen yüzde 3.8’in çok üzerinde olaca- ğõnõ açõkladõ. Kirli çamaşırlar dökülüyor Hükümetten üst düzey bir yet- kili, bütçe açõğõnõn bu yõl yüzde 7 ila 7.5 olacağõnõ belirtti. Avrupa Komisyonu Başkanõ Jose Bar- roso, “Macaristan ve diğer ül- kelere mesajımız mali konsoli- dasyonlarını hızlandırmaları gerektiği. Macaristan çok has- sas bir konu” dedi. Konuya iliş- kin açõklamada bulunan Avrupa Komisyonu, Macaristan’dan büt- çe açõğõnõ bir an önce kõsmasõnõ is- tedi. Macaristan’da bütçe açõğõnõn gerçek düzeyinin ortaya çõkõş şekli, Yunanistan’dakine benziyor. Yunanistan’da da, yeni hükümet göreve gelir gelmez, bütçe açõğõ- nõn bilinenden çok daha yüksek olduğunu ortaya çõkarmõştõ. Macaristan Başbakanõ Viktor Orban’õn sözcüsü Peter Szij- jarto, bütçe raporunun açõklan- masõnõn ardõndan hükümetin 72 saat içerisinde ekonomik eylem planõ sunacağõnõ ve bu planõn köklü reformlarla vergi indirim- leri içereceğini söyledi. Bütçede- ki durumun önceki hükümetin ortaya koyduğundan çok daha kötü olduğunu tekrarlayan Szij- jarto, kirli çamaşõrlarõn ardõ ardõ- na ortaya dökülmeye başladõğõ ifa- desini kullandõ. Sözcü, ülkenin ekonomisinin bir mezar durumu- na geldiğini bildirdi. IMF’nin Macaristan Temsilci- si Iryna Ivaschenko da IMF Ma- caristan masasõ şefinin hükümet- le resmi olmayan görüşmelerde bulunmak için birkaç gün içinde Budapeşte’ye geleceğini söyledi. Macaristan’õn ikinci Yunanistan olacağõ beklentisi son dönemde en fazla yükselen borsalar arasõnda gösterilen Macar Borsasõ’nda yüzde 3’e varan düşüşlere neden oldu. Macaristan Borsasõ’nda dün öğleden sonra işlemler durdu- ruldu. Macaristan hükümeti, ülkenin mali durumunun tah- min edilenlerden daha kötü olduğunu açõkladõ. MCDONALD’S, SHREK’LERİ TOPLATIYOR McDonalds, yeni “Shrek” filminin promosyonu için sattõğõ bar- daklarõ, üzerindeki resimler zehirli kadmiyum maddesi içerdiği için toplatõyor. Shrek bardaklarõndaki boyanõn çocuklarõn eline bulaşmasõ ve çocuklarõn ellerini yõkamadan ağõzlarõna götürmeleri halinde düşük seviyede kadmiyuma maruz kalmasõndan endişe ediliyor. Araştõrmalar, kadmiyum metalinin, kemik erimesi ve ciddi böbrek problemlerine sebebiyet verebilen kanserojen bir madde ol- duğunu gösteriyor. ADAC İLE ERGO SİGORTA GÜÇBİRLİĞİ YAPTI Almanya’da “Sarõ Melekler” olarak anõ- lan asistans hizmeti veren ADAC, Türk si- gorta şirketi ERGO ile güçbirliği yapõyor. Anlaşma kapsamõnda ADAC, Ergo Si- gorta müşterileri için acil yardõm taleple- rini karşõlayarak kasko, trafik, konut, işyeri ve medikal branşlarda asistans hizmeti su- nacak. Asistans hizmetlerinin arasõnda çekme, kurtarma, ambulans, kiralõk araç, çilingir, tesisatçõ, camcõ ve birçok orga- nizasyon hizmeti bulunuyor. Yõlõn 365 gü- nü 7 gün 24 saat esasõna göre verilecek olan bu hizmetler, ADAC’õn yaygõn te- darikçi ağõ aracõlõğõyla 81 ilde ve yurtdõşõnda gerçekleşecek. 39 ülkede faaliyet gösteren ve sadece Al- manya’da 17 milyon müşteriye hizmet veren ADAC, Türkiye’de de asistans hizmetlerinde bu ra- kamlara ulaşmayõ hedefliyor. VESTEL’E AVRUPA’DAN 9 ÖDÜL Vestel, Avrupa’nõn en prestijli teknoloji ve tasarõm ürünleri yarõşmasõ Plus X Award’dan tam 9 ödül- le döndü. Ödül kazanan ürünler arasõnda iki Vestel LED TV modeli, Leia IPOD-Dock TV, Fas- hion TV ve Blackpearl TV kullanõcõ arayüzleri, SKY All-in-one PC ve üç ayrõ uzaktan kumanda mode- li bulunuyor. Ürünlerin kullanõm kolaylõğõ, ergo- nomi ve tasarõm kategorilerindeki üstünlükleriy- le ödüle hak kazanan Vestel, Almanya’nõn Köln ken- tinde düzenlenen törende ödüllerini aldõ. Kadınlara pozitif ayrımcılık DİYARBAKIR (Cumhuriyet Bü- rosu) - Diyarbakõr Büyükşehir Be- lediyesi ile DİSK Genel-İş Sendika- sõ arasõnda imzalanan toplu sözleşme ile, kadõn çalõşanlarõn 8 Mart ve 25 Kasõm’da idari izin yapmalarõ kabul edildi. Toplusözleşme ile ayrõca belediye işçilerinin ücret ve sosyal haklarõna yüzde 11 oranõnda artõş sağlandõ. Sözleşmenin ek maddelere ilişkin bölümüne “Aile içi şiddete başvur- duğu belirlenen işçinin maaşının ta- mamı eşine ödenir” maddesi kondu. Irak hükümeti ülkedeki 70’ten fazla spor projesi için Türkiye’yi yatõrõma davet etti Irak spor yatırımına çağırdı Kuzey Irak Kürt Yönetimi lideri Barzani’nin Ankara ziyaretiyle Türkiye ile Irak arasõndaki yatõrõm görüşmeleri hõz kazandõ. Ziraat Bankasõ’nõn Erbil’de şube açmasõ gündemde. Ekonomi Servisi - Kuzey Irak Kürt Yönetimi lideri Barzani’nin 8 yõl aradan sonra Türkiye’ye gelmesi ile Türkiye ile Irak arasõndaki ticari ilişkiler hõz kazandõ. Türkiye’nin sa- dece Kuzey Irak’tan yõllõk yaklaşõk 2 milyar dolar ciro yaptõğõ belirti- liyor. 2003’te iki ülke arasõndaki ti- caret hacmi 941 milyon dolarken, geçen yõl bu rakam küresel krize rağmen 6.1 milyar dolara yükseldi. Devlet Bakanõ Zafer Çağlayan, amaçlarõnõn Irak’õn her bölgesi ve şehri ile ticari ve ekonomik ilişki- leri arttõrmak olduğunu söyledi. Erbil başta olmak üzere, Kuzey Irak’ta çok sayõda Türk işadamõnõn bulunduğunu kaydeden Çağlayan, bu rakamõn 500’ün üzerinde oldu- ğunu belirtti. Çağlayan, kullanõlan tüketim mallarõyla inşaat malze- melerinin Türk ürünleri olduğuna işaret ederek, bu çerçevede, dostluk ve kardeşlik ilişkilerinin ticaret üzerindeki etkisinin çok net bir şekilde görüldüğünü aktardõ. Kapılar ardına kadar açık Bakacõlõk, ticaret ve enerji ala- nõnda işbirliğini geliştirmek iste- diklerini kaydeden Çağlayan, Ziraat Bankasõ’nõn Erbil’de şube açmasõ- nõn yakõn gündemde olduğunu be- lirtti. Çağlayan temmuz ayõnda THY’nin Irak’a sefer de başlata- bileceğini ifade etti. Kuzey Irak Yerel Yönetimi Sa- nayi ve Ticaret Bakanõ Sinan Çe- lebi Türk firmalarõnõn payõnõn yüz- de 61’e çõktõğõnõ kaydederek, iki ül- ke arasõndaki ticari ve ekonomik ilişkilerin derinleşmesi ve gelişti- rilmesi için Türk firmalarõna çağ- rõda bulundu ve “Gelin işbirliği ya- palım, saha geniş, her şey hazır. Yasalarımız uygun, Türk firma- larının bir an önce yatırımcı ola- rak gelmelerini arzu ediyoruz. Kapılar ardına kadar açık” dedi. Irak Gençlik ve Spor Bakanõ Jasim Muhammed Cafer, Türk şirketlerinin Irak’ta spor alanõnda yapabilecekleri çok iş olduğunu ve bu alanda iş yapmalarõ için çağrõ- da bulundu. Cafer, Irak hükümeti olarak Irak genelinde stratejik öne- me sahip 70’ten fazla projeyi hayata geçirmeyi kararlaştõrdõğõnõ hatõrlattõ. Mesud Barzani, Türkiye ziyare- ti kapsamõnda bugün TÜSİAD Yönetim ile bir araya gelecek. Kromsan’da grev kararı MERSİN (Cumhuriyet) - Şişecam Kimyasallar Grubu’nun Mersin’deki Soda Sanayi ve Kromsan fabrikalarõn- da çalõşan 524 işçiyi kapsayan Toplu İş Sözleşmesi görüşmeleri uyuşmazlõkla sonuçlandõ. Grev kararõnõ ilan eden Petrol-İş Mersin Şube Başkanõ Erdem İyim, “Kromsan ve Soda Sanayi gi- bi dünya devi işletmeler, standartla- rın altında ücretlerle işçi çalıştır- mak istiyor” dedi. Lastik işvereni lokavt kararı aldı AHMET KURT KOCAELİ - Kocaeli’nin Kartepe ilçesinde kurulu Brisa, Türk Pirelli ve Good Year lastik fabrikalarõnda toplu sözleşme görüşmelerinde anlaşmanõn sağlanamamasõ sonrasõ Lastik-İş sen- dikasõ’ndan alõnan grev kararlarõ sonrasõ işyerlerine Lastik İşverenleri tarafõndan “lokavt” kararlarõ asõldõ. Lastik fabrikalarõnda çalõşan toplam 3500 kişiyi kapsayan toplusözleşme görüşmelerinde anlaşma sağlanama- yõnca Lastik-İş Sendikasõ Genel Merkezi tarafõndan 9 Haziran’da grev uygula- masõnõn başlatõlacağõ açõklanmõştõ. Gelinliği gelenekler belirliyor İZMİR (AA) - Yaşamõn en özel günlerinden olan düğünlerde her genç kõz ‘rüya gibi’ bir gelinliğin içinde ‘masal prenseslerini’ andõr- mayõ hayal ederken, bu yõlõn gelin- lik modasõnda geniş bir trend paleti ve farklõ çizgileri aynõ çatõ altõnda bu- luşturuyor. Modacõlar, gelinlik seçerken önem verilmesi gereken ilk kuralõ, gelinli- ğin kişiye özel olmasõ ve vücut tipi- ne uygun seçilmesi şeklinde özetle- se de, tercihler biraz da ait olunan top- luma göre değişiyor. Gelinlik tasa- rõmcõlarõ, Araplarõn en çok ‘göste- rişli’, Avrupalõlarõn ‘sade’, Türkle- rin ‘ikisinin ortası’ gelinlikleri ter- cih ettiğini söylüyor. Damatlõklarda ise trend İtalyan stilini gösteriyor, gelinlikle daha fazla uyum sağlayan parlak, saten ku- maşlar var. Renkler en çok füme si- yah, krem ve beyaz. Renk tercihleri daha çok yöreye göre değişiyor. Aselsan - IMI ortaklõğõ tehlikede 687.5 milyon dolara Türkiye’nin M-60 tanklarõnõ modernize eden İsrailli IMI firmasõ ile Aselsan’õn ortaklõk anlaşmasõnõn üzerinde tehlike çanlarõ çalõyor. BARKIN ŞIK ANKARA - İsrail Ordusu’nun Mavi Marmara gemisine düzenlediği askeri operasyonun ardõndan İsrail ve Türk şir- ketleri arasõnda kurulan ortaklõklar da tehlikeye girdi. Türkiye’nin M-60 tank- larõnõ modernize eden İsrailli IMI firma- sõ ile Aselsan geçen kasõmda ortaklõk an- laşmasõ imzalamõştõ. Aselsan - IMI kon- sorsiyumu kõsa süre önce de Kolombiya ordusunun tanklarõnõ modernize etmek için teklif verdi. İsrailli IMI firmasõ, Türkiye’nin M-60 tanklarõnõ 687.5 milyon dolara moderni- ze etti. Modernize edilen son Türk tankõ geçen ay Türk Silahlõ Kuvvetleri’ne tes- lim edildi. Bu proje yürürken, kasõm ayõnda IMI ve Aselsan arasõnda ortaklõk anlaşmasõ imzalandõ. Anlaşmaya göre, söz konusu iki firma projeden kazandõklarõ tecrübe ile dünya üzerindeki diğer ordularõn M-60 tanklarõnõ modernize etmek için ihalelere girecekti. İki firma, ayrõca geçen günlerde Kolom- biya ordusunun açtõğõ M-60 tank moder- nizasyonu ihalesine girdi. Projeye göre, 250 milyon dolara Kolombiya’nõn 80 M- 60 tankõ modernize edilecekti. Kolombi- ya’dan gemilere yüklenen tanklar, Tür- kiye’ye getirilecek ve Kayseri’deki Ana Bakõm Fabrikasõ’nda modernizasyon ger- çekleştirilecekti. BORSALAR TEPETAKLAK Macaristan ekonomisine ilişkin endişeler, Fransa Başbakanõ’nõn açõklamalarõ ve So- ciete Generale’e ilişkin piyasa söylentileri- nin küresel piyasalarda yarattõğõ ani kayõp- lar ve paritedeki düşüşün ardõndan İMKB’de de kayõplar yaşandõ. Avrupa boraslarõnda yüzde 2’nin üzerinde kayõplar gözlenirken, İMKB günü 1.43 kayõpla 54.612’den kapattõ. Bankalararasõ piyasada en iyi dolar alõş ko- tasyonlarõ 1,5970 TL’yi görürken faiz işlem bazõnda yüzde 8.89 seviyesini test etti. Dolar öğle saatlerinde 1.60’õ görürken akşam piya- sasõnda 1.5872 TL’de kaldõ. Avro, Fransa Başbakanõ Francois Fillon’un Avro/dolar paritesine baktõğõnda sadece iyi haber gördüğü şeklindeki açõklamasõ- nõn ardõndan dolar karşõsõnda değer kay- bederek dört yõlõn yeni düşük seviyesini gördü. Dolar karşõsõnda kayõplarõnõ arttõ- ran Avro, 1.2019 ile Nisan 2006’dan bu yana en düşük seviyeyi gördü. Vuslat Doğan Hürriyet’in başkanı oldu Ekonomi Servisi - Hürriyet Gazetecilik’in Yönetim Kurulu Başkanlõğõ’na Vuslat Doğan Sabancõ’nõn seçildi. Hürriyet Gazetecilik’ten yapõlan açõkla- mada “Başkan Yardõmcõlõğõ‘na Hanzade Vasfiye Doğan Boyner’in seçilme- sine, Hakkõ Hasan Yõlmaz’õn İcra Kurulu (Yürütme Kurulu) Başkanlõğõna, Kad- ri Enis Berberoğlu’nun Yayõn İşlerinden, Ayşe Cemal Sözeri’nin Reklam İş- lerinden, Dursun Ali Yõlmaz’õn Mali İşlerden, Ayçin Bayraktaroğlu’nun Pa- zarlama İşlerinden, Ahmet Nafi Dalman’õn Bilgi Teknolojilerinden sorum- lu İcra Kurulu üyeliklerine atanmalarõna karar verildi” denildi.