Katalog

12 KASIM 2010 CUMA EKONOMİ CUMHURİYET SAYFA ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 PARAMETAPARA MUSTAFA SÖNMEZ Sanayide Büyüme İddiası ve Ahmaklık… Ocakeylül döneminde, yani ilk 9 ayda sanayi üretiminin, 2009’un aynı dönemine göre yüzde 13.5 arttığı açıklandı. Bu durum, tek başına olumlu bir gelişme gibi görünse de, dış ticaret verileri ile birlikte analiz edildiğinde, hâlâ olumluluktan söz edilebilir mi? Zor. Büyüme, sorunlu, kırılganlıkları arttırıyor. Önce şu soruyu soralım: Sanayi, kriz öncesine dönülebildi mi? 2010’un ilk 9 ayında, sanayi üretiminin, kriz öncesinin hâlâ yüzde 4 gerisinde olduğunu görüyoruz. İmalat sanayisini tek başına analiz edersek, hâlâ yüzde 5 geride imalat. Özellikle sermaye mallarında, yani yatırım mallarında 2009’a göre yüzde 25’e yakın artış var ama kriz öncesine göre üretim, hâlâ yüzde 20’ye yakın geride. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın da katıldığı zirvenin yapıldığı Güney Kore’nin başkenti Seul büyük protestolara sahne oldu. Gösteriler sırasında yaklaşık 50 bin güvenlik görevlisi seferber edildi. Zaman zaman sert sürtüşmelerin yaşandığı dünkü gösteriler sırasında bir gösterici de kendini yakmaya kalktı. G20 liderler zirvesinin düzenlendiği kongre merkezi binasının önünde, 30 Seul’de yer yerinden oynadı yaşlarındaki kadının üzerine yanıcı bir madde döktüğü ama polisin müdahale ederek kadının kendisini tutuşturmasını engellediği belirtildi. AFP’nin haberinde kadının muhtemelen zirveye ev sahipliği yapan Güney Kore Devlet Başkanı Lee Myungbak’a gönderme yaparak, “katil” diye bağırdığı, davranışı ile ilgili başka açıklamalarda bulunmadığı kaydedildi. (Fotoğraflar: REUTERS) G20’de sinirler gergin Ticari dengesizlikler ve para birimlerinin değeri, dün Güney Kore’nin başkenti Seul’de bir araya gelen G20 liderler zirvesinin ana konusunu oluşturuyor. Ekonomi Servisi ABD Merkez Bankası Fed’in son niceliksel gevşeme adımının, önceki G20 zirvelerinde yakalanan işbirliği ruhunu zedelediği tartışması bu haftaya damga vuran konu oldu. Zirve, bugüne dek gerçekleştirilen en gergin G20 zirvesine sahne oldu. G20 sözcüsü Kim Yoon Kyung, ortamın ne kadar gerildiğini, “Tartışma o kadar hararetliydi ve oda o kadar çok ısınmıştı ki kapıyı açmak zorunda kaldık” sözleriyle anlattı. G20 zirvesinin ana gündem maddesini, dengeli büyümenin nasıl sağlanacağı konusu oluşturdu. Gelişmiş ekonomiler halen potansiyelin altında bir hızla büyüyor. Çin ve Brezilya gibi büyük gelişen ekonomiler de durgunluk öncesindeki güçlü büyüme oranlarını yeniden yakaladı. Böyle bir ortamda, zengin ülkeler, büyümeyi hızlandırmak için ihracatlarını canlandırmak istiyor. Hatta Fed’in son niceliksel gevşeme adımını doları zayıflatmak için bilinçli olarak attığı çok konuşuldu. Bu nedenle ABD’nin kur konusunda özellikle Çin’e karşı büründüğü baskıcı tavrı ne kadar değiştireceği merak ediliyor. ‘HAYDİ KIZLAR OKULA KAMPANYASINI ÖVDÜ’ Ekonomi Servisi G20 zirvesi çerçevesinde düzenlenen “Teknolojinin Sağladığı Üretim Verimliliği” konulu yuvarlak masa toplantısına başkanlık eden Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, konuşmasında, Türkiye’de “kız çocuklarının özellikle okullara gönderilmediğini” belirterek iktidar olduklarından sonra başta eşi olmak üzere kız çocukların okulla gitmesini sağlamak amacıyla “Haydi kızlar okula” kampanyasını destekleyerek 350 bin kız öğrencinin okula gönderildiğini de anlattı. Küresel krizin tüm dünyaya verdiği mesajları doğru yorumlamak gerektiğini belirten Erdoğan, “Bugün küresel krizi aşmak için çaba gösterirken, artık sosyal ve çevresel sorunlara daha fazla mesai ayırmamız gerektiği de ortaya çıkmıştır. Dünyanın birçok bölgesinde artık kronik hale gelmiş olan yoksulluk, sağlık hizmetlerine erişimdeki sıkıntılar, yüksek işsizlik ve iklim değişikliği bu sorunlardan sadece bazılarıdır. Bu nedenle kriz sonrası dönemde, kriz sürecinde sergilediğimiz işbirliğini daha da güçlendirerek devam ettirmek ve sosyal sorunlara karşı hep birlikte hareket etmek durumundayız. Ancak bu şekilde gelecek nesillere daha kalkınmış, daha sorunsuz bir dünya bırakabiliriz” dedi. Öte yandan Erdoğan, dünkü temasları sırasında ILO Genel Direktörü Juan Somavia ve AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso ile görüştü. Borosso ile görüşmesi sırasında Kıbrıs konusunun da ele alındığını açıklayan Erdoğan, bugün de BM Genel Sekreteri Ban KiMun ile görüşecek. Kaynak:TÜİK sanayi üretim veri tabanı Dayanıklı tüketim malları, yani otomobil, beyaz eşya, ev elektroniği, mobilya üretiminin, kriz öncesini geçtiğini görüyoruz. Bunda da ihracattan çok, tüketici kredileri musluğunun açılmasıyla, kışkırtılan taksitli satışlarla hızlanan iç tüketimin etkili olduğu söylenmeli. Şimdi analize dış ticaret verilerini katalım ve soralım: Sanayinin niteliğinde, örneğin, ithalata bağımlılığında iyileşme var mı? Bu sorunun cevabını araştırdığımızda, “eski tas, eski hamam”la karşılaşıyoruz. Sanayide ithalata bağımlılığın, cari açık yaratıcı özelliğin değişmediğini görüyoruz. Çin geri adım atmadı Çin, daha önce de savunduğu “ABD Merkez Bankası’nın (Fed) gevşek para politikasının küresel ekonomik toparlanma için risk oluşturduğunu” görüşünü Seul’de bir kez daha dile getirdi. Çin Merkez Bankası’nın uluslararası idaresi direktörü Zhang Tao, zirvede gazetecilere yaptığı açıklamada, Fed’in 600 milyar dolarlık tahvil alımı kararının dünyada “güçlü kaygı” yarattığını belirterek “Fed’in gevşek para politikası küresel ekonomik toparlanma için risk oluşturuyor. Washington yönetimi, kendi hastalığı için diğerlerini ilaç almaya zorlamamalı” derken ABD Hazine Bakanı Timothy Geithner, ABD ekonomisinin büyümesi için kasti olarak para birimi doları zayıflatmadıklarını söyledi. Ayrıca Rusya’nın G20 delegasyonuna yakın bir kaynağa göre Rusya, küresel ekonominin “dengesizliğinden” ve “istikrarsızlığından” endişe duyuyor. Rusya ayrıca, bazı ülkelerin büyümeyi teşvik amacıyla para birimlerini zayıflattığını düşünüyor. 2010’un ilk 9 ayında ihracat 82 milyar dolara yaklaştı. Bu ihracat, 2009 düzeyini geçse bile kriz öncesinin yüzde 23 gerisinde. Bu yılın ilk 9 ayında ithalatın ise 130.5 milyar dolara çıktığını, dolayısıyla dış ticaret açığının 49 milyar dolara yaklaştığını görüyoruz. Yani, sanayide büyüme, ancak ithalat artışıyla gerçekleşiyor. Çoğunu sanayinin kullandığı, enerji ve enerji dışı ara malları ithalatı, ilk 9 ayda 94 milyar doları bularak toplam ithalatın yüzde 72’sini oluşturdu. İlk 9 ayın cari açığı ise 32.5 milyar doları buldu. Geçen yıl 10 milyar bile değildi. Bu yılın sonunda bu açığın 45 milyar doları bulması çok muhtemel. Ahmak, ışıkla alevi karıştırır ve kendisini her yakanı güneş sanır, demiş Cenab Şehabeddin. Sanayide her tür büyümeyi olumlu sanıp, onun ithalat artışına, dışa açığa, cari açığa yol açma gibi bedellerini görmemek ahmaklık değilse, nedir? Eski ABD Merkez Bankası Başkanı Greenspan, ABD gibi Çin’in de para biriminin değerini düşük tutmasının, kurlar üzerindeki baskıyı arttırarak geniş çaplı ticari korumacılığa dönüş riski taşıdığını belirtti. Financial Times’daki makalesinde Greenspan, ABD’nin, doları zayıflatma politikasıyla dünyanın geri kalanında para birimlerinin değerini yükselteceğini açıkladı. ABD gibi Çin’in de para biriminin değerini düşük tutmasının, kurlardaki baskıyı arttıracağını, bunun da geniş çaplı ticari korumacılığa dönüş riski taşıdığını ifade eden Greenspan, Çin’i, yuanın güçlenmesini önlemekle eleştirdi. Greenspan: Korumacılığa dönüş riski var mustafasnmz@cumhuriyet.com.tr http://mustafasnmz.blogspot.com Koç Holding’den 1.5 milyar lira kâr Ekonomi Servisi Koç Holding’in 9 aylık konsolide net kârı 1 milyar 424 milyon lira olarak gerçekleşti. Koç Holding AŞ’den Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) gönderilen yazıya göre, holding, 2010 yılının 9 ayında 1 milyar 424 milyon 788 bin lira net kâr açıkladı. Holdingin toplam konsolide satış gelirleri 2009 yılının aynı dönemine göre yüzde 18 artarak 38.5 milyar liraya, faaliyet kârı ise yüzde 16 artarak 3.3 milyar liraya ulaştı. Koç Holding’in 30 Eylül 2010 itibarıyla net dönem kârı; geçen yılın ilk 3 çeyreğine göre yüzde 26 artarak 2.6 milyar lira oldu. Obama: Büyüme için küresel işbirliği şart Ekonomi Servisi ABD Başkanı Barack Obama, küresel büyümeyi sağlama almak için küresel işbirliği çağrısında bulundu. G20 liderler zirvesinde Güney Kore Devlet Başkanı Lee Myungbak ile düzenlenen basın toplantısında, ABD’nin küresel büyümeyi tek başına başaramayacağını ifade eden Obama, “Bütün ülkeler kendi üzerine düşeni yaptığında, hepimiz yüksek büyümeden faydalanırız” dedi. Obama, ABD’nin borç kullanan müsrif tüketici olarak kalamayacağını ve küresel ekonominin büyümesi için diğer ülkelerin ağırlığını koyması gerektiğini kaydetti. Çin Devlet Başkanı Hu Cintao da, Çin ve ABD’nin ilişkilerini olumlu, işbirlikçi ve kapsamlı bir çizgide ileri götürebilmek için Çin’in ABD ile diyaloğu ve işbirliğini arttırmak için çalışmaya hazır olduğunu belirtti. Hu, G20’nin “olumlu sonuç” vereceğini de kaydetti. TÜSİAD: Ticaret canlansın başlıkları; ‘Dünya TicareTürk Sanayicileri ve Ümit Boyner’in tinin Canlandırılması: Sürİşadamları Derneği (TÜbaşkanlığında yapılan dürülebilir ve Adil ToparSİAD) Yönetim Kurulu B20 zirvesinde yaklaşık lanma’, ‘Doğrudan Yabancı Başkanı Ümit Boyner’in, Sermayenin Teşvik EdilTÜSİAD adına, Türkiye 70 öneri G20’de özel sektörünü temsil ettartışılmak üzere devlet mesi ve Güçlendirilmesi’, tiği ve G20’nin iş zirvebaşkanlarına iletildi. ‘KOBİ’lerin Finansmanı ve Güçlendirilmesi’,‘Büsi kurumu olan B20 ziryüme, Finansal Sektör ve vesi sonuçlandı. TÜSİAD’ın yazılı açıklamasına göre, özel sek Düzenleyici Reformlar’, ‘Para ve Maliye Potör temsilcilerinden oluşan B20 Çalışma Grubu litikalarında Çıkış’, ‘Enerji Verimliliği’, ‘Yetoplantılarını G20 zirvesine gelen devlet baş nilenebilir ve Düşük Karbon Enerji Ekonomisinin Desteklenmesi’, ‘Yeşil Ekonomi İş Olakanları veya başbakanlar yönetti. Toplantılar sonucunda 12 alt başlıktaki yak nakları Yaratmak’, ‘Genç İşsizliği’, ‘Gelişlaşık 70 öneri G20 zirvesine taşınmak üzere dev mekte olan Ekonomilerde Sağlık Hizmetlerine let başkanları veya başbakanlara iletildi. Ana Ulaşımın Geliştirilmesi’ oldu. Lula: Tüketim artmazsa dünya iflas eder Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva, gelişmiş ülkelerin iç tüketimlerini arttırması gerektiğini belirterek, aksi durumda tüm dünyanın iflasa doğru gittiğini söyledi. G20’ye katılan Lula da Silva, gelişmiş ülkelerin de gelişmekte olan ülkeler gibi iç talebi arttırması gerektiğine dikkat çekerek, söz konusu ülkelerin yalnızca ihracata güvenmelerinin tüm dünyayı iflasa sürüklediğini vurguladı. Lula da Silva, gelişmiş ülkelerin bütçe açıklarını azaltmak için uygulamaya koyduğu tasarruf tedbirlerine ilişkin endişelerini de dile getirdi. DÜZELTME VE ÖZÜR Gazetemizin dünkü Emlak sayfasındaki “Garanti Koza’dan saydam evler” başlıklı haberde yer alan Koza Koru Çamlıca’ya ait konut ile Garanti Koza Yönetim Kurulu Başkanvekili Dr. Murat Binark’ın fotoğrafları yerine, önümüzdeki günlerde yayımlayacağımız habere konu Sarıyer Belediyesi’nin yaptırmakta olduğu dünyanın en yeşil kamu binasıyla Belediye Başkanı Şükrü Genç’in yukarıdaki fotoğrafları yer almıştır. Karışıklıktan dolayı Sayın Genç, Sayın Binark ve okurlarımızdan özür dileriz. MB, GECELİK nin bir süre daha mevcut seviyede, ANKARA (Cumhuriyet BüBORÇLANMA uzun vadede ise düşük düzeyde seyrosu) Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, dün yaptığı kasım FAİZİNİ DÜŞÜRDÜ retmesi gerektiğini açıkladı. Açıklamada, verilerin iç talepteki artışın desayı toplantısında gecelik borçlanma faizini 400 baz puan düşürerek yüzde 5.75’ten teğiyle iktisadi faaliyetin toparlanmaya devam etyüzde 1.75’e çekti. Kurul, politika faizi olan bir tiğine işaret edildi. Bununla birlikte, dış talebin zahafta vadeli repo ihale faiz oranının ise yüzde 7 ile yıf seyri nedeniyle imalat sanayisinde kapasite kullanımının kriz öncesi seviyelere ulaşmasının zaman sabit tutulmasına karar verdi. Kuruldan yapılan açıklamada, politika faizleri alacağının tahmin edildiğine dikkat çekildi. C MY B C MY B