Katalog

Ezberleri 24 EKİM 2010/ SAYI 1283 üzet Tiyatroyla fotoğrafı n yakıniaşması SİNEMDÖNMEZ şlerinde çektiği binlerce fotoğratı bi, tiyatro sahnesiymişçesine yan yaı ı a koyuyoıKaluza. Fotoğraflatiyatronun bu kadar yaı ıyana durabiloceğini aklı nı zalmı yor.Sanatoriunı da açı lan Complexe’ adlı sergisinde, Kaluzanı n‘ Bildstücke’ adı nıverdiği fotoğraf projelerinden ikisiyer alı yor. Kaluzanı nişlerikesintisiz bir şekilde peş peşe sı ı alanan fotoğraflardan oluşuyor. Sergide ikiişivar Kaluza’ nı n,ilki yani Erkek Arı larbaşlı ğı n,taşı yanseri; Bizans’ taveliahtları n,akrabaları arası ndakirakipleı ı ni bizzat kendilerinin öldürmeleri zorunlukı ğuı ı a dayarı aı ı efsaneyi anlatı yor.“Konı L!ı e’yani Komedya ise, bir masası nda kutlanması nı betimİerken giderek çöküşünü cahil bir hazcı lı ğa Her ikifotoğraf de dikkatiniziilkkahramanları n ikiyanı ndangiderek kapanan, yok eden duvarlar çekiyor. Duvarlar, biı eyleı ı n üzerindeki baskı yıtemsil ediyor. Ilkseri yani Erkek Arı lar,ilkokulda Kardeş katlı vaciptir’cümlesini okumuş her Türk insanı gibi ilgimi çekiyor.Öncelikle Bizans’ ta bugeleneğin olduğunu bilmodiğimden sonrası nda bu kavramı totoğrallaı a nası l yansı ttı ğı ı lı ,neden özellikle bu kavramı seçtiğiı ı imerak ediyorum. Kaluza, tarihe meraklı birsanatçı . Bizaı ı s tarihinikarı ştı rı rkengörüyor bunu ilk. Bu Bizans geleneği. Akrabaları nıöldürmon gerekiyor güç istiyorsan.Kendi kardeşini, çocuğunu.. Böyle bir kural olması beni çok etkiledi. Belkiyasa değil aı ı ı a bir ritüol sonuçta. Bunu okur okunı az, kafamda çok büyük bir toplumsal baskı oluştu. Başka bir seçeneği yok o adamı n,istemediği bir şeyi yapması gerekiyor var olması için.Bunu öğrendiğimde hissettiğiı ı ıbaskı yı sanatsal birşekilde göstermek istedim” diyor. Konı odie adı ndakiseri ise bir İsa’ nı nSonYemeğı metaforu. Kalabalı k,domuz yiyen, içki içen. sevişerı insanlar. Üzerlerinekapanan nı avi duvarlarvar, doğa tarafı ndan yok ediliyorlarancak bunun farkı ndadeğiller. “0 kadar cahilizki,hazcı lı ğakendimizi kaptı rmı şı zki,yok olduğumuzun farkı ndabile değiliz”diyor Kaluza. Kaluza,sinemanı n tanı tersi olarakniteliyorişlerini. Hatta sinemanı n bCitününüayı ı ıanda görebllnı ek gibi diyetarif ediyor. Yaptı ğı şeylerkonı plike, büyükve manzara bile olsalar birtiyatro sahnesiı ı iandı rı yor. Örneğin sadece bir nehri anlatan bir iş de olsa, 1700 kilometreboyunca nelı rinfotoğrafları nıçekiyor, ı ı ehrin aynı insan gibi doğumunu, gelişinı ilı i,ölürnüı ı ü betimliyor.Kaluza Içinfotoğraf serisı hayata benzemeli: “Herşeyin bir hikayesi var. Bu seriler de bir doğuyor. Güzel, çirkin her şey olnı alıbir sende. Hayat gibi olmalı .”Edebiyatı ,tiyatroyuve fotoğrafı aynı çerçevede algı latı yorKaluza izleyene. Tiyatrosahnesine bakı yorgibihissediyorsunuz kendinizi. Kaluza,“Ben edebiyata çok yakı nı m.Tiyatroylafotoğrafı yakı nlaştı rı yorumevet, bu şekilde . bence edebiyatla da bir araya geliyor”diye anlatı yorbakı şaçı sı nı . Önce yazı yorserginin. sonra fotoğrafları çekiyor, sonra da bir araya getiriyor. Sergi, 15 Kası m’ adek Sanatoriunı ’ da olacak.• TeI:0 2122929160 ı • r aydar Özay, Şan Tı yatrosu’ ı ı dayaptı ğı60 motnekarelik “Büyük İstanbul Resnı i”nı ı ıetkilerisürerken, şimdi de ; 1 yeni bir çalı şnı aı ı ı ı ıpeşinde. Bu çalı şma yaklaşı k40 parçadan oluşuyor. Her bir parça hem kendi içinde bir bütün hem de bir bütüı ı üı ıküçük veayn bölümleri. Özay’ ı nbu son çalı şnı ası nı nbir ismiyok. Diğer çalı şmaları nıisinı lendirmeyi tercih eden Özay, bu kez, çalı şı ı ı ahenseferinde kendini yenilediği için adlandı rnı anı ı ş.Bizde Özay’ lahem 21 parçası Çanakkale Bieaneli’ ı ı desergilenen yeni çalı şması nıhem de kişisel resim tarihinikoı ı uştuk. Özay’ ı nsoı ıçalı şmasıbinkompozisyon. Kurgusu ise yaşamdan seçilen aynı ntı larüzerine kurulu. Özay, değişik günleniı ı ,rnevsinı leniı ı ,iı ı şanlanı nya da kalabalı kları ı ıayrı ntı sı nı tek binsalı nede toplanı ayaözen gösteriyor. Maslak’ tagördüğü bir harabeyle. pencereden baktı ğı nda gördüğü çalı şanbir ayakkabı boyacı sıaynı karede hanmanlanabiliyor.Farklı zaman ve ayrı ntı ları nbir aradalı ğı yla besliyorresnı ini.Fotoğraf makinesi ise eı ıbüyük destekçisi. Takip ettiği ayrı ntı ları fotoğraf karesine yerleştiniyor.sonra da çalı şması ndauygun gördüğü yere nesinı liyor.Atölyeside var resimlerde, keı ı dide, öğreı ı cilikdöı ı emiı ı deyaptı ğınü resinı de. “Herşey benim ilgimiçeker. Yoldan geçeı ıadamı n kendine özgü hareketi ya da kenara bı rakı lmı şbir çöp paketi, yük taşı yaninsanlar ya da kalabalı klar...Bazen yolda sı klı klagördüğüm kişileride aylarca izleyebiliyorunı . Onları ndeğişirninide fotoğraflayarak nesnı e döküyorum” diyor.Son çalı şı ı ı ası nı yaparkende binlerce totoğraf çekı ı ı iş.o göı dükleriı ı inüzerinde bı raktı ğıiziresmine aktanı ı ı ı ş.Özay, toplanı da.10parçaya ulaşan ve sadece 21 parçası sergilenmiş olalı resnı i üzerineçalı şnı ayadevam edeceğini söylüyor.Şinı dı den200 metrekareye yaklaşnı ı şbile. Özay, büyük parçalar üzerinde çalı şmayıtercih ediyor. En dı kkatçekici olaı ı ıise, 1987 yı lı ndakiyangı ndansoı ı ra harabeye dönen Şaı ıTiyatrosu’ nun.yaptı ğı “Büyükİstanbul Resrni’ niı ışövalesi oluşu. 12x5 metre büyükluğünde. yani 60 metrekarelik resminialtıay boyunca, bu alanda yapmı şÖzay. Tek parça tuval üzeniı ı eyağlı boyatekniği ileyapı lanresinı , as. .“Lalkllkgiderse şeriat gellr,ahlakı mı z bozulursakomünist paranoyalan bize kimden miras? Geleceği akı l ilekurmakyeriı ı e yarı nıkorku ileyarataı ı ları n, korkunun mirası . Reddimiras dı yebir kavrarı ıvar lı ukukta. Reddocllyorum, reddediyoruz. Devletbüyükleri gibi “biz”diye korı uşacağı nıartı k:Mezarlı ğı ı ı içiı ı den geçerkenbiz, hepimiz, 72 nı ilyonberaber yürüyoruz ya dev bir nı ezanlı ğı niçinde. Rrafı mı ztünbeler,anı tmezanlarveçapulsuziarı n,ucubelenin çukurları yla çevriliykeı ı .simetninirıne kadar bön bir beğeni ve taşistbir minı ariyeait olduğunu da bilerek yürürken biz mezarlı kta,yeni doğmuş bir bebeği rnutluiuklalı ayaletmek gibi şefkatli bir anne gibı bakacağı z zifirkaraı ı lı ğa.Birbüyük çı rkiı ı liğiı ıdibinde de olsak hayatı mı zı ,sevdiklerimizı ,etrafı mı zı değiştireceğiz, güzeiieştireceğiz. Herkes tek başı nayapacak bunu. Ve derkeı ıayrı lacak72 milyon, 72 nı ilyonfarklı köşeye. Birbaşı nakalacak herkes kendisiyle bu nı ezarlı kta.Yalnı zcakendine hesap vererek bir nı ezar taşı nı ı ıbaşı nda.Soracak rı ı ezartaşı na:“Sen neden öldüı ı kardeşini, sen carı çekişirken ben neredeydim?” diye iı ı çkı rarakağiayacak bir başı na. Ne karanlı ktan,ne topraktan, ne de cesetlerderı koı kı ı ı adan Işierinizigörüp üstlerine alı nan,küsenior mutlaka vardı r.Sizhiç esenleninizisaldı nolarak gördünüz mü? Bı rresminya da heykelinsaldı rıolabileceğini düşünmüyorum. Karanlı klardanuı ağı rı ı ,seniii adı rıgibi denizlere ve okyanusa yakı nı m. Atatürk, cumhuriyet sanki biraz da kutsalbir imgeden ideolojikbirsembole dönüşüyor gibi.Ve sanki sanatçı olarak siz bu değişimi daha önce fark ediyorsunuz. 0 zaman nurtopu gibi yeni putlanmı z olacağı nıda söyleyebilirmisiniz? Atatürk ve cunı hurı yetkutsal birer inı gedeğildir. Kutsalolan ailedir. Kutsalolan lı ayattı rve bu hayatı nher gün karşı ı iı ı zaçı kaıdı ğıı iı Lı cizOlerinigörebilmoktir. Kutsal olaı ıteevizyonu kapattı ı aktı ı.‘ ı ’ eteıbaşkaları nı ı ıhayatı nı izlediğin.Seniı ıhayatı nnerede? Kutsal olan gazete okunı aı iı aktı r.Kendi saf hayatı mı zadönebilmektir kutsal olan. Çaiı şı ı ı aı ı ı akve aylaklı k, gezirı niokve bakmak. “35 milyonpenis, 35 milyonvajina,tok bir kafa.”Peki o kafa nedir, kimdir? Devlet mi, ideolojimi, elle tutuiur, gözle görülür birimi? Tribürı lerdegörüyorum onu, Isviçremaçı nı nardı nda kalabalı ğı nı çiı ı de,yakalı yorgözlerirı ıonu. Bulaşı cı hastalı ğı nı , boyrı iı ı isarmı şcerahatli siğillerı ndenfı şkı rtı yor kalabalı ğa.Yı lbaşı ndafaksı ni Meydanı ’ ndagoruyorurı ı . Kadı nları ı ıolnı adı ğıher yerde karşı ı ı ı açı kı yorbu çok ayaklı , çok kolluve fakat tek kafalıheyula.• Istanbul’ ungeçı ı ı işini,dürı ünüve yarı nı nı ,şehriı ıdinamik karmaşası ı ı ı nher gün yenileı ı eı ı ,birbirine benzemeyen etkisini anlatan bir öyküye döı ı üşnı üş.Hatta İtalyanşair Lidia Ferrara’ nı ı ı‘ Wondeı /MucizelskeleRessarnı ” adı nıverdiği şiı rinede ilham olmuş çalı şnı a.Bu resmi, bir yı lboyuı ı cailan edilmeden Şan Tiyatrosu’ nunsahı ı esindekeşfedilmeyi beklenı iş.Şinı diise deposunda Özay’ ı n.Satmayıda düşünmüyor, Zaten bugüne dek hiçbir resnı ı ninsatı şı nı yapnı amı ş.“Resnı imingeniş kalabalı klartarafı ndan görüimesinı istı yorum.Ancak galerilerde sergileyemiyorunı ı . Çünkü pek çok galerinin bir biçimivar. Resmimle o da hedeflemem münı kündeğil. ölçülerle sı nı nlamak istemiyorum. 0 yüzden de birticari karşı lı kasla düşünmedim.” ressam ı Pekıyaklaşı k20 yı llı kbı reı nekteı ı sözediyorsak, hiçbir resmı nsatı lniadı gı ı iıda düşunürsek epey resim birikmişolmaz ı ı ı ı ?Biı ’ ı knı ı ı şde zaten. <uç ı ’ esnı ivar bilmiyor,desenlerinjn sayı sı nıda. Hepsı duruyor. Resim anlamı nda olmasa da yaşam biçimı olarak mütevazı lı ğıseçtiğini söylüyor: “Resimmalzenı esiı ’ ı innı asrafı ndanfazlası nıalkole vermiyorum, abartı lı birhayat da yaşamı yaruni.Sanat dünyası nı niçinde ama çokça da dı şı ndakalmaya çalı şı yorum”diyor. Şı mdileı ’ dehem 40 parçaya ulaşan resminı tamamlamaya devam edı yorÖzay, hem de Türk KültürüHizmet Vakfı ’ nda resı nıdeı sivernı eye.Niyetiistedigı ı şleri,sı nı rlandı rı tmadarı yapabilmek. 0 yüzden de tercih ettiğitarzla yoluna devam edı yor.• 10 PAZAR 1 te Extramücadele’ nin yeni sergisi “Bunu Ben Yapmadı m Siz Yaptı nı z”da Anı tkabir de var camiler de.Atatürk de, Abdullah Öcalan da. Nası l mı ? 4 DENİZÜLKÜTEKİN Klişeleşmiş, kutsanmı ş, sakı nı lmı şbiçimlerinin çok dı şı nda. okunulnı ı azsandı kiarı nı zadokunulduğunda, kendiniz sanı dı ğı nı zkimiiğiniztersyüz ediidiğinı defark .,1 edeceksiniz kistatüierden arı nmı ş“siz”den başka bu şey kalmayacak. “Extraı ı ı ücadeletaratiı dı r”diyebilirsiniz, birilerininçı karları nahiznı etettiğı ı ı ıdüşüı ı ebilirsiniz,onlar da aynı şeyi düşünı üyorolacak. 13 kadar Galeri Non’ a gidin ve bakı n.Ezberieniı ı iz.kafanı zakazı nanıklişeler sanatı n çeşitli formiarı içinde aiaşağı olacak. Rodin, Kernaiistolsaydı nası lbir Atatürk ortayaçı kardı ?Ensesinı debüyüyenkarga kabus mu yoksa uyandı ktan80lı rakarşı laştı ğı nı ı zgerçeğinta keı ı disimi? Abdullah Öcalan katosteki bi, deı ı iz kı zıolur mu? Belkiçok kı zacaksı nı z,ya da kalı kalı alarlagüloceksiniz. Fxtramücadele sı zi isnı iı ı denbilirarı nmı ş şekildebekliyor olacak. Sergirı ı nsahibi “uxtranı ucadele”olarak tanı ı ı dı ğıı ç:in bizde gerçek adı nıyayı ı ı ı iamı yoruz. Gerçekten ortak bir yüzleşme yaşı yormuyuz? Hepimiz bir şeyin bittı ğininve bir başka acayipliğin başiadı ğı nı ı ıfamkı nı dayı z.Korku,endişe, nı erak, sabı rsı ziı k, heyecan, mutluluk ve taşkı nlı kgibi birbirine beı ı zenı ez duygular 72 milyoı ıı nsanı ı ıfarkiı iaşarakiı issettikleri.Birde tabii unı ursamayanlar van.Fakat artı k farklıtikirierimiziedeğı i ortak lı ayalierimizieyalı yaı ı ageleceğiz ve unı arı nıbu yeni şey çocukları mı z içindaha iyioiur. 1“Melek Atatürk ya da Rodin Kemalist Olsaydı ”(en üstte, solda) “Erkekler Tarafı ndanÖrtülmüş” (üstte) Büyük tuvallerin ZUHALAYTOLUN Haydar Özay, büyük yüzeylerde çalı şmayı tercih eden bir ressam. Son çalı şması “Büyük İstanbul Resmi” 60 metrekareydi. Şimdilerde ise yine iskelenin üzerinde. Neredeyse 200 metrekareye ulaştı ğı nı söylediği resmi üzerinde çalı şı yor. Stephan Kaluza, Sanatorium’ daaçtı ğı sergisiyle doğaya ve tarihe gönderme yapı yor. Fotoğrata, sanata, dünyaya farkı ıbir bakı ş açı sısunduğu işı erinde “baskı ”yıbetimliyor.