Katalog

23 AĞUSTOS 2009/ SAYI 1222 Ne kadar harcarsan o kadar iyi taraftarsın... 1. Sayfamn devamı T arih 15 Ekim 1998; Fenerbahçe Italya'nın güçlü takımı Panna'yla çok önemli bir maça çıkıyor. Henüz başkan seçilmesinin üzerinden birkaç ay geçen Aziz Yıldınm maça gelen taraftarlar için 15 bin forma yaptırmış, belki taraftar cebinden ödemiyor ama bu statlarda kulüp ürünlerinin dikkat çektiği ilk maç oluyor. Aynı Aziz Yıldınm yönetinıinde Fenerbahçe kulübü iki yıl sonra Fenerium mağazalar zincirini kuracak ve belki de o gün "müşterinin ayağı alışsın" diye dağıtılan formalar hakkını sonuna kadar ödeyeoekti, Çünkü bugün bir Türk kulübünün yaıatlığı ilk marka olan Fenerium ürünleri 20'ye yakın ilde ve Almanya'daki mağazalarda satıhyor. Diğer iki büyük kulübün ürün pazarlaması konusunda Fenerbahçe'yi takip ettiğini söylemek yanlış olmaz. 2000'de Türk futbol tarihinin en önemli başansını göstererek UEFA Kupası'nı kazanan Galatasaray'ın yönetimi ilerleyen aylarda bu başanyı maddi anlamda yeterince iyi kullanamadıklannı itiraf etmişti. Galatasaray'ın mağazalar zinciri Galatasaray Store ve Beşiktaş'ın BJK Store iken ismi Türkçeleştirilerek Türk Dil Kurumu'ndan ödül kazanan Kartal Yuvası mağazalannın sayısı Fenerbahçe'yi yakalamış sayılır. Ancak marka değeri, ürün çeşitliliği ve müşteri hizmeti " bakımından Fenerium hâlâ rakiplerinin bir adım önünde. Kulüp ürünleri denildiğinde elbette ilk akla gelen formalar oluyor. Ürün satışını arttınnak adına her yıl farkh tasanmlarla taraftara sunulan formalar, kimi zaman büyük eleştiriler de ahyor. Eleştirilerin en büyük ortak noktasıysa; kulüplerin ortak çahştıklan spor giyim firmasının kulübe has bir tasanm üretmemesi. Yine de üç büyükler bu konuda şanslı. Çünkü Fenerbahçe'nin çubuklu, Galatasaray'ın parçalı, Beşiktaş'ın ise düz beyaz forması zaten klasikleşmiş modeller. Ancak kimi zaman öyle tercihler yapılıyor ki, "yüz yıllık çmara yakışıyor mu" Kulüplerin yeni forma tanıtımlan bu ya2 yapılan transferler kadar gündemi işgal etti. Zamanında kutsal sayılıyorlardı, şimdi yeni tasanmlar için herkesin bir görüşü var. Çünkü artık taraftarlar aynı zamanda kulübün müşterileri. Kulübün ürünleri için para harcıyorlar, dolayısıyla tüketici olarak eleştiri haklannı sonuna kadar kullanıyorlar. Kulüplerin ürünleri sırf fonnalarla da sınırlı değil. Bardaktan koltuğa kadar birçok tasanm kulüp mağazalannda taraftarlan bekliyor... DENİZ ÜLKÜTEKİN türünden eleştirilerin gclmesi çok da uzun sürmüyor. Galatasaray'da bu yaz en çok konuşulan isim ne Elano ne Rijkaard ne de Arda'ydı. Tanıtımı yapıldığı andan itibaren mor fomıa sarı-kınnızılı kulübün gündemini büyük ölçüde işgal etti. Aslında Galatasaray son yıllarda parçalı ve beyaz fonnanın yanına üçüncü bir renk ekleyerek fark yaratmaya çalışıyor. Geçen yıl kullanılan ruruncu forma, san ve kırmızının birleşiminden ilham ahnarak tasarlanmıştı. Mor forma içinse Galata semtine ismini veren ve cesurluğuyla bilinen Galatlar'dan esinlenildiği açıklandı. Bu açıklama eleştirileri azaltmadı. Yine de hem kulüpten gelen bilgiler hem de şu ana kadar oynanan maçlarda ortaya çıkan tablo mor formaya ilginin bir hayli fazla olduğunu gösteriyor. Galatasaray taraftarlan için asıl sorun bu altcrnatif formaların sezon içinde çok sık giyilmesi. Özellikle Ali Sami Yen Stadı'ndaki maçlarda parçalı forma giyilmesini isteyen taraftarlar takımın beyaz ya da alternatif renk seçimini kullanmasından rahatsızlıklannı sık sık belirtiyorlar. Farkh renk seçimi Avrupa kulüplerinin de sık sık başvurduğu bir yöntem. Bu yıl Premier Lig'e veda eden köklü Ingiliz ekibi Newcastle United da siyah-beyaz renklerin yanında san-beyaz forma tasarımını taraftarların beğenisine sundu. Eğer aranızda mor formanın haddinden fazla eleştirildiğini düşünen varsa bir de Newcastle United'ın formasıyla nasıl dalga geçildiğini görmesinde yarar var, Beşikfaş'ın bu yıl için tasarladıgı kartaJ pençesı ısimlı beyaz zemın üzennc siyah izlerle kaplı forma da eleştirilere hedef oldu. Fenerbahçe'yse daha klasik desenleri tercih etti. En büyük yenilik lacivert forma üzerindeki transparan Fenerbahçe amblcmiydi. TAKIMINIZ CEBtNlZDE Bir kulüp mağazasına girdiğinizde forma dışında birçok ürünle karşılaşıyorsunuz. Türkiye'dekilerin Avmpa'daki örneklerin sahip olduğu ürün çeşitliliğine ulaştığını söylemek zor. Ancak dünya üzerinde taraftara taknnın renklerinde tabut bile satan kulüpler olduğunu düşünürsek çeşit işini abartmanın o kadar iyi bir şey olduğunu söylemek de zor. Yine de giyim ürünleri dışında Türkiye'nin üç büyük kulübü taraftarlarına bardaktan yatak yorgan takımına, koltuğa kadar alternatifler sunabiliyor. Kulüpler bu yaz cep telefonu hatlanna da el attı. Ancak Galatasaray Başkanı Adnan Polat Gsmobile projesinde beklenülerinin çok altında bir satış gerçekleştirdiklerini söyledi. Belki cep telefonu hattı projesi ticari açıdan yanlış bir hamleydi ama kulüpler bu tip hamleler yapmaya devam edecek. Saç kurutma makinesi bile üreten Fransa'nın Olympique Lyon kulübü artık uç bir örnek değil. Peki ilerde taraftann konumu ne olacak? Başta da demiştik körü körüne bağlılık yerini şirket-müşteri ilişkisine bırakıyor. Futbolda tutkunun gerçek sahipleri artık "holigan" ya da "Vandal", onlar için çember daralıyor. Trene kaçak binip, takımı için 15 saatlik yolu ayakta giden taraftar sektör için artık bir şey ifade etmiyor. • Anadolu kulüpleri markalaşıyor... A nadolu kulüpleri için üç büyüklerle yeterince rekabet edememenin başlıca sebebi olarak maddi imkânsızhklar gösteriliyordu. Elbette bunda Türkiye genelinde üç büyüklerin lehine fazlasıyla dengesiz dağılmış taraftar sayüannın payı büyük. Yine de Anadolu kulüpleri son birkaç yıldır lisansh ürünler için ürettikleri yeni projelerle, gelir kalemlerini arttınnayı başardılar. Yıllardır geri planda olan lzmir futbolunun iki kulübü Göztepe ve Bucaspor geçen yıl liglerinde şampiyon olarak kentin futbolda yeniden atağa geçtiğinin sinyallerini vermişlerdi. tki kulüp bu yaz ürün satışı için oluşturduklan Gozza ve Bucco markalanyla kurumsal anlamda kalıcı gelirler elde etmeyi planhyor. Ancak bir şeylerin değişmesi o kadar da kolay değil... "Bucaspor sezona müthiş bir değişimle giriyor. Öncelikle taraftann yoğun tepkisine rağmen lacivert kalkan içinde san üzüm olan logosunu yeni bir çizgiyle revize eden kulübümüz maskot an Bucco'yu hayata geçirdi." Artık adlan da Anlar mı olurdu, bilinmez ama yeni sezon için hazırladıklan basın bülteninde bu ifadeler yer alıyordu. Taraftann yoğun tepkisi dinmedi. Sonuçta Bucaspor, belki de ürün satışını arttınnak için gcrekli olan ama taraftara sorulmadan yapılan anna değişikliğini rafa kaldınnak zonında kaldı. Anadolu kulüpleri için markalaşma konusundaki asıl sorun, özgün taraftar kimliği ve isimleri olmayışının, forma seçimlerinc de yansıması. Çok basit bir örnek; lngiltere Ligi'nden birmaçın ortasına denk geldiniz, sahada kınnızılı bir takım var; bu takımın Manchester United mı yoksa Liverpool mu olduğunu anlarsınız değil mi? Çünkü United tarihi boyunca kınnızı formanın altına beyaz, Liverpool ise kırmızı şort giymiştir. Ufacık bir detay gibi görünüyor ama bir de ligimizdeki fomıa seçimlerine bakın. Mesela Gaziantepspor'u, bir sezon "dalton" diyc bilinen enine çizgili formalar, ertesi sezon düz kınnızı fonnalarla, ondan sonraki sezon da siyah zemin üzerine kınnızı çizgili fonnalarla görebilirsiniz. Böylece kınnızı- siyahh takımı renktaşı Gençlerbirliği'nden ayn tutacak en önemli özellik baştan kayboluyor. Forma konusundaki sebepsiz Bursastore'un çocuk ürünleri (üstte)... Adana Demirspor'un ürünleri büyük talep görüyor (solda)... çeşitlilik sezondan sezona değil, maçtan maçtan hatta maçın ilk devresi ve ikinci devresi arasında bile ani değişiklikler gösterebiliyor. Özgünlük konusunda istisnalardan biri olan Bursaspor, beyaz zemin üzerine kahn yeşil şeritli fomıasını birkaç yıldır kullanmıyor. Ancak kulübün ürün mağazası Bursastore belki de Anadolu'da en iyi ömeklerden biri. Özellikle çocuk ürünlerindeki ve aksesuvarlardaki çeşitlilik, Bursastorc'u bir adım öne çıkanyor. Tabii mağazanın gelişmesinde Anadolu'da kentinin takımına en sadık taraftar kitlelerinden olan Bursalı futbolseverlerin ilgisi en önemli etken. Kulüp kimliğinin ürün satışında ne kadar etkili olduğunun en iyi örneklerinden biri Adana Demirspor. Tribünlerine "venceremos" benzeri pankartlar asılan Mavi Şimşeklerin forma ve tişörtleri, kulübün henüz resmi bir ürün satış mağazası olmamasına karşın Türkiye'nin dört bir yanından talep görüyor. Yıllar önce yakaladığı başanlara yeniden ulaşmak isteyen bordo-mavili Trabzonspor ise, TS Club isimli mağazalar zinciriyle şimdilik cn azından ürün satışı kategorisinde Istanbul'un üç büyüklerine kafa tutabiliyor. TS Club'da neredeyse bordo-mavi renklerde hcr şeyi bulabilirsiniz. Trabzonspor'un son iki yıldır forma konusuna gösterdiği hassasiyet de ortaya oldukça şık ve beğenilen tasanmlann çıkmasına sebep oluyor. •