Katalog

oo Cû TANZANYA'DA YENİ BİR BUKALEMUN TÜRÜ New York Üniversitesi araştırmacısı Andrew Marshall'ın amacı aslında Tanzanya'daki Magombera ormanında maymunları gözlemlemekti. Fakat araş- tırmalar sırasında bir yılan dikkatini çek- ti. Hayvan o sırada bılim insanlarının da- ha önce görmedikleri bir bukalemunu ye- mek üzereydi. Araştırma ekibi yılanı ko- valadtktan sonra bukalemunu incelemiş. Ve daha sonra yakın çevrede buldukları diğer iki ömekle yenı bir bukalemun türünün var- lığı kanıtlanmış. African Journal of Herpetology dergi- sindeki araştınna yazısmda yeni bukalemun türünden "Kinyongia magomberae" (Magombera bukalemunu) olarak söz edil- mekte. Yeni bir tür bulmak ender görülen ve heyecan verici bir deneyim diyor Marshall. Bukalemunlar sınırh alanlarda ya- şıyorlar ve ne yazık ki bu türün yaşadığı • Magombera ormanı da tehdit altında. Bilim insanları yeni keşfin koruma ön- lemlerini de beraberinde getirmesini umu- yorlar. MISIRIN KALITIMI TÜMÜYLE ÇÖZÜLDÜ Bilim ınsanlan dünyanın en eski ve en önemli kültür bitkilerinden biri olan mı- sırın genom sekansını çözdüler. Tüm kalı- tım bilgileriyle şimdi modern mısır cinsle- rinin gelişimi hakkında bilgiler edinilebi- lecek. Konuyla ilgilf araşttrma sonuçlarını Science dergisinde yayımlayan bilim in- sanları, artık besin değeri daha yüksek ^ ^ ^ olan, daha az • ^ ^ ^ 1 gübreyle ye- *F A '••ffl? tişen veya iklim koşul- larına daha iyi uyum sağlayan tür- lerin daha kolay yetiş- tirilebilece- ğine inanı- yorlar. Mısır yaklaşık olarak 10.000 yıl önce kültüre alın- mıştı. Bitkinin kökeni Orta Amerika'da ye- tişen Teosinte otuna uzanır. Washington Üniversitesi'nde Richard Wilson ile çalışan ekip B73 mısır cinsinin kalıtımını çözdü. Mısırın kalıtımı 2,3 mil- yar baz çiftinde oluşmakta ve 32.000'den fazla gene sahip. Mısır en büyük kalıtıma sahip bitki- lerden bıri. Insanda yaklaşık olarak 3 mil- yar baz çıfti bulunuyor. Mısırın kültüre alın- ması sırasında, bitkiyi topraktaki metal yo- ğunluğuna karşı daha dayanıklı hale geti- ren genler önemli bir rol oynamış olmalı di- yor Alfredo Herrera-Estrella diğer bir araş- tırma yazısında. Bilim insanları B 73 mısı- rınm kalıtımını, Meksika'da yetişen ilkel bir mısır türünün (Palomero Toluqueno) kalıtımıyla karşılaştırmtşlar. TÜTÜN ÜRÜNLERİNDE TEHLİKELİ MİKROPLAR Amerikalı ve Fransız araştırmacılardan oluşan bir ekip sigarada çeşitli bakteriler saptadı. Toprakta da bulunan bazı bakte- riler ağır hastalıklara yol açabilir diyor uz- manlar. Araştırmacılar incelenen sigaralann ünlü markalara ait olduğunu söylüyorlar Environmental Health Perspectives der- g i s i n d e . Sigaralarda ne kadar çok pa- tojenin bu-« lunduğunu görünce hay- retler içinde kaldık diyor araştırmayı yöneten bilim kadını Amy Sapkota. Tehlikeli bakterilerden biri en önem- li hastane mikroplarından biri ve antibi- yotiğe karşı dirençli olan "Pseudomonas ae- niginosa". Şarbon, gıda zehırlenmesi ve ak- ciğer enfeksıyonu gibi hastalıklardan so- rumlu olan Clostridium, Klebsiella ve Acinetobacter gibi bakterilerde incele- nen sigaralarda bol miktarda saptanmış. Araştırmacılar bakterilerin yanma süreci- ni atlatabildiklerini tahmin ediyorlar. Eğer bu doğruysa, sigara enfeksiyon ve kronik hastalıklar demek. Bununla birlık- te akciğere ne kadar patojenin ulaştığı ve sigara yakıldıktan sonra mikropların hâlâ yaşayıp yaşamadıkları kesin olarak bilin- memekte. Bu tür sorulann yanıtlanabilmesi yeni araştırmaların yapılması gerekir diyor uzmanlar. KARANLIK SULARDA RENK CÜMBÜŞÜ Census of Marine Life araştırma prog- ramında çalışan bilim insanları, derin su- lann aslında sanılandan çok daha fazla can- lı türü barındırdığını saptadılar. Uzmanlar "Deniz envanterinin" ilk ara sonuçlarını hesaplarken 17.600 farklı türe ulaştılar. Bunlardan birçoğu gelecek- te teknolojide veya tıp alanında yararlı ola- bilir diyor uzmanlar. 500 m'den daha de- rinde yaşayan canlılar hakkında pek fazla bilgi sahibi olmadıklarma dikkat çeken Louisiana Eyalet Üniversitesi bilim insanı Robert Camey, bizim için ilginç olan su- da serbest olarak ve deniz diplerinde yaşa- yan canlılardı diyor. Karanlık sularda yaşayan canlıların birçoğu ışık organlanyla kendı ışıklarını üre- tiyorlar. Bu aydınlanma hem avlanmaya hem de eş arayışında işe yarıyor diye açık- lıyor Smithsonian Enstitüsü'nden Mike Vecchione. Deniz diplerinde yaşayan can- lılarla ilgilı bırçok bilinmez söz konusu. Mesela hayvanların 12.000 m derinlikte- ki basınca nasıl dayandıkları ve hangi kimyasal koşulları yerine getirmeleri ge- rektiği hâlâ bilinmemekte. Bilim insanla- rı özellikle de derin deniz soğuk su mer- canları ve sungerlerinin tıbbi etki madde- si banndırdıklannı tahmin ediyorlar. Bunlar gelecekte tıpta önemli bir rol oynayabilir diyor uzmanlar. Diğer önemli bir araştırma alanı da de- rin sulardakı sıcak su kaynakları. Buralarda inanılmaz miktarda midye, salyangoz, yen- geç ve solucan gibi omurgasız hayvan ya- şamakta. ChEss (Biogeography of Deep- Water Chemosynthetic Ecosystems) pro- jesinin 2003 yılında başlamasından bu ya- na araştırmacılar 170 yeni hayvan türü sap- tadılar. Üst seviyelerdeki sularda balık mikta- rı azaldığından bu yana insanlar derin su- lardaki rezervlere yonelmeye başladılar. Bu yüzden derin sular kirlenme tehdidi altın- da. Aynca aşın avlanma yüzünden canlı tür- lerinin soyları da tükenebilir. Nilgün Özbaşaran Dede "Vatanımızm da Ilmi Olsun" Maarif Vekili Darülfünun'da (Istanbul Üniversitesi'nin 1933 öncesindeki adı): Cemal Hüsnii Bey dünkü ziyafette parlak bir nutuk irad etti: "llmin vatanı olmadığını çoktan beri biliyoruz. Artık isti- yOfUZ kİ, VatammiZin da İlmİ OİSUn." Osman Bahadir bahadirosman@hotmail.com 9Teşnnievvel (Ekim) 1929 carihli Cumhuriyet ga- zetesi, Maarif Vekili Cemal Hüsnü (Taray) Bey'in (1893-1975) Darülfünun'da yaptığı konuşmayı yayın- lamıştır. Cemal Hüsnü Bey, bitişinde şiddetle alkışla- nan nutkunda şunları söylemiştir: "...Darulfünunumuzun tekemmülü (olgunlaşması) için eski devirlerde yapılan teşebbüsler ve geçirilen saf- halar hepinizin hatıralarınızdadır. Büyük ilim müesse- semizin ihraz etmesı (erişmesi) lazım gelen mevkiyi, doğrudan doğruya kendi tarafından yapılması icap ede- ceğini sarahatle (açıklıkla) söylediğimiz an, Büyük Millet Meclisi Darülfünun'un muhtariyet (özerklik) ka- nununu tasdik ve kabul etmekte tereddüt etmedi. Cumhuriyet hükümeti pek iyi bilirsiniz ki bu prensibe sadık kalmıştır. Memlekette ilk, orta ve yüksek tahsil, hayat gibi bir küldür (bütündür). Bu külün herhangi bir kısmı lazım gelen şekilde işlemezse bundan bütün maa- rif seviyesinin müteessir olacağı (etkileneceği) hakika- ti, benim kadar sizlerin de malumunuzdur.... Esasen ilim ve irfanda mutavassıt (orta derecede) seviyenin de yeri yoktur. Bizatihi ilim olamaz. Darülfünun tedrisatı şu veya bu nevi programlar üzeri- ne değil, kürsülerinde ilmi bihakkın (hakkıyla) temsil eden, irfan ve ilim namına, irfan ve ilimde hakikaten söyleyecekleri bulunan şahsiyetlere istinat eder (daya- nır)... Türk tarihi için ebedi şeref olan büyük dehanın ya- rattığı ve istikametini tayin ettiği Yeni Türkiye'de Darülfünun meşalesinin çok kuvvetle parlaması, azametli in- kılabımızın en tabii bir zarureti- dir. Türkiye Cumhuriyeti'ni bu- gün şiddetle alakadar eden içti- mai, iktisadi, hulasa ilmi mese- lelerde Darülfünunumuzu yan- dan değil, daima çok önde gör- mek isteriz. lnkılabımız her şey- den evvel denebilir ki, maarif ve fikir inkılabıdır. Darülfünun'un kuvvetli ışıkları, bütün vatandaşların ruhlarında ve dimağlarında derece derece bu mukaddes inkılap heyecanını daima beslemeli ve daima canlı tut- malıdır. îlim ve hakikat menbaı (kaynağı) olan Darülfünun aynı zamanda milli gayeleri, mukaddes he- yecanları Türk âleminin her tarafında ve her Türk'ün kalbinde aynı istikamete tevcih edecektir (yöneltecek- tir). llmin vatanı olmadığını çoktan beri biliyoruz. Artık istiyoruz ki, vatanımızm da ilmi olsun. Tarihimiz aza- metli inkılabımızın bu çok şerefli mükellefiyetinin eda- sını (yerine getirilmesini) sizlerden bekler."