Katalog

SAYFA CUMHURİYET 7 ŞUBAT 2006 SALI 6 HABERLER Müslüman ülkelerde Danimarka’ya yönelik tepkiler artıyor, hükümet çizerleri koruma altına aldı SALI ORHAN BURSALI Kriz artık can alıyor Dış Haberler Servisi İslam dünyasında büyük tepkilere neden olan Hz. Muhammet karikatürlerine yönelik protestolarda önceki gün Lübnan’ın başkenti Beyrut’ta ilk can kaybı yaşanırken dün de Afganistan’da 3, Somali’de 2 kişi öldü. Karikatürlerin Danimarkalı çizerlerinin öldürülmesi için fetva çıkarılması yönünde köktendinci gruplardan çağrılar yükseliyor. Danimarkalı karikatüristlerin öldürülmekten korktukları ve polis korumasında saklandıkları bildirildi. Afganistan’ın Laghman bölgesindeki Mehtarlam’da dün düzenlenen gösterilerde polisle protestocular arasında çıkan çatışmada 3 Afgan gösterici öldü. Olaylarda 2’si polis 4 kişi yaralandı. Eski Taliban yönetiminin kalesi olan Kandahar’da da 100’den faz Din ve Çatışma Karl Marx’a atfedilir, ‘‘Din afyondur!..’’ deyişi.. Oysa Marx, sadece egemen sınıfların milleti uyutmak için dini afyon niyetine kullandığını kasteder.. Nitekim bu doğrudur.. Ama utanmaz egemenler, bunu da çarpıtırlar.. Hadi, Avrupa ülkelerinde bugün aklı başında merkezdeki siyasi partilerin, iktidar mücadelesi için dini afyon niyetine kullandıklarını söylemeyelim, buna Avrupa’da büyümeyi hedefleyen ırkçıdinci küçük partilerin başvurduklarını belirtmekle yetinelim.. Ama, bu tam doğru değildir. Avrupa’da bütün sağcı büyük partilerin söylemlerinde din, duruma göre az veya çok içselleştirilmiştir.. Bu tutum, en çok ve en ‘‘yüksek entelektüel düzey’’ olarak, Türkiye’nin AB üyeliği tartışmalarında görüldü. Avrupa’nın Hıristiyan kültürü vurgulandı, Müslüman kültür ile uzlaşmazlığının altı çizildi.. Çok kültürlü, çok ırklı, çok uygarlıklı AB, Türkiye’ye sıra gelince ‘‘monolitik’’ kılığa büründü.. Şimdi ise Avrupa’nın aptal sağcı mizah kültürü, hiçbir mizah pırıltısı taşımayan geri zekâlı karikatürleriyle İslam dünyasını karşısına alıyor! Neden? Din savaşları mı? Sağcılar, kültürmüş, ifade özgürlüğüymüş gibi bahanelerin arkasına saklanarak, milyonlarca Müslümana Avrupa’yı dar etmek ve göçmelerini sağlamak politikası mı güdüyor? Malum işsizlik olarak ortaya çıkan ekonomik krizin üstesinden gelemeyen partiler, böylece kendilerine yeni oyun alanları mı yaratacak? ??? Ortada istesek de istemesek de bir ‘‘medeniyetler çatışması’’ var.. Fakat bu çatışma esas ekseninden saptırılıyor.. Kültür ve din ekseninde sürdürülüyor.. Zaten bu tezin babası Huntington da medeniyetler çatışmasını bu eksene oturtmuş ve medeniyetler çatışmasının esas ekseni olan ekonomik çıkar savaşını göz ardı etmişti! Dünyamızda medeniyetler çatışması esas yoksul ile zengin ülkeler arasında yaşanıyor! Fakat, bütün tarih boyunca olduğu gibi, din, egemenler tarafından yine afyon olarak kullanılmakta, iktidar ve çıkar savaşı göz ardı edilmektedir. Her iki tarafça! Hem Batılı egemenler ve emperyalistler, hem de İslam dünyasında milyonları din kıskacı altında uyutan ve yönetenler... Bush, Irak’ta açtığı savaşla, 2500 Amerikalı ve yüzbinlerce Iraklının ölümüne neden oldu! Bu savaşı tanrısal ilan etti ve Tanrı’nın kendisine yol gösterdiği rezil yalanını söyledi. (Savaşın anısı için http://www.afsc.org/iraq/movie.htm adresine gidiniz!) Bush, çağımızda medeniyetler savaşının haçlılar reisidir.. Fakat esas amacının Ortadoğu petrollerini ve bölgeyi kontrol etmek olduğunu saklamaktadır. ??? İslam dünyasında da toplumun kaymak tabakasını oluşturan dini liderler, en azından önemli bir kesimi, Batı’nın bu medeniyetler savaşını kabul etmiş görünüyor.. Dine karşı din bayrağı! İşte Trabzon’da patlayan kurşun! Dinler savaşı, hoş geldi sefa geldi, ama uygarlaşma, ekonomik gelişme, Batı refahına ulaşma, insanlarını insan gibi yaşatma, dünyanın bütün nimetlerinden yararlandırma, çocukları çocuk gibi büyütme, insan yeteneklerini geliştirme, insan mutluluğunu barışçıl bir dünyada alabildiğine gerçekleştirme.. konularına gelince, İslam dünyasının egemenleri beyaz teslim bayrağını sallıyorlar, dünya egemenlerine karşı! Ama iki pespaye karikatür için, İlhan Selçuk’un yazdığı gibi, milyonları ise sokaklara döküyorlar! Karl Marx, egemen sınıfların, dini, milleti uyutmak için afyon olarak kullandığını yazmıştır.. Çok doğrudur, bu gerçek yüzyıllardır değişmemiştir. Batı’da da, Doğu’da da! İran gazetesinden misilleme İran’da yayımlanan Hemşehri gazetesi, İslam dünyasını rahatsız eden karikatürlere karşılık olarak Yahudi soykırımıyla ilgili karikatür yarışması başlattığını duyurdu. Tahran Belediyesi’nin çıkardığı gazeteden Ferid Murtazavi, bu uluslararası yarışmanın, ifade özgürlüğü adına İslam dünyasını rahat sız eden karikatürlere yer veren Avrupa gazetelerine cevap niteliği taşıdığını belirtti. Murtazavi, ‘‘Avrupa gazeteleri, ifade özgürlüğü bahanesiyle bu resimleri yayımladılar. Söylediklerini yapıp yapmadıklarını, Yahudi soykırımıyla ilgili resimleri de yayımlayıp yayımlamayacaklarını göreceğiz’’ dedi. vardı. Ya onları konsolosluktan uzak tutmaya çalışmak (ki biz bunu yaptık) ya da onlara karşı ateş açmak. Ben Lübnanlılara karşı asla silah kullanma talimatı vermeyecek bir kişiyim’’ dedi. Lübnan, konsolosluğun yakılması nedeniyle Danimarka’dan özür diledi. Mısır’ın başkenti Kahire’deki El Ezher Üniversitesi’nin kampusunda toplanan binlerce öğrenci, karikatürlerin yayımlanmasını protesto etti. la kişi, ‘‘Danimarka’ya ölüm’’ sloganları attı. Başkent Kâbil’deki devlet başkanlığı sarayının önünde toplanan yaklaşık 200 kişiyi dağıtmaya çalışan polis, tüfek dipçiği ve cop kullandı. Olaylarda 3 kişi yaralandı. Kâbil’de protestocuların ABD üssüne ve sokağa bırakılmış NATO öncülüğündeki barış gücü askerlerine ait 3 araca taş attıkları belirtildi. Somali’nin Bosaso kentindeki gösterilerde polisin açtığı ateş sonucu 2ki şi öldü, 3 kişi yaralandı. Lübnan’ın başkenti Beyrut’ta önceki gün çıkan olaylarda 1 kişinin öldüğü, yaklaşık 50 kişinin yaralandığı açıklandı. Polis, Danimarka Konsolosluğu’nun bulunduğu binayı ateşe verenlerden birinin binanın merdivenlerinde dumandan zehirlenerek öldüğünü belirtti. Olayların ardından istifasını sunan Lübnan İçişleri Bakanı Hasan el Saba, kendisine yöneltilen eleştirilere cevap verirken ‘‘İki çözüm İran’ın başkenti Tahran’da, 300 kişilik bir grup, Avusturya büyükelçiliğine taş ve yumurta attı.Bir grup gösterici de dün akşam saatlerinde Danimarka’nın Tahran Büyükelçiliği bahçesine girdi. Büyükelçiliğe zarar gelmesini önlemek amacıyla polisin göz yaşartıcı bomba kullandığı ve bahçeye girenler de dahil olmak üzere tüm göstericilerin dağıtıldığı bildirildi. Filistin’in Gazze kentinde yüzlerce kişi, AB binasını taşladı. İsrail’de, Tel Aviv’deki Danimarka Büyükelçiliği önünde yaklaşık 50 Müslüman protesto gösterisi yaptı. Fetva istediler Cibuti’de, Danimarka ürünlerinin ithali ve ülkede satılması yasaklandı. Hindistan’ın başkenti Yeni Delhi’de bir grup üniversite öğrencisinin katıldığı gösterilerde Danimarka bayrakları yakıldı. Keşmir’in Hindistan’a ait bölümünde, dinci örgütlerin yaptığı 1 günlük grev çağrısı üzerine dün dükkânlar, işyerleri ve okullar kapalı tutuldu. Endonezya’nın Surabaya kentinde yaklaşık 200 göstericinin Danimarka Konsolosluğu binasının camlarını kırıp ardından ABD Konsolosluğu’na doğru yürümesi üzerine polis havaya uyarı ateşi açtı. Başkent Cakarta’da da yüzlerce kişi, Danimarka Büyükelçiliği önünde olaysız bir gösteri düzenledi. Tayland’ın başkenti Bangkok’ta 300 kişi, Danimarka Büyükelçiliği önünde protesto gösterisi yaptı. Malezya’da, karikatürleri yayımlayan Saravak Tribune adlı gazetenin editörü istifa etti. Gazete özür diledi. Irak’ta yaklaşık 2 bin Şii, Hz. Muhammet karikatürlerini çizenlerin öldürülmesinin caiz kılınması için fetva çıkarılmasını istedi. Kut kentinde Şiiler, ‘‘Büyük Merci’den, karikatüristlerin öldürülmesine izin veren açık bir fetva yayımlamasını istiyoruz’’ yazılı pankart açtı. Fransa’da karikatürleri yayımlayan France Soir gazetesinin Paris bürosuna bomba ihbarı yapıldı. İngiltere’nin radikal söylemlerinden dolayı ülkeye girişini yasakladığı imam Ömer Bekri Muhammed, BBC’ye yaptığı açıklamada, çizerlerin ölüm cezasına çarptırılmaları gerektiğini öne sürdü. ORTAK MESAJ YAYIMLANDI ‘Nefret dalgası durmalı’ ? Başbakan Erdoğan ve İspanya Başbakanı Zapatero tarafından yayımlanan ortak mesajda gerginliğin sürmesi halinde “her iki tarafın da kaybedeceği” uyarısında bulunuldu. Dış Haberler Servisi Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve İspanya Başbakanı Jose Luis Rodriguez Zapatero, karikatürler konusunda ‘‘sükunet ve saygı’’ çağrısında bulundu. Erdoğan ve Zapatero’nun imzasıyla kaleme alınan ortak makale, dün International Herald Tribune gazetesinde yayımlandı. Geçen yıl Türkiye ve İspanya başbakanlarının, medeniyetler ittifakı projesini başlattıkları hatırlatılan makalede, ‘‘uluslararası barış ve güvenliği tehdit eden nefret dalgasını durdurmak amacıyla bu girişimi başlatma ihtiyacı duyulduğu’’ ifade edildi. ‘‘Müslümanları derin bir biçimde rahatsız eden karikatürlerin tahrikiyle ortaya çıkan gerginliğin, giderek artan bir endişeyle izlendiği’’ belirtilen makalede, ‘‘İki tarafta da sadece güvensizlik ve anlayışsızlık izi bırakacak bu durumu derhal etkisiz hale getirmediğimiz takdirde kaybeden hepimiz oluruz’’ denildi. ‘Hassasiyetlere saygılı olunmalı’ İfade özgürlüğünün demokratik sistemin önemli bir parçası olduğu ve hiçbir zaman vazgeçilemeyeceği hatırlatılan makalede, bununla birlikte, farklı hassasiyetlere saygı, sorumluluk olmadan da hakların olamayacağı belirtildi. Makalede, bu karikatürleri yayımlamanın belki yasal olduğu, ancak siyasi ve ahlaki açıdan buna karşı çıkılması gerektiği vurgulanarak, farklı kültürlerin yanlış anlaşılmalarına ve yanlış takdim edilmelerine karşı çıkılması çağrısı yapıldı. Makalede, daha adil bir uluslararası sistem inşa edebilmenin yolunun, karşılıklı olarak inançlara en üst düzeyde saygıdan geçtiği vurgulandı. obursali?cumhuriyet.com.tr Çizerler korkuyor Karikatürlerin Danimarkalı çizerlerinin öldürülmekten korktukları ve saklandıkları bildirildi. İngiliz The Times gazetesinin haberine göre, Danimarkalı karikatüristler adına sözcülük yapan Danimarka Gazeteciler Sendikası Başkanı Mogens Blicher Bjerregaard, ‘‘Ülkede bir yerlerde saklanıyorlar. Bazıları gerçekten korkuyor’’ dedi. AB DÖNEM BAŞKANI AVUSTURYA 19 ülke ‘yüksek risk bölgesi’ ilan edildi Haber Merkezi AB Dönem Başkanı Avusturya, Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 19 Müslüman ülkeyi ‘‘yüksek risk bölgesi’’ ilan etti. Avusturya Dışişleri Bakanı Ursula Plassnik’in, İslam ülkelerindeki büyükelçilerine, ‘‘bulundukları ülkelerin yetkili makamlarından Avrupa vatandaşlarının can ve mal güvenliğinin etkin şekilde sağlanmasını istemeleri’’ talimatını verdiği bildirildi. Avusturya Dışişleri Bakanlığı, karikatür krizinden sonra bazı İslam ülkelerinde yaşanan şiddet eylemleri üzerine, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 19 ülkeyi ‘‘yüksek risk bölgesi’’ ilan ederek Avusturya vatandaşlarını, ‘‘bu ülkelere gitmemeleri için’’ uyardı. Bakanlığın web sayfasına da konulan uyarıda, ‘‘Avusturya vatandaşlarının can ve mal güvenliğinin büyük öncelik taşıdığı’’ ifade edilerek Mısır, Cezayir, Etiyopya, İran, Ürdün, Endonezya, Kuveyt, Lübnan, Libya, Malezya, Fas, Umman, Pakistan, Suudi Arabistan, Suriye, Tunus, Türkiye, Birleşik Arap Emirlikleri ile Filistin’in ‘‘güvenlik riski yüksek bölgeler’’ ilan edildiği bildirildi. Danimarka da vatandaşlarına Fas, Tunus, Cezayir, Libya, Mısır, Sudan, Umman, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Bahreyn, Ürdün, İran, Pakistan ve Afganistan’a gidilmemesi tavsiyesinde bulundu. Norveç Başbakanı Jens Stoltenberg, Suriye’nin önceki gün ateşe verilen Şam büyükelçiliklerini koruyamaması olayını BM’ye taşıyacaklarını açıkladı. Stoltenberg, Suriye’den tazminat isteyeceklerini belirtti. ‘Dinler savaşı olmamalı’ AB Komisyonu, ortak tavır belirlemek için AB Dönem Başkanı Avusturya ve üye ülkelerle diyalog içinde olduğunu bildirdi. AB Komisyonu Sözcüsü Johannes Lattenberger, günlük olağan basın toplantısında çeşitli AB ülkelerindeki protesto gösterileri konusunda yorum yapmaktan kaçındı. Fransa Dışişleri Bakanı Philippe DousteBlazy, ‘‘Dinler savaşının olmaması gerektiğini’’ vurgulayarak dinle siyaset yapmak isteyenleri ‘‘fanatikler’’ olarak nitelendirdi. ABD, ‘‘Avrupa Birliği ve İslam dünyası arasında daha ciddi bir diyaloğa girilmesi’’ çağrısı yaptı. K Ankara uzlaşı arayışında İLİSE ÖNÜNDE PROTESTO Hz. Muhammet karikatürlerinin başta Danimarka olmak üzere Batı basınında yayımlanması üzerine İslam dünyasında başlayan protesto gösterileri sürüyor. Filistin’de düzenlenen gösteriler sırasında bir AB binası taşlanırken göstericiler Danimarka bayraklarını yaktılar. Afganistan ve Somali’deki protesto eylemlerinde ise can kayıpları yaşandı. Afganistan’da 3, Somali’de 2 kişi gösteriler sırasında öldü. (Fotoğraf: AP) TÜRKİYE’DEKİ HIRİSTİYANLAR ‘Karikatür krizini’ sona erdirmek için harekete geçen Dışişleri Bakanlığı, İslam Konferansı Örgütü ve Avrupa Birliği üyesi ülkelerle temasa geçti ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Hz. Muhammet’in karikatürlerinin Avrupa’daki bazı gazetelerde yayımlanmasından sonra giderek tırmanan gerilim üzerine hükümet harekete geçti. Karikatür krizinin aşılması için arabulucu rolü üstlenmek isteyen Türkiye, İKÖ ve AB üyesi ülkeler nezdinde zemin yoklamaya başladı. Kriz dün, önce Bakanlar Kurulu’nda, ardından da Dışişleri, İçişleri ve Adalet bakanlarının kendi aralarında yaptığı toplantıda masaya yatırıldı. Başbakan Tayyip Erdoğan’ın başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu’nun ana gündem maddeleri karikatür krizi ve Trabzon’da bir İtalyan rahibin öldürülmesi oldu. Toplantının ardından açıklamalarda bulunan Hükümet Sözcüsü ve Adalet Bakanı Cemil Çiçek, ifade özgürlüğünün hiçbir zaman ve hiçbir şekilde hakaret özgürlüğü olarak anlaşılamayacağını söyledi. Çiçek, şöyle konuştu: ‘‘İfade özgürlüğü ne kadar demokrasinin temel şartıysa göstergesiyse en az onun kadar kutsal, üzerinde durmamız gereken, saygı göstermemiz gereken bir başka özgürlük de din ve vicdan özgürlüğüdür. Karikatür kriziyle başlayan bu gelişmeler karşısında İslam dünyasında ciddi bir rahatsızlık meydana gelmiştir. Aynı rahatsızlığı ülkemizde de duymaktayız.’’ Karikatürlerin ardından dini duyguları rencide olan insanların bazı eylemlere giriştiğini anımsatan Çiçek, ‘‘Nasıl ifade özgürlüğünün sorumsuzca kullanılmış olmasını tasvip etmiyorsak, bu olaylara karşı gösterilen tepkinin, yakma yıkma tarzında ortaya konmasını da asla tasvip etmiyoruz’’ diye konuştu. Bakanlar Kurulu’nun ardından, Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül’ün başkanlığında, Başbakanlık’ta bir toplantı daha gerçekleştirildi. Toplantıya, Adalet Bakanı Cemil Çiçek ve Devlet Bakanı Mehmet Aydın katıldı. İslam dünyası ile AB ülkelerinin bir araya gelebileceği ‘‘Ortak Forum’’ formülü üzerinde dururken konuya ilişkin olarak Türkiye’nin AB ve İKÖ nezdindeki büyükelçilerinin hemen zemin yoklamaya başlaması kararı alındı. ‘Aşağılama ve saldırıya karşıyız’ Haber Merkezi Türkiye’deki Hıristiyan din adamları, İslam dünyasını rahatsız eden karikatürleri kınadılar. Türkiye Hahambaşısı Rav İsak Haleva ve Türk Musevi Cemaati Başkanı Silvyo Ovadya yaptıkları ortak açıklamada dini değerlere yapılacak her türlü aşağılama, sataşma ve saldırının karşısında olduklarını vurguladılar. Diyarbakır Kilisesi Derneği Başkanı Ahmet Güvener, yaptığı açıklamada, Hz. Muhammet’e yapılan hakareti, hoşgörüyle karşılamalarının söz konusu olamayacağını söyledi. Samsun’daki Mater Dolorosa Katolik Kilisesi’nin rahibi Pierre Brunissen, ‘‘Bir peygambere hakaret etmek çok büyük suçtur’’ dedi. İstanbul ve Ankara Süryani Cemaati Lideri ve Patrik Vekili Metropolit Filüksinos Yusuf Çetin, söz konusu karikatürü çizeni inançlı kabul etmediklerini belirtti. Erdoğan liderlere mektup yazacak Başbakan Erdoğan da tüm AB üyesi ülkelerin başbakanlarına ve tüm dünya liderlerine bir mesaj yazacağını söyledi. Erdoğan, ‘‘enine boyuna oturup tartışıp daha sonra atılması gereken adımların atılacağını’’ belirtti. Erdoğan, İspanya Başbakanı Jose Luis Rodriguez Zapatero ile yürüttükleri projenin hatırlatılması üzerine şu yanıtı verdi: ‘‘İKÖ’nün yaptığı çalışmalar var. Bu arada Troyka’nın toplanmasını istiyoruz. Bu konuda yapılan çalışmalar var, işin takipçisiyiz. Sonuna kadar takip edeceğiz.’’ Avusturya’nın, Türkiye dahil 19 ülkeye ve İslam ülkelerine, vatandaşlarının gitmemeleri yönünde uyarı yaptığının annımsatılması üzerine Erdoğan, ‘‘Bu tür olaylarda vatandaşları, oraya gitmemesi gibi bir çağrı, bir tavır içine sokmak yanlış’’ dedi. ‘Rahatsız edici ve çirkin’ ABD’nin Ankara Büyükelçiliği, İslam dünyasıyla AB’yi karşı karşıya getiren karikatürler için ‘‘rahatsız edici ve çirkin’’ değerlendirmesini yaparken ‘‘Özgür toplumlarda, insanların kırıcı ve yanlış bile olsa görüşlerini ifade etme hakkına inanıyoruz. Bu görüşlere karşı çıkanlar, bunları kınama hakkına sahiptir, ancak bunu barışçı yollarla ve şiddete yer bırakmayacak şekilde yapmalıdır’’ uyarısında bulundu. İKÖ de devrede Bu arada, yaşanan gelişmelerin ardından İKÖ Genel Sekreteri Ekmeleddin İhsanoğlu da 14 Şubat’ta üye ülkelerin daimi temsilcilerini olağanüstü toplantıya çağırdı. Büyükelçilerin kararına bağlı olarak, dışişleri bakanlarının da olağanüstü toplantıda bir araya gelmesi söz konusu olacak. Dışişleri Bakanlığı CUMHURİYET 06 K