Katalog

SAYFA CUMHURİYET 14 NİSAN 2004 ÇARŞAMBA 12 DIŞ HABERLER dishab@ cumhuriyet.com.tr CÜI: RUMLAR YENİ OYUN PEŞİNDE A\KARA(ANKA) - Dışişleri Bakanı Başbakan Yardımcısı Abdullah Gûl, Rumlann Kıbns'taki referandumun ertelenmesi girişimlerinin "1 Mayıs'ı atlannaya" yönelik olduğunu, Rumlann bununla 1 Mayıs'ta Kıbnsın temsilcisı olarak AB'ye girip Türkiye'nin geleceğini de ipotek altına almayı amaçladığını söyledi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan Japonya gezisinde olduğu için AKP grubu'na seslenen Gül Kıbns konusunda Rumlara yönelik eleştirilerde bulundu. Kıbns konusunu kendilerinden önceki hükümetlerin "Çözümsüzlük çözümdür" şeklinde gördüklerini anlatan Gül, özellikle Rıunlann 1 Mayıs'ta AB'ye girecek olmalan nedeniyle AKP hükümetinin bu konudaki politikayı değiştirdiğini söyledi. Rum tarafinın referandumu en az 2 ay ertelemek istediğini söyleyen Gül, "Bu iyi niyetten uzak bir anlayıştır. Bu, İ Mayıs'ta Rumlann Kıbrıs'ı temsîlen AB'ye girmesi demektir. O zaman Rumlann pozisyonu çok daha güçlü olacak ve Türkiye'nin geleceğini de ipotek altına almak isteyecektir" dedi. Türkiye'nin taraflann müzakerelerinde vanlan mutabakatlara bağlı olduğunu belirten Gül, Rumlann bu girişimleri karşısında BM Genel Sekreteri Annan'ı da göreve çağırdı. Gül, "Bu teşebbüsler 1 Mayıs'ı atlatmaya yöneliktir. 1 Mayıs'tan sonra herkesin pozisyonu değişecektir" diye konuştu. Gül, Rumlann New York'ta masadan kaçmaya çalıştıklannı, bunu yapamadıklannı, şimdi aynı şekilde "oyunu bozmaya" yönelik oyunlar peşüıde olduklannı söyledi. Gül, Rumlann bir yandan da planda kendi lehlerine iyileştirmeler sağlama peşinde olduklannı, bunun artık mümkün olmadığını kaydetti. Abdullah Gül, referandumda ne sonuç çıkarsa çıksın, Türkiye'nin Kıbns'ın arkasında olmaya devam edeceğini, devlet ve özel sektör olarak her türlü desteği sürdüreceğini belirtti. KKTC'DE EVET' İÇİN GENEL GREV t. LEFKOŞA (Cumhuriyet) - Kuzey Kıbns'taki banş yanlısı sendikalar, siyasi partiler ve diğer sivil toplum örgütleri 24 Nisan'daki referandumdan "evet" karan çıkması için bugün başkent Lefkoşa'da büyük bir miting düzenliyorlar. Mitinge katılımın yüksek olması amacıyla tüm resmi işyerlerinde ve okullarda 2 ile 4 saat süreyle genel grev uygulamasına gidilecek. "Bu Memleket Bizim Platformu" adı altında toplanan siyasi parti, sendika ve diğer kuruluşlann katılımıyla, AKEL kurultayı ile aynı gün gerçekleştirilecek miting sırasında, Güney'deki çözüm karşıtlanna "tki 'evet'eihtiyacunız var" mesajı gönderilecek. Bu arada KKTC'nin eski Meclis Başkanı Ertuğrul Hasipoğjlu'nun liderliğindeki Adalet ve Banş Partisi de Annan Planı'na 'evet' diyeceğini açıkladı. ANKARADA HAYIR MİTİNGİ ANKARA (Cumhuriyet Biirosu) - Kıbns'ta yapılan referandumda Annan PlanTna "hayır'' denmesini isteyen KKTC Curohurbaşkanı Rauf Denktaş'a bu hafta sonu Ankara'da destek mitingi düzenlenecek. Mitinge çok sayıda demokratik kitle örgütü ve muhalefetteki partiler destek verecek. ADD, Türkiye Ziraatçiler Derneği, Türk-İş, Türk Kadınlar Birliği, AKVÎL, Türkiye Muharip Gaziler Derneği'nin oluşturduğu komite tarafından düzenlenen mitinge üniversiteler, siyasal partiler destek veriyor. Denktaş'uı Ankara Sıhhiye Meydanı'nda düzenlenecek mitinge katüıp katılmayacağı netlik kazanmadı. AB TOPU BM'YE ATTI BRÜKSEL (AA) - AB Komisyonu, Kıbns'ta referandumlara ilişkın süreç ve değerlendirmelerin BM kontrolünde olduğu mesajını verdi. Komisyonun genişlemeden sonımlu üyesi Günter Verheugen'ın sözcüsü Jean-Christophe Filori, basın toplantısında, "Güney Kıbns komünist partisi AKEL'in referandum erteleme önerisi karşısuıda AB Komisyonu'nun tavnnın ne olduğunun" sorulması üzerine, "Komisyonun tavn, bu sorunun, süreci kontrol eden BM'ye sorulması gerektiği yönündedir" dedi. Filori, "Bildiğimiz kadanyla BM, referandumlar için 24 Nisan tarihini koruyor" demekle yetindı. KKTC Başbakanı Talat, referandumun ertelenmesini isteyen Rum AKEL lideri Hristofyas'ı ikna edemedi Kuzey 'evet', güney 'hayır' diyorREŞATAKAR LEFKOŞA-Birleşmiş Milletler Ge- nel Sekreteri KofiAnnan taranndan ha- zrrlanan çözüm planının oylanmasına 10 gün kala, Türk tarafındaki "evefler yükselirken Rum tarafindaki siyasi partilerin ve halkın önemli bir kısmı "hayır"da direniyor. Güney Kıbns a geçerek Rum tara- fında söz sahibı iki büyük partinin li- deri ile görüşen KKTC Başbakanı, Cumhuriyetçi Türk Partisi Genel Baş- kanı MehmetAB Talat, referandumun 24 Nisan'da yapılmasında ısrar erti. Komünist AKEL lideri Dimitri Hris- tofyas ise Rum kesimindeki büyük ço- ğunluğun "hayır" yanlısı olduğuna dikkat çekerek referandum tarihinin ertelenmesi talebinde bulundu. Talat, Genel Sekreter Ferdi Sabit So- yer ve Dış Ilişkiler Sorumlusu KuÜay Erk'ten oluşan CTP heyeti dün sabah önce AKEL lideri Dimitri Hristof- yas'la, daha sonra da ana muhalefet- teki DlSl yetkilileriyle görüştü. Bugün toplanması beklenen olağanüstü kurul- taya sunmak üzere "referandumun er- telenmesi" yönünde bir karar alan ko- münist AKEL'in tavnnda herhangi bir değişikliğin olmadığı görüldü. Yaklaşık bir buçuk saat süren görüş- me sonrasında bir açıklama yapan Baş- bakan Talat, referandumun 24 Nisan'da yapılması konusunda ısrarlı olduklannı belirtirken "Hedefimizin 1 Mayıs önce- sinde çözüm ve 1 Mayıs'ta Kıbns'ın bir- teşik olarakAB'ye girmesi olduğunu net olarak AKEL'e anlatük" dedi Referandumda iki tarafın da "evet" demesı gerektığını, ancak Rum halkı- nın buna hazır olmadığını savunan AKEL Genel Sekreteri ve Rum Meclis Başkanı Hristofyas ise kısa süreli bir er- telemenin gerekli olduğunu iddia etti. AKELdenikiistifa Hristofyas'ın bu görüşü, sadece CTP heyetini değil, aynı zamanda Rum hü- Talat "Referandum 24 Nisan'da yapılmalı ve 1 Mayıs'ta AB'ye birlikte girilmeli" derken Hristofyas "Rum halkı şu anda hayır eğiliminde olduğu için referandum ertelenmelidir" görüşünde. Hristofyas'ın bu tavn, Rum bakanın istifasına neden oldu. kümetinde yer alan AKEL'e mensup iki bakanı da kızdırdı. Papadopulos hükümetinin en başanlı bakanlann- dan, Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Kiriakos Kazamias, dün Başkanlık Köşkü'ne giderek istifasını sundu. tçiş- leri Bakanı Andreas Hristu'nun da benzer bir karar aldığı, ancak bu ka- rannı bugünkü AKEL kurultayından sonra açıklayacağı bildirildi. Kazamias ile Hristu, Annan Planı'nı destekliyor, plamn kabul edilmemesi durumunda KKTC'nin tamnacağı yö- nünde sinyaller veriyordu. De Soto'dan mesajlar BM Genel Sekreteri'nin Kıbns Özel Temsilcisi Alvaro de Soto ise Güney Kıbns'taki Alithia gazetesine yaptığı açıklamada, Annan Planı'nın adada yeniden birleşme ve uzlaşmayı hedef aldığını söyledi. Planın son şeklinin da- ha da iyileştınldiğini belirten De So- to, "Tüm Kıbnslı Rumlar, mallarırun hiç olmazsa bir bölümünü yeniden el- de etme konusunda ciddi bir şansa sa- hip oldular" dedi. Planın, 1974'ü ve öncesini tekrarlat- mayacak şekilde güvence verdiğini sa- vunan De Soto şunlan kaydetti: "En önemlisi de çocuklann ve torunlann ge- leceği güvenlik ve refaha doğru yol ala- cakür. bısanlar, çocuklanna ve aileleri- ne yakm olmayı, hayatta elde ettikleride- neyimlerigöz önünde tutarakonlara iyi bir gelecek sağtamayı arzulartar. Eğer plan reddedilirse doğal olarak bunun gerçekleşme ihtinıali daha az olacak. Eğer bir çözüm sağlanmazsa bu öngö- rülerden hiçbiri gerçekleşmeyecek." • Yozgat Milletvekili Erdemir, Kıbns'ın "Türkiye'nin omuzlannda milli bir onur" olduğunu söylerken Ertuğrul Yalçınbayır da "Denktaş, kamuoyunu aydınlatıyor" dedi. MUSTAFAÇAKIR ANKARA - AKP'deMa- latya Milletvekili Süleyman Sanbaş'ın ardından Yozgat Milletvekili Mehmet Erde- mir de 5. Annan Planı'na ret oyu vereceğinin mesajını verdi. Erdemir, Kıbns'ın "yük" değil. "Türkiye'nin omuzlannda milB bir onur" olduğunu vurguladı. KKTC Cumhurbaşkanı RaufDenktaş'ın TBMM Ge- nel Kurulu'nda yapacağı ko- nuşma konusunda Başbakan Tayyip Erdoğan'dan gelen, grubun "serbestbırakıknğr yönündeki mesaj nedeniyle bu partiden oturuma katılım oranının düşük ohnası bek- leniyor. AKP içindeki mil- liyetçi kanat ise Denktaş"ın yann TBMM Genel Kuru- lu'nda yapacağı konuşmayı merakla bekliyor. Erdoğan'ın planın ekleri- nı "uzmanlann incelemesi gerektMiavrmnlarolarak" ni- telendirmesine karşın Yoz- gat Milletvekili Erdemir, "Türiaye'de planın aynno- lannı bir bilen var mı? Yok. 9 bin sayfa. Aynnülann ne içerdiği çok önemli. Ama ay- nnülan bilen yok" diye ko- nuştu. Erdemir, Curnhuri- yet'in plana TBMM'de ret oyu verip vermeyeceğine iliş- kın sorusuna, "KıbnsTürki- ye'nin omuzlannda milli bir yük değflnüUibir onurdur.Bu sözkrden oyum anlaşüır her- halde" yanıtını verdi. AKP Bursa Milletvekili ErtuğrulYalçmbayır da An- nan Planı"nin ayrıntılanna ilişkin bir çalışma yaptığını söyledi. "Bu, kendime ait özel bir çahşma" diyen Yal- çınbayır, "Bügisahibiolma- dan karar verilebilir mi? Denktaş kamuoyunu aydm- laüyor. Bilgiedinmeken do- ğal hakkunız" dedi. Gül: Erteleme güişimi iyi niyetten uzak Dışişleri Bakanı ve Baş- bakan Yardımcısı Abdullah Gül, Rumlann referandumun ertelenmesine yönelik giri- şimlerini *iyi niyettenuzakte- şebbüsler'' olarak nıtelendir- di. Erdoğan'ın Japonya'da ol- ması nedeniyle AKP Grup Toplantısı'nda konuşmayı Gül yaptı. Rum tarafinın re- ferandumu en az 2 ay ertele- yerek 24 Nisan'dan sonra ya- pılmasını istediğine işaret eden Gül, "Referandumun ertelenmesi demek, Rum ke- sinıinin 1 Mayıs'tan itibaren adayı temsilen AB'ye üye ol- ması demektir. Bu durum. Rum kesiminin pozisyonunu güçlendirecek, Türkiye'nin AB üyeüğüıi de ipotek altına almış oiacaknr" dedi. Gül şöyle konuştu: "BM Genel Sekreteri ve AB'yi de göreveçağınyoruz. Şunu bi- liyoruz ki AB Komisyo- nu'nun hazniamış olduğu, 1 Mayıs'ta çözüm olmadığı takdirde adaya uygulana- cak rejimi düzenleyen tüzük de Rumlan cesaretkndir- mektedir. Çünkü. Rumlann lehine olan bir düzenlemedir. Bu tüzüğün içeriğini kabul etmemizkesiniilde mümkün değildir. Türk tarafindan evet, Rum tarafindan hayır çıkarsa ve bunlara rağmen Rum tarafi AB'ye tam üye olacaksa o ?aman uygula- nacak AB tüzüğüne şiddet- le muhalefet ederiz," 'Başbakan önce tarih öğrensin' Kıbns'taki gelişmeleri değerlendiren Baykal, "Denktaş'a konuşma yasağı koymak Başbakan'a yakışmadı" dedi. ANKARA (Cumhuriyet Büro- su) - CHP lideri Deniz Baykal. Başbakan Recep Tayyip Erdo- ğan'ın KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş ı hedef alan sözle- rine "Denktaş'a Türldye'de ko- nuşmayasağıgetirflmesi ayıpar. Ya- ktşmanuşür" diye tepki gösterdi. Grup toplantısında çeşitli konula- ra değinen Baykal'ın açıklama- lan ana başhklanyla şöyle: IVuzey Kıbns Türkyurdu: Ba- nş, çözüm diye bölgedeki oluşu- mu, Kuzey'in Türk yurdu oldu- ğu gerçeğini değiştirmek isterse- niz yanlış iş yapıyorsunuz. deriz. Kuzey, Türklerin yurdu olmak- tan çıkacak, diyor bu plan. Denktaş'a ayıp: Başbakan, ne- den Kıbns'ın konuşulmasını iste- miyor? Böylesine önemli bir ko- nuda hayatını bu konuya adamış bi- rinin konuşmamasını istemesi, Tür- kiye'nin başbakanı olarak kendi- sine yakışmamıştır. Kullandığı üs- lup, Türkiye Cumhuriyeti Başba- kanı'nayakışmamışnr. Başbakan, Denktaş ile dayanışma içinde olan çevreleri rencide ederek saldır- maktan, hakaret etmekten de ken- disini alamamıştır. Bu da yakış- mıyor. Çok ayıp, hiç şık ohnadı. Başbakan tarih öğrensin: Baş- bakan, Lozan'la mukayese ediyor Annan Plam'm. Lozan'ın kaba- hati diye düşündüğün şeylerin Lozan'la ilgisi yok. Önce otur ta- rih öğren. Lozan, Türkiye'nin ba- ğımsız yaşama iradesinin ürünü- dür. Annan Planı ise Türkiye'nin haklannın teslim edildiğinin bel- gesidir. Y a AB'ye giremezsek: Kıb- rıs, Rum adasına dönüşmeden biz de AB'ye gireceğiz umudu var. Peki ya 20 yıl içinde AB'ye giremezsek. rveferandumda hayır çıkarsa: Referandumda neyin oylanacağı belli değil. Kuzey'de ve Güney'de referandumdan hayır çıkarsa bu- nu herkesin anlaması lazımdır. Hayrr çıkarsa bunun Türkiye'ye yönelik bir suçlama meselesi ha- line getirilmesini kabul etmiyo- rum. Hayır çıkması halinde dün- yanın KKTC 'yi tamması gerekir. ATtNA'YI KAYGILANDIRAN RUM TARAFİNDAN 'HAYIR' ÇIKMA OLASILIĞITARTIŞILIYOR Rıuıüamı 6 5 kabus 5 ıımut 9 senaryosu MURAT İLEM ATİNA- Kıbns'ta 24 Nisan'da ya- pılacak olan referandum öncesinde, taraflar karşılıklı olarak "evet" ya da "hayır" oyu kullanmalan halinde karşılanna çıkabilecek sorun ya da avantajlannı tartışmaya devam ediyor- lar. Yunanistan'da yayımlanan Ta Nea gazetesinin haberine göre Atina ve Lefkoşa'da yapılan çalışmalarda beş önemli artı ve eksi net olarak tespit edildi. Gazetenin haberine göre Atina, Rum tarafmda "hayır" oyu kullanıl- ması olasılığının yüksek ohnasmdan büyük kaygı duyuyor. Bu çerçevede Yunanistan Dışişleri yetkilileri ile Rum yetkililer arasında ortak yapılan çalışmalar "Hayır konusunda beş kâbus, beş umut" başlığı altında toplanarak değerlendirmeye almdı. Buna göre 5 olumsuz ve 5 olumlu se- naryo şu şekilde sıralanıyor. 5 Kâbus 1- En büyük tehlike, bazı AB üye- si ülkelerüı sözde devleti tamması olasılığıdır. 2- Türk-Yunan ilişkilerinde gergin dönemin yeniden başlamasıdrr. 3- Yunanistan ve Kıbns'ın, ABD ve BM ile olan ilişkilerinde gerginlik yaşanmasıdır. 4- AB içinde Yunanistan ve Kıb- ns'ın yalnızlığa itilmeleri olasılığıdır. 5- Tasos Papadopulos un Kıbns konusundaki tutumu nedeniyle, Ati- na ve Lefkoşa arasındaki ilişkilerde çatlak oluşmasıdır. 5 Umut 1- Papadopulos'un çevresi, Kıbns Cumhuriyeti'nin 1 Mayıs'ta AB üye- si olması halinde, Rum tarafinın Ada'daki siyasi sorunun çözümlenme- si ile ilgili yapılacak müzakerelerde daha avantajlı konuma geçeceğini ile- ri sürüyorlar. 2- "Hayır"dan yana olan çewele- re göre, Annan Planı'mn kabul gör- memesi halinde, Kıbns Rum tarafi Ada'nın birleşmesine ilişkin fatura- yı ödemekten kurtulacaktu'. 3- Kıbns Rum kesiminde "hayır" hüküm sürerse, Papadopulos ile AKEL arasında çatlak olmadığı gö- rülecek, ancak AKEL "evet" derse, siyasi kriz yaşanacaktır. 4- Papadopulos'un çevresine gö- re, üçüncü olumlu nokta, Annan Pla- nı'nın Ada'da uygulanmamasıyla, Ankara'nın tek taraflı müdahalede bulunma hakkından mahrum kalma- sı ve böylece Ankara'nm yayıhnacı politikasından vazgeçmek zorunda bu^kılmasıdır. 5- "Hayır" yanlısı çevrelere göre, yeni çözüm önerileri getirildiğinde, AB de devreye girecektir. Parti içindeki milliyetçi kanat, 5. Annan Planı konusunda yönetimden farklı düşünüyor AKP'de ret cephesi genişliyor RDOĞAN'A TEPKİ Nezuket çağnsı ANKARA/BURSA (Cumhuriyet)-KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş'ı Türkiye'de bazı marjinal gruplarla bir araya gelmekle suçlayarak "Ne anlatacaksan Kıbns'ta anlat" diyen Başbakan Recep Tayyip Erdoğan a tepkiler dinmiyor. MHP Başkanlık Divanı, Erdoğan'm Denktaş'a "saygısızca ifadelerde bulunduğunu" belirterek, "Allah, Sayuı Başbakan'a ruh ve akıl sağhğı ve biraz da nezaket ve saygı duygusu nasip evlesin" görüşünü bildirdi. MHP Başkanlık Divanı dün bir bildiriyle Erdoğan'ı kınadı. Bildiride, Erdoğan'm kullandığı üslubun "Türkiye Cumhuriyeti Başbakam'na yakışmadığı'' belırtılerek "Sajın Başbakan'ın duyduğu rahatsızuğı ifade şekU ve kullandığı üslup kendi meşrebine uygun olsa bile Türk milletini çok rahatsız etmiştir. Sayın Denktaş, miln kahramandır. Türkiye onun vatanıdır ve Türk milleti onu bağnna basnuştır. Anlaşılan Başbakanı rahatsız eden hususlar bunlardır" denildi. CHP'den soru önergesi CHP Izmir Milletvekili Erdal Karademir de, TBMM Başkanlığf na Erdoğan'm yazılı olarak yanıtlaması istemiyle soru önergesi verdi. Karademir, önergede, "Saym Denktaş'ı ülkemize davet eden Bursa Barosu ve Ankara Tkaret Odası'm hangi kriterlere göre marjinal olarak değerlendirdiniz" sorusunu da yöneltti. Bursa Barosu Başkam Asude Şenol, Denktaş'm 5 Nisan Avukatlar Günü'nde Bursa Barosu'nun da konuğu olduğunu arumsatarak "Barolar marjinal gnıplar değildir" denildi. KOFÎ ANNAN: Referandum ertelenebilir NEW YORK (AA) - BM Genel Sekreteri Kofi Annan, gazetecilere yaptığı açıklamada, Kıbns'ta taraflardan birinin "hayır" demesi durumunda Rumlann AB'ye yalnız gideceğini söyledi. Taraflardan birinin daha fazla kampanya yapmak için referandumun ertelenmesi talebinin bulunduğunu, ancak anlaşmada yer alan diğer taraflardan bu yönde bir istek gelmediğini anlatan Annan, "Eğer Türkiye ve Yunanistan hükümetlerinin desteğiyle Türk ve Rumlardan böyle bir erteleme talebi gelirse, o zaman bunu düşünürüz. Ama böyle bir istek yok" diye konuştu.