Katalog

21 OCAK 2004 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi® cumhuriyet.com.tr 13 KOBl'lerin ürettiği özel market markalanna yüzde 20 sınırlama, reklam gücü yüksek ürünlere yarayacak ÜÜretici vetüketiciunutuldu Ştşe Cam'da grev 30 Ocak'ta • Ekooomi Servisi- Knstal-Iş Sendikası, Şişe Cam işyerlerinde grev uygulama tarihini 30 Ocak olarak açıkladı. Trakya Cam Sanayii AŞ'den borsaya gönderilen açıkJamada, Bakanlar Kurulu tarafindan ertelenen grev uygulamasına karşın Kristal-îş Sendikası'nın Danıştay'da açtığı davada Danıştay'ın 12 Ocak 2004 tarihinde yürütmeyi durdurma karan verdiği anımsatıldı. 11 firmaya ihracat başarı ödülü • İSTANBUL (AA) - Otomotiv Sanayii Derneği'nin (OSD), 2003 yıh ihracat ve yan sanayi başan ödüllerini kazanan fırmalar belirlendi. Buna göre, 30 milyon ABD Dolan ve üstünde ihracat yapan firmalara verilen OSD thracat Başan Ödülü'nü, Oyak Renault, Ford Otosan, Tofaş, Toyota, Mercedes Benz Türk, MAN Türldye, Hyundai Assan, Türk Traktör, Temsa, Honda Türkiye ve Uzel almaya hak kazandı. Tetrol altın • CtDDE (AA) - Cıdde kentinde sonuçlanan ekonomik foruma ev sahipliği yapan Suudi Arabistan, değişik öneriler ve telkinlerle karşılaştı. Eski Malezya Başbakanı Mahathir Muhammed "Batı'dan gelen her önerinin doğru olmayabileceği" uyansında bulundu. Mahathir, Suudi Arabistan ve diğer petrol ihracatçılanna petrolü "dolar değil altın karşıhğı satmalan" öğüdünde bulundu. Giiler: Petrol aramada sonuçlar olumlu • ANKARA (Cumhurrvet Bürosu) - Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) ile BP Ortak Girişim Grubu'nun, Doğu Karadeniz'de yürüttüğü petrol arama çalışmalannda olumlu sonuçlann elde edildiğini; ancak, petrol aramanın define aramaya benzemesi nedeniyle kesin olarak petrol bulunacağı yönünde bir güvencenin mümkün olrnadığını kaydetti. PO satacak • Ekonomi Servisi - Petrol Ofısi (PO) ile Deniz Ticaret Odası (DTO), denizcilik sektörüne ÖTV'siz akarya- tat sanşı konusunda stratejik işbirliği anlaşması imzaladı. Buna göre DTO tarafindan kurulan DTO Petrol AŞ, özel tüketim vergisi (ÖTV) sıfirianan yakıt tüketiminin kontrolünü, PO ise satışını gerçekleştirecek. Metro Cash&Carry'nin 40. yıldönümü • Ekonomi Servisi - Alman Metro Cash & Carry'nin 40. yıldönümü tüm dünyayla birlikte aynı anda Türkiye'de de kutlanıyor. Kutlamalar çerçevesinde düzenlenen basın toplantısında konuşan Metro Cash & Carry'nin Türkiye Genel Müdürü Ergin, "Piyasada inanıhnaz bir rekabet var. 1 kilo domatesin 3 taksitle satılması normal değil. Rekabet, sektörü yanlış yöne doğru götürüyor" dedi. Ergin, "Bizim gördüğümüz tablo, kulelerde durum iyi gözüküyor, ama sokakta durum pek parlak değil. Sokaktaki insanın cebinde para yok" dedi. MİNE ZEYBEKOĞULLARI Sanayi Bakanlığı tarafindan hazırla- nan Perakendecilik Yasa Tasansı, hükü- metin küçük ve orta boy işletmeler (KO- Bt) konusundaki samimiyetsizliğini or- taya koydu. Istihdamın yüzde 90'ını sağlayan, ekonominin bel kemiği ola- rak tanımlanan KOBÎ'lere yaptınlan market (özel) markalı ürünlerin ciroda- ki payının yüzde 20 ile sınırlandınlma- sını öngören tasan, küçük işletmelerin ana pazarlama kanallanndan birini tı- kayacak. Sanayi Bakanı Ali Çoşkun, tasannın "KOBf markalannı korumak" amaçlı olduğunu savunurken düzenleme, KO- Bl'lerin "idam fermanı" olarak değer- lendiriliyor. AC Nielsen 2003 araştırma verilenne göre Bakan Coşkun'un uygulama anla- mında örnek gösterdiği ülke Fransa'da, özel markalı ürünlenn kullanım oranı yüzde 21, yarattığı ciro ise 8.7 milyar Euro. Avrupa ülkelerimn milyar dolarhk cirolara eriştiğı, her geçen gün artan bir 1 Türkiye'de alımgücü belirleyici 1 Türlaye'de krizler sonra- la sayıda tüketicıyi en azın- sında ekonomide yaşanan dan bir defa denemek üze- durgunluk ile birlikte hızla re özel marka almaya yö- büyüyen özel markalı nelttigini ortaya koyuyor. ürünlerin payı, 2003 iriba- Ağustos 2002-Temmuz nyla yüzde 3.6. Araştırma 2003 döneminde peraken- kuruluşu Retailıng Institu- de ticarerin daha yoğun ol- te'ın "Özel Markalar duğu 12ildehanelerinyüz- 2003 " raporu. fıyata karşı de 87.2 'sinin en az bir özel artan duyarlılığın daha faz- marka aldığını gösteriyor. 1 Avrupa sahip çıkıyor 1 Türkiye'ye oranla kulla- satılan ürünlerin ortalama mrmnın daha yaygın oldu- yüzde 45'inı, ABD'de ise ğu ABD ve Avrupa'da, özel yüzde 25'ini özel markalı markalar, perakende ticare- ürünler oluşturuyor. tinin önemli bir ayağını Özel markalı ürünler Av- oluşturuyor. Perakende rupa'da, markalı ürünlere sektöründe uluslararası da- oranla yüzde 10-18; nışmanlık hizmeti veren ABD'de ise yüzde 25'lere John Stanley Associates 'on varan oranlarda ucuza satı- verilerine göre, Avrupa'da lıyor. gücün önünün kesilmek istenmesinin se- bebini anlamadığını belirten Türkıye Özel Markalı Ürünler Üreticileri Derne- ği Başkaru Fahrettin Yavuz şöyle konuş- tu: "Başbakanveyetkilikanallannsürek- li olarak medyada ifade ettikleri KO- Bl'leri süreklı destekleyeceğız' sözJeriy- ky-asaüegetirilmekistenenkısrtlamabir- biriyle uyuşmamaktadır." Düzenleme- nin olası etkilen şöyle sıralanıyor: • Reklam gücü yüksek yabancı mar- kalann piyasadaki ve mağazalar üzerin- deki etkinliği daha da artacak ve payla- n yükselecek. Tüketicinin aleyhine tki ürün grubu arasında yüzde 40'la- ra varan fiyat farkı tüketicinin aleyhine ortadan kalkacak. • KOBtlerin gelişmesi önlenecek. Piyasaya kaliteli ve ucuz mal verme irnkânı sağlayan KOBl'ler. yan ürün- lerini de sattıklan market pazarlannı ve buna paralel olarak ihracat imkân- lannı kaybedecekler. Özellikle satın ahna gücü düştüğün- de en önemli ürün grubu haline gelen özel markalı ürünler, reklam gibi ma- liyetleri yüzde 30'lara varan oranlarda aşağı çekerek, tüketiciye ucuz ürün im- kânı sağlıyor. Başer Holding Tüketim Grubu Başkanı Mehmet Başer, tüketi- cinin aleyhine çalışacağını belirterek "Eğer özel markalı ürünler tüketici ba- ğuntahğı yaraüyorsa, bunu tüm oyuncu- larm kabul etmesi gerekir" dedi Sandığın şirketlere devredeceği otellerine harcama yapılmasma YPK onay vermedi Emek oteflerînde belîrsîzliktZ\ÜR (Cumhuriyet EgeBürosu) - Emekli San- dığı, zarar edildiği gerek- çesiyle uluslararası şirket- lere devTetmeye hazırlan- dığı 6 otelinin onanm gi- derlerini de kendisi karşı- lamak istedi. Ancak, san- dığuı bunun için bulduğu 100 milyon dolarhk kay- nağın kullanımına Yük- sek Planlama Kurulu (YPK) onay vermedi. Emekli Sandığı 2000'de Efes, Maçka, Tarabya, Ankara, Stad ve Çelik Pa- las otellenni "EmekOtel- lerinin YenUenme ve Mo- dernizasy onu ile Uuslara- rası Otel Zincirleri EHyle tşletilmesi Projesi" kapsa- mında yabancı şırketlere ihale etti. Projeye göre, otellerin onanmı içın kre- diyi Emekli Sandığı sağ- layacak ve işletmeye açıl- malannın ardından gelir- lerden pay alacaktı. Otel- lerin ihaleyi kazanan ulus- lararası şirketlere zama- nında teslim edilmemesi durumunda yüklü tazmi- natlann gündeme gelebi- leceği vurgulandı. Projeyi başlatan eski Maliye Bakanı Sümer Oral, hükümeti konunun üzerinde durmaya çağıra- rak "Devirlerin zamanro- da olmaması Türkiye'nin yabana sermaye ve turizm imajı açısından hoş ol- maz" dedi. Emekli Sandığı yetkili- leri ise konunun hüküme- tin tasarrufunda olduğunu belirterek onay durumun- da devir tarihlerinde sıkın- tı yaşanmayacağını sa- vundular. Oteller kapalı Emekli Sandığı'na ait6otetin2004 yıhndan itibaren kademeli olarak işletmeye açılması planlaıuyordu. Ankara Stad OteB için teslim tarihi 3 Arahk2003,açıhş tarihi de 15 Ocak 2004 olarak öngörülmesine karşın çahşmalar durdu. Yıkıhp yerine 5 yıkbzh otel yapılacak olan Maçka Oteli'nde de çahşmalar ilerlemrvor. Dış ticaret toplantılannın üçüncüsünde Türk işadamlarına olanaklar tanıtıldı Romanya iş dünyası için stratejik pazarEkonomi Servisi - Garantı Bankası Genel Müdürü Ergun Özen, kabuk değiştiren, hızla piyasa ekonomisine geçen, in- şaat, teksril ve hazır giyim sek- törlerinde acilen yatınma ihti- yacı olan Romanya'nın Türk işadamlan için stratejik bir pa- zar olduğunu söyledi. Garanti Bankası'mn Türkı- ye'nin son yıllarda dış ticarette gösterdiği atağı desteklemek amacıyla düzenlediği "Garan- ti Dış Ticaret ToplantılarTnın üçüncüsünde Romanya'mn ekonomik işleyişi, kültürü ve iş yapış şekılleri Türk işadamlan- na tanıtıldı. GarantiBank Inter- national'ın Romanya'dan So- rumlu Genel Müdür Yardımcı- sı Serdar Oghan da Roman- ya'nın 2007'de AB'ye girme- siyle birlikte bu ülkede değer- lendınlecek birçok firsatuı çı- kacağını belirterek " Romanya halkınnı. diğer Balkan ülkele- rinden farkh olaraktüketim eği- limi daha yüksek. Gelirlerinin artan iasnunuı yüzde 80'i tüke* time gjdiyor. Romanya'nın yak- laşık 32 milyar dolarhk dış tica- ret hacminden ancak yüzde 5'e yakın bir pay abyoruz. Bunu ko- layca birkaç katma çıkarabili- riz" dedi. Dış Ticaret Müsteşar Yardımcısi Ülker Güzel ise Ro- manya'nın, Türkiye'nin Bal- kanlar'daki en önemli ticari or- tağı olduğunu belirterek Ro- manya'daki potansiyel yatınm alanlannın tekstil, hazır giyim, inşaat, boya ve kimyasallar, şi- şeleme ve meyve suyu paketle- me alanlan olduğunu söyledi. Ergun Özen.- Bu yıl 2003'ten daha da iyi olabilir Ekonomi Servisi - Garanti Banka- sı Genel Müdürü Ergun Özen, 2003 yılında bankacıhk sektöründe, 9 ay- lık bilançolann iyi olduğunu, 12 ay- lıklann daha da iyi çıkacağını tah- mın ettiğini belirterek "İstikrar de- vam ederse 2004"te bankacıhk daha iyi bir duruma getecek" dedi. Romanya'nın tanıtıldığı toplantı- dan sonra sorulan yanıtlayan Özen, "FaizJeri çok hızta düşürdük. 1.90- 1.95'le para kazanmak zor. Ama di- ğer gelirlerimiz arrti. \ et geür ve ko- misyonlarunız, geürierimizin yüzde 50"sine ulaşti. Diğer bankalar için de bu böy1e"diye konuştu. REKABET KURUMU YETKÎLlSt: 'TÜPRAŞ'ıalacak şirket dağıtım yapamaz' Ekonomi Servisi - Rekabet Kurumu yetkilileri. TÜP- RAŞ'ı alacak şirketin, yeni çı- kan Petrol Piyasası Kanu- nu'nda izin verildiği şekliyle dağıtım şirketi kurmasının Rekabet Kanunu açısmdan sa- kıncalı olduğunu, ancak şirke- tin özelleştırilmesinde Reka- bet Kanunu açısmdan olum- suz bir durum ohnadığını söy- ledıler. Özelleştirme işlemleri birer bırleşme ve devralma olduğu için mutlaka Rekabet Kuru- lu'nun onay vermesi gereki- yor. Rekabet Kurulu'nun bu onayı vermesi için, söz konu- su işletmenin pazar payının yüzde 25'ten fazla veya yıllık cirosunun £5 trilyon liranın üzerinde olması koşulu aranı- yor. Bir Rekabet Kurumu yetki- lisi Reuters'e yaptığı açıkla- mada TÜPRAŞ'ın Türkiye'de tekel konumunda olduğunu ancak şirkete en iyi teklifi ve- ren konsorsiyum içinde yer alan şirketlerin piyasada faali- yetlerinin olmadığına dikkat çekti. Yetkili, "Bu durumda Rekabet Kanunu açısmdan bir yoğunlaşma tespit edilenıez"1 dedi. IMF memnun IMF Türkiye Masası Şefi Rıza Moghadam, ihale sonucundan duyduğu mem- nuniyeti Maliye Bakanı Ke- mal Unakıtan'a iletti. Son tarih 5 Şubat Taşıtvergisi içineksüre ANKAR\ (Cumhuriyet Bürosu) - Motorlu Taşıtlar Vergisi'nde (MTV) ödeme süresi, bayram nedeniyle 5 Şubat mesai saati bitimine kadar uza- tıldı. Gelirler Genel Müdür Vekili Osman Anoğlu, MTV ödemeleri için bankalann da de%Teye girdiğini açık- larken ilk taksitte mahsuplaşma ya- pacak yurttaşlann vergi dairelerine gitmemesini istedi. Anoğlu bankalann tahsilata bu yıl geç başladıklannı anlatarak bu ne- denle vergi dairelerinde yoğunluk ol- duğunu söyledi. Anoğlu, "Akbank, Turkish Bank. Fûıansbank, AnadoJu- bank. Garanti, \ akıflar. Ziraat, Halk, Yapı Kredi, Ekonomi. İş Bankası, Oyakbank. Alternatifbank tahsilat yapıyor. Albaraka Türkve Family F> nans da tahsilatyapan kurumlar ara- sında"* dedi. Anoğlu, Tekfenbank ve Tekstilbank'ın bugün, Denizbank'ın da 23 Ocak'tan itibaren vergiyi tah- sil etmeye başlayacağını söyledi. Anoğlu: Vergi dairesine boşuna gitmeyin Anoğlu, mahsuplaşma hakkı elde eden yurttaşlann da vergi dairelenne gitmemesini istedi. Anoğlu, internet sitelerine yükledikleri programla so- runu çözdükleriru belirterek şunlan söyledi: "tnternet vergi dairesinden aracuı yaşı ve süindir hacmine görebu yıl ödeyeceği vergiyi öğrenebilir. Vine arabanın tescil tarihi, numarası ve vergi numarasını girdiğinde mahsup- laşma sonrası bu yılki ocakve temmuz aytanndaki vergi durumunu görebi- liyor. Ek vergiyi ödeyip kayitJannda ocakta normal vergi borcu gözüken- lerin de bu ay vergi dairesine gitmesi- ne gerek yok. Şubatta, martta gidip düzeltme yapürabiHr." TetraPak'a anlamlı ödül Ekonomi Servisi- Türkiye'deki ku- ruluşlann çe\Te politikası benimse- meyi ve bu alana yatınm yapmayı çok maliyetli gördüklerini söyleyen Tetra Pak Türkiye Genel Müdürü Thomas Körmendi sanıldığımn ak- sine yapılan yatınmlann onlara bir şekilde tasarruf olarak geri dönece- ğini söyledi. Sıvı gıda ve ambalaj sektörü kuru- luşlanndan Tetra Pak'ın Izmir fabri- kasımn kazandığı Japon Verimli Yö- netim Enstitüsü'nün "OperasyoneJ MükemmeUik Ödülü" ve Tetra Pak tarafindan hazırlanan "ÇevTeDurum RaponTnun tanıtıldığı toplantıda konuşan Tetra Pak Türkiye Çevre Müdürü Ferid Ekmekçioğlu, kapasi- te ve verimliliği arttırma. çevTe ve kalite alanlannda yılda 3 milyon Eu- ro yatınm yaptıklannı belirtti. İLGİ TOPLUMUNA DOĞRU/ÖZLEM YÜZAK ozlera>Tizak(a cumhuriyetcom.tr Ortada 1.3 milyar dolarhk tek- lif ve hâlâ yanıt bekleyen birçok soru var. TÜPRAŞ'ın öyle alela- de bir özelleştirme olayı olmadı- ğı aşikâr. • Biryanda, kendi kapasitele- ri dolu olduğu için bolca rafine- riye ihtiyaç duyan petrol üretici- si bir ülke: Rusya... • öteyanda, "Babalargibisa- tanm" diye ortalığa atlayıp han- gi kuruluşu satmaya kaiktıysa yüzüne gözüne bulaştıran ve "ne pahasına olursa olsun, bu kez özelleştireceğim" diye inat eden bir AKP hükümeti... Satılacak mal altın yumurtla- yan tavuk gibi. 4 rafinerisi ve petrokimya kompleksi var. Tür- kiye'nin tüm petrol tasfiyesinin yüzde 90'ını temin ediyor. Ulus- lararası kredibilitesi yüksek. Dünyafiyatlanna bakıyor, pazar- lığını yapıyor, istediği yerden is- tediği şekilde petrolü alıp işliyor. Çok yazılıp çizildiği için kân, ci- rosu, ödediği vergi gibi konula- rı hatırlatmayalım. Şunu vurgu- layalım ki, en liberal ekonomiyi savunanların bile "pesyaa", "bu özelleştirme değilpeşkeş" söz- leriyle tepkilerini dile getirdiklerı bir garip özelleştirme süreci ya- şadığımız. Gelelim son dakika golü ile Zorlu Grubu ile anlaşan Tataris- tan'ın petrol şirketi TATNEFT'e. Tataristan hükümeti şirketin al- tın hisselerine sahıp. Ülkenin TUPRAŞ'ta Nasıl Bir Özelleştirme? başbakanı şirkenin yönetim ku- rulu başkanı ve Rusya Devlet Başkanı Putin'in yakın arkada- şı. TATNEFT'in yüzde 43'ü de Rus yatınmcıların elinde. TATNEFT başkalarıyla da görüştü Zorlu Grubu son dakikada devreye girmiş olabilir. Ancak TATNEFT'in hükümetten "sen bu işi tek başına yapamazsın" mesajını çok daha önce aldığı kesin. Zira TAT- NEFT, daha teklif verme- den Çukuro- va Grubu ile görüşmek istemiş, ancak Çuku- rova Grubu kendi konsorsiyu- munu oluşturduğu için ortaklığa sıcak bakmamış. TATNEFT'in, TÜPRAŞ'a ihalesine sıcak ba- kan OYAK Grubu ile de görüş- meler yaptığını öğreniyoruz. Sonuçta TATNEFT'in işi ol- dukça zorladığı görülüyor. Blo- omberg Ajansı'nın TATNETF'le ilgili haberi de ilginç. Haberde TATNEFT'in TÜPRAŞ'la aynı dönemde Çek Cumhuriyet'inin petrol şirketi Unipetrol'e de tek- lif verdiği belirtiliyor. Ve tabii yi- ne Rusya'nın Almanya'da kuru- lu kimya şirketi Efremov GmbH aracılığıyla. Toplam 76 milyon metreküp rafinaj kapasitesine sahip Rusya'nın çevre ülkelere açılmaya çalışmasının da gös- tergesi. Gelelim özelleştirme yanlışla- rının farklı boyutlan- na... Parçala- yarak sat- mak: Bu- gün TÜP- RAŞ tekelci özelliklerini koruyarak özelleştirili- yor, ki bu hiç de doğru değil. Yüzde 86'sı tek bir kuru- luşa satılmaya kalkılıyor. Eski teknoloji ile üretim yapan ve pa- zarda fazla söz sahibi olmayan ATAŞ'ı bir kenara bırakırsak TÜPRAŞ'ın yeni sahibi pazann da hâkimi olacak. Madem illa özelleştireceğim diye tutturu- yorsun, ozaman TÜPRAŞ'ı par- çala, Izmit'i, Aliağa'yı, Kınkkale ve Batman'ı ayn şirketlere sat. Böylece pazarda rekabetçi ya- pıyı da oluşturmuş olursun. Küçük yatırımcı:Geçen ni- san ayında Şermaye Piyasası Kurulu (SPK) bir tebliğle küçük yatırımcıya çağn muafıyeti yap- tı. Evet SPK'ye bu inisiyatif ve- rilmiş ancak küçük yatınmcıyı bu şekilde mağdur etmek adil mi? Finans piyasalannda bile bunun adil bir davranış olmadığının ko- nuşulduğunu hatırlatalım... Vergi kaybı.Unakıtan'ın de- yimiyle 'babalargibi' vergi öde- yen Petrol Ofisi'nin Iş-Doğan'a geçtikten sonra nasıl vergi öde- mediğine hepimiz şahit olduk. Bu bir yöntem. Kısa adı LBO. Açalım: Siz özelleştirilen bir A şirketini satın almak için bir B şirketi kuruyorsunuz. B şirketi üzerine borç alıyor, hatta temi- nat gösteriyorsunuz. Ve 'borç- lu' B şirketi ile 'kâriı' A şirketini satın alıyorsunuz. Satışın ardın- dan iki şirketi birieştiriyorsunuz. Yeni şirket borçlan temizlemek- le uğraştığı için vergi ödemiyor- sunuz. Bu işin bir de konsoli- dasyon şerefiyesi var. 5 yıl sü- reyle aktiflerinizden bir miktan vergiden düşme hakkı tanını- yorsize. Bugün POAŞ'tan dev- letin 400-500 milyon dolar ver- gi kaybı var. Ve bilinen gerçek şu ki, az önce anlattığımız yön- tem TÜPRAŞ için de geçerli olacak. Bundan hiç kuşkunuz olmasın.