Katalog

24 ARALIK 2003 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA C J J V U I I U İ V L l ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 EceSeramik'e halyanortak • ÇORUM(AA)- Çonım'da Ece Seramik firması, Türidye pazanna yönelik üreteceği yeni vitnfıye banyo seramiklerinin tasanraı için Italyan TECOMA rırması ile anlaştı. îşbirliği çerçevesinde, "Bagno SERAMtX" markasıyla önümüzdeki yıl marttan itıbaren piyasaya yeni ürünler çıkanlacak. Turkcell'de ortaklar anlaştı • Ekonomi Servisi - Turkcell'de hâkim ortaklar Çukurova Holding ve TeliaSonera arasında oluştuğu belirtilen "olumlu anlayış ortamı gereğince" Turkcell Holding'in 24 Aralık, Turkcell'in de 29 Arahk'ta yapılması bekJenen olağanüstü genel kurul toplantılannı ertelediğı açıkJandı. Kararda, "Çağnnın, amacını aşacak şekilde yanlı ve yanlış yönlendirme gayretlerinin yoğunluk kazanması" etkili oldu. Balnak'ta hedef kârlı büyüme • İSTANBUL(AA)- Balnak Holding CEO'su Selma Akdoğan, 2004'ü, yeni yatınmlar için sermaye birikimi yaratmak üzere "kârlılık yılı" olarak ilan ettiklermi açıkladı. Yeni yılda kârlı büyümeye odaklanacaklannı söyleyen Akdoğan, bu yıl cirolannda yiizde 11 artış, net kârlannda ise yüzde 6 gerileme olduğunu ifade ederek yılı 48 milyon dolarlık ciroyla kapatacaklannı söyledi. TOFAŞ Ar-Ge şirketi kuracak • AıNKARA(ANKA)- Tofaş Türk Otomobil Fabrikalan, araştırma ve geliştirme alanında faaliyet gösterecek bir şirket kuruyor. Şirketten yapılan açıklamada, 150 milyar lira sermayeli MEKATRO adh araştırma-geliştirme ve ticaret şirketi kuracaklan belirtildi. Kurulacak şirkette Tofaş Türk Otomobil Fabrikalan, yüzde 97 oranında 145.5 milyar liralık pay alacak. Yaşar'da 2. kuşak yönetimde • lZMİR(AA)-tzmir ve Türk iş dünyasırun duayeni Selçuk Yaşar, kurduğu Yaşar Holding'deki Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini, 6 yıldır yardımcılığıru yürüten kızı Feyhan Kalpaklıoğhfna devretti. Kalpaklıoğlu'ndan boşalan yönetim kurulu başkanvekilliği görevine de diğer kızı İdil Yiğitbaşı getirildi. Zorunlu'nun primi zamlandı •ANKARA(ANKA)- Zorunlu deprem sigortası prim oranlan deprem bölgesi ve yapı türlerine göre yeniden belirlendi. Birinci bölgedeki çelik, betonarme ve karkas yapılann prim oranı yıl başından itıbaren binde 2'den 2.2"ye çıkanldı. Bir tnesken için en yüksek teminat miktan 60 milyardan 75 milyar liraya yükseltildi. Hükümetten gelen açıklamalara karşın belirsizlik sürerken Komisyon, 5. zorlu toplantısını bugün yapacak İşverende'1 Ocak'korkusuHACER BOYACIOĞLU ANKARA - Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 5. toplantısını bugün yapacak. Yetkililer, yeni asgari üc- ret için komisyonun bir toplantı da- ha yapabileceğini belirtirken işve- renlerde 1 Ocak korkusu yaşanıyor. Işverentemsilcileri, 1 Ocak'akadar TBMM'de yasal düzenleme yapıl- maması durumunda; ocak ayında arttınlmış asgari ücretin SSK prim ve vergi yükünü "kendilerinin" üst- leneceğine dikkat çekiyor. Hükümetin yaptığı tüm açıkla- malara karşın, 2004 yılında uygu- lanacak asgari ücret belirsizliğinı koruyor. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın "asgari ücrette" artış yapılması istemi sonrasında, artış seçeneklerinin özel sektör ve dev- lete getirdiği maliyetlere ilişkin ra- porlan hazırladığı ve bunlann hü- kümete sunulduğu belirtildi. Dengeler gözetillyor Edinilen bilgiye göre, yeni net as- gari ücretin 300 milyon Hrayı geç- memesi gerektiği görüşü ağırlık ka- zanıyor. Bürokratlar da "300 mil- yon Hrayı geçecek bir arüsın" kayıt dışı ekonomiye destek olmak anla- • Asgari Ücret Tespit Komisyonu yeni ücreti belirlemek için bugün toplanacak. Komisyonun, yeni ücret için bir toplantı daha yapabileceği belirtiliyor. mına geleceğine dikkat çekiyor. dengelere zarar vermeden sağlana- SSK primi ve vergi maliyetlerinde- ki artışın sınırlandınlması konusun- da ise devletin SSK prim maliyet- lerinin bir kısmını üstlenmesi; ver- gideki artışa ise müdahale edilme- mesi seçeneği üzerinde çalışıhyor. Bilgi veren bir bürokrat da ancak bu şekilde asgari ücretteki artışın bileceğini kaydederek şu görüşleri dile getirdi: "Biz, gelecek yıl vergi gelirieri için yüzde 12'ük aıHş ön- gördük. Yeniasgari ücret300 milyon tira civarmda belhienir ve işveren- ler kendi üzerine düşen verginin ta- mamını öderse; bu durumda asga- ri ücretten sağlanacak vergi gelirin- de yüzde 40'hk arüş olur. Bu artış- la da SSK priminde devletin uğra- yacağı kayıp gkterilebiKr." Hüküme- tin asgari ücretteki artışın bir kısmı- nı üstleneceği sözü de 31 Aralık'a kadar ilgili yasal düzenleme yapıl- mazsa; ocak ayı için geçerli olama- yacak. Bu durumda, 1 Ocak'ta yü- rürlüğe girecek olan yeni asgari üc- ret sonrasında; işverenler, 1 aylığı- na da olsa kendi paylanna düşen tüm SSK primi ve vergi yükünü ödemek zorunda kalacaklar. Türk-iş: Ceçen yıl DİE'nin hesabı göz ardı edildi Asgari ücret mutlaka net olmalı Ekonomi Servisi - Çalışan kesim, bugün bir karara vanlması beklenen asgari ücretin mut- laka net olması yani vergi dışı olması gerek- tiğini savundu. Geçen dönem Devlet Istatis- tik Enstitüsü'nün (DlE) bir kişinin geçinme ücreti olarak sunduğu 326 milyon lirayı göz ardı edildiğıni anlatan Türk-Iş Araştırma Uz- manı Enis Bağdadioğlu. geçen dönem asgari ücrete, ışçinin eline net 100 milyon lira düşük geçecek şekilde karar verildiğini belirterek ça- lışanın mağdur edildiğini anlattı. Asgari ücretin bu yıl başından sonuna kadar yüzde 12.6 oranmda, 1999 yılından itıbaren de yüzde 31.8 ora- nında eridiğinin altını çizen Bağdadioğlu, işverenen ke- sintilerden yakındığını hatırlatarak "OECD içinde en çok kesinti yapdan ülke Türkiye, ama işçi maüyederinin, bir üriinün üretim maliyeti içindeki payının en düşük ol- duğu ülkelerden biri yine Türkrye" dedi. Ocak 2004'te 481 milyon lira olacak en düşük memur maaşının gözönüne alınması gerekriğini ve saptanacak asgari ücretin net olması gerektiğini yineleyen Bağda- dioğlu, işvereninin önerdiği gibi SSK primi ödenmeye- rek sağlanmasının yanlış olacağını, böylesi bir durumun sosyal güvenlik sistemini çökerteceğini dile getirdi. URUFASULYE Tariada ucuz, markettepahalı Ekonomi Servisi- Ay- lardır üreticinin 400 bin liraya elinden çıkardığı kuru fasurye marketler- de ise 1 milyon 250 ile 1 milyon 950 bin lira ara- sında satılıyor. Alt gelır grubunun "eti" olarak bilinen kuru fasulyede bu yıl üretim bolluğu yaşamyor. Üreticinin elinde 100 bin ton bek- liyor. Üretici, söz konu- su 100 bin ton ^ _ ^ _ markaylasaüyorlar. Dü- şükfiyaütüketiche yan- sıtmıyoriar" dedi. Gü- naydın, planlamanın ya- nı sıra devletin piyasayı regüle etmesi gerektiği- ni belirterek "Baküyat- ta 1994 kririnden sonra fiyadar sözüm ona 'ser- best piyasada' oluşuyor. Devietin müdahailesi yok. Bundan hem üreti- ci hem tüketici zarar gö- rüyor" diye için ıç piyasa- • Kuru fasulye, konuştu. danumudunu ™"'' J keserek ıhra- catteşvığıve- f ^ . . rilmesıni elinden 400 bin liraya çıkıyor, perakende fiyatı ise 1 milyon 250 H a s a t d ö n e ' bm ile 1 milyon "»debırkilo 950 bin lira arasında. umarken TM- MOB Zıraat Mühendisleri Odası Başka- nı Gökhan Günayduı. uzun vadeli çözümün ise tanmda üretim planla- masından geçtiğini söy- ledi. Günaydın, üretici- nin düşük fiyatın tüketi- ciye yansımamasını ise birkaç firmanın paket- ledikten sonra aldığı yüksek kâr marjına bağ- ladı. Günaydın, "Birkaç fırma \-ar bu işi yapan. Bakliyatı toplayıp aynı büyüklükteki taneleri ayırarak paketlhor ve 2001'de üretimı az olan fasulye- nın kilo fiyatı 1 milyon lira- yı aşmıştı. fasulyeyi 460 bin liraya mal eden çiftçinin zarar ettiğini belirten Karaman Zira- at Odası Başkanı Ercü- ment Yılmaz da "Ulke- de bu kadar fasurye var- ken fiyatın yükselmesi bekknemez. thracata teşvik getirilmesi duru- munda fiyat,yükselerek olması gereken rakam- lara ulaşacaktır. Bu ko- nuda daha duyarü dav- ranıbnasuu istiyoruz" diye konuştu. I Kesintiler 80 milyon lira Aylık brüt asgari ücret ^ ^ SSK Primteri İşçi Hissesi mJ/jg[ Işsizlik sig. İşçi Hissesi ^ ^ ( 1 Wk Getir Vergisi ^ ^ B i Bî Damga Vergisi J^SBBt Kesintilor toplamı ^ ^ t ^ ^ ^ Ayhk net asgari ücret «*"" SSK Işveren Hissesi fW$€k Işsizlik Sig. Işveren Payı W Q j p k Işverence ödenen SSK İşçi His. i /W ^ v Işverence ödenen işsizlik Sig. "~~ j * r / Ocretin işverene maliyeti ^ ~ > 3 / ^ 1 306.000.000 hra | 42.840.000 lira 3.060.000 lira 32.265.000 lira 1.836.000 lira 80.001.000 iira 225.999.000 lira 89.313.085 lira 9.160.317 lira 21.282.215 lira 1.520.158 lira 427.275.774 lira IŞVEREN MALIYETLERI YÜZDE 20 ARTTIRILIRSA Brüt yeni asgari ücret ^ ^ Devlete kışi başı maliyet ^ < ^ > v XP Sigortalı sayısı .^C / ^ ^ f c ^ Devlete vıllık malivet flK tttj - * ^ ^ 475 milyon lira 64 bin 394 lira 5.5 milyon 4 katnlyon 250 trilyon lira IŞVEREN MALİYETLERİN TÜMÜNÜ ÜSTLENİRSE < W | Brüt yeni asgan ücret 475 mıtyon lira Işverenlerin yıllık ek maliyeti 10 katrilyon lira Berlusconi hükümeti Parmalat için önlemler kararnamesini onayladı Italya kurtardı, AB uyardıEkonomi Senisi - Parma- lat'ta ortaya çıkanlan muhase- be yolsuzluğunun ülkede ya- rattığı kriz gıderek derinleşı- yor. Milano Savcılığı'ndan gelen haberlerde Parmalat Grubunun bütçesindeki ge- diğin yaklaşık 7 milyar civa- nnda olduğu belirtilirken, Berlusconi hükümeti Ital- ya'da borçlu büyük işletme- ler için kanun hükmünde bir kararnameyi onayladı. En az 1000 işçi çalıştıran ve 1 mil- • AB, îtalyan hükümetine mali skandal nedeniyle batma noktasına gelen gıda devi Parmalat şirketini kurtarmak için yapılacak her türlü girişimin "ortak pazar kurallanna uygun olması" uyansında bulundu. yar Euro'nun üzerinde borcu bulunan şirketleri ilgilendiren kararnamenin ilk muhatabı Parmalat Grubu olacak. Hü- kümetyetkilileri, önlemlenn, şirketin yöneticilerini veya hissedarlannı değil, istihdam kapasitesinin korunmasını amaçladığını savundular. AB'den uyarı Öte yandan Berlusconi hü- kümetinin, Avrupa Komisyo- Parmalat: Kriz nasıl oluştu nu'ndan Italya'ya süt ve süt ürünlen sektörü için "krizsta- tiisü'' hakkının tanınmasını isteyeceği açıklandı. Avrupa Birliği (AB) ise, Italyan hü- kümetine mali skandal nede- niyle batma noktasına gelen gıda devi Parmalat şirketini kurtarmak için yapılacak her türlü girişimin "ortak pazar kurallanna uygun olması" uyansında bulundu. Avru- pa komisyonu Sözcüsü 1U- man Lueder, "ltarya'ya Avru- pa Komisyonu ile yakın işbir- Bgi içinde yapmasr çağnsın- da bulunurken, kendilerine düşeni yapmaya hazır olduk- lannı söyledi. Bu arada, Mila- no ve Parma cumhuriyet sav- cılıklan şirketin eski yönetici- lerinden 20 kişi hakkında so- ruşturma başlattı. Bank of Amerlka davacı AA'nın haberine göre, Mi- lano Cumhuriyet Savcılı- ğı'na Bank of Amerika'yı temsilen bir yetkili Parmalat Grubu hakkında suç duyuru- sunda bulundu. Şikâyet di- lekçesinde, evrakta sahtekâr- lık nedeniyle Parmalat Gru- bu hakkında dava açılması talep edildi. Öte yandan, ttal- ya'daki merkez sol muhale- fet, Parmalat krizinin, Ber- lusconi hükümeti açısından ciddi bir sınav olacağını be- lirtti. L USLARARASIENERJtAJANSI 'NIN2003 RAPORU: Enerjide altyapı için 16 trilyon dolar harcanacak Ekonomi Servisi - Uluslararası Ener- jı Ajansı'nın (IEA) "DünyaEnerji Ya- örunlanna Bakış 2003" başlıklı rapo- runa göre 2001-2030 yıllan arasında dünyadaki enerji arzı altyapısı için ge- reklı toplam yatınm miktannın 16 tril- yon dolar olduğu ve enerjide Ortado- ğu ülkelerine bağımlılığın artacağı be- lirtiliyor. TÜSİADtarafindanîs- tanbul'da düzenlenen toplantıda, raporun tanıtı- mını yapan IEA Başeko- nomisti ve Ekonomik Analiz Bölüm Başkanı Dr Fatih Birol enerjide yapılacak yatınmlardan en büyük payın ABD ve ^™"^^~" Kanada'nın alacağını, 2. sırada yakla- şık 2 trilyon dolarla Çin'üı geldiğini bildirdi. Dünyadaki toplam enerji yatınmı- nın yansına yakınına gelişmekte olan ülkelerde ihtiyaç duyulduğunu ifade eden Birol, buna rağmen^yatınmlann • Yatınmlardan en büyük payı ABD ve Kanada alacak. 2. sırada yaklaşık 2 trilyon dolarla Çin gelecek. büyük kısmının gelişmiş ülkelerdeki mevcut tesisleri yenilemek için kulla- nılacağını ifade etti. Cazın yıldızı parlayacak Önümüzdeki 30 yılda dünya gaz pi- yasasında üretiminin iki, uluslararası ticaretinin de 3 katına çı- kacağını söyleyen Birol gazda üretimin iki, ulusla- rarası tıcaretin de üç kat büyüyeceğine dikkat çek- ti. Gazdaki büyümeye rağ- men 2010'dan sonra dün- yanm Ortadoğu petrolle- rine bağımlılığının artaca- ğına dikkat çeken Birol, 2030'dan sonra bölgedeki petrol üreti- cisi ülkelenn şu anda yüzde 30 olan pa- zar paylannı yüzde 40'a çıkaracaklan- nı ifade etti. Sorulan da yanıtlayan Fa- tih Birol, Bakû-Ceyhan Boru Hattı'nın amacının Ortadoğu petrollerine bağım- lıhğı azaltmak olduğunu belırtti. KOSGEB-URAK Türidye 9 ye yatınrn haritası tSTANBUL(AA)- Ulusal Rekabet Araştırmalan Kurumu (URAK) ve KOSGEB işbirliği ile geliştirilen ve ülke genelındeki yerel potansiyeli harekete geçırmeyi hedefleyen "Türidye'nin Rekabet Gücünün Arttinlması Projesi", Bartın'da başladı.URAK Başkanı AB Koç, projeyle Türkıye'nin yatınm haritasını çıkarmayı amaçladıklannı söyledi. Koç, "Projeyle Türidye'nin hangi alanlara odaklanması gerektiği konusunda ilk aşamada bugünün resmini çekeceğiz'' dedi "Yakalamaya çahşüğunız ülkelere baktıgınızda. kamu. özel sektör, sivil toplum kuruluşlan ve akademi olmak üzere 4 ayakh bir model üzerinde geüşiyor, geleceği planfayor, ülkenin kaynaklarmnı nereye harcanacağının kararmı veriyor" diyen Koç, böyle bir uygulamanın Türkiye'de hiçbir zaman olmadığını ilk kez deneneceğini dile getirdi. İLGİTOPLUMUNA DOĞRU/ÖZLEM YÜZAK ozton.yuzak@cumhuriyetcofn.tr Ciddi bir potansiyele kar- şın dünyada en az doğru- dan yabancı sermaye çe- ken ülke unvanı hâlâ Türki- ye'nin elinde. Gerek bürokrasinin azaltılması gerekse yabancı yatınmcılara teşvikler konu- sunda yapılan bütün yeni düzenlemelere kar- şın henüz bir arpa boyu yol bile alınabilmiş de- ğil. Işin ilginci iç ve dış borç yükümlülükleri ve IMF taahütleri yüzünden yatınmlannı neredey- se sıfırlayan ülkenin kanayan yarası haline ge- len işsizliği azattabilecek bu sorunun bir türlü ciddi bir şekilde masaya yatınlmamış olması. Hükümet tarafından bu kez nasıl başanlaca- ğına dair en ufak bir ipucu verilmese de denil- diğine göre umutlar 20O4'te....Anlaşılan o ki si- hirli bir elin yabancı yatınmcılan kolundan tu- tup Türkiye'ye doğru çevireceğine emin iktidar. Doğrudan yabancı yatınmlan çekme konusun- da küresel bağlamda kıyasıya bir rekabetin ya- şandığı gerçeği ise nedense hep unutuluveri- yor. Oysa tüm göstergeler global ekonominin 2004'te hareketli, canlı bir büyüme ve atılım dö- nemine gireceğini gösteriyor. Baş ekonomisti Kenneth Rogoff'un "dünya ekonomisi niha- yet çok derin deliğinden çıkıyor" dediği IMF, 2003'te yüzde 3.2 olan dünya ekonomisinin büyüme hızının 2004'te yüzde 4.1 'e çıkması- nı bekliyor. Durum böyle iken biz de belki birilerinin dik- katini çeker diye düşünüp doğrudan yabancı yatınm çekmede ciddi atılım yapan bir ülkeden örnekler verelim dedik. Hayır, bu kez anlataca- ğımız ülke Çin değil. Gandi'nin ülkesinden Hin- distan'dan bir kesit vermek istiyoruz. Bir yan- Yabancı Yatınmlar ve Hindistan Örneği da 300 milyon insanının günde 1 dolardan az bir para ile yoksulluk sınınnın altında attında ya- şadığı Hindistan bir yanda nitelikli işgücü sa- yesinde oluk oluk yabancı sermaye çekiyor. ABD'nin ünlü Silikon Vadisi'nde 120 bin bilgi- sayar mühendisi görev yaparken Hindistan'da Bangalor'da bu sayı şimdiden 150 bine ulaş- mış durumda. General Elektrik, Intel, Texas Instrument gibi dünya devleri arbk araştırma la- boratuvartarını bu ülkede kuruyorlar. Gerekçe- leri ise Hindistan'da mühendislik ücretlerinin ABD'dekine kıyasla 8 misli daha ucuz olması. Boeing, Reuters, HSBC Bank ve daha bir sü- rü şirket akın akın muhasebe bürolannı, çağn merkezlerini, enformasyon bürolannı bu ülke- ye kaydınyorlar. 2030da 3. büyük ekonomi olacak Hindistan'da iş dünyası iyice canlı, ihracat artıyor, menkul kıymetler borsası yükseliyor. Bu ülkenin bilgisayar yazılımındaki gücü ve ya- bancı şirketlenn üretimlennı kaydırmalannın yanı sıra otomotiv parçaları ve mühendislik mallannda ABD ile ticarette artış bekleniyor. Goldman Sachs'ın 2004 tahminlerine gö- re Hindistan dünyanın en hızlı büyüyen 4 eko- nomisinden biri. Sachs, diğer 3 ülkeyi Brezil- ya, Rusya ve Çin olarak sıralarken şu nokta- yı da vurgulamayı ihmal etmiyor: Hindistan 2030'a gelindiğinde Çin ve ABD'den sonra dünyanın üçüncü büyük ekonomisi ha- line gelecek. Peki Hindistan'ı bu denli cazip kılan faktörler neler? • Ucuzluğunun yanı sıra son derece kalifıye bir isgücüne sahip olması, • Ingilizcenin çok iyi biliniyor olması ki bura- da Hindistan'ın ingittere'nin eski sömürgesi ol- duğunu da hatırlatalım. • Hintli öğrencilerin çok iyi bir matematik eğitimi alıyor olmalan. Anlayacağımız başan, öyle sihirli değnekle falan gelmiyor. Bilinçli ulusal bir politikanın oluşturulması gerçeği her yerde olduğu gibi burada da karşımıza çıkıyor. Konu gelmişken Türkiye için önemli bir fır- satla ilgili küçük bir hatırlatma yapalım. 15 Mart'talstanbul'da düzenlenecek Yatınm Kon- seyi toplantısına dünya devi şirketlenn baş- kanlan da katılacak. Toplantı Türkiye'ye doğ- rudan yabancı sermaye girişinin hızlanması açısından büyük önem taşıyor. Ancak seçim, hükümetin henüz hazır olmadığı gibi gerekçe- lerle bugüne kadar 3 kez ertelenen bu toplan- tının hem bir daha ertelenmemesi hem de o za- mana kadar kapsamlı bir hazırlığın yapılması gerekiyor. Ortadoğu, Asya ve Avrupa üçgeni arasında stratejik bir konuma sahip olması önemli bir faktör ancak bu hiç de yeterli değil. Bu toprakların ve Türkiye'dekı işgücünün yabancı yatınmcı için nasıl cazip kılınacağı- nın yolları saptanabilir. Bu hiç zor değil. Ye- terki istensin...