Katalog

6 TEMMUZ1994 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER Meksika'da tfeprem: 2 ölû • MEXICOCITY(AA)- Meksika'da önceki gün Richter ölçeğine göre 6.0 şiddetinde deprem oldu. Meksika Resmi Haber Ajansı Notimex, deprem sonucunda çöken birduvann altmda kalan 2 kişinin öldüğünü bildirdi. Depremin merkezüssünün ülkenin gûneyindeki Daxaca eyaleti kıyılan olduğunu kaydeden ajans, yer sarsıntısırun 360 kılometre uzaklıktaki başkent Mexico City'den de hissedildiğini belirtti. Panama'ya 10 bin HaitJK • PAN AMA (AA) - Panama Devlet Başkanı Fiİlermo Endara, Haiti'deki askeri rejimden kaçan 10 bin sığınmacıyı kabul edeceklerini açıkladı. ABD Başkanı Bill Clınton ile yaptığı bir telefon görüşmesinin ardından bu karan verdiğini belirten Endara, sığınmacılan Pasifik'teki San Jose adasına yerleştirmeyi düşündüklerini kaydetti. Endara, sığınmacılann Amerikan askerlerininin koruması altında ve BM yönetimindeki bir kampa yerleştirileceğini bildirdi. AGİK toptanüsr'mn gûndemi Türkiye • Dtş Haberier Servisi - önceki gün Viyana'da başlayan AGİK Asembelesi Toplanüsı'nın bugünkü bölümünde Demokrasi ve Insan Haklan Komitesi Avrupa'daki insan haklan sorunlannı görüşmek için toplanıyor. Kuzey Avrupa ülkeleri ve Yunanistan'ın baskılan ile Türkiye'deki Kürt sorunu ve DEP'in kapatılması kararlannın toplüantı gündemıne alınması ıhtimalinin oldukça yüksek olduğu belirtiliyor. Tiflıs'ten suçlama •TffLİS (AA) - Gûrcistan, aynlıkçı Abhazya'yı ateşkesi ihlal etmekle suçladı. Gürcistan Savunma Bakanlığı Sözcüsü Koba Liklitadze, aynlıkçı Abaza birliklerinin, önceki gün Abhazya'nın kuzey doğusunda yer alan Kodora deresi boyunca Gürcistan köylerini bombaladığını söyledi. Bu arada bölgedeki Rus Banş Gücü Komutanı General Kondratyev, olağan catışmalar dışında bölgedeki durumun istikrarb olduğunu kaydetti. ABDf de4temmuz kutlamaJarı • WASHEVGTON (AA) - ABD'nin ulusal bağımsızlık günü, ülkenin türn kentlerinde konserler, yürüyüşler ve havai fişek gösterileriyle kutlandı. "ABD'nin 218. Doğum Günü" için federal başkent VVashington'da, Dikilıtaş Anıü'nın çevresindeki parkta düzenlenen konserleri 300 bin kişi izledi. New York'ta Manhattan Adası'nı çevreleyen nehirler tekneler üe dolarken binlerce kişi kentin güney ucundaki fişek gösterilerini izledi. TBMMheyeti Pakistan'da • MUZAFFERABAD(AA) -Türkiye Büyük Millet Meclisi İnsan Haklan Komisyonu Başkanı Sabri Yavuz başkanlığındaki parlamento heyeü Pakistan'daki temaslannı sürdürüyor. Pakistan'ın Keşmireyaletinin başkenti MuzafFerrabad'da bir basın toplanüsı düzenleyen Sabri Yavuz, Pakistan ve Türkıye'nin Keşrnir gibi lslam dünyasını ilgilendiren çeşiüi meselelerde aynı görüşleri paylaştıklannı belirtti. 'Parfûm kadını çekici yapmaz' • NEWYORK(AA)- Amerika'da yapüan bir araştırma, iş arayan kadınlann parfüm kullanmalannın erkek işverenleri olumsuz etkilediğini ortaya çıkardı. Araşürmayı gerçekleştiren uzmanlardan Dr. Robert Baron, "Parfüm kullanan kadının daha çekici ve başanlı olduğu yolundaki görüş doğru değıl. Muhıemelen erkek işverenler, parfiim kullanan kadınlann kendileri üzerinde etkili olmaya gayret ettikJeri izlenimini edinivorlar" dedi. Rusya DışişleriBakanı, Bosnakonusunda Batılı ülkelerle Moskovaarasındaanlaşrnazlıkçıkması durumunda3. Dünya Savaşı çıkabileceğinisöylediKozirev'den 3. DünyaSavaşıuyaıısıDış Haberier Servisi - Rusya Dışişleri Bakanı Andrey Kozirev, Bosna banş planı konusunda Batı ile Moskova ara- smda görüş birliği sağlanamazsa "3. Dünya Savaşı'nın çıkabileceği" yolun- daki uyansını yineledi. ABD, İngiltere, Fransa, Almanya ve Rusya'dan oluşan "Bosna temas gru- bu", Bosna'da savaşan taraflarla dün Cenevre'de bir araya geldi. Bakan Kozirev, Cenevre'ye hareke- tinden önce Interfaks ajansına yaptığı açıklamada, toplantıda "büyük güçler" arasmdaki olası bir göriiş aynlığının mutlaka engellenmesi gerektiğini söyle- di. Baa Batılı ülkelerin Sırplara hava harekau düzenlenmesi konusunda ısrar ettiğini anımsatan Kozirev, "Böyle bir göriiş ayrılığı dünya savaşına kadar gide- biiecek bir uluslararası gerginlik tefalikesi doğurur" dedı. Kozirev, Bosnalı taraflara da "Her şeyi elde etmek gibi man- tıksız isteklerde bulunma- malan" için çağn yaptı. Cenevre toplantısı "Temas gnıbu" ülkele- rinin dışişleri bakanlan; Boşnak, Hırvat ve Sırp li- derlere ortak banş plan- lanru sundular. Boşnak- Hırvat Federasyonu'na yüzde 51, Sırplara yüzde 49 oranında toprak veril- mesini öngören planı ka- bul etmeleri için taraflara 10 gün süre tanındı. Planın reddi durumunda taraf- lara yaptınm uygulanması gündeme gelecek. Bosna-Hersek'in yüzde 70'ini ellerin- de bulunduran Sırplar, kendilerinden çok fazla toprak tavizi istendiğinı, Boş- nak ve Hırvatlar ise yüzde 51 oranı- Kozirev -Gerginlik doğar nda toprağın ülkenin dört bir yanından gelecek mül- tecileri banndırmaya yet- meyeceğini savunuyorlar. Aynca Sırplar, Hırva- tistan ve Bosna'daki Sırp bölgelenni Sırbistan'la bağlayan koridorun da- raltılmasına da karşı çı- kıyor. Müslümanlar ise planda yer alan anayasa önerisi ile insan haklan güvencelerini de yetersiz buluyor. Bosna-Hersek krizinde Avrupa Birli- ği (AB) adına arabuluculuk yapan Lord Oven, temas grubunun hazırlandığı banş planının taraflarca reddedilmesi durumunda bu ülkedekı BM askerleri- nin çekilmesine ve savaşın tırmanması- na yol açabilecegini söyledi. ABD Dışişleri Bakanı Warren Chris- topher da Sırplann planı reddetmesi durumunda "Boşnaklara uygulanan si- lah ambargosunun kaldırılabileceğini" söyledi. Bu arada Bosna'nın orta ve kuzey bölgelerindeki çatışmalann artarak sür- düğü bildirildi.Ateşkese karşın saldın- lann sürdüğü BM tarafindan da doğru- landı. Bosna hükümetine bağlı birlikle- nn, Doboy'un gûneyindeki Ribnica bölgesine saldırdıklan kaydedildi. Oz- ren Dağı bölgesinde de Sırplarla Boş- naklann karşılıklı olarak top ateşi açtık- lan belırtildi. Bu arada Bosna ordusu ile Hırvat Sa- vunma Konseyi (HVO) arasında biran- laşma imzalandı. Anlaşma taraflann cephe boyunca konuşlandınlmış güçle- rini birbirinden uzaİdaştırmalannı ve ortak devriye görevi yapmalannı öngö- rüyor. SARAYBOSNA Sırplar BM'yeuçuş iznivermediSARAYBOSNA (AA) - Bosnalı Sırp- lann, kontrol altında tuttuklan bölgeler- de BM Koruma Gücü'ne (UNPRO- FOR) ait helikopterlerin uçuşuna birkaı, gündür izin vermedikleri bildirildi. UNPROFOR sözcüsü, yaptığı açıkla- mada, Sırplann tutumu nedeniyle BM gücünde görev yapan Fransız bir askere gerekli sağlık müdahalesinin yapılmadı- ğmı belirtti. Sözcü Eric Chaperon, Sırplann iki-üç gündür hiçbir uçuşa izin vermedikleriru kaydederek, bu tutumun kalp krizi geçı- ren Fransız askerin tahliyesini engelledi- ğıni ve bunun kabul edilemez olduğunu söyledi. Sözcü, BM Koruma Gücü'nün, Sırp- lann ülkenin güneydoğusundaki cephe- lere helikopterlerle malzeme taşımalannı yasaklaması nedeniyle Bosnalı Sırplann Silahh Kuvvetler Komutanı General Ratko Mladic'in de söz konusu askeri ta- şıyacak helikoptere uçuş izni vermediği- ni kaydetü. Tfirk birüğinin tesisi hazır Bu arada Türk birbğınin Zenica'da kalacağı demir-çelik fabrikasında incele- melerde bulunan Türk Banş Gücü basın sözcüsü Binbaşı İsmail Yılmaz askerleri- mizın kalacağı tesislerin yerleşmeye ha- zır olduğunu açıkladı. Bosna'da çatışmaiar ateşkese karşm sûriiyor. İki Boşnak asker, V etika Kladusa yakmiarmda devriye geziyor. Emekli subaylarla bazı dernekler, meclisten federasyon karannın iptal edilmesini istedi KKTC 9 defederasyonkarşıüeğiliııı tZZET-RIZA YALES LEFKOŞA - KKTC Meclis Baş- kanı'ndan "Meclis'in, Federasyon ka- rannı iptal etmes" isteminde bulunul- du. Bu yöndeki ısteği, Mücahit, Emekli Subaylar, Şehit Aileleri ve Malül Gazi- ler ile MilÛyetçi Düşünce Demekleri'- nin oluşturduğu bir heyet, Cumhurbaş- kanı Rauf Denktaş'la görüştükten sonra duyurdu. Cumhurbaşkanı Denktaş ile Meclis Başkanı Ayhan Acarkan' ı, "20 Temmuz Banş Harekarj"nın öncesinde, "20 Temmuz Şükran Etkinlikleri" çerçeve- ande ayaret eden heyet, "Rum yöneti- minin, Avrupa Birliği'ne girmesine izin verilmesi durumunda KKTCnin, derhal Türkiye'ye ilhak karannın alınmasını" da istedi. 20 Temmuzyıldönümü öncesinde her yıl geleneksel 'Şükran Zyaretleri'ni ger- çekleştiren heyet, Türkiye ile KKTC arasında ivedi olarak bir savunma ve iş- birliği anlaşması yapılması' ortak görü- şûnûde>ansıtü. Diplomatik trafık Cumhurbaşkanı Denktaş'm. "Mecfe- ten federasyon karannın kaldırılması, Türk egemenliğini esas alan bir anlaş- manın yapılmasına hazır bulunulduğunun açıklanması ve özerklik formülünün dc- rinliğine ve her yönüyle incelenerek bir karara varümasının zamanı olduğunu" açıklamasından sonra Lefkoşa'nın Türk kesimine diplomatik akın başladı. ABD Lefkoşa Büyükelçisi ile İngiliz Yüksek Komiseri, dün sabah Ulusal Birlik Partisi (UBP), Cumhuriyetçi Türk Pârtisi (CTP) yetkililerivle görüş- tükten sonra Demokrat Parti (DP) baş- kanı ve Başbakan Hakkı Atun'a da par- ti merkezinde, İngiliz Yüksek Komise- ri'nce benzer bir ziyarette bulunuldu. ABD Büyükelçisi Boucher ile İngiliz Yüksek Komiseri David Madden, CTP Genel Başkanı Özker Özgür ve UBP Genel Başkanı Derviş Eroğlu ile 'göven arttmcı önlemkr'de bundan sonra ne yapılabileceğini görüştü. Amerikan ve ingiliz yetkililere, "Rumlann, A\Tupa Birliği'ne tek yanlı alınmalarının, Kıbns sorununun çözümüne yardoncı olmaya- cağı" duyuruldu. DP Genel Başkanı ve Başbakan Atun, "özerklik önerisini, saygı duyul- ması gerekli bir seçenek" olarak değer- lendinrken, eski Başbakan ve UBP Ge- nel Başkan"ı Derviş Eroğlu, "Önerinin parti görüşlerine > akın olduğunu, destek- İediklerini" ifade ettı. Eroğlu, 'ÖzerkHk, Rumla Federasyondan iyidir" diye ko- nuştu. Koalisyon ortağı Cumhuriyetçi Türk Partisi'nin (CTP) Genel Başkanı. Dev- let Başkanı ve Başbakan Yardımcısı Özker Ozgür, "Türkiye ile KKTC arası- nda bir özerklik anlaşmasının gündemde olmadığını; gündemde olmasının da bir nedeni bulunmadığınr' söyledı.. Kendısiyle görüştüğümüz Özker Öz- gür. "Rum tarafının Federasyonu kabul etmediğinin kanıtlanabilmesi ve dün- vanın buna inandırılabilmesi durumunda, başka formülierin gündeme gelebileceği- ni; bu aşamada başka formüller üzerinde durmanın kesinlikle doğru olmadığını" vurguladı. Özgür, "Kıbrıs Türkleri'mn yeni hükümetk yarattiğı yeni, olumlu imajın, böylesine yeni polirİkayla olum- suza dönüşebilecegi" uvansında bulun- du. G-7 ZİRVESÎNE KATILACAK Billdinton yenidenAvrupa'da Dış Haberier Servisi - ABD Başkanı Bill Ctinton, İtalya'nın Napoli kentinde 8 temmuzda yapılacak olan sanayıleşmiş ül- keler (G-7) zirvesine kaülmak üzere dün Avrupa'ya gitti. Clinton, Avrupa'da dört ül- keyi ziyaret edecek. Cünton'ın bir hafta süreoek Avrupa gezisi, dış politika ala- nındaki uygulamalanna Ame- rikan kamuoyunun desteğinin giderek azaldığı bir döneme rastlıyor. Bir Baltık ülkesini zi- yaret eden ilk ABD Başkanı sı- faüna kavuşacak olan Clinton'- ın gezisinin ilk durağı Letonya olacak. Clinton, Riga'da üç Baltık ülkesinin liderleri ile gö- rüşecek. Polonya'da Devlet Başkanı Ledı W alesa üe bir araya gele- cek olan Başkan Clinton, Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinin dı- şişleri bakanlan ile de görüşe- cek. Cunton, daha sonra sanayi- leşmiş ülkelerin üç günlük yühk toplantısı olan G-7 doruğu için İtalya'nın Napoli kentine geçe- cek. Bill Clinton. Napoli'de Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin ile de bir araya gelecek. Başkan Clinton'ın gezisinin son durağı Almanya olacak. Clinton, bir zamanlar Dernok- ratik Almanya sımrlan içinde kalan Brandenburg Kapısı'nda bir konuşma yapacak. Güvenlik mesajı Clinton'ın danışmanlan, yapuklan açıklamalarda, Baş- kan'ın gezisi boyunca "ulusla- rarası güvenlik ve ekonomik re- fah" mesajını vermeye çalışa- cağını kaydettiler. Beyaz Saray ve Dışişleri Danışmanı David Gergen, "Uluslararası güvenlik ABD'nin güvenliği demcktir. Ekonomik refah ise daha fazla işsiz Amerikalınuı calışmasidır" dedı. Evinden geriye kalanlar Dış Haberier Servisi - Muson yağmurlannın neden olduğu seller, Pakistan'ın birçok bölgesinde yaşamı felce uğrattı. Seller nedeniyle en aandan 20 kişinin yaşamını yitirdiği. otoyollann trafığe kapandığı ve telefon ve elektrik dıreklerinin devrilmesi nedeniyle ülkede haberleşme ve ulaşımın büyük ölçüde zarar gördüğü bildirildi. Ülkenin gûneyindeki liman kenti Karaci'de fırtına nedeniyle meydana gelen uzun süreü bir elektrik kesintisi halkın protesto amacıyla sokaklara dökülmesi neden oldu. Kentte düzeni sağlamak için askerlerden yardım istendi. Sellerden kurtarabildiği birkaçparça eşyasını kafasında taşıyan Pakistanlı kadın, sığınabileceği bıryeranyor. POIMKADA SORIHNLAR ERGUN BALCI Ruanda'da Yeni Perde Açılıyor Ruanda'da Tutsilerin önderliğindeki Ruanda Yurtse- ver Cephesi gerillaları önceki gün parlak bir zafer kaza- narak başkent Kigali ile güneyde, Hutuların son kalesi olan Butare kentini ele geçirdiler. Başkent Kigali ve Butare'nin düşmesinden sonra Ru- anda'da üç aydır süren iç savaşın azınlıktaki Tutsiler ta- rafindan kazanıldığı rahatlıkla söylenebilir. Bu sonuç bir açıdan bakıldığında azınlığın çoğunluk üzerinde hegemonya kurması anlamına geliyor. Hutu- lardan oluşan yönetici grubun tümü, ülkedeki iğrenç soykırıma şu ya da bu şekilde bulaşmış olduğ|fidan bü- yük bir olasılıkla Tutsiler tarafindan tasfiye edilecek, ül- ke yönetimi azınlıktaki Tutsilere kalacaktır. "Hutu yöneticilerinin tümünün soykırıma bulaşmış ol- duğunu nereden biliyorsun" diye sorabilirsiniz. Çünkü Hutulardan oluşan katil çeteleri, Tutsilerle bir- likte kendilerine muhalif olan ılımlı Hutu yöneticilerini de öldürdüler. Evet Ruanda'da Tutsilerin zaferi ile ülkede bir azınlık diktatörlüğünün kurulması olasılığı ortaya çıkmıştır. Ama Tutsi zaferinin bize göre asıl önemli yanı, yüzyılı- mızın en büyük soykırımlarından birinin durdurulması olacaktır. Eskl Başkan Habyarimana'nın 6 nisanda öldürülme- sinden bu yana ülkede 500 bin dolayında Tutsi katledildi. Katliamlar önceden hazırlanmış, örgütlü ve planlıydı. Bu konuda görgü tanıkları ile BM yetkililerinın ıfadeleri- ne dayanan birçok haber çıktı dış basında. Hutuların de- netimindeki radyonun, Tutsilerin öldürülmesi için nasıl çağrıda bulunduğu, halkı nasıl kışkırttığı ayrıntılı biçim- de anlatıldı. Soruna bu açıdan bakıldığında Tutsilerin zaferini olumlu karşılamamak mümkün değil. Batının seyirci kaldığı soykırımın durdurulması için tek umuttu Tutsi zaferi. İç savaşı hükümet birlikleri ka- zansaydı bir 500 bin kişi daha katledilirdi Ruanda'da. ••• Ya Ruanda'da bulunan 2500 kişilik Fransız birliği? Fransa'nın Ruanda'daki emelleri hala açığa kavuş- muş değil. Paris, Ruanda'ya sadece insani amaçlarla birlik gön- derdiğini ilerı sürüyor. Ama Fransa'nın Ruanda'daki si- cili de hiç temiz değil. Paris, Ruanda'daki Hutu diktatör- lüğünü desteklemek için yıllardır Kigali hükümetine si- lah ve askeri uzman gönderdi Tutsi gerillaları geçen yıl hükümete karşı ayaklanıp başkent Kigali'nin 40 km. yakınlarına kadar ılerleyince Fransa, paraşütçü birlikle- ri göndererek Habyarimana yönetimini devrilmekten kurtardı. Neden? Çünkü Hutular Fransızca konuşan bir halk. Tutsilerde ise ingilizce daha ağır basıyor. Afrika'da Fransızca konuşan halkların sayısı Fransa'- nın nüfusundan birkaç misli daha fazla. Bu ülkelerin bü- yük çoğunluğu Fransa'nın etkinlik alanında. Newsweek, Fransa'nın 1962den bu yana Paris yanlısı diktatorlükleri ayakta tutabilmek için 9 Afrika ülkesine müdahale ettiğini bildiriyor. Tutsiler, bu nedenle Fransa'nın emellerinden haklı olarak kuşkulanıyor. Son gelen haberlerde Fransız Birliği ile Tutsiler ara- smdaki gergınliğin arttığı, Fransız askerlerine Tutsi ge- rillalarının ilerlemesini durdurma emri verildiği bildirili- yor. Haber doğruysa Fransız Birliği, yetkilerini aşmış olu- yor. Bu da Ruanda'nın "Fransa 'nın Vietnam V "olmasına yol açabilir. Tutsilerin zaferi ile Ruanda trajedisinin birperdesi ka- pandı. Ama trajedi sona ermedi. AVRUPA MAHKEMESİ'NİN KARARI AB'yeKKTCden ithaktyasağı • Rum radyosunun haberinegöre AB üyesi ülkeler Kıbns Cumhuriyeti'nin belgelerini taşımayan ürünleri kabul edemeyecek. LEFKOŞA (AA) - Avrupa Mahkemesi, Kıbns Rum Ke- simi'nin başvurusu üzerine Avrupa Birliği (AB) üyesi ül- kelerin KKTC'den ithalat yapmalannı yasakladı. Rum Radyosu'nun konuya ilişkin haberine göre, mahke- menin, 17 sayfalık karannda, AB kurallan uyannca, birbk üyesi ülkelerin, "Kıbns Cum- huriyeti"nin belgelerini taşıma yan ürünleri kabul edemeye- cekleri beürtiJdJ. Söz konusu karann AB üyesi tüm ülkeler için zorunlu olduğu ve uyma- yanlar ağır para cezası uygula- nacağı kaydedildi. Konu, Rum ihracatçılann İngiltere Tanm Bakanlığını dava etmeleri ve İngiltere Yük- sek Mahkemesi'nin de Avrupa Mahkemesine başvurusu üze- rine gündeme gelmişti. Tahran Özbekistan'a ateş püskürüyor İran: Kerimov Batı'nınsimsan TAHRAN (AA) - İran basını. İsrail Dışişlen Bakanı Şimon Peres'in Özbekistan'a yapüğı ziyaret üzerine Özbe- kistan Devlet Başkanı İslam Kerimov u, Batı'nın desteğini kazanmak için "İsrail simsan" olmakla suçladı. Yan resmi Tehran Times gazetesi, Keri- mov'un otokratik rejimini güçlendirmek amacıyla de- mokratik ve İslami güçlere karşı kaba bir baskı uygu- ladığım öne sürdü. Gazete "Batılılar'ın diplomatik ve eko- nomik desteğini elde etmek amacıyla rejhninin olumsuz imajıru yok etmeye cahşan Ke- rimov, İsrail simsarlığı rolünü üstlenerek yeni bir strateji be- nimsedi" ıddiasında bulundu. Radikallere yakınlığı ile bili- nen Cumhuri islami Gazetesi ise Peres'in Taşkent ziyaretini eleştirdi ve İsrail ile Özbekistan arasındaki ilişkileri, "uğursuz ilişkiler" olarak nitelendirdi. iran Cumhurbaşkanı AK Ekber Haşimi Rafsancani'nin geçen ekim aymda özbekis- tan'a gerçekleştirdiği ziyarete karşm iki ülke arasındaki iliş- kiler iyi gitmiyor. Tahran, Taş- kent'i, İslami hareketlere baskı uygulamak ve Tacikistan'daki komünist yönetimi destekle- mekle suçluyor. Tahran'daki diplomatik kaynaklar. iki ülke arasındaki güvensizliğin, iki yıl önce im- zalanan işbirliği anlaşma- lannın hemen hemen ta- mamının durdurulması ile so- nuçlandığını belirtiyorlar. iran basını, Özbekistan ziyaretini tamamlayarak bu- gün Tüfkmenistan'a geçen israil Dışişleri Bakanı'nın bu ziyareti hakkında ise yorum yapmadı. İran ile Türkmenis- tan arasında ilişkiler iyi düzey- de bulunuyor.