Katalog

6 NİSAN1994 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER Yunanistan'dan sataşma • ATİNA(AA)- Yunanistan hükümeti, Istanbul Fener Patrikhanesi konusunda geçen hafta başlatüğı "açıklamalar serisiru" dün de sürdürürken, her yeni açıklamanın Türkiye aleyhinde birer ikişer kelımebk eklerle "süslendiği" dikkati çekiyor. Venizelos, bir Yunan gazetecinin "İslamcılar yüzünden tstanbul'daİci soydaşlanmız korku içinde. Ne diyorsunuz?" şeklindeki sorusuna "Türk hükümeti. soydaşlanmız için gerek uluslararası hukuk, gerekse Lozan Anlaşması'nda neyin geçerli olduğunu çok iyi bilmekle yükümlüdür" cevabınıverdi. Ege'deortak tatbikat • ATİNA (AA) - Yunan ve ABD silahlı kuvvetlerinin 15-22 nisan tarihleri arasında ortak bır tatbikat yapacaklan bildirildi. "Büyük İskender-94" kod isimİi tatbikat karada ve Ege'deki bazj adalarda gerçekleşü'rilecek. Yüksek düzeyde Amerikalı ve Yunan subaylar tarafından yönetilecek tatbıkatın tamamen eğıtim amaçlı olduğu, herhangi özel bir hedefın söz konusu olmadığı bildirildi. Tatbikatın son aşamasında havadan indırme operasyonlan yapılacağı da öğrenildi. Yemen toplantısı • MUSCAT(AA)- Yemen'deki liderler arasında Umman'da yapılan görüşmelerin başansızlıkla sonuçlandığı bildirildi. Umman haber ajansının bildirdiğinegöre Umman Dışışleri Bakanı Yusuf Bın Alavı Bin Abdullah, Güney ve Kuzey Yemen liderleri arasındaki görüş aynlıklannın gıderilmesi ve ortak birordu oluşturulması konusunuelealmak amaayla yapılan görüşmelerde sonuç elde edilemedığıai açıkladı. Yemen'de bir iç savaşın çıkmasını engellemek amacıyla Umman Sultanı Qaboos yetkilileri görüşmeye çağınruştı. kazası: 3 ölü • AMSTERDAM (AA) - Hollanda'nın başkenti Amsterdam'da meydana gelen uçak kazasında ölenlerin sayısının 3'e yükseldiğı bildirildi. Schiphol havaalanı yetkilileri, kazada 13kişinindeağır yaralandığını açıkladılar. 21 yolcu ve üc mürettebatı bulunan uçak Amsterdam'dan CardifTe gitmek üzere Schiphol havaalanından havalanmıştı. Açıklamada, KL 433 tipi uçak havalandıktan hemen sonra pilotun, kontrol kulesini arayarak motorlardan birinde anza olduğunu ve geri döneceğini bildırdiği kaydedildi. Ahnanya'da kış gerigeUi • FRANKFLRT(AA)- Almanya'da hava sıcaklığının ani düşüşü ve kar yağışlan, bahan karşılayan insanlara yoğun bır kış günü yaşatü. Bugün yağan yoğun kar nedeniyle otoyollarda trafık yer yer felce uğradı ve paskalya tatili nedeni ile tatil beldelerinden dönenler otoyollarda uzun kuyruklar oluşturdular. Kar yağışına haarlıklı olmayan araçlar. büyük zorluklarla hareket cderken çok sayıda trafık kazalannın meydana geldiği kaydedildi. Saraybosna radyosu, kent çevresindeki Boşnak savunma hatlannın yanldığını bildirdi SırplarGorajde'yegirdiDış Haberler Servisi - Sırp birlikleri Bosna-Hersek'in batısındaki Gorajde kentinde Müslüman savunma hatlannı yardılar. Saraybosna radyosu Sırp piyadeleri- nin dün sabah yoğun bir bombardı- manın ardından saldınya geçerek Go- rajde'nin güneyindeki Müslüman sa- vunma hatlannı yardığmı, durumun 'çok kritik' olduğunu bildirdi. Radyo, Sırp topçu ateşinin büyük yıkıma yol açtığını, kentte göğüs göğuse çarpışmalann yapıldığını haber verdı. Gorajde yaklaşık bir haftadır Sırplar ta- rafından yoğun biçimde bombalan- maktaydı. Bosna-Hersek hükümeti pazartesi günü yaptığj açıklamada, Sırp saldın- lannı durdurmak için hiçbir ginşimde bulunmayan BM'yi sert biçimde protes- to etmişti. Bosnab Sırplar dün BM'yı uyararak Gorajde'ye askeri gözlemci göndermek- ten kaçınmasını istediler. Priyedor'un tahüyesi Öteyandan Uluslararası KızılhaçÖr- gütü'nün (ICRC). Bosna-Hersek'in ku- zeyindeki Priyedor kentinden binlerce Müslüman ve Hırvatın tahlıye edilmesi planını. Sırp lider Radovan Karadziç'in tahiiyeler konusunda sınırlamalar getir- mesi üzerine' askıya aldığı bildirildi. Bosna'dakı ICRC hevctının Başkanı Andreas Kuhn, Saraybosna'da Karad- aç ile yaptığı görüşmeden sonra gazete- cılere, Karadziç'in tahliye edilecek kişi- lerin sayılan konusunda sınırlamalar getirmesi üzerine, tahliye planını askıya aldıklannı belirtti. Kuhn, Karadziç'in 'gercekten tehlike- de olan kişilerin tahliye edilmesine izin vermeye hazır olduğunu, ancak bunun ICRC'nin binlerce kişiyi tahliye edebile- ceği anlamına geunediğini' söylediğini açıkladı. Kuhn, kendisinin de Karad- ziç'e Priyedor'dan aynlmak isteyenler konusunda hiçbir sınırlamayı kabul edemeyeceklerini yeniden bildirdiğini kaydetti. ICRC. Pmedor'da geçen av 20'den fazla Müslüman ve Hırvatın öldüğu yeni bir etnik temizlik kampanyasınm başlaüldığının ortaya çıkmasırun ardı- ndan, kentteki binlerce Müslüman ile Hırvatın tahliye edilmesini planlamıştı. Bosna-Hersek Başbakanı Haris Sı- ladziç iki giin öncq yaptığı açıklamada Sırplann Priyedor kentinde 'etnik te- mizlik' yapmalannın, banş görüşmele- nnin tekrar başlamasını tehlikeye dü- şürdüğünü bildirmişti. Sırplar, Prije- dor'da 17 Müslüman ve 6 Hırvaü öldür- mekle suçlanıyor. Hırvatistan'da Krayina bölgesinde ise aynhkçı Sırplarla Hırvatlar arası- ndaki ateşkese genellikle uyulduğu bil- dınlnor GENELKURMAY ÎSTEKSİZ ABD,hava harekâtına yanaşmıyor Dış Haberier Servisi - ABD Genelkur- may Başkanı John Shalikashvili, Bosna- Hersek'te Sırp kuşatması altında bulu- nan Gorazde'nin durumunun Saray- bosna'dan farklı olduğunu ve müttefık- lerin hava gücü ile Sırp kuşatmasırun kınlmasının uygun olmayacağını söyle- di. Shalikashvili, düzenlediği basın top- lantısında, ABD'nin Gorazde için de Saraybosna'da olduğu gibi havadan operasyonu neden desteklemedığını açıklarken, "Saraybosna'daki koşullar çok farklıydı. F.ğer avnı koşullar Gorazde için de söz konusu olursa, NATO'nun tu- tumunu tekrar değerlendireceğine emi- nim. Ancak şu anda Gorazde'deki koşul- lar hava gücünün kullanılmasını gerektir- miyor"dedı. ABD Genelkurmay Başkanı, Saray- bosna'da sorunun ağır silahlardan kay- naklanması sebebiyle hava operasyonu- nun uygun görüldüğünü, ancak Go- razde'de ağır silahlann ölümler ve yıkımlann temel nedeni olmadığmı, bu nedenle de hava gücünün etkili olmaya- cağını kaydetti. Saraybosnalılar, kentin Sırplar tarafından kuşatümasının ikinci yddönümünü, sevdiklerinin mezarlan başında karşüadılar. Dışişleri Bakanlığı, Suriye'nin de uyuşturucu kaçakçılığına destek verdiğini söyledi ABD: PKK uyuşturucukaçakçısı FUAT KOZLUKLU HASHINGTON - ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Robert Gelbard, te- rör örgütü PKK'nm uyuşturucu kaçak- çılığı yaptığını, bu konudaki bilgilerin Avrupa hükümetlerince kendilerine ve- rildiğini söyledi. PKK'nın terörist faali- yetlerini, uyuşturucu kaçakçılığı yapa- rak fınanse ettiğini bildiren Gelbard. "Gerek terör eylemleri gerek uyuşturucu kaçakçılığı yapmalan, bizi derinden kay- gılandınyor" dedi. Dışışlen Bakanlığı'nın yılbk uyuştu- rucu raporunun yayımlanması nedeniy- le önceki gün yabancı basın merkezmde bir basın toplantısı düzenleyen Bakan Yardıması Robert Gelbard, Türk gazc- tecilennın sorulan üzerine PKK'nın uyuşturucu kaçakçılığıyla ilişkisi hak- kında bilgi verdi. Suriye destek veriyor Türk hükümeti ile ABD'nin "çok ya- kın işbirliği" içinde bulunduğunu vur- gulayan Dışişlen Bakan Yardıması. bir soruya verdıği yanıtta. Suriye yönetimi- nin uyuştumcu madde üretimine "des- tek verdiğini" dile getirdi. Gelbard, Su- riye'nin denetimindeki Bekaa Vadisı'- nde kokain ve eroin laboratuvarlan bu- lunduğunu belirterek "Uyuşturucu ka- çakçılığı yapanlar yakalanmıyor. Bun- lann bazılan da Suriyeü yetkililer. L'yuş- turucu konusu, ABD ile Suriye arasında, önde gelen sorunlardan biri" dedı. ABD Dışişleri Bakanlığı'nın yıllık uyuşturucu raporunda Suriye, Iran. Ni- jerya ve Burma'nın "kara listeye" aldığı da açıklandı. Dışişleri Bakan Yardımcı- sı, "kara listeye" alınan ülkelenn. ABD'nin >ardım programlanndan, ih- racat kolaylıklanndan ve kredi veren çeşitli kuruluşlardan yararlanamadığını kaydetti. tran Gelbard, İran'ın, Güney Asya'dan Avrupa'ya giden uyuşturucu maddele- rin geçtiği ülkelerden biri olduğunu ve yetkililerin "Gecisi durdurabilmek için önlcm almadıklarını söyledi. Bakan yar- dımcısı, özellikle Afganistan'da, eroin üretüninin giderek arttığına" dikkat çek- ü. ABD Dışişleri Bakanlığı'nın Ulusla- rarası Uyuşturucu Maddeler Bürosu'- nun haarladığı 538 sayfahk raporun Türkiye bölümü toplam 5 sayfa. Rapo- run Türkiye bölümünde, Türk ve Ame- rikan güvenlik güçlerinin işbirliğinin başanh sonuçlar verdiği bebrüldi. Raporda, Türkiye'nin Güney Batı Asya'dan Avrupa ve Amerika'ya yöne- lik eroin trafıginde "doğal yol" konu- munda olduğu vurgulanarak çok sayı- da üretım laboratuvannın Güney- doğu'da bulunduğu anlatıldı. Çocuğunfendi ayıyıyendi Dış Haberler Servisi - Kanada tanhinin en küçük kahramaru, hak ettiği madalyayı iki yıl sonra, yedi yaşında aldı. Küçük Julius Rosenberg, kızkardeşi Barbara'yı bir kara ayının pençelerinden kurtardığı için Cesaret Madalyası'na layık görüldü. Yıl 1992, aylardan eylül. Beş yaşındaki Julius, üç yaşındakı kızkardeşi Barbie ile birlikte Manitoba'daki West Hawk gölü kıyısında bulunan evlennin hemen önündeki iskelede kahvalü ediyor. Kannlannı doyurduktan sonra suya gırip eğlenecekler, can yelekleri üzerlerinde. Ancak karşılannda birdenbire homurdanan bir kara ayı görünce, kahvaltılannı bitirmeden suya ginnek zorunda kahyorlar. Julius can havliyle kıyıya doğru yüzerken peşlerinden suya atlayan ayının, Barbie'nin can yeleğini yakaladığırıı görüyor. "Onu boğuyordu. ölmeani btiyordu". Böyleanlatıyorolayı küçük kahraman. Bir ağabey olarak sorumluluğunu hatırlayarak derhal geriye dönüyor ve kızkardeşini iterek iskeleye çıkarmayı başanyor. Jub'us da iskeleye çıkmayı başanyor. Ancak küçüklerin iskeleden eve koşmaya başladıklannı gören ayı, hızla yüzerek kıyıya çıkıyor ve evin önüne geliyor. Bunun üzerine julius, ayı gibi bağırma> a başlıyor "Her bağırışunda -böyle 'Arrrİgh' diye- bir adım geri atı> ordu. İ ç kere bağınnca evin yan tarafına geçti. Biz de Barbie'v le eve koşup kapıyı kapadık, anneme söyledik" diye anlatıyor macerasını Julius. Ama evde yeni doğmuş bebeği ile oturan annesi Denise bu masala inanmıyorönce. Sonra Barbie'nin parçalanmış can yeleğini görünce kuşkulanıp pencereden dışan bakıyor. Vedonakalıyor. Denise. "Hemen evin önündeydi" dıyor. "Cama telefon rehberiyle vurdum. Ğeldi burnunu cama dayadı. Hiç korkusu yoktu". Genç kadın telaşla polisi anyor. Polis. bir süre sonra geliyor ve çocuklann kahvaltısını silip süpürdükten sonra iskelede keyifçatan ayıyı vuruyor. Küçük Barbie, olayın şokunu kolay atlatmış. Ancak Julius, geçen yaza kadarevden tek başına çıkamamış. "Ayıları hala seviyorum. .-Vma bu yaşadığunı bir daha v aşamak islemem" dıyor küçük kahraman. POLITTKADA SORUNLAR ERGUN BALCI Tûrkler ve KüTtler Türkmenler (Müslüman Türkler) ilk kez 11. yüzyılda iran'ın Batı bölgelerinde ilerlerken Kürtlerle karşılaşır- lar. İki halk arasında büyük benzerlik vardır. Ikisi de göçebe çoban topluluklarıdır; ikisi de savaşçıdır ve ikisi de Sünnidir. Savaşçılıkları nedeni ile halifenin ve Gaz- nelilerin ordularında her zaman en çok aranan askerler olmuşlardır. Iran'da karşılaşan Türk ve Kürt boyları arasında belki bu benzerliklerden, belki de başka nedenlerden ötürü büyük bir yakınlık doğar. Nitekim Büyük Selçuklu devle- tinin kurucusu Tuğrul Bey'in en yakın yardımcıları Kürt beyleridir. Bizim tarih kitaplarında pek söz edilmez. Ama Alpaslan'ın 1071 yıiında Bizans Imparatoru Roma- nos Diogenes'e karşı kazandığı Malazgirt zaferinde Kürt savaşçılarının çok önemli payı vardır. Hızla ilerle- yen Bizans ordusu karşısında Alpaslan'ın ordusu sayıca çokyetersizdir. Iran içlerinden takviyeTürkmen birlikle- ri getirecek zaman da yoktur. Bu sıkışık durumda Diyar- bakır ve Van yöresinden gelen Kürt birlikleri Alpaslan'ın ordusuna katildı. Ordu Bizans ordusundan yine de çok ufak olmasına karşın bozkırlarm göçebe topiuluklarımn savaş taktikleri ile Bizans ordusu bozguna uğratıldı. 12. yüzyılm sonlarında 3. haçlı seferleri sırasında Hı- ristiyan ordularını perişan eden ünlü Kürt komutanı Se- lahatUn Eyyubi'nin ordusunun da önemli bölümü Türk- men savaşçılarından oluşur. 11-14. yüzyıllarda Anadolu'da yaşayan Türkler, sürek- liolarakDoğudangelenTürkmendalgaları ilebeslenir. örneğin 12. yüzyılda Güneydoğu Anadolu'da Silvan'da Artukoğulları, Diyarbakır'da Inaloğulları, Muş'ta Çubu- koğulları, Bitlis'te Togan-Aslanoğulları, Erzurum'da Saltukoğulları gibi Türkmen beylikleri kurulur. 14. yüz- yılda ise Maraş yöresinde yıne Türkmen olan Dülkadiro- ğulları Beyliği vardı. 11-14. yüzyıllar, yöredeki birçok Kürt aşiretinin Türkleştiği dönemdir. Kız alıp verme, kan kardeşliği, evlat edinme, ekonomik ilişkiler, aralarında bir dizi benzerlik bulunan iki halkın kaynaşmasına yol açar. Sözgelişi 1240tarihlerinde Malatya yöresinde gö- rülen, yüzyılm sonlarında ise Selçuklu sultanı tarafından Bizans'a karşı denge sağlamak üzere Batı'ya gönderi- len Germiyanoğullan Türk-Kürt karışımıdır. • • • 15. yüzyılm sonlarına doğru ise Anadolu bu kez Türk- menlerin doğuya, Iran'a göç etmesine tanık olur. Şah Ismail'in 1502'de Iran'da Şii Safevi devletini kurması üzerine tımarları ellerinden alınmış sipahiler, reaya du- rumuna düşmüş Türkmenler, eski güçlerıni yitirmiş Türkmen beyleri Iran'a akar. Böylece bu kez de Doğu Anadolu'da sayılan azalan Türklerin Kürtleşmesi süreci başlar. Yavuz Sultan Selim Çaldıran zaferinden sonra, tarihçi ve diplomat İdris Paşa'ya (Bitlisli Idris) yöredeki Kürt aşiretlerini Osmanlı devletine bağlamakla görevlendi- rir. Idris Paşa'nın diplomatik çabaları sonucunda Kürt beyleri Osmanlı devletine bağlanmayı kabul eder. Di- yarbakır ve Mardin'de ayaklanan Kürtler, Safevi yöneti- mini devirir. Anlaşmaya göre Osmanlı, Kürt beylerini Safevi saldırılarına karşı koruyacak, Kürtler ise devletin doğu sınırlarını savunacak bir tür "uç beylikleri"oluştu- racaklardır. • • • Cumhuriyet döneminde Şeyh SaJd isyanından sonra bazı uygulamaların Kürt halkına acı çektirdiğini, gururu- nu yaraladığını belirtmek gerekiyor. Sözgelişi Kürtlerin mecburi iskanı, binlerce Kürtün evlerini, yurtlarını terk ederek başka yerlere yerleştirilmesine yol açmışnr. Kürtlerin "dağlı Türkler" oldukları yoludaki gayri ciddi iddialar da bu dönemde ortaya atılmıştır. • • • Bunları neden yazıyoruz? Hemen söyleyelim. Türklerle Kürtler yaklaşık 1000 yıldır Anadolu için bir- likte savaşmışlar, birlikte kan dökmüşlerdir. İki halk Anadolu'yu birlikte Müslümanlaştırmışlar, dış tehlikele- re karşı birlikte savunmuşlardır. Timur, 1387'de Ana- dolu'ya ilk girdiğinde onunla savaşıp geri püskürten Türkmen Beyi Kara Mehmet'in müttefiki Kurt beyleridir. Daha önce Karakoyunlu Beyi Bayram Hoca, Moğol kö- kenli Celayir devletine karşı, Zırki ve Süleymani Kürtleri ile birlikte savaşmıştır. İki halk Kurtuluş Savaşı'nda da Anadolu için birlikte savaşmışlardır. Peki sonuç? Sonuç şu: Kürt sorununa ancak demokratik çerçeve- de siyasi, sivil çözüm bulunabilir. Teröre karşı kuşkusuz savaş verilecektir. Ama Kürt sorununa çözüm siyasi, si- vil olmak zorundadır. Bunun aksini düşünmek, tarihe, 1000 yıllık birlikteliğin mantığma ters düşmek anlamına gelir. Kürt vatandaşlarımızın Kürtçe konuşmak, kendi kül- türlerini geliştirmek, Kürtçe radyo, televizyon dinlemek, sadece birey olarak değil, grup olarak da Kürt kimliğine sahip olmak en doğal haklarıdır. Bu, bölünme tehlikesine yol açmaz mı? Açmaz. Çünkü Kürtlerin yurdu sadece Güneydoğu Anadolu değil, Hakkari'den Izmir, Edirne'ye kadarTür- kiye'dir. Anadolu'nun tümü için Türklerle yan yana sava- şıp kan döktüklerinden, Doğu'nun olduğu kadar Batı'nın da eşit ortağı, sahibidirier. Halklar, haklarından kolay vazgeçmezler. Yeter ki o haklara gercekten sahıp bulunduklarına, or- taklığın eşitolduğuna inansınlar. YÜKSEK TANSİYON 6 NİSAN 1994 ÇARŞAMBA 21.45 YUKSEK TANSİYON ADIL DÜZEN -1 Erhan AKYILDIZ'ın yönettiği Yüksek Tansiyon'da bu hafta Adil Düzen tartışıhyor. İ.Ü. Siyasal Bilimler Fakültesi Öğretim üyelerinden Prof. Burhan Şenatalar ile Adil düzen modelinin hazırlayıcılarından Dç. Dr. Süleyman Akdemir'in katıldığı programdaJ .Adil Düzen tüm ayrıntılarıyla büyüteç altına alınıyor. Bu tartışmayı kaçırmayın. Unutmayın, Yüksek Tansiyonlarda bellekleriniz- den silinmeyen tamşmalar yapılıyor.