Katalog

SAYFA CUMHURİYET 6 NİSAN1994 ÇARŞAMBA OLAYLAR VE GORUSLER Kentlerin siyasalgeleceği Gelır Getına Projeler'ın yapısını oluşturan ıkı temel öğe, becerı ve uretım oğelendır Becen ve üretım, eğıtım ve ekonomının somutlaşmasıdır. Ancak bıreylen, ekonomiye yonelık eğıtmede mesleksel eğıtım tek başına yeterlı olmayabılır. Doç.Dr. NTJR ALKIŞ Yıldız Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi K ent kultum, kentsel ya- şam tara kırsal goç karşısında boğulmakta- dır Bu olgu, yalnız Is- tanbul ıçın değıl, butun buyuk kentler ıçın ge- çerlıdır Bundan sonra, kenttekı top- lumsal olaylara, sıyasete gecekondu ola>ı ıstesek de ıstemesek de damga- sını vuracaktır Artık l960"lı. 70"b. he- le hele 50"lı yıllann İstanbul hayalı, bır daha gen donmemek uzere İcaybol- muştur Bu olgu. kenün olması gere- ken sosyal, ekonomık \e kulturel do- kusunu bozmakla beraber akıllıca yonlendınldığınde kente >enı bır dına- mızm kazandınlabılır Kente goç eden \e gecekonduda oturan ınsanlanmızın "kentlileşmeye" vonehk çeşıtlı sorunlarla karşılaştığı bılınmektedır Yıllarca, gozlemledığı- mız gıbı gecekondululann. otobusun nereye gıttığını sormasından ışsızbğı- ne. gorgu kurallarından kamu kuru- luşlanvîa ılışkılenne. tapu sorunlan- na beslenme, tuketme, sağlık, aıle planlamasına burada sa>falann yet- me>eceğı kadarçok sorunu. gereksını- mı vardır Elbette. bu sorunlara kentlıler de sa- hıpurler >a da bu sorunlar zamanla onlan da vakalayabıhr Ancak bır kentlının gereksımmlenyle bır gece- kondulunun gereksınımîen arasında- kı temel fark kentlının gereksınım karşılama >ollannı doğumdan ıtıba- ren öğrenmış \e uvguluyor olmasın- da> ken, gecekondulunun ay nı durum- da olmamasındadır Gecekonduda yaşayan ihmal edil- miş kesımın eğıtım gereksınımlenne damgasını \uran ana "etmenin" (fak- torun) bu sureçte de belırleyıcı etme- nin kentsel alandakı ışbolumune geçış- tekı sorunlar olduğu, buna bağlı ola- ra. Nı vetışkınlenn kentlıleşebıîmelen ıçın me>leksel eğıtım gereksınımlenne sahıp olduğu. araştırmacının gecekon- du olayını ılk kez >etışkın eğıtımı açı- sından ele alan ıkı araştırması ıle bılın- mektedır (Guner Alkış. Nur 1988), (Alkış. Nur 1993) Araştırmacının Beşıktaş araştırma- sından, grubun bıreysel ve toplumsal eğıtım gereksınımlen bulunduğu. ye- tışkınlenn yandan fazlasının eğıtıme katılmada ısteklı olduğu, farklı oran- larda olmakla beraber kalan kısmmın da katılma engellen ıle karşı karşıya olduğu saptanmış olmakla beraber, bu vetışkınlenn ihmal edilmiş gnıp özellikleri (duşuk eğıüm ve gelır duze- yı) gostermelen ve dolayısıyla eğıüme gereksırum duymakla beraber, var olan eğıtım olanaklanndan hem ha- berh olmadıklan hem de eğıtım ıste- menm yollannı bılmedıklen de sap- tanmıştı Bu araşürmanın bulgulanna gore "kentsel toplum kalkınması prog- ramlan, gecekonduda >aşayan yetiş- kinlere uvgulanacak eğitim programla- rının biıtünluk içinde olmasını sağlaya- caktır" sonucuna goturmekle beraber, kentsel toplum kalkınması program- lannın uygulanması ıçın gereklı zemın bulunmadığı, "Gecekondu toplumu, toplumun sorunlarını çözmede ortak bir vol izlememektedir. Sorunların bırlikte çözümlenmesine oncülûk edecek onder- ler de bulunmamaktadır" bulgusundan anlaşılmaktadır Gelir Getirid Projeler Aynca bu yetışkınlenn bıre>sel ve toplumsal eğıtım gereksınımlen geçen zaman ıçınde gıdenlmedığı ıçın katla- narak bu>umektedır Gerek Beşıktaş gerekse Halıde Edıp Adıvar semtı araştırması bulgulan, gecekonduda yaşayan >eüşkınlenn bıreysel eğıtım gereksınımlennden mesleksel eğıtım gereksınımlennın toplum kalkınması- na gore hem daha çabuk hem de za- man ve gıder olarak daha ekonomık bır bıçımde "Gelir Getirid Projeler" ıle karşılanabıleceğını göstermektedır Ek gelır gereksınımını karşılamanın pek çok yolu olabılır Ek gelır karşıla- ma yollanndan bın olan Gelır Geüncı Projeler, ozellıkle 'asgari gecim dü- zeyi'nın altında yaşayan ınsanlara yonelık olarak ve onlan eğıüme çek- mek amacıyla hazırlanmış projeler olması nedenıyle onemlıdır Projeler asgan geçım duzeyırun al- tında gelıre sahıp olan gnıplara bılgı ve becen kazandırmak yoluyla gelır sağlamayı amaçlamaktadır Proje 'he- def nüfusu'nun en belırgm ozelbğı, eğı- tım fırsat v e olanaklanndan yararlana- mamış, ekonomık araç \e kaynak- lara sahıp bulunmayan, ihmal edılmış kıtlelerden meydana gelmış olmasıdır Gelır Getına Projeler'ın yapısını oluşturan ıkı temel oğe, becen ve ure- tım oğelendır Becen ve uretım, eğıüm ve ekonomının somutlaşmasıdır An- cak bıreylen ekonomiye yonelık eğıt- mede mesleksel eğıtım tek başına ye- terlı olmayabılır Mesleksel eğıtımden geçen her bıreyın çalışan durumunda olmamasının nedenı, sadece, ışsızlık ya da ısuhdam pobükalannda aran- mamalıdır Mesleksel eğıümı ekono- mıyle ya da ışle paralel yürutmek, eko- nomının aradığı ınsan gucunü yeüştır- mek gerekır Bu sorun, ek gelır gerek- sınımını karşılamaya yonelık meslek- sel eğıtım etkınhklennde katlanarak artmaktadır Çunku, ek gelır gereksı- nımınde olan ve asgan geçım duzeyı- nın altında yaşayan bıreylenn meslek- sel eğjtımle donanmamış olmalan bır yana. yetışkınlenn pek çoğu zorunlu orgun eğıüm duzeyınde bıle değıller- dır Oysa Gelır Getıncı Projeler'ın ıd- dıası, ek gelır gereksınımı duyan ınsan- lara becen kazandırma yoluyla uretım- de bulundunnak, sureklı gelır gereksı- nımını bu yolla gıdermektır Bır yandan becen kazanmak ve uretmek obur yandan uretım pazarlaması ve donuşüm surecınde kararlann hedef nüfusa devredılmesı. bıreylere meslek- sel eğıtımın yanında başka becenlenn ve tutumlann da kazandınlması zo- runluluğunu getınr Çunku hedef nu- fus, proje uygulama ekıbı. da- nışmanlık ve denetım rolune çekıldı- ğınde, uretımden satışa her bır sureç- ten sonımlu hale gelır kı bu sorumlu- luğu bıreyler ancak gınşımcılık. kendı- ne guven duygusu, daha ıyı ıbşkı kur- mayı oğrenme, ış dısıphnı ve çalışma tutkusu ve benzen davranışlarla yuk- lenebılırler Işte bu nedenle, Gelır Getına Proje- ler'de vurgulanan en onemlı nokta, gı- nşımcılık veyonetımbecenlendır \sA zorluk. kırsal alanlarda ya da gecekon- du semtlennde projelenn u\ gulanabile- ceği hedef nufusu saptamak değıl; > öne- tim, pazarlama ve işletme alanlannda becerileri olmavan nufusa bu sayüan ozellikleri kazandırmaktır. Kuşkusuz, 'hedef nufus'un sayılan nıtelıktekı dav- ranışlan kazanması bır eğıtım surecı ıle bunu yapabılecek orgut ve onder gerektınr Gelır Getıncı Projeler, 1982 yıb on- cesınde Endonezya'da Massachusset Tecnıcal Unıversıty ve Dunya Banka- sı ıle Endonezya Eğıtım Bakanlığı Yaygın Eğıüm Genel Mudurluğu ış- bırhğınde uygulanmaya başlanmışür Proje, başanya ulaşüğı ıçın ulkenın 7 ılıne ve otekı ulkeîere yaygınlaşünl- mıştır Projelere bağb ureümlen saye- sınde Endonezya, Taıvvan. Guney Kore ve Çın mamullen en ufak semt pazanmızda bıle bulunmakta ve bu başanyı kanıtlamaktadır Turkıye, uzun yıllardır devam eden v e etkısını ulkenın ekonomı, eğıtım, aı- le, vb kurumlannda gosteren kentb- leşme olayı ıle karşı karşıyadır Sağlık- b kentlıleşme ıçın çok değışkenb fak- tor analızlennın yapılması, goç polıü- kalannın oluştumlması, kentlenn alt- yapı hızmetlennın ıyıleştınlmesı, vb onlemlenn abnması zorunlu olmakla beraber yeterb değıldır Halı hazırda goç eünış ve goç edecek ınsanlann kente uyumunu sağlamak, kısaca ın- san oğesını gozden uzak tutmamak gereklıdır Kentbleşme sureanın geür- dığı bıreysel ve toplumsal cğıum ge- reksınımlen karşılanmış ınsanlann kentbleşme sureane ve dınamızrrune sağlayacaklan olumlu katkı tartışıl- mazdır Gelır Getına Projeler, kentb- leşme surecıne ınsan oğesının olumlu katkılannı sağlayabılmede bır çıkış yolu olabıbr Sonuç Özetlenecek olursa, Gebr Getıncı Projeler, sadece bıreysel eğıtım gerek- sınımlennden mesleksel eğıtım gerek- sınımlennı ve onun bünyesınde ek ge- lır gereksınımlennı değıl, aynı zaman- da toplumsal ve siyasal eğıtım gereksı- nımlennı de karşılamaya yonelık ola- rak duşunulmebdır Gecekondu toplumu, yakın zamana kadar siyasal tercıhlennı kamu kuru- luşlannda bır ış bulma potansıyeb ola- rak değerlendırmekteydı Kamu kuru- luşlanrun kadrolannın gereğınden çok fazla şışmesı bu olanağı ortadan kal- dırdı Gecekondularda, kentbleşme surecınde bebrleyıcı eünen, kentsel alandakı ışbolumune geçışür Gelır Geüncı Projeler'e onderbk edebılecek, orgutlenmeyı yapabılen si- yasal parünınse bu buyuk kentlenn, dolayısıyla da ulkenın siyasal geleceğı- ne damgasını vuracağı kesındır Bıreysellık. gelışmış ınsan toplumu- nun urunudur ve ınsarun kendını fark- lanyla algılamasını ıçenr Gelışen tek- nolojı, artan ışbolumu ve uzmanlaş- ma, bıreysellık bıbnanı yetkınleşür- mektedır Bıreysellık, toplumsal ve tursel boyutlanndan ne denlı soyutla- narak algılanırsa o denlı yanıltıcıdır Bu tarz bır bıreysellık bılıncı, vucudun fızıksel varlığına sıkı sıkıya bağbdır ve bıreyabk dıye anılan olguyla yakın ıbşkı ıçındedır Bu bır yanılsamadır oncebkle, ınsanın kendısı dıye algıladı- ğı. yaşadığı şeyle, olduğu şey arasında koklu bır farklıbk olduğu gostenlmış- ür Tum bıbnçlı sureçler. bıbnçb olma- dan once bıbnçdışıdır. onlar zıhnımıze bır başka yerden çıkagebrler, deneü- mımız dışındadır, apansızın gebrler ve bızı onlenne katarlar Aynca bılınce gelen her şey gerçeğı, hatta kendı ger- çeğımızı bıle yahn olarak yansıtmaz Boylece bır şeyı ıstedığımızı sanabıbr, tum yaşamımız kendımızle boyle bır yabanabk ıçınde geçebılır Yanı ıçı- mızde her zaman bır başka "ben" var- dır Bu başka "ben"e ulaşmak, kısmen sağlıkb bır gozlem ve değerlendırme gucuyle olanaklıysa da sonuç olarak bılım aracıbğı ıle (psıkolojı, psıkıyatn) mumkundur Dar anlamıyla bıreyselbğın bır ya- nılsama olduğuna ışaret eden obur nokta ıse ınsanın yaşamı boyunca ol- gunlaşma sureanden geçmesıyle ılgılı- dır Bırçok gızıl yetenekle doğan ın- san, ancak belb bır sureç ıçınde olgun- laşma ve 'dönöşme süred'nden geçerek belb bır kışılık kazanmaktadır Her ne kadar bazı gorûşler sonrakı değışım ve donuşumlenn asbnda anne karnında- kı yaşam ya da bebekbk donemınde kazanılanlann bır çeşıt yınelenmesı ol- duğunu duşunse de bıreysellık açısın- dan en onemlı nokta, ınsanın kendı kendısıyle karşılaştığı, kendısını konu ettığı bıbnçb. olgunlaşmış duzeydır Bu duzeye kadar ınsan bırçok seçımler yapsa da bunlann çoğu kendısını tanı- madığı bır donemde kendısının dışın- dakı bırçok etkı alünda yapılan seçım- lerdır Oysa kendını tanıma noktasın- dakı bırey artık ozgur, sorumlu bıreydır Bu ozgur bırey geçmışını mı- ras olarak almış. onunla yaşamayı becermek zorunda olan bıreydır Bu mıras nedır0 Yakından ıncelendıgınde bu mıras ınsanın geneük yapıbşıdır, bu mıras, bu geneük yapının ıçıne doğduğu tanhsel, toplumsal duzey, aı- le yapısı ve bebekbkten olgunluğa kadar geçen doğal ve toplumsal olay- lar dızısıdır Kendını tanıma noktasına gelen bı- reyın kendı çabası artık yaşam boyu surecektır Bazen pratık bazen de ku- ramsal yanı ağır basan bır uğraşür bu İnsanın hıçbır zaman kendı kendını butunuyle tanıyamayacağı yahut bu- nun gerekmedığı ıddıası yersızdır ve kendı turunun bır bıreyı olduğu bılm- cıne ermış ınsan elbette kendı bıbnçbb- ğı ve obürlenmn bılıncı noktasına belb olçulerde varacaktır ve bu çaba, ınsan psıkolojısının gebşımınde tanhı bıranı sımgeler Bıreyselbğın soyut bır kavram ola- rak yanılsama olduğunu gosteren uçuncu olgu, kendımızı anlamak ıçın kullandığımız araçlann çoğunun (baş- ta dıl olmak ûzere) toplumsal olması, karşılaşurma ıçın başka ınsanlan ve onlarla ıbşkılennı kendıne referans al- ma zorunluluğunun gerekmesı, dola- yısıyla kendını anlamanın başkalannı anlamasından geçmesı de bıreyselbğı daha genış anlamda ele almamızı zo- runlu kılar Sonuç olarak dar anlamıyla bırey- sellık, egemen ıdeolojının sunduğu temel yanılsamalardan bındır Tek başına var olan soyut bır egoyu temsıl eder Bu halıyle yaşamın butunu boş ya da acı bır yanılsama, olum ıse kaçı- nılmaz olduğu kadar akla geldığınde karabasan (kâbus) bır sondur Oysa, tum bıleşenlenyle bırbkte toplumsal bağlamda algılanan bıreysellık ınsana yaşamı bır sevınç, gelecegı bır umut olarak sunar ARADABIR TANSU BELE Ey sosyal demokratlar! Ben de KımyorumEvet, ben de kımyorum Başta şu maruf Hasan Me- zarcı olmak uzere sabah akşam Atatürk'e ana-baba sovenlerı yalnızveyalnızcakınamaklayetınıpkınamak- tan oteye de hıçbır akıllıca adımcık oisun atmayı bılme- yenlerıi 'Cmgeneye hıyar vermışler, eğrıdır dıye 6e- ğenmemış orneğı Ataturk un kurduğu Cumhurıyet'ı "tu kaka 'sayıpıllede kaldınpatalım' naralarıylababaları tutmuş Araplar gıbı ortalığı velveleye verenlerı kos dın- lemış gıbı dınleyıp de prof prof oturdukları koşelerın- den lutien çenelennı oynatıp ıkı sozcukle olsun kınama- ya gerek bıle gormeyenlerı Ataturk un en değerlı yapıtı Öğrenım Bırlığı Yasası 'nı fare gıbı kemıre kemı- re kalbura çevırıp kadrolarına obek obek tıkışarak ger- çekten de fare yuvalarına dondurenlerı kınamak şoyle dursun bır de alım ulemadan sayıp alkış tuta tuta overek mıllı eğıtımın başına musallat edıp kokune kıbrıt suyu ektırenlerı Ataturk un ' Gelecek kuşaklarsızın eserınız olacaktır dedığı oğretmenlerı aç susuz bılgısız çulsuz bırakıp kıya kıya doğduklarına doğacaklarına pışman ederek ustune ustluk İLKSAN larla yok bılmem nelerle soyup soğana çevırenlerı kınamak ne soz karşılığında dıncı ımam okullarında vaaz verenlerı baştacı edıp bol bulamaç besleyenlerı Ataturk'un anadılımız/guzelım Turkçemızı ' Işleyen demır ışıldar" dercesıne gelıştır- mek amacıyla kurduğu Turk Dıl Kurumu nu kapatıp yerı- ne Arapca değıl mı uydur uydur soyle 'turunden orum- ceklenmelerle vakıt olduren tekkelerı açtıranları, "Ca- nım, bunlan kınamasak da olur, nasıl olsa bır ışe yaramıyorlar, dostlar alışverışte goruyor ya yetmez mı gıbısınden savsaklamalarla es gecıp kendı meclıslerın- de çok gelışmış Ingılızce hoşbeş, halhatır, cancana alış- verışlerıne devam edenlerı Yıne Ataturk'un laıklık ılke- sıyle demokratık ve ınsanca haklarına kavuşturduğu dın ozgurluğunu Amerıkan (ya da Rus) salatası bıçımıne so- kup halkın tertemız ağzına bulaştıra bulaştıra yedırerek berbat eden sozde dındar takımı yobaz çetelerını kına- maya demokrası adına dıllerı varmayıp tersıne poh poh poh poh şışıre pışıre kafa kulak yırtan ramazan da- vuluna dondurenlerı 'Ben cumhunyetçıyım, ben laı- kım, ben antıemperyalıstım, ben Ataturkçuyum" dıyen, bu dedıklerını de yalancıların, çıkarcıların, doneklerın, ıkıyuzlulerın suratlarına çarpa çarpa doğrulayan Uğur Mumcu'yu Ataturkçu olduğunu soyleyenı dokuz koy- den kovarlar, onuncu koyde de arabasına bomba koyar- lar ozdeyışını kanıtlarcasına oldurenlerı, hıç durmadan kınadıkları ıcın bulmayazamanları kalmayanları Yıne Ataturk un cumhunyetıntemellerınıattığıSıvas'- ta cumhurıyet aydınlarını sanatçılarını yakanları kına- mayı bır yana bırakıp yakılanların yanında yakılmaya çalışılanları da kınamaya gırışenlerı Yıne Ataturk adı- na doğrusu pek çok zahmetlere katlanarak, meydanlar- da kınama mıtınglerı duzenleyıp mıllete "Kınıyoruz, kınıyoruz ' nutukları atarak, ama neyı neye kınadıkları bıle bellı olmadan, gerçekte poster poster tepeden ın- melerle Demokles ın kılıcı gıbı sallana sallana sırtımız- dan oy toplama yarışına gırıp ve bır arpa boyu yol ala- mayıp tepkılı uçak gıbı gerısın gerı topuk tepe tepe bır an once ortaçağa atlama yarışına kalkışanları Evet evet bendehepsını Ama hepsını aynı bıçımde hıç eksıksız kımyorum Gelmışım, gecmışım geleceğım ustune ant ıçerım kı kımyorum Ta kı elbet bır gun salt kı- namak yerıne aklımızın ışığı yolumuza duşene, "ya- şamda en buyuk yol gosterıcı" bılımın mantığı ınsanca hoşgorusuyle memleketımı aydınlatana, sağduyunun ve hoşgorunun aydınlığı bu topraklar ustunde yeşerene dek ALİÖZTÜRK 2 7 Mart seçımlennden hıçbır bder abnması gereken dersı abnamış ya da ısrarla almak ıstemıyor Sa- yın Çiller zafer kazandıgı ıddıa- sında Lutfen bır oy oranına bak- sın % 21 76 ıle zafer kazanılmış gıbı davranılamaz Bu oran ıktıdar partısı ıçın son derece duşuk bır orandır Sayın Y ılmaz ıse sonuçlardan son derece uzgun Nedenı ıse % 1 oy fazla alamayıp seamlerden bınna partı çıkamamasıdır % 1 fazla oy alsa ıdı, yanı ° o 22 oy oranını sağlamış olsa ıdı zafer çığlıklan atacakü Yapmayın, kımlen kandınyorsunuz 1 Zafer ıle çokuntu arasındakı oran sadece ve sade- ce % 1 oy mudur 9 Gelebm solcu ya da sosyal demokrat ge- çınenlere Ben sosyal demokrasıye gönül vermış bır kışıyım Ama benım sosyal de- mokrası anlayışım 1923-1950 donemınden yada 1977-1980 donemınden çok ılen Ben de serbest pıyasa ekonomısınden yanayım Ama bugun Turkıye'de bulunan serbest fı- yat ekonomısınden yana değılım açıkçası Turkıye'de şu anda uygulanan sıstem ser- best fıyat ekonomısı ya da ınsanlanmıza böyle anlatıldı ve boyle anıbyor Kuramsal olarak serbestfiyat ekonomısı varmı bıbru- yorum ama, uy gulamasını Turkıye'de gör- mekteyım Konuyu fazla dağıtmayayımve 27 Mart seçımlennın soldakı yansimasına geçebm Yıne basından ızledığıme gore Sayın Ka- rayalçm, Ecevit ve Baykal, çeşıtlı demeçler venyorlar (Soldakı lıderler y ukardakı sıra- ya bakarak bır değerlendırme bıle yapar- lar. bu duruma duştuler 1 Ben Bay kal, Ece- vıt, Karayalçın veya Ecevit, Karayalçın, Baykal sıralamasını da yapıyorum) Sayın Karayalçın partısının oylannın duştüğunu kabul edıyor ve buna karşın hâlâ hukumette kalmayı tercıh edıyor Bu kol- tuk çok mu onemlı sızce Karayalçın, % 13 oy oranı ıle "iktidardayız" nasıl dersınız 7 yaşındakı çocuk bıle guler sıze Sayın Ecevıt'e ne demelı 1 Sayın Ecevit 1989 yıbna gore oy oranında % 1-2 arüş sağlamış îkı yılda % 1-2 ve bunu Ecevit, başan olarak goruyor Yapmayın Sayın Ecevit, % 8 bır oy oranı ıle başanrun lafı bıle edılemez Kendınızı kandırmayı bıra- kın artık Sızın yaptığınız şudur % 1 oy alan bır partı bır sonrakı seçım % 2py abr ve oylanmızı % 100 artürdık der İşte bu pam başkaru gıbı sevımyorsunuz Sayın Baykal'a dıyecek bır sozum yok asbnda Çunku 1977'lerde % 35-40 oy alan CHP bugun % 5 oy abyor İşın ganp yönü Baykal bunu başan gıbı yansıüyor ve ken- dı tahmınlennın veya basının tahmınlen- nın uzenne çıküklanna sevınıyor Ayıptır Bakın beyler 1 Bu ülkede sosyal demokrat ınsanlar sızın hıssedemeyeceğınız kadar fazla Şu anda uç parünın oy oranı %25 gorülüyor Fakat gerçek sosyal demokrat- lann bu ülkede %40-45 gıbı yuksek bır oy oranına sahıp olduğuna ınanıyorum İkıde bır TV'ye çıkmak sızı muüu edıyor ama. bıaetmıyor 27 Mart seçımlen ve seçım sıstemı gos- terdı kı, bu ülke 2 yıl sonra Refah Partısı damgası ıle yoneülecek ve bunun sorumlu- lan ıse öncelıkle sızler, sonra bızler olaca- ğız Aynı sorun merkez sağda da vardır ANAP ıle DYP bırbırlennı yerken sız de aranızda bırbınnızı yıy orsunuz Sayın Bay- kal, Ecevit, Karayalçın ve parüblenne so- ruyorum Aranızda gerçekten çok buyük goruş aynbklan mı var 9 Sızler Atatürkçu değıl mısınız 9 Sızler laık değıl mısınız 0 Sızler sosyal demokrat değıl mısınız 9 Sızler yukanda anlatüğım serbest pıyasa ekonomısınden yana değıl mısınız 9 Bence sız yukandakılenn hepsısınız Ar- tı, benal, kendını duşunen, konumunu dü- şunen. geleceği goremeyen kışılersınız Bunlardan dolayı da Ataturkçu değjlsınız Çunku Ataturkçuluk. geleceği gormektır de Sosyal demokrat değjlsınız, çünku fedakâr değılsınız. Butun sosyal demokrat ve Ataturkçule- re seslenıyorum Bu ulkeyı çok sevıyoruz ve bu ülkede yaşamak ısüyoruz Bu ulke- nın Ataturk ılkelennm yon verdığı bır hu- kuk devleü olmasını ısüyoruz Az gelışmış demokrasımızı gelıştırmek ısüyoruz Ama siyasal parçalanma boyle gıderse Humeynı'run Iran'ı gıbı yoneülece- ğımız kuşkusunu yaşıyoruz artık Bu nedenle kendı kendıme şu karan ver- dım Eğer solda bırleşme ve butunleşme ol- maz ıse onumuzdekı seçımde merkez sağda en yuksek oy alan parüye oyumu verece- ğım Çunku bıbyorumkı onlar da Ataturk- çu, onlar da laık1 Buradan hareketle bütun sosy al demok- ratlara seslenıyorum Sızler de. solda bır- leşme ve butunleşme olmazsa oyunuzu ılk seçımde merkez sağda en yuksek oy alan partıyevennız Boylece bızden de sosyal demokrat geçı- nenler bakabm % 0 oy oranı ıle başanlıyız dıyebılecekler mı 9 PENCERE TARTIŞMA Tıbbi etik ve "bekâret denetimi" S on zamanlarda değışık bıcımlerde ıletışım ortamına yansıyan "bekâret denetimleri", ulkemızın oldukça yuklu gundemınde yenı bır örnekle (Aydın Orlaklar Anadolu Oğretmen Lısesı ndeyaşanan olay) karşımıza çıktı Toplumumuzun sosy okulturel oruntusu dıkkate abndığında bu v e benzen olav lann ne y azık kı son olaylar obnadığı, başkalannın da ızleyebıleceğı kolaycaongorulebılır Değışık y onlerden ele ahnması mumkun olan "kalık zan inceleıneleri" burada, tıbbı etık açısından değerlendınlmıştır Inceleme sozcuğûnun terah edılmesı yapılan ışlemın "muayene" kavramıyla bağdaşmaması yuzündendır Hekımlık ınsanlann ruhsal ve bedensel olarak "sağlıkir yaşamasına yonebk bır uğraştır Buamacauygun bıçımde bıreylenn psıkosomatık bır butunluk ıçınde değerlendınlmelennın gereklı olduğu da açıktır Yanı sıra hekımlık uygulamasına ışık tutan sağlık mev zuatında yer alsın y a da almasın kımı ılkelenn bulunduğu kabul edılmektedır Gunumuz hekımının etık duyarlıbğına temel oluşturan bu ılkelerden. "öncelikle zarar vermeme", "kişinin onammın (nzasının) alınması", "sır saklama" bu konu ıle ılgılı olarak dıle getınlebıbr Kışırun psıkosomaük butunluğunu hıçe say an bu uy gulama sırasında sozu edılen ılkeler de çığnenmektedır "Bekâret denetimi" yapmanın yukandakı hekımlık amaçlanyla ne derece bağdaştığı bır yana, bu ınceleme konusu çok sıradışı bır patolojık durum (doğuştan kapalı olması) dışında übbın etkınbk alanına gırmemektedır Bu açıdan hekımlenn adb başvurular (ırza tecavuz. alıkoyma gıbı) dışında bu tur ıncelemelere zorlanmalan etık dışıdır Adb başv urular dışındakı durumlarda, bu tur ıncelemelen y apmanın hekımın gorevlen arasında bulunmadığı bılgısı hekıme eğıtımı sırasında venlmelıdır Hekımlenn yetkılennınve sorumluluklannın belırlenmesı, hekımbğın sınırlannın tartışılması ve meslekı kımbk hakkında hekımın bıbnçlendınlmesı tıp kurumunun oncelık taruması gereken konulardandır Hekımlenn duyarbbklannın artünbnası bır yana, toplumun da kışılerden ısteyebıleceklennın sınırlannın bebrlenmesı ve tek tek bıreylenn kendı haklan konusunda bılgılenerek onlan savunmalan gerekmektedır Insan haklanna ve ozelde kadının ansel kımbğıne bır saldın olan bekâret denetimi hekımlık geleneğının ruhuna ve Dunya Hekımler Bırlığı bıldırgelenne aykın olduğu gıbı, yasal hıçbır day anağı da bulunmamaktadır Hekım. cumhuny et savasının ıstemı dışındakı başvurulan reddetme hakkı olduğunu bılmelıdır Dr. Berna Arda, Dr. Serap Şahinoğlu Pelin Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesı Deontolojı (Tıbbı Etık) Anabılım Dah Şimdi Ben Nasıl Yaşayacağım?•• Batı ıle Uçuncu Dunya arasındakı uçurum, yıllar gec- tıkçe derınleşıyor her gun çeşıtlı gostergelerde bu ay- rışmanın kanıtları sergılemyor Ergin Yıldızoğlu'nun oncekı gun "Dunya Ekonomısme Bakış" koşesını okurken şu satırların altını çızdım "IMFrakamlarına go- re 1970 lerden sonra buyume hızı Afrıka ulkelennde or- talama eksı yuzde 14ve Ortadoğu 'da eksı yuzde 10 oldu Bu ulkelerde kışı başına ulusal gelır 1982'de Batı'nın yuzde 10 una eşıt bır duzeyden 1988 de yuzde 6 9 una eşıt bır duzeye gerıledı lyımser bır bakışla dıyelım kı Turkıye bır Uçuncu Dun- ya ulkesı değıldır, Avrupa Gumruk Bırlığı'ne gırmeye hazırlanan bır toplumuz Doğrudur bu yaklaşımda da bır gerçek payı vardır, ama, daha bırkaç gun once kışı başına ulusal gelırımızın 2 bın dolar olduğu açıklanmadı mı? Bır "Uçuncu Dunya ulkesı"\rn\ş\z gıbı, Batı ıle aramızdakı fark açıhyor Oysa Batı nın en unlu unıversıtelennde okuyan nıce ekonomı uzmanı ve profesoru, Uçuncu Dunya ulkelerıne serpılmışlerdır, hıçbırınınelınden bır şey gelmıyor, çun- ku 'Yenı Dunya Duzenı tıpkı eskı dunya duzenı gıbı yoksulları ezmek uzenne kuruludur Çağdaş uygarlık, ne yazık kı, hakça bır dunya duzenı kuracak kıvama gelemedı • Pekı boyle bır dunyada Sayın Bayan Çlller'ın "ekono- mık paketı ne ne dıyelım? Doğrusu şaştım kaldım Çunku 1980 lerın başında Turkıye nın elıne tutuşturu- lan reçete değışıktı Anımsayalım mı Italyan ayakkabısı gıyecektık Fransız şampanyası ıçecektık Çıkıta muz yıyecektık Alman mucızesı nasıl gerçekleşmıştı? Vıtrınlerı cıcılerle donatmışlardı, vıtrınlerı seyredenler ' bız bunlan almak ıçın çahşacağız ' demışlerdı, mucıze oyle gerçekleşmıştı Turkıye de yabancı marka luks mallarla vıtrınlerı dolduranlar ellerını ovuşturuyorlar, bu kalkınma modelını oven bılgıçler yazıyorlardr - Turkıye koşeyı donuyor 1 Herkes cebınde dovız taşıyordu, özal, namaz kıldığı camıye bağış yapmak ıçın pantolon cebınden çıkardığı Amerıkan Dolarlarını ımama verıyordu Turk Lırası'nın değerını korumaya çalışmak ılkellıktı, dunya tek pazar olmuştu, bıze yakışan Amerıkan Doları'ydı Vızyon sahıplerı boyle yazıyorlardı Dolarızasyon gerçekleştı Tuketım uretımden once gelecektı tuketmesıni bilme- yen toplumdan hayır gelmezdı • Pekı, neoldu? Model mı değıştırdık? Eskı modelde mı yanıldık? Şımdıdedıyorlar kı - Arkadaş' Kemer sıkacaksın tuketmeyeceksın, har- camayacaksın, Çıkıta muz yok Fransız şampanyası yok, Italyan ayakkabısı yok, tencerede pışırıp kapağında yıyeceksın Turk Lırası 'na değer kazandıracağız, herkes kendısıne duşen ozvenyı gosterecek Eyvah 1 Şımdı ben ne yapacağım Italyan ayakkabısı gıyme- den Fransız şampanyası ıçmeden Çıkıta muz yeme- den ben nasıl yaşayacağım? Cebımde Amerıkan Doları olmadan sokaklarda nasıl dolaşacağım? Kım oynadı bu oyunu bana? Paraları kım goturdu? 70 mılyar dolar dış borç kımın cebıne gırdı? Kım kazıkladı benı? Soyleyın dostlar' BA8DT KONSEYÎ ÎLB DAYANIŞMA DKRNBÛI DÜZELTME 5 Nısan 1994 tarıhınde yayımlanan Basın Konseyı ıle Dayanışma Derneğı Olağan Genel Kurulu ılanında dızgı hatası nedenıyle derneğın olağan genel kurul toplantı ta- rıhı 15 Nısan 1994 olarak yayımlanmıştır Toplantı tanhı 20 Nısan 1994Çarşamba'dır llgılılere duyurulur Ne birinden vazgeçeriz, ne ötekinden LAİKLİK VE DEMOKRASİ! TOKTAMIŞ ATEŞ'ın en yenı kıtabı: Dunyada v« Türkly«'d« LAİKLİK 187sayfa,60 0OOTL. TX)KTAMIŞ ATEŞ'ın aranan kıtabı: DEMOKRASİ 220, sayfa, 70.000 TL. Toplumu bilgilendümek bizim işimiz. (İMİT YflYlNCIUK Konur Sokak 27/1 Kızılay-Ankara Tel 419 38 26-27 Melih Cevdet Anday ŞEVİŞMENJN GUDUKLUGU VE YÜCELİĞİ 3.BASKI 50.000Lira (KDV içinde) Çag Pazarlama A Ş Turkocağı Cad 39'41 Cağaloğlu-Istanbul Sıpanşlerımz ıçtn 666322 Numarah Posta Çekt hesabımıza eden kadar para yatırıp adresımıze bılgı \ermenız yeterlıdır GORULMUŞTÜR îlhanSdçuk 8 basıS) 000(KDVıçınde) Çağdaş Yaymları TurkoıagıCad 39-41 Cagaloğlu-lslanbul Ödemeü göoderilmez