Katalog

SAYFA CUMHURİYET 16 MART1994 ÇARŞAMB A 8 DIŞ HABERLER Bulgaristan'dan Balkanlara çağrı •SOFYA(AA)- Bulgaristan, Balkan ülkelerineeski Yugoslavya'da görev yapan BM banş gücü ITNPROFOR'a asker göndermemeleri çağnsmda bulundu. Bulgaristan Dışişleri tarafından yayınlanan bildiride, Sofya hükümetinin eski Yugoslavya'daki BM banş gücünde Balkan ülkelerinin görev almasına karşı olduğu belirtildi. Bildiride. UNPROFOR'daki asker sayısının amınlması konusunun. bölgedeki güvenlik perspektifinin göz önünealınarak incelenmesi gerektıği de sa\ unuldu Meksika'da şiddetli deprem • GOLDEN(AA)- Meksika'nın güneyinde dün akşam saatlerinde Richtcr ölçeğine göre 6.3 şiddetinde deprem olduğu bildirildi. ABD'nin Jeolojik Ölçmeler Kurumu'nun verdiği bilgjye göre deprem, başkent Meksico City'nin 725 km güneydoğusunda ve yerin 155 km altında meydana gelirken ölü, yaralı ya da zarar konusunda henüz açıklama yapılmadı. Uzmanlar. 6 şiddetindeki depremin ciddi zarara sebep olabileceğini belirtiyorlar. Menem'den Hginç öneri • BUENOS AİRES (AA) - Arjantin Devlet Başkanı Carlos Menem fakirlikle dünya çapında mücadele edilmesi için BM çerçevesinde "beyaz bereliler" gücü oluşturulrnasını önerdi. Menem,resmibir ziyaret için Arjaniin'debulunan BM Genel Sekreteri Butros Gali ile yaptığı görüşmede, sosyal adalet sağlanamadığı takdirdedünyada banşın tam olarak kurulamayacağını vurguladı. AmiralBoorta, donanma komutam • WASHINGTON (AA) - ABD Başkanı Bill Clinton, Amiral Mike Boorda'yı, ABD Donanma Komutanlığı'na atadı. ABD Donanma Komutanlığı'na 55 yaşındaki amiral Boorda'nın atanmasının senato tarafından onaylanması bekleniyor. N ATO güney kanadı komutanı ve Bosna Hersek operasyonlan sorumlusu Amiral Boorda. N ATO ültimatomuna, Bosnalı Sırplann uyup uymadığını denetleyen müttefik ülke uçaklanna komuta ediyor. Boorda"nın komutası altındaki ABD savaş uçaklan, şubat ayında, Bosna üzerindeki uçuşa yasak bölge uygulamasını ihlal eden dört Sırp uçağını düşürmüşlerdi. İran'a arızalı Rus denizaltıst • WASHINGTON (AA) - Rusya'nın İran'a sattığı iki denizaltının arızalı olduğu ileri sürüldü. US Nevvs World Report dergjsinin istihbarat kaynaklanna dayanarak verdiği haberde, İranb yetkililerin. yanm milyar dolar tutannda ciddi teknik arızalar saptadıklan kaydedildi. İran'ın, bunun üzerine ayru tip üçüncü denizaltıyı teslim almadığı ve diğerlerindeki anzanın giderilmesi için Hindistan'dan teknik yardım istediği ifade edildi. Tahran'ın. Moskova'dan tazminat talep etmesinin beklendıği de belirtilen haberde. Pentagon'un satıştan kaygı duyduğu, çünkü söz konusu denizaltılann anzalanna rağmen Basra Körfezi'ne mayın döşeyebilecek durumda bulunduğu bildirildi. Kokualan •LONDRA(AA)- Kalitesiz şaraplan ve sahte parfümleri belirleyecek, koku alma yeteneğine sahip bilgisayar piyasaya sürüldü. İngiltere'dekı Neotranics ve Neural Technologies şirketince geliştirilen iki ayn bilgisayann, ucuz ve kaletisiz şaraplar, sahte parfümler ve bozuk gıda maddelerini anında saptayacak nitelikte olduğu açıklandı. Şirketin bir sözcüsü, daha önce uzmanlann kaliteli şarap ve şampanyalan önce koklayarak, sonra tadına bakarak belirlediklerini hatırlattı. '"Artık uzmanlann burunlanna ihtiyaç kalmadı" diye konuştu. Fransa Dışişleri Bakanı Alain Juppe Türkiye ziyareti öncesinde Cumhuriyet'e özel demeç verdi: DemokratikdeğerlergiiçlendirihneliMİŞEL PERLMAN PARİS - Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin'in davetlisi ola- rak bugün Türkiye'yi ziyaret edecek olan Fransa Dışişleri Bakanı Alain Juppe, Cumhuri- yet'e verdiği özel demeçte, "Tür- kiye'de demokratik değerlerin güçlendirilmesi ikili ilişkilere eş- lik etmelidir" dedi. Türkiye'nin "Bosna-Hersek'- li yöneticüerle ayrıcalıklı ilişki- leri" sayesinde Bosna'da çözü- me "katkıda bulunabileceğini" ifade eden Juppe. Fransa'nın bu konuda "çabalannı sûrdür- meye hazır olduğuna" işaret etti. Bakan, aynca Rusya'nın Kafkasya'da "Tüm güvenceleri sağlayan BM ve AGIK çerceve- si içinde" hareket etmesinden yana olduğunu söyledi. Bakan, Fransız kuruluşlan- nın Türkiye'de dış yatınmcılar arasında birinci sırayı işgal etti- ğine de dikkat çekti. Alain Jup- pe'nin Cumhuriyet'in sorulan- na verdiği yanıtlar şöyle: - Sayuı Bakan, Fransız-Türk ilişkilerinin şimdiki durumunun Paris'ten nasd göründüğünü özetleyebilir misiniz? - Fransa ile Türkiye arasın- daki ilişkiler, son 10 yıl içinde. politik olduğu kadar ekonomik ve kültürel alanlarda dikkate değer ilerlemeler kaydetti. Her iki ülkenin sahip olduğu sanayi ve nüfus potansiyeli, onlara, iş- birliğini daha da arttırmalanna olanak sağlamalıdır. Ülkenize yapacağım ziyaretin, ilişkileri- miz daha da gelişmesine katkı- da bulunmasını dilerim. Siyasal temaslar, son zamanlarda en üst düzeyde artmıştır. Cumhur- başkanı Mitterrand'ın nisan 1992'deki ziyaretinden sonra, Sayın Hikmet Çetin'in haziran 1993'teki ziyareüni ve NATO doruğunun yanı sıra Brüksel'- de, ocak 1994'te Başbakan Tansu Çiller, Sayın Eduard Balladur ile buluşmasını örnek olarak gösterebılirim. Ekonomik ilişkiler Fransız-Türk ekonomik iş- birliğindeki canlılık. 7 yılda ti- caretimizin 3 misli artışı (1986'- daki 5 milyar franka karşı 1993'te. 15.4 milyar frank) ve Türkiye'ye yerleşmiş Fransız PORTRE ALAİN JUPPE Mont de Marsan kentinde 1945 yıhnda doğan Alain Juppe, yükseköğrenimini tamamladıktan sonra, maliye müfettişliği kadrosunagirdi. Sağın iktidara geldiği 1986-1988 döneminde bütçe bakanhğı yapan Juppei dışişleri bakanı görevine getirildi. Ancak kendisinin bir de ikinci "şapkası" var: O da başkanı Jacques Chirac olan Cumhuriyet için Birlik Partisi'nin (RPR) genel sekreterlik görevi. Sinirli ve zor bir mizaca sahip olduğu öne sürülen genç bakan. son zamanlarda bir hayli "iyi not" almış bulunuyor. Bunlann başında kuşkusuz GATT müzakerelerindeki göze çarpıcı başansı yer alıyor. Sağ kanadın dışişleri bakanı Bosna bunalımındaki etkin faaliyetiy le de dikkati çekti. kuruluşlannın göze çarpıcı güç- lenişiyle kendini göstermiştir. Bu kuruluşlar halen Türkiye- deki yabancı yatınmalar ara- sında birinci sırada yer almak- tadır. 1986'da lOşirket, 1993'te. aralannda Renault, Ciments Lafarge, Alcatel. Gec-Alst- hom, Elf, Rhone-Poulenc. Degremont, OTV bulunan. yerleşmiş 150 kuruluş. Bu işbir- liği, gelişme yardımı (1986'dan beri sağlanmış yaklaşık 3.3 mil- yar frank) veya orta vadeli özel krediler vasıtasıyla Fransa'nın Türkiye'ye sağladığı mali des- tekten yararlanmaktadır. Söz konusu ekonomik ilişkilere kül- türel alanda büyük bir çaba eş- lik etmiştir. Fransa, 1994'te, kültür bütçesinde 66.8 milyon frankı Türkiye'ye ayırmıştır. Bu ilişkilerin değerli bir bölü- mü. Galatasaray Entegre Öğre- nim kuruluşudur. 1993-94 öğ- renim yılı başında açılan söz konusu kuruluş, iki lisanlı lise- lerden gelen öğrencilere, Fran- sız üniversitelerinde öğrenim imkanı sağlayacaktır. - Bu ilişkileri daha da geliştir- menin gerektiği görüşünde misi- niz? Evet ise, hangi alanlarda? - Gümrük birliği perspektifı, Türkiye'nin Avrupa Birliği'yle. dolayısıyla Fransa ile ticaretini daha da arttıracaktır. Türkiye'- nin diğer Avrupa'lı kurumlarla güçleriecek bağlan da aynı yö- nü izliyor. Salt ikili bir alanda, şimdiden, birkaç yılı kapsaya- cak, büyük çapta operasyon- larla fınansmanlar dışında, Fransız kuruluşlan, hızlı tren gibi projelere ve Türk hüküme- tinin aralannda telekomüni- kasyon bulunan özelleştirmele- rine ilgi gösteriyor. Dolayısıyla yatınmlann akışı daha da arta- bilir. Aynı ittifaka bağlılığımız ve yeni Avrupa'nın düzenlenmesi- ne katkıda bulunmanın ortak çıkan, Avnıpa'lı ve Akdeniz'li dayanışma, ikili ilişkilerimizin, üzerinde kurulduğu ve güçlen- dirildiği temeli oluşturuyor. Demokratik değerlerin Tür- kiye'de güçlendirilişi, onlann gelişmesine eşlik etmelidir. Vize konusu - Fransa İsrail vatandaşlarına, giriş vizesini kaldırmış bulunu- yor. Paris aynı önlemi Türk va- tandaşlan için de düşünemez mi? - Avrupa'lı tahahhüüerimize bağlıyız. Avrupa Birliği'nde İs- rail'e vize uygulayan son ülkey- dik. Türkiye ise Schengen Gru- bu'nun vize zorunluğuna tabi tuttuğu 126 ülke arasında yer alıyor. Bununla birlikte, diplo- matik ve hizmet pasaportu taşı- yan Türk uyruklular vize zo- runluğundan muaf tutulduğu gibi, konsolosluklanmız, işa- damlanna ve Fransız-Türk ikili ilişkileri çerçevesinde çalışan ki- şilere azami kolayiıklar sağla- KUZEY IRAK İrantopçusu, Kürt köyleriııi bombaladı Dış Haberler Servisi - İran'ın Irak-Iran sınınndaki Kürt köy- lerini bombaladığı bildirildi. Fransız AFP ajansının verdi- ği habere göre İran Ulusal Di- reniş Konseyi (INRC) bir bildi- ri yayımlayarak İran topçusu- nun Kuzey Irak sınınndaki Kürt köylerini bombalaması sı- rasında büyük hasar meydana geldiği. ancak ölen olmadığını belirtti. Irak'ta mevzilenmiş Tahran • onet.mınemuhalif INRC baş- kanı ve Halkın Mücahidlerinin lideri Mesud Recan. saldınyı te- rörist bir eylem olarak niteler- ken hasar gören evlerin çoğun- luğunun Mesud Barzani lidcrli- ğindeki Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) yanlılanna ait ol- duğunu söyledi. Recavı, "BM Güvenlik Kon- seyi'ni, İran ve Kürt halklarına yönelik soykırımın durdurulma- sı için acil önlem almaya çağın- yoruz" dedi. 1982 yıhnda kurulan INRC- de, Halkın Mücahitleri ile Tah- ran yönetimine muhalif birçok örgüt bulunuyor. İran. Irak topraklannda Kürtler ya da bir başka kesimin bağımsız devlet kurmasına karşı olduğunu açı- kladı. İran Dışişleri Bakanı Ali Ekber Velayeti, merkezi Lond- ra'da bulunan El Avsat gazete- sine verdiği demeçte, Irak'ın kuzeyi ya da güneyinde kurula- cak herhangi bir bağımsız dev- letin, ülkesinin güvenliği açısı- ndan büyük tehdit oluştura- cağını kaydetti. Velayeti "Böyle bir dunıma kesinlikle karşıyız. İran için Irak, uluslararası alanda tanın- mış sınırlan içindeki Irak'tır ve bunun devamı önemlidir" dedi. Öte yandan. Kuzey Irak'ta özçrk Kürt bölgesinde bulunan 2 İsveçli gazetecinin arabasına konan bombanın patlaması üzerine her iki gazetecinin de yaralandığı bildirildi. Rusya askerlerini Letonya'dançekiyor MOSKOV A (AA) - Rusya ile Letonya arasında iki yıldır süren zorlu görüşmelerin ardın- dan bugün, Rus askerlerinin çekilmesi konusunda anlaşma- ya vanldığı bildirildi. Letonya'da görüşmelerde bulunan Rus heyeti Başkam Sergei Zotov, Rusya'nın 31 ağustosa kadar Letonya'daki bütün askerlerini çekmeyi ka- bul ettiğini açıkladı. Letonya'- nın, Rusya'nın Skrunda'daki radar istasyonunu dört yıl için daha tutmasına ve emekli Rus askerlerinin Letonya'da yaşa- malanna izin verdiği kaydedil- di. Anlaşmayı "aklın zaferi" ola- rak nitelendiren Zotov. anlaş- manın iki ülke devlet başkanla- n tarafından gelecek ay imzala- nacağını umduğunu söyledi. Letonya ile Rusya arasındaki görüşmeler. Rusya'nın Av- rupa'nın en büyük radar tesisi olan Skrunda radar üssünü 2.000 yılına kadar tutmayı iste- mesi üzerine çıkmaza girmişti. Letonya, Rusya'nın radar üs- sünü ancak iki yıl daha tutması- na izin verebileceğini bildiriyor- du. Vanlan anlaşma uyannca, Rusya kadar üssünü dört yıl daha tutacak. Radar üssünü sökmesi için de 18 aylık bir süre tanınacak. NÜKLEERTESİS K.Kore'de sıııırlı denetim Dış Haberler Servisi - Kuzey Kore'nin nükleer tesislerini de- netleyen Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) uzman- Ian görevlerini tamamlayarak dün Viyana'ya döndüler. Uluslararası Atom Enerjisi Kaynaklan Kuzey Kore yetki- lilerini. uzmanlann faaliyetleri- ni kısıtladığını ve nükleer tesis- lerde tam denetim yapmalanna izin vermediğini belirttiler. Atom Enerjisi Ajansı uzman- lan Kuzey Kore'ye 3 martta gitmişlerdi. Böylece Kuzey Ko- re'deki tesisler bir yıldır ilk kez uluslararası denetime açılmış oluyor. IAEA, müfettişlerin sundu- ğu raporu yeterli bulmaz ve Kuzey Kore'ye ilişkin kuşkula- n devam ederse, üst düzeyde bir toplantı düzenleyerek sonuna tekrar ele alabilir. IAEA'ya ya- kın kaynaklan, Kuzey Kore'- nin müfettişlerin denetimlerini kısıtlamasının düş kınklığı ya- rattığını belirttiler. Resmi Ku- zey Kore Ajansı ise haberi yo- rumsuz vererek sadece Atom Enerjisi Ajansı müfettişlerinin, anlaşmalara uygun olarak ül- keyi ziyaret ettiklerin bildirdi. İsrail işgali altındaki Gazze Şeridi'nde maskeli Fiüstinli gösteriye silahıyla katılıyor.(FotoğratREUTER) Israil'denEl Fetilre aıılaııılıdavet Dış Haberler Servisi - İsrail Başbakanı İzak Rabin, 25 şubattaki EI Halil katlia- mından sonra askıya alınan İsraıl-Filistin banş görüşmeleri konusunda ABD yet- kilileri ile temaslarda bulunmak üzere dün VVashington'a gitti. Filistin Kurtuluş Ör- gütü'nün (FKO) en güçlü kolu cl Fetih üyesi bir heyetin ülke tarihinde ilk kez İsrail parlamentosunun davetlisi olarak bu ülkeye gideceği bildirildi. İsrail radyosunun haberinde. Rabin'in Washington'da ABD Başkanı Bill Clin- ton, Dışişleri Bakanı Warren Christopher ve Savunma Bakanı William Perry ile gö- rüşeceği kaydedildi. İsrail yetkilileri, Rabin'in VVashington'- da ABD yetkililerine, El Halil katliamının benzerinin yaşanmaması için İsrail hükü- metinin aldığı \e alacağı bir seri önlemi anlatacağını belirttiler. Rabin, dün yaptığı açıklamada. Filistinliler ile görüşmelerin "çok yakında yeniden başlayacağına inandığım" söylemiş, ancak tarih belırtme- miş,ti. Öte yandan, FKÖ'nün cl Fetih grubuna mensup üç kişilik bir heyetin İsrail işçi Partisi'nin davetlisi olarak ilk kez İsrail'e gideceği belirtildi. İsrail Dışişleri Bakanı Şimon Peres. Fi- listin Kurtuluş Örgütü'nün (FKÖ) **nıev- cut durumda hiçbir değişiklik yapmayacağı halde BM Güvenlik Kunılunun El' Halil katliamına ilişkin vereceği karara çok önetn >erdiğini" söyledi İsrail radyosuna dün bir açıklama ya- pan Peres. işgal altındaki topraklara ulus- KONUK YAZAR lararası güç yerleştirilmesine karşı olduğu- nu belirttikten sonra böyle bir gücün böl- geye yerleştirilmesi halinde bile El Halil benzeri bir katliama engel olunamaya- cağını söyledi. Peres "FKÖ, mevcut durumda hiçbir de- ğişiklik yapmayacak olan BM Güvenlik Konseyi'nin El Halil katliamı ile ilgili kara- rına fa/la önem \eriyor. Konseyin Bosna, Angola ya Somali konusunda aldığı karar- lar da oraladaki durumu değiştirmcmişri" dedi. Öte vandan ABD'nin önde gelen Yahu- di örgütleri. İsrail hükümetinin pazar gü- nü. iki radikal Yahudi örgütü olan Kaha- ne Chai ve Kach partilerinin "terör örgütü" kapsamına alınarak "yasadışı''' ılan edilmelerinı memnunlukla karşıladı. yan (birden fazla giriş, gecerlik süresi uzatılmış) çok sayıda vize vermek için talimat almışlardır. Kafkasya ve Rusya - Görünüşe göre özellikle Kaf- kasya'da Moskova, çarlık Rus- ya'sı Ue eski SSCB'den esin- lenen bir politika izliyor. Bu "de- vamlılık" hakkındaki duşünce- niznedir? - Rusya. kendisine yakın olan ve geçen yüzyıldan beri nüfuz alanı içinde bulunan bir bölgey- le doğal olarak ilgilenmektedir. Umudumuz,doğrudan ilgili ol- duğu Kafkasya'nın istikran için yöredeki devletlerin bütün- lüğüne, egemenliğine ve bağım- sızlığına tam bir saygı göstere- rek işbirliğinde bulunmasıdır. Bize göre herhangi bir anlaş- mazlıktan kaçınmak üzere olası girişimler, arzulanan tüm gü- venceleri sağlayan BM veya AGİK çerçevesi içinde yer al- malıdır. Sözünü ettiğiniz teh- ditlerin adı, aşın milliyetçilik, gelişme perspektiflerinin yoklu- ğu ve hoşgörüsüzlüktür. Bun- lar, Doğu'da olduğu kadar Gü- ney'de ve bazen de Avrupa'nın göbeğindedir. Sadece hukuka ve devletler arasında eşitliğe saygılı bir uluslararası işbirliği, bunlann üstesinden gelmeyi sağlayacaktır. Ankara tedirgin - Rus birliklerinin Kafkasya'- da bulunması. Türkiye'yi, en azından tedirgin ediyor. An- kara'nın bu tepkisinin haklı ol- duğu kaıusında mısınız? - Rus birlikleri, BDT üyesi devletler arasında imzalanmış anlaşmalara dayanarak Kaf- kasya'da bulunuyor. Bizce, bir devletteki her türlü yabana as- keri varlığı, serbestçe imzalan- mış anlaşmalarla, uluslararası antlaşmalara saygılı biçimde düzenlenmelidir. Gönderilecek birliklerin tek hedefı banşı yeniden getirmek olmabdır ye bunun için de BM ya da AGİK'm yetkisi gerekU- dir. Kafkasya, dünya kadar Türkiye ve diğer komşu devlet- lerin çıkan bakımından da bir çatışma veya askeri rekabet de- ğil, bir transit ve ticaret yöresi olması gerekir. Orta Asya - Türkiye, bir süredir, yöresel güç >e Orta Asya Türk cumhuri- yetlerine girmek isteyen Batılı- lar için bir köprü olarak tanun- landı. Bu değerlendirmenin hala geçerli olduğu göriişünde misi- niz? - Türkiye'nin. Orta Asya devletleriyle işbirliği politikası, bölgedeki. demokrasiye ve pa- zar ekonomisine geçiş sürecin- de çok önemli bir rol oynuyor. Türkiye'nin. bu yörede her ba- kımdan öncü olduğu doğru ise de, gösterdiği ilgiye. aralannda Fransa'nın da bulunduğu, Batı'lı devletler de yetişmiş. se- faretler açarak çok yönlü bir iş- birliğine başlamışlardır. Orta Asya'daki politikamız zaten Türk ortaklanmızla olan dü- zenli temaslanmızın gündemin- de yer almaktadır. Bu yöreye yönelik olası ortak projelere ge- lince. Türkiye'ye yerleşmiş Fransız kuruluşlannın bu olası- lığı düşündüğü ve Türk kuru- luşlannın Orta Asya'ya yerleşi- mini gözlemledikleri doğrudur. Dolayısıyla bu tür ortaklıklar ileride doğabilir. Prof. Dr. TÜRKKAV A ATAÖV GüneyAfrika'da yeni dönem Mandela seçim kampanyası nedeniyle doiaştığı bölgelerde coşkulu gösterilerle karşılanıyor. Mandela 'krizbölgesi'ndeDış Haberler Servisi - Güney Afrika'da Afri- ka Ulusal Kongresi (ANC) lideri Nelson Man- dela iki haftadır yoğun çatışmalara sahne olan özerk Bophuthatsvvana bölgesini ziyaret ede- rek 17 yıldır bölgeye uygulanan siyasi faaliyet yasağını yürürlükten kaldırdı. Güney Afrika'da nisan ayında yapılacak üjke tarihinin ilk çok ırkh genel seçimleri nede- niyle seçim kampanyası yürüten Mandela. dün Bophuthatsvvana bölgesini ziyaret etti. "Mande- la, bizim özgür olmamızı sağladığın için sağol" pankartlan taşıyan binlerce taraftan tarafı- ndan karşılanan Mandela çatışmalarda ölenle- rin ailelerini ziyaret ederek onlara başsağhğı- nda bulundu. Bölge nüfusunun çoğunluğunu ANC taraf- tarlannın oluşturduğu bölgede 17 yıldır siyasi örgüt kurmak ya da siyasi düşünceni ifade et- mek suç sayılıyordu. Ancak bölgenin eski lideri ırkçı beyaz yönetim yanbsı Lucas Mangope nin geçen ay genel scçimlere katılmayacaklannı açıklaması üzerine bölgede ANC taraftarlan ayaklanmış ve şiddetli çatışmalar yaşanmıştı. En az 60 kişinin öldüğü çatışmalar sonrasında Güney Afrika Geçici Yürütme Konseyi topla- narak Mangope'nin görevden ahnmasına ka- rar vererek bögeye uygulanan siyasi yasağı da böylece sona erdirmiş oldu. G üney Afrika olaylan. her zaman dünya basınının ilk sayfalannda yer aldı. Birleşmiş Milletler gibi uluslararası bir toplum. kuruldu- ğundan bu yana. bu koca anaka- ranın en ucundaki bu ülkede yıllardır uygula- nan ırkçıhk ve ırk aynmını suçladı durdu. Siyah derili yerli halkın direnişi ve dıştan gelen baskı- lar. bu sistemi nihayet değiştirmiş bulunuyor. 1970'lerden bu yana. bana da bazı uluslararası örgütlerde ırk aynmınm en şid- detli biçimde uygulandığı bu reji- me karşı savaşım verme görevi düştü. Tüm bu tepkiler, Güney Afrika Cumhuriyeti'nde şimdi mutlu bir sonuca ulaşıyor. Bir zamanlar siyahlarla beyaz- lann yaşamın tüm aşamalannda. beşikten mezara değin ayn ayn yaşamak zorunda bırakıldığı bu ülkede 27 Nisan 1994'te ilk kez demokratik seçimler yapılacak ve iktidara herhalde siyahlann siyasi partisi olan Afrika Ulusal Kong- resi gelecek ve yıllannı hapiste ge- çirmiş olan Nelson Mandela cumhurbaşkanüğa seçilecektir. ilk kalp değişimi ameliyatını başanyla yapan Dr. Christian Barnard Güney Afrikalıydı. 1967'de Groote Schuur Hastanesi'ndeki bu ba- şan, tıp tarihini değiştirirken oraya çok yakın olan Umlazi Köprüsü'ndeki bir kazada yarala- nan başka biri de onu hastaneye yetiştirecek olan aracın kendi deri rengine uygun cinsten ol- mayışı nedeniyle geri yollanınca, yaralı ikinci araç yetişinceye kadar can vermişti. Bu çelişki ırk aynmının anlamsız bir sonucuydu. En ağır yükü de Afrikalı sıradan işçi yüklenmek zorun- daydı. Irkçıhk, son tahlüde. siyah insanın emeğini sömürerek ondan büyük karlar edinmek iste- yen bir ekonomik mekanizmanın siyasal yapısıdır. Önemli olan şu ki. yıkılması çok güç görünen bu düzen de artık tarihe kanştı. 27 nisandan sonra Güney Afrika'da yepyeni bir toplum olu- şacak. Buna Nelson Mandela'run simgelediği si- yah güçlerden başka, şimdi bey az yönetici F.W. De Klerk'in de olumlu katkısı var. Bu yılın No- bel banş ödülünün her ikisine de verilmesinin nedeni de buy- du. Mandela'run partisinin tüm siyah oylann tamamına yakınını alacağı tahmin edili- yor. Ancak, Kvva Zulu-Natal, Kuzey Cape. Kuzeybatı ve Batı Cape bölgelerinde zorlanacağı da anlaşıbyor. Tüm nüfusun yüzde 22'sini oluşturan Zuju- lann bir kısmının Inkatha Öz- gürlük Partisi'ni desteklemesi muhtemel. Ama Mandela'nın partisi en azından tüm ülkede çoğunluğu alacak. Şimdilik soru, iktidara ağırlığını hiçbir başka siyasal kuruluşun desteği olmadan koyup koyamayacagıdır. Mandela'nın partisi, şu anda iktidarda olan ve beyazlann desteklediği Milli Parti'nin en az iki katı kadar güçlüdür. Geri kalan siyasi partiler, ırkçı görünümlü tu- tucu parti de dahil olmak üzere çok gerilerden geliyorlar. Irkçıhk ortadan kalkmış olmasına kârşın oy verenlerin tercihleri hala 'siyahlann' ya da 'beyazların' partisi gibi renk temeline göre olmaktadır. Tüm oylann yüzde 18'ini oluştu- ran beyazlann, yüzde 1 ya da 2'sinin Mandela'- nın partisine oy vermeleri de beklenmektedir. Siyah derili yerli halkın direnişi ve dıştan gelen baskılar, bu sistemi nihayet değiştirmiş bulunuyor.