Katalog

SAYFA CUMHURIYET2 16 MART 1994 ÇARŞAMB/ Kokarca görünümündeki böcekler, hiyeroglif yazılı metinlerde bile yer alıyor Mısır'ın tılsımı,kutsal firavun böceği EROLÖZKAN LL KSOR - Yeryüzunun en şanslı boceğı herhalde Mısır firavunlan- nın "şans, bereket ve uzun vaşam" sımgesı olan Scarabeus olmab Çün- ku bılındığı kadanyla yeryuzunde anısına antık çağda de\ bır heykeh dıkjlmış bır başka bocek yok9 Evet. Mısır'ın tılsımı, bır yerde uğuru sayılan 'Scarabeus" heykeb Luksor kentındekı eşsız Karnak Ta- pınağfıun bır koşesınde dıkılı duran granıtten oyulmuş gorunümuvle, beş bın yıldan ben ınsanlan etkılı- yor° Kutsal firavun boceğı Scara- beus'un. bu granıtten yapılma dev vontusu Karnak Tapmağı'nın gu- nümuzde adeta değerlı susü sayılı- yor Turistler hayran kalıyor Zıra kutsal golun bır koşesınden tapınağı seyreüen ve guneşı selamla- yan bu gızemlı ve tılsımlı taş böcek, tunstlenn en çok bayıldığı bır sımge Hatta etrafında vedı kez donenlenn şanslannın artacağı ve Mısır'ı tekrar goreceklen ınancı bu gızemlı ya- ratığın spvımlılığınj artünyor Bugun Mısır tunzırune adeta be- reket sembolu olan, para kazandı- ran Scarabeus, kuyumcu vıtnnlenn- den. değerlı taş ımalathanelenne ve Papırus tasvırlerınden, kıbnt kutu- su resımlenne vanncaya kadar he- men her >erde gorulen bır mühur de adeta Antık Çağ Mısın'nda bu böcek ülsırru ıle ünlenmıştı Scarabeus'un eskı Mısır dılındekı anlamı "Khe- per"dır "Doğmak ve biçimlemek" an- lamına gelen Scarabeus aynca do- ğan güneşın somut bıçımı olarak da eskı Mısır'm ınançdunyasmda ken- dıne yer edınmış kutsal bır sımge ıdı Ve tılsımına ınanılan bu hayvan tas- virlen ıse beş bm yıllık Mısır uy- garlığında bır yerde koruyucu na- zarlık ışlevını goruyordu Esasen eskı Mısır'da firavun uçuncu Amenofis'ın kutsal saydığı ve heykelını dıktırecek kadar uğuru- na ınandığı bu bocek, aynca Krallar Vadısı'ndekı pek çok kral mezannın duvarlanna bıle yansımış, resımlen ışlennuş bır kuçuk canb sayılmakta ıdı o çağlarda Eldekı metınlere ve eskı Mısır ına- nışına gore, mumyanın kalbının uzenne konan bu kutsal bocek, olu- nun yargılanmasına da yardıma ol- maktaymiş Uğur olarak kabtıl ediliyor Görunumu ıübanyla kokarcayı andıran, yassı duyargalı ve kın ka- natlı böcekler türunun en ınlennden olan Scarabeus'un hiyeroglif yazılı metinlerde bıle yer alması ılgınçtır Evet, eskj Mısır'ın bır yerde uğuru sayılırdı Scarabeus Bugun Karnak TapınağYndakı kutsal golun yanı- başma granıtten yontusu dıkılecek kadar onem kazanması da zaten bu- nun bır kanıtı olsa gerek Aynca bu ıse bır hayh zengın Hayvanınkarru- na kazınmış kral ısımlen ıle atasoz- len ve dıleklerle bırlıkte, buyusel metınlere de sıkça rastlanmaktadır Scarabeus'un Karnak Tapınağı'nda bulunan dev bevkeB binlerce turist görmeye gelıyor. yontunun altındakı sılındınk kaıde bır yerde hayvarun karnını sembolı- ze etmektedır Ve yıne burada ıse Scarabeus'un tılsımını anlatan hiyeroglif bır metın yer almaktadır Eskı Mısır'da mühür ve aynı za- manda nazarhk ışlevlennı bır arada goren Scarabeuslann ıkonograüsı öcek deyip geçmemek lazım. Günümüzün Batı insanı Doğu'nun gizemli simgelerine, tılsımlı nesnelerine avuçlar dolusu para döküyor. Esrarengiz birgeçmişinvebeş bin yıllık Mısır uygarbğının kutsal böceği carabeusda bunlardan biri. Doğrudan doğruya Antık Çağ Mısın nda mektuplara. kılıtlere ve kap-kacak eşya uzenne resmı dam- ga yenne kuilanılan Scarabeus tas- vırlen nazarbk olarak da yaygınbk kazanmıştı, kısacası Mısır'ın sanatı- na gırmıştı Evet, eskı Mısır'ın tılsımı ve fira- vunlann kutsal böceği bugun de Mısır tunzmırun hızmetınde, tuns- uk hatıra eşya turlenrun başında gelmekte Gunumuzde Kahıre pazarlan- ndan, Hurghada çarşılanna ve Luksor kentının şık dukkan vıtnn- lennden, "duty free shop'lanna vanncaya kadar hemen her >erde, Mısır'ın her koşesınde karşınıza çı- kar Scarabeus Mısır'ın tılsımı ve bereketı olan Scarabeuslar aranıldığında Istan- bul Kapalıçarşı'dakı kuyumcular- da bıle bulunabıhyor Nunıy Başar, bu boceğın uğuruna ınanan, me- raklısı ve koleksıyoncusu bır reh- ber, lstanbul'a gelen Scarabeus me- raklılanna Bedesten cıvanndakı kuyumculan dolaştınyor Böcek deyip geçmeyin Evet bocek deyip geçmemek la- zım Gunumuzun Batı insanı Doğu' nun gızemlı sımgelenne. ulsımh nesnelenne avuçlar dolusu para do- kuyor Esrarengiz bır geçmışın ve beş bın yıllık Mısır uygarlığının kutsal boceğı Scarabeus da bunlar- dan bın Gunumuzde ulkeye gelen tu- nstlenn boyunlannı, parmaklannı susleyen altın kolye ve yuzuklenn yanı sıra seramık ya da konturlan kıymeth taşlarla ışlennuş pek çok çeşıt Scarabeus, Mısır'dakı tunzm ışkolunun ya da endustnsının vaz- gecemedığı bır sımge artık Portakal suyu, sağhk demek ANKARA (LBA) - Kansızlık hastahğının v aygınldşması nedenıyle portakal yenıden gozde oldu Doç Dr Mustafa Kaman, kansızlık tedavısı ıçm onenlen yontemlenn başında vucuda yapılan hemoglobın naklının geldığınısoyledı Doç Dr Kaman. bunun yanında demır tabletlennın desıklıkla basvurulan v ontemler arasında olduğunu belırterek. "önemli olan kansızlığın alınacak taze sebze ve meyve ile gidenlmesıdir. Kış avlannda, kansızlığa karşı gelebilecek en ıyi meyve portakaldır. \ emekte içecegıniz bir bardak portakal suyu o gunden alacağınız dcmir miktarını iki katına çıkarır" dedı Kırmızı etın ve \eşıl sebzenın az olduğu dıvetın de kansızlığa yol açabıleceğını hatırlatan Doç Dr Kaman. kansızlıktan şıkayet edenlenn, v ucutlanndakı belırtılen ıyi gozlemlemesı gerektığını soyledı Doç Dr Kaman. bu konuyla ılgıb onenlennı de şoyle sıraladı "Yorgunluk, çabuk kınlan tımaklar, gozaltındaki bevazlıklar en çok dikkate aünması gereken bclirriler arasındadır. Bu riski azaltmak için kırmızı et. vumurta, >eşil sebze gıbı demir içeren yiyeceklerden bol bol yenilmesi gerekir. tçeceğiniz bir bardak portakal suyu alacağınız demir miktannı arttırırken, bir bardak çay ise bu miktarı azaitabüir. Eğer vücudunuzdaki kansızlık oranı cıddi boyutlara ulaşırsa, doktorunuza dantşmadan kesinlikle demir tableü almavın," Kaplan nesli korunacak YENlDELHİ(LBA)- Kaplan neslmın yok olmaması ıçm kurulan Kaplan Forumu, çalışmalanna başladı Edınılen bılgılere göre Kaplan Forumu. soylan gıderek tukenen kaplanlan korumak ıçm Hındıstan onculuğunde kuruldu Yaşayan kaplanlann yuzde 65'ı Hındıstan'da bulunuyor Bangladeş, Bhutan, Kamboçya. Çın, Kuzey Kore, Endonezya, Laos, Malezya, Burna, Nepal, Rusya, Tayland ve Vıetnam'ın oluşturduğu "forum" tıcan avcılığa karşı onlemler ıle koruma yontemlen uzennde çahşacak Hındıstan Çevre-Ormancılık Bakanı Kemal Nath, forum ulkelennın temsılalenne hıtaben yaptığı konuşmada "Kaplan tüninûn >aşadığı trajediye karşı sıkı onlemler almalıvız"dedı Astımlılariçin tehlikeli aylar ANKARA (ANKA) - Uzmanlar, alerjık astımı bulunan kışılen mart ayıyla bırlıkte başlayan 'polen döne- mine' karşı uyanyor Turkıye'de alerjık astıma yol açan etkenlenn bolgelere gore dağılımını gosteren bır araştırmaya gore, Karadenız'de 'fındık', Ege'de 'zeytin' ve Iç Ana- dolu da 'çimen' polenlen alerjık as- tıma ydl açan nedenlenn başında gelıyor A lerjik astımı bulunma olasılığı yüksek olan ve polen mevsimi içinde dogan bir bebeğin, doğar doğmaz polenlerle karşılaşması sonucu, sağlığımn olumsuz etkileneceği vurgulandı. Hacertepc Lniversitesı öğretim uyelennden Doç Dr Fuat Kalyon- cu, astımı ortay a çıkaran v e tetik çe- kici neden' olarak adlandınlan et- kenlenn başında polenlenn geldığı- nı belırterek. bu tur maddelere karşı ortava çıkan alerjık tepkılenn gene- tık olabıleceğını vurguladı Kalyoncu polenlere karşı elerjısı olan çıftlen, "Polen meısimi olarak adlandırdıklan şubat ayı sonu ve mart a\ı başı ileekim a>ı sonuna ka- dar olan donemde" doğum vapma- malan yonunde uyardıîclanru soyle- dı Alerjık astımı bulunma olasıbğı yuksek olan ve polen mevsımı içinde doğan bır bebegın. doğar doğmaz polenlerle karşılaşması sonucu, sağbğının olumsuz etkıleneceğını vurgulavan Kalyoncu. Turkıye'de 6 mılyon astımlı kışı bulunduğunun tahmın edıldığıru ve bunlann da uçte bınnın alerjık astımlı olduğunu kaydettı Kısa sure içinde kışılenn neye alerjısı olduğunu ortaya çıkaran testler gelıştınldığını belırten Kal- yoncu. ozellıkle baharaylannda 'so- luk almada güçlük çekme, kaşuıtı, burun akmtısı, bunında kızanklık' gıbı bebrtıler gostermeye başlajan kışılen bu testlen yaptınnaya çağırdı Kışının uzak durabıleceğı bazı çıçeklere karşı alerjısının oldu- ğunun saptanması habnde bu çı- çekten uzak durularak bır daha astımın ortaya çıkmayabıleceğını belırten Kalyoncu. Turkıye'de rast- lanmayan bazı polenlenn de atmos- ferdekı hareketlerle taşınarak Tur- kıye'ye geldığını ve bu polene karşı alerjısı olan kışılerde rahatsızbklar ortaya çıktığını soyledı Kalyoncu Turkıye de en az po- lenlerden kaynaklanan alerjık as- lıma Doğu Anadolu bolgesınde rastldndığmı belırtırken İstanbul, Izmır ve Antdlva da kukurtdıoksıt- ten kavnaklanan astım \akalanna daha sık rastlandığını kavdettı Kansere karşı genlerle mücadeleedilecek Çocuğundünyasıdıroyun...Çocuğun dünyası bambaşka. Okula da gitse, annesi evlerinde > anan ocak icin sırtında odun da taşısa o, hep ovunu düşünür. OyunJa gerçek dünya arasında bir köprü kurar. Yanından gecen annesinin sırtında odun taşıv an siluetini görmez. Ama belki ileride onun verini alacağmın ayn mtnda bile değildir. Bursa'nın Uluabat Gölii kıytsında, adını gölden alan koyün çocuklan "Yağ Satanm" adlı oyunu ovnarken. köylö kadıru sutındaki \ tllann yorgunluğu ile evin \ olunu tutmuştur bile... (FotoğrafrHATtCE TUMCER) FRANKFLRT (AA) - Çok kısa bırgeçmışı olmasına rağmen. bu>uk umıtler bağlanan gen tedavısının Almanva'da kanser hastabğına karşı da kullanılacağı bıldmldı Almanya'nın Hamburg kentınde duzenlenen ve 3 bıne yakın uzmanın katıldığı Kanser Kongresı nde dok- torlar. gen terapı ıle kansenn yenıle- ceğınden umutlu olduklannı belırt- tıler Prof. Mertelsmann, oluşturduklan ekibin, ümitsiz hastalara cilt, böbrek ve kalın bağırsak kanserinin tedavisi için gen terapisi uygulayacaklannı açıkladı. Uzmanlar. kanserlı hastanın vü- cudundan alınan hucrelere. labora- tuvarda bırer gen ılave edıleceğını ve daha sonra bu hucrelenn tekrar has- taya şınnga edıleceğını kaydederek, bu şekılde voıcudun dırenç mekanız- masının. tumorlu hucrelen "düş- man" olarak tanımasıru ve mucade- le etmesını sağlamayı amaçladı- klannı açıkladılar Kanseruzmanlan başlangıçtabır- çok hastalığı "önleyici" olarak kul- lanılması duşunulen gen tedavısının ılerde kanser ve AIDS gıbı onemlı hastalıklann tedavısınde kullanı- lmasırun soz konusu olduğunu be- hrttıler Bu arada. Freıburg Unıversıtesı"- nde gorevlı Prof. Dr. Roland Mer- telsrnann, oluşturdaklan ekıbın AI- manya da ınsan uzennde bır gen çalışması vapılması ıçın gereklı ıznı aldığını ve bu çerçevede. umıtsız hastalara cılt, bobrek ve kalın bağı- rsak kansennın tedavısı ıçm gen te- rapısı uvgulayacaklannı açıkladı Prof Mertelsmann. bu çalışmalan ıle, kansere karşı bır "aşı" uretmek ıstedığınj ve bu aşmın. amelıyat, ışın ve kemoterapıden sonra vucutta ka- lan kanserlı hucrelenn yok edılme- sınde kullanılmasının amaçlandığını kaydettı Ote yandan, başta ABD olmak uzere, Italya. Ingıltere ve dığer bır- çok ulkede çeşıtlı hastabklara karşı benzen gen terapılennın denendığı anımsatılan kongrede, henuz labo- ratuv ar tuplennde ve havy anlar uze- nnde denenen yontemlenn, ınsan- larda ne derece uygulanabıleceğmın bıbnmedığını. bu nedenle gen tera- pısıne şımdıden buyuk umut bağla- mamn hatab olacağmı one suruldü