Katalog

15MART1994SALI CUMHURİYET SAYFA DUNYADAN Sırp savaş suçlulan Almam a'daki akrabalarının yanına yerleşip, geçmişlerinden kaçıyor. Almanya'ya sığınan savaş suçlulanna yakın takip osna'da yaşananlar, Almama'nın tu- haf bir rol üstlenmesine neden oldu. Nazileri cezalandırmak amacıvla ta- sarlanan yasalar, Balkanlar'daki savaş suçlu- lanru avlamak ıçin kullanılıyor. Milan Malis, Hamburg'daki bir Yugoslav lokantasının mutfağında çalışıyordu. Bu lo- kanta da Almanva'dakı Yugoslav lokanta- lannın çoğunun yaptığı gibi menüsündeki Hırvat yemeklerini tamamen çıkarmıştı. Ma- lis, politik tartışmaJara şıra geldığinde sessiz kalmayı tercih edi>ordu. İş arkadaşlan, bu du- rumu kaçak çalışı>or olmasma bağlıyordu. Ancak ağzının bu denli sıkj oluşunun gerçek sebebi sonradan ortaya çıktı: Bosna'da yaşa- nan etnik temizlığin sorumJulanndan biri ol- duğundan kuşkulanıhvordu, >anı bir savaş suçlusu idi. Eski kurbanlanndan biri, Ham- burg'daki yardım merkezlerinden binnde adı okunduğunda onu tarur Kısa zamanda katli- am, adam öldürme, tecavüz, hırsızlık ve kun- dakçıhğa suç ortaklığı ıddialanyla hakkjnda dava açılır. Ancak Alman makamlan davayı hangi savanın alması gerektiğıne karar verene kadar Malis ızini kaybettirmeyı başanr. Almanya, işkencecilerle kurbanlan arasında tuhaf, beklenmedik karşılaşmalann yaşandığı bir yer. Berlin'de bir caddede. Stuttgarfda bir süpermarkette, Münih tren gannda gazete alırken geçmiştekı aa hatıralannızın sorumlu- lannı bir anda karşınızda görebilı>orsunuz. Almanya, Bosna ve Hırvat savaş bölgelerin- den 350 binin üzerinde sığınmacı aldı. Bosna'- daki adı en kötü> e çıkmış esir kamplannın gar- diyanlan için Almanya doğal bir sığınak. Kat- lıama suç ortaklığı yaptığı iddiasıyla kısa bir süre önce tutuklanan Dusko Tadiç gibi pck ço- ğunun bundan onyıllar önce Almanya'ya yer- leşmişakrabalan var. Almanya'nın katlıamla ilgıli yasalannın kapsamını Bosnalı şüphelileri de içine alacak şekılde genişletmesınden bu yana gerginlik gjt- gide artıyor. Bugün Almanya'da 74 tane iyi ör- gütlenmiş Bosnalı Müslümanlarderneği bulu- nuyor. Bu demekler, şüpheli savaş suçlulannı bulmak amaayla Avusturya, Fransa ve İsviç- re'deki dostlanyla sürekli ilişki içindeler. Batılı hükümetlerin dikkatini listeye çekmek için uğ- raş veren Dr. Fadila Memiseviç, her şüphelinin adımn ancak birbirinden bağımsız 5 tanık ta- rafindan kanıt gösterildikten sonra listeye alındığını belirtıyor. Dusko Tadiçin Bosnalı Müslümanlann kapatıldığı Omarska esir kampırun en zalim işkencecilennden biri oldu- ğu ıddia ediliyor. Kamp, 1992 yazında ka- patılınca, ışkenceciler de izlerini kaybettirmiş- lerdi. Tadiç veonun gibi başka etnik temizlik- çiler, savaştan büyük paralar kazandılar. Yapılan yağmalan araştıran Monika Grass, "Yıkılan evlerden >ağmalanan bu/dolapları, (e- levizyonlar, müzik setleri kaımoıüara yüklenip karaborsada satılmak üzere götüriildüler" di- yor. Uluslararası savaş suçlan mahkemesınin bir an önce bu tür davalan üzerine almaya baş- laması umuluyor. Ancak şimdılik, Almanya, kendi Nazı savaş suçlulannı yargılamak amaayla 1954 yılında yürürlüğe giren bir ya- sayla ıdare etmek zorunda Times Roger Boyes Tarihimirasa sahip aranıyoıi Turizmin kaderi, politikacılann tarihi ve kültürel mirasa sahip çıkmasına bağlı. / talyan politikacılar tari- hi miraslanna sahip çıkmıyor. Bir İngiliz ga- zetesinın İtalyan Corriere Della Scra gazetesinden aktardığı bu yazıyı okurken, "Bel Pease"nin yerine Türkiye'yi. tarihi kişılık- lerin yerine yerli adlan ve aru- tlann yerine de Türkiye'deki karşıbklannı koyarak okuyu- nuz. Dünyarun gözünde İtalya hala Michelangelo, Machiavel- li, Raphael, Galileo, Scarlatti'- nin eserlerinin sergilendiği dev biraçıkhava müzesi. Seçimler yaklaşırken tüm dünya gözünü italya'ya dikmiş durumda. Dünyarun en zengin kültürel miraslanndan birine sahip olan bu ülkenin geleceği, uluslarara- sı arenada göstereceği başanla- ra ve bütçe açığını kapatma ko- nusunda alacağı önlemlere bağlı. "Bel Pease" (Güzel Ülke) adı verilen İtalya şu anda ol- dukça hasta. öz kaynaklan ür- kütücü bir hızla tüketilen ülke- de kimse yok olmakta olan de- ğerler karşısında acil önlemler alınması gerektiğini düşünmü- yor. Basın ve yaym organlanna bir göz atıldjğında, bu ayın so- nunda yapılacak olan seçimle- rin gündemin ılk maddesini oluşturduğu görülüyor. Bu karmaşa içinde bile değerlerin korunması ge- rektiğini öne süren uzman- lar, henüz ön- lem almak ıçin geç ka- lınmadığına inaruyorlar. Sıradan bir İtalyan, Vene- dik'in battığı haberi karşısı- nda üzüntüden kendiru parala- sa da, bat- masını engellemek için bugün- den önlem almak gerektiğini aklına bile getirmez. Seçim tela- şının her yanı sardığı şu günler- de sağ, sol ve merkez partıler ta- rihi miraslannı koruyacakla- nna ilişkin soyut vaatlerdebu- lunuyorlar; ancak yalnızca Ku- zey İttifak'ı konuya cıddi bir yaklaşım getiriyor. Kültürel mirasa sahip çıkacaklannı. tan- hi yapılan korumak için gerekli önlemleri alacaklannı belirten parti yöneticileri, ıktidara gele- cek olurlarsa, öncelikle konuy- la ılgili bakanlığı iptal edecekle- rinı duyuruyor. Bugünkü hü- kümetin. kültürel rrurasın ko- runmasına ilişkin etkinliklerinı tek merkezden vönetmesini hata olarak niteleyen parti yö- netimi. sorumluluğun bölgesel yönetimler arasında dağıülma- sından yana. Kuzey İttifakı, parti prog- ramlanna eski sanat yapı- tlannın korunması konusunu şu madde ile dahil ediyor: "eski eserlerin korunması ve resto- /arti * programlan tarihi mirasın korunması konusunda yetersiz rasyonu ışsizliği azaltacak, eko- nomiye ivme kazandıracak." Ulusal Birlik Partisi, ulusal mirasın korunmasını prog- ramına almak zahmetine bile katlanmıyor. Silvio Berlusco- ni'nin liderliğindeki Forze İtalia partisi, kültür ve sanat değerle- rinın korunması, sanat yapı- tlannı gelecek kuşaklara en aa- ndan bugünkü şekliyle bırakı- lması gerekliliği vurguluyor. Ne var ki. Berlusconfnin de konu- ya yaklaşımı çok genel ve soyut bir nitelik taşıyor. Sanat eserle- rinin nasıl, ne zaman, hangi kaynaklarla korunacağına ilişkin aynntıla- ra yer verilmi- yor. Demokra- tik Parti tarihi mirasın korun- ması sorumlu- luğunun mer- kezi yönetime bırakılma- masını savunu- yor. Demok- ratik Parti va- rolan partilerin içinde konuva en büyük önemı vermekle birlikte, yaklaşırrunın yetersiz olduğu görülü> or. Özetle. bu ayın sonunda >apılacak seçimlere katılacak parti programlan aynntılanyla incelendiğinde, hıçbir partinin İtalya'nın tanhı \e kültürel mi- rasına sahip çıkacak. sorunlara somut öneriler getırecek nıte- lıkte olmadığı açıkça görülü- yor. Bugünkü yönetimın yeter- siz ve başansız yaklaşımı büyük bir olasılıkla devam edecek. Ülkenin yönetiminden sorumlu politikacılar parlamentoda oturup, herşeyın eskiyıp, çürii- mesine göz yumacak olurlarsa, ülkenin en büyük gelir kaynak- lanndan binnın, turizm gelıri- nın. azalmasına yol açmış ola- caklar. Bütçe açığının tehlikelı smırlara geldiği şu dönemde. turizm gelirinde ortaya çıkacak herhangi bir tıkanma. ülke eko- nomısini iflasın sınınna getire- Dün>anın sağlam kalmış tek arenası olan Collesseum'un (en üstte), bin vıllık vorgunluğunun bılir. üstüne, çevre kirliliği \e rurist akını da eklenince. daha ne kadar ayakta kalacaği bilinmiyor. CesaredeSeta Türkije'nin en önemli antik kcntleriııden olan Efes (üstte) de, aynı kaderi paylaşıvor. Efes, Corriere Della Sera restorasv on çalışmaları > la geleceğini garanti alma> a çaltşırken, ziyaretçilerini kâbul edivor. HlATHROVf TUZLfl TheTimesllMartl994 Cilter,MesutYılmazgıbı İHkeyiyarıyoktebtrakmıyor Atp YtOman ve HESAP VER