Katalog

SAYFA CUMHURİYET2 22ŞUBAT1994SALI KULTUR Hollanda'da bir tavan arasmda ünlü ressam Vincent Van Gogh'un yazdığı kısa bir öykü bulundu Bir aşk öyküsü ve 'kirli çamaşırlar' L Kültür Servisi - Hollanda'da, bir ta- van arasında ünlü ressam Van Gogb'a ait romantik bir kısa öykü ortaya çıktı. Ünlü ressamın sevdiği şiirlerden bölümlerin yer aldığı bir deftere yazılı öykü, Van Gogh'un kızkardeşi Lies'e aitj kilitli bir sandıkta bulundu. Öykünün hayal ürünü olduğu düşü- nülüyor, ancak Van Gogh'un Lond- ra'da birlikte kaldığı aileyi anlattığı daha olası görünüyor. Van Gogh Londra'da, bir sanat tüccan olarak çalışırken. birlikte kaldığı ailenin kızına aşık olmuştu. tçinde Van Gogh'un aşk öyküsünün yer aldığı defter, şu sıralar Amersfoort'taki Fle- hite Müzesi'nde sergileniyor. Defterin daha sonra Amsterdam'daki Van Gogh Müzesi'ne satılması bekleniyor. Bu defterin ortaya çıkması, Lies Van Gogh'un torunu Hubertina Van Donk'un bir aile skandalını açıkla- masına yol açtı. Açıklamaya göre, 1880'li yıllarda Amersfoort yakınlan- ndaki bir kasabada yaşlı bir kadına bakıalık yapan Lies. kadının kocasına aşık oldu ve bu adamdan hamile kaldı. Adam. Lies'ı Fran- sa'ya göndererek doğumu orada yapmasını sağladı. Doğan çocuk, ora- daki bir köylü aile- nin bakımına bırakıldı. Vincent. yiğeninin varlığı- ndan habersizdi. 1950"li yıllarda, Van Gogh'un 700 kadar resmıne sa- hip olan ailesinı tehdit edene kadar. aile de bu "gizli ka- çamak"tan haber- dar değildi. 70yaşındaki Hu- bertına van Donk. bu öykünün artık ortaya çıkmasının zamanının geldiği- ni sövlüyor. "Ben artık yaşİandım, sağlığım da iyi değil. Zaten üzerinden yeterince zaman geçti. O zamanlarda büyük bir skandaldı bu." Vincent'a ait defter. Van Donk ge- çen yıl hastaneye kaldınlmadan önce, evindeki eşyalannın doğm dürüst ko- runması için her şeyini yeniden gözden geçirmek istemesi üzerine ortaya çıktı. Küçük sandık Lies'e aitti: Lies. sandığı 1936 yılında kızı Jeanette'e he- diye etmış. o da 1952 yılındaki ölü- münden hemen önce sandığı kendı kızı Hubertina'ya bırakmıştı. Birkaç kez ev değiştiren Van Donk'un bu aile sandığı. sonunda Rotterdam'ın güne- yindekı Dordrecht'te kaldı. Şaşırtıcı ama. Hubertina van Donk bunca vıl hiç içine bakmadığını sövlüvor: "Çok meşguldum. Hiç zanıanım olmadı." Fotoğraf albümü var Geçen yıl sandık. Hubertina van Donk'un kuzeni. Amersfoort'ta yaşa- yan HelenaNebbelinge verildi. Defte- ri Nebbeling buldu, ama o kadar önemli bir şey olduğunu düşünmedi. Van Gogh aiîesıni araştıran Nico V an Wageningen"le tanıştıktan sonra an- cak, defterin değerini anladı. Ondan sonra defter yerel müzeye gösterildi. Şiir defteriyle birlikte bir de fotoğraf albümü bulundu. Yine Lies'e ait bu al- bümde. Van Gogh'la kardeşi Theo'ya ait fotoğraflar da var. Fotoğraflar arasında Van Gogh'un 13 yaşında çe- çinde Van Gogh'un aşk öyküsünün yer aldığı defter, şu sıralar Amersfoort'taki Flehite Müzesi'nde sergileniyor. Defterin daha sonra Amsterdam'daki Van Gogh Müzesi'ne satılması bekleniyor. kilmiş bir fotoğrafı da bulunuyor. Bu aslında bilinen bir fotoğrafın İcopyası ama Van Gogh'a ait çok az fotoğrafın bulunması nedeniyle önem taşıyor. Şiir defteri, 32 sayfadan oîuşuyor. Defter. Lies'e 16 yaşındayken. 1875 yılında verilmiş. Lies. Van Gogh'un üç kızkardeşi arasında en yakınıydı. İlk sayfada "VvG" imzalı bir ithaf var: "Derenin kenarında hüzünlü bir kız oturuyordu..." Bu sözlerin, o dönemde evden aynlıp yatılı okula gitmeye hazı- rlanan Lies'in durumuna görderme yaptığı sanılıyor. Vincent o sıralarda Avrupa'nın önde gelen sanat ticareti şirketlerinden Goupil's için çalışıyordu. 1873 yılmdan itibaren Londra şubesinde çabşmış, 1875 yılında Paris'e transfer olmuştu. Defterde yer alan şiirleri. 1875 yılının yaz aylannda deftere ge- çirdiği düşünülüyor. Aralannda dört Fransız (Jules Micbelet, Pierre de Be- renger, Ernest Renan, EmiIeSouvestre) ile iki Alman yazar (Friedrich Rückert. Ludvvig Uhlan'dan yapılmış alıntılar var Ama defterdeki en ılginç bölüm. o gizemli aşk öykü- sü: üç sayfa. Fransızca yazılmış. Altında Vincent van Gogh imzası var. Öyküde kişilerin hiçbiri adlandın- lmamış. ama Fransız bir adamın aile so- runlanndan kaç- mak için İngılte- re'ye gidişi an- laühyor. Lond- ra'da bir iş bulup evleniyor. bir ço- cuğu oluyor. son- ra da ölümcül bir hastalığa yaka- lanıyor. Son arzu- su, Fransa'ya dö- nüp orada ölmek. GranviüVe geri döndüğünde. deniz kjyısına görütürü- lüp güneşin batışıru seyretmek istiyor. Bir gün, ölümünün yaİclaşüğını hisset- tiğinde rahibi çağnyor ve günah çı- kanyor. Sonra kansını çağnyor ve ona "Seni sevdim" diyor. Ve ölüyor. Vincent. bu öyküyü kendi küçük >o- rumuyla bitiriyor: "Fransa'yı, özeUikte de Brittany'yi, doğayı çok seviyordu, orada Tann'\ı gördti. Onun için size yeryüzündeki bu >abancının öyküsünü anlatıyorum; \abanci. ama yeryüzünün gerçek vatandaşlanndan olan bir adam." Vincent'ın hiç söz etmediği konu ise. o dönemde aşık olduğu kızdı. Londra'- >a taşınmasından kisa bir süre sonra, 1873 yıhrun Ağustos ayında, Brixton'- da dul bir kadın. Saray Ursula Loyer'in >anında pansiyoner olarak kalmaya başladı ve kadının kıa Eugenie've aşık oldu. Ama Eugeniebaşkasını seviyor- du ve sonradan sevdiği o adamla ev- lendi. Vincent 1874 yılında başka eve taşındı. Bundan yedi yıl sonra kardeşi Theo'ya yazdığı mektuplarda. şöyle diyordu: "20 yaşımdayken nasıl bir aşktı his- settiğim? Ben yalnızca vermeyi istiyor- dum. karşüık almayı değil. Aptalca, yanlış, abartılı, gururiu, cüretkar; aşkta insan \erdiği kadar, almalı da. Ben o hatayı bir kez yaptım: Bir kızdan vaz- geçtim, o da başkasıyla evlendi. ben uzaklara gittim. ama onu hep içimde yaşattun. Ölümcüldü." \ an Gogh'un oloportresi Bulunan fotoğraf albümünde yer Van Gogh'un defterini hediye Van Gogh'un aşık olduğu Euge- alan fotoğraf, Vincent 13 yaşında. erriği kızkardeşi Lies Van Gogh. nie Loyer, başkasıy la e> lendi. Marcel Duchamp'ınpisuarı, yeniden... Emre Zeytinoğlu ile Ali Akay, 28 şubata dek İstanbul Urart Sanat Galerisi'nde yer alan sergilerinde Marcel Duchamp'ın ilk kez 1917'de sergüenen pisuanndan yola çıkarak çeşitli sorulara yanıt anyorlar Kültür Servisi - Biri sanat, öteki sosyoloji, felsefe ve siyasal bilgiler eğitimden gelen iki kişi, 1917 yılında Marcel Dudıamp'ın R.Mutt imzasıy- la New York'ta sergilendiğinden bu yana sanat tarihini meşgul eden o ünJü "pjsuar"ı üzerine kafa yormuş- lar: Urart Sanat Galerisi'nde 28 şu- bata dek süren "Marcel Duchamp Pisuan'nın Bir Dekonstrüksivomı" başlıklı sergide, Emre Zeytinoğlu ile Ali Akay kendi deyimlenyle, "îçinde yaşadığımız tarihsel dönemin genel- İeşmeve başlayan söyleminin bir dı- şavurumunu" sunuyorlar. Sergi düşüncesi, karşıhklı konuş- malar ve yazışmalarla başlamış. Bu "düşünce alışverişi" sonucu ortaya çıkan malzeme, bir anlamda serginin iskeletini oluşturmuş. Zevtinoğlu da Akay da "kimin neyi yaptığı sorusunu sormaktan çok. iki anonim. birey-dışı kişinin ortak çalışmasının ne anlama geldiğini sorgulamayı" amaçlamışlar. Bu "söyleşiden" yola çıkarak, Duc- hamp'ın "hazır nesne"sine yapılan atıflan da gözönünde bulundurarak, sanatçısının "bu bir sanat objesidir" diye sunduğu "yapıt"ın yeniden bir kimliksiz obje haline ya da yeni bir sanat objesi niteliğine sokulup soku- lamayacağı düşüncesini sorguluyor- lar. Verdikleri yanıt, Urart Sanat Ga- lerisi'nde EmreZeytİHOğlu'nun pisu- an Duchamp'dan sonra kullanan sa- natçılarla eşit parçalara ayırdığı dü- zenlemenin yer aldığı sergiyle, sergi için basılan bir kitapçıkta yer alıyor: Emre Zeytinoğlu, "Kullanım obje- leri (use made), eğer bir kez sanat ob- jesi niteliğine büriinüyorlarsa, bu kim- likleri sonuna kadar koruyorlar. Bu durumda obje, iki kimlik sahibi olu- yor. Birincisi, kullanım objesi hali, ikincisi sanat objesi hali. V ani o obje- ye artık işe yaradtğı ölçüde >akla- şamıyorsunuz. Çiinkü bir >andan da aynı objeji sanatsal Lşlevi ile ele al- mamz gerekiyor. S.ergi, Emre Zeytinoğlu ile Ali Akay'ın karşıhklı konuşmaları e yazışmalanyla başlamış. Bu düşünce alışverişi, bir anlamda serginin iskeletini oluşturmuş... Örneğin Duchamp'ın pisuan işeme eyleminin çok dışııîdadır. Bir diğer açıdan da pisuar ve işeme evlemi sıkı sıkıya birbirine bağlıdır. Daha açık bir söyleyiş ile, obje tek, ama işîev ayndır ve iki işle birbirini sürekli anı- msatır. Demek ki yeniden objenin ilk durumuna döniip onu işeme e.vlemiyle özdeşleştiremezsiniz. Artık sizin bir Marcel Duchamp olma şansuuz yok- tur" dıyor. Pisuar objesinin Duchamp'ın etki- sinden nasıl soyulabileceği. yeni bir sanat objesi niteliğine dönüştürülebi- leceği sorusunun yanıtını "dekonst- riiksiyon"da gören Ali Akav ise. şöy- le söylüyor: "Dekonstrüksiyon eyle- minde Alfred Stieglitz pisuarın fotoğ- rafını çekerken. yaptığı yorumun katkısı bakımından üzerinde durul- ması gereken bir iş yapmış sayılmak- tadır. Ducahmp beş kez pisuan sergi- lediğinde her biri avrı bir dönemi. an- lamı \e moleküler oluşu gerçekleştiri- yordu. Pisuar esprisini Duchamp'tan sonra kullananlar (Oldenburg, Sher- vie Le>ıne. Robert Gober *b.) ayn an- lam \e bağlamları ortaya koyarlar. OMenburg'un "tmalet/klözeri veya R. Gober'in duvara astığı ve işlosizleş- tirdiği ve New Port Müzesi'nde sergi- lenen pisuar, hep diferanslan ve ayn imleri beiirtmektedir. Aslında ilk yapılanlardan sonrakiler hep dife- renstıriar. Son yıllarda New Vork MOMA'da açılan sergide, Duc- hamp'ın pisuan bu anlamda konu edil- mişti. Tüm bunlardan yola çıkarak, Derrida'nın dekonstrüksi>on yön- temiyle, pisuarın yapı bozumu kaçınıl- mazdır." Marcel Duchamp'ın "çizgisine", hazır nesneye gelene kadar ki aşama- lanna gönderme yapan fotoğraflar da serginin bir parçası: Paris, sonra Münih. sonra da en önemli işlerini ortaya koyduğu New York... An- cak. bu zincire bir de İstanbul eklen- miş. Çünkü "Marcel Duchamp'ın Pisuan'nın Dekonstrüksiyonu" şu an. "dördüncü eksen" olarak İstan- bul'da... Toriş'ten sanata katkı İİ ş İZMİR (AA) - Tariş. 80'inci yıh kutlama etkinlikleri çerçevesinde, "Tariş Fotoğraf Grubu" kuruldu. Tariş Basın ve Halkla İlişkiler Koordinatörü Şakir Örs, yaptığj açıklamada. şunlan söyledi: "Tariş Fotoğraf Grubu'nun amacı, fotoğraf sanatını gösteriler, seminerler ve sergiler düzenleyerek sevdirmek, Tariş çahşanlan için açılacak kurslarda potansiyel amatörfotoğrafçılan topluma kazandırmaktır." TFG'de. fotoğraf sanatçısı Birol Üzmez, grafıksanatçısıEnverAkmanerveGülgünTürkoğlu görev aldı. Arredamento Dekorasyon dergiisitün 56. sayısı Kültür Servisi - Mimarhk. tasanm ve sanat evreninin kültür dergisi Arredamento Dekorasyon, şubat sayısında Türk resminin yanm yüzyılı bağlamında kimlik sorunlanmızı tartışıyor. TC Merkez Bankası'nın Türkiye'de ilk kez kurduğu çağdaş Türk sanaü koleksiyonu, 1950-2000 başlıkli bir sergi ve kapsamlı bir katalogla ilk kez kamuoyuna sunulurken, dergi de geniş bir dosya ile konuya katkjda bulundu. Arredamento Dekorasyon, olayı, alışılageldiği gibi sanat eleştirmenlerinin değil, ülkenin önde gelen sosyal bilimdlerinin yorurnlan ile kuşattı. Huri Islamoğlu İnan, Aydın Uğur ve Ünal Nalbantoğlu Türk sanatını, Türk insanının çoğul kimliği bağlamında toplumbilimsel bir perspektifle ele aldılar. Böylece, sanatta merkez-çevre ilişkilerinin dünya ölçeginde yeniden tanımlandığı biranda kimliğimizin keşfedilmesinin ön gereği olan toplumsal arkeoloji sorgulanıyor. Izntir'de 3 sergi İZMİR (AA) - Ressam Cavit Atmaca, 24. kişisel sergisini Alsancak Rotary Sanat Galerisi'nde açü. Devlet Güzel Sanatlar Akademisi mezunu olan sanatçı, sergisinde40 adet desen ve pastelin yanı sıra, 35 yağlıboya tablosunu sanatseverlerin beğenisine sunuyor. Paris Ecole Du Louvre'un Sanat Tarihi bölümünden mezun olan ressam Şükriye Dikmen de, son dönem çalışmalannı. Yapı Kredi Izmir Sanat Galerisi'nde sergiliyor. Ressam ve heykeltıraş Bihrat Mavitan'ın resim-heykel sergisi de Türk-Amerikan Derneği'nde izlenime açıldı. Öte yandan, Halikarnas Bahkçısı'nın yaşamının beyazperdeyeyansıtıldığı "Mavi Sürgün" adlı fılm. bugün ve yann da Türk-Amerikan Derneği'nde gösterilecek. 6. UluslararasıİznürFestivaM İZMİR (ANKA) - Dokuz Eylül Üniversıtesı Güzel Sanatlar Fakültesi'ncedüzenlenen 6. Uluslararası İzmir Festivali. 19-26nisan tarihleri arasında gerçekleştiriliyor. Hazırlıklan sürdürülen festivalde fılm gösterileri. panel ve sergilereyer venlecek. festivalin film gösterileri içinde "Dünya Sinemalanndan Örnekler", "Kameranın Ardındaki Kadınlar" başlığıyla uluslararası kadın yönetmenlerden seçmeler. Türk sinemasından yeni örnekleri ile yeni gerçekçilik ve Rosselini üzerine yapıtlar yeralıyor. Gösterilennözel bölümündeisesınema ustalanndan Fellini, Truffaut'un yapıtlannın yanında, Mimar Sinan Üniversıtesi Sinema Enstitüsü ile Türkive ve dünya sinema okullanndan seçmeler sunuluyor. "Kameranın ardındaki kadınlar. Türk sinemasında geçış dönemine bakış, televizyon ve sinema ilişkilerinin son 10 yıh, görüntü yönetiminin anlamı ve önemi" konulan: yönetmen, görüntü yönetmeni ve öğretim üyeleri ile sinema öğrencilerinin katılacağı panelde tartışılıyor. Mimar Sinan Ünıversitesı Televizyon ve Sinema Enstitüsü'nün hazırladığı Türk Sinemasından Fotoğraflar ve Milliyet gazetesı ile Burçak Evren'in katkısıyla hazırlanan "Geçış Döneminden Fotoğraflar" sergileri de festival süresince açık kalacak. İstanbulBelediyesiKent Orkestrası'ndan konser Kültür Servisi - İstanbul Büv ükşehir Belediyesi Kent Orkestrası. klasik müzikseverlere hitaben Cemal Reşit Rey Salonu'nda bir konser verecek. Büyükşehir Belediyesi Kent Orkestrası'nın konseri, bugün saat 19.00'da CRR'de gerçeklestirilecek. Konserin birinci bölümünde orkestra şef Kamil Coşkun yönetiminde W. A. Mozart. S. Prokfıyef ve C. Orffun eserlerini seslendirecek. Mozart'ın Sol Major Konçertosu'nu solist Zev nep Yunkus sunacak. Konserin ikinci bölümünde ise. vokalistRandyK. ve Aydın Esen beş kişiden oluşan Kent Orkestrası sanatçı grubu ile çağdaş müzikten örnekler sunacak. 'Çiviyazıları'yayınyaşanuna başhyor Kültür Servisi -Çiviyazılan biryıla yaklaşan birhaariık sürecinin ardından vayın vaşamına başhyor. Yayın yaşamını muhalıf bir toplumsal pratik olarak kavrayan Çiviyazılan. üzerinde yaşadığımız dünyayı. tanhsel geçmişi ve bugünkü karmaşası ıçinde daha ıyi anlamaya. tanımaya ve yorumlamaya katkı getirecek \ apıtlan yayimlayacak. Toplumsal-siyasal yaşamın heralanında eşitsizlikçi. egemenlikçi v apılar üreten anlayışlar ve bunlardan türeyen herçeşit pratiğe karşı eleştirel bir sö> lem kurmayı niv et edinmiş metinler. Çiviyazılan kitaphğının vapıtaşlannı oluşturacak. Buçerçevede. Çiv iv azılan. daha eşit. daha adil ve daha özgür bir yannın bilgisini bugünden kurmak ve yaşamda karşılıklarînı üretmek yolundaçaba harcayanyazar veokurlann buluştuğu bir özgürleşme düzlemı oluşturmav ı amaçlamakta. Çiviyazılan. budüzlemi birdüşüncelerve tartışmalar kavşağı olarak tasarlamaya ve kendi yayın programı çerçevesinde kurmaya çalışacak. Balkan NaciİslimyelVnin "Söz"IInstallation Sergisi Külrür Servisi - Balkan Naci İslimyeli, 9 mart günü Aksanat'da "Söz" Installation adlı bir sergi açacak. Sergi; 9 mart-9 nisan günleri arasında gezilebilecek. 1947 yılında Adapazan'nda doğan sanatçı, 1972 yılında Marrnara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi'ni birincilikle bitirdi. Aynı kurumda asistan olarak çalışan sanatçı. Avusturya hükümetinin bursuyla Salzburg'ta taşbaskı çalışmalan yaptı. Öğretim üyelıği de yapan sanatçı, İtalyan Hükümeti'nin araştırma bursunu kazanarak iki yıl süreyle Floransa Akademisi'nde sanatsal çalışmalar yaptı. 1986 yılında M.Ü.G.S.F Resim Bölümü'ndedoçentliğe yükselen İslimyeli Amerika'da çeşitli üniversitelerde çalışmalaryaptı vegeçtiğimizyıl M.Ü.G.S.F Resim Bölümü'nde profesörlüğe getirildi. Yurtiçi ve yurtdışında 27 kişisel sergi açan sanatçı. çok savıda karma sergi ve projelere katıldı % e ödüller aldı.