Katalog

SAYFA CUMHURİYET 22ŞUBAT1994SAÜ 10 DIŞ HABERLER Bosnalı Müslümanlar, NATO'nun sözünü tutmadığını, dünyanın Sırpların yanında olduğunu düşünüyorlar Saraybosna'dadüş kırıklığı BRUKSEL Drç Haberler Servisi - NATO'nun Sırplara ağır silahlannı çekmesı ıçin verdiği mühletın dolmasının ardından Bosna Hersek"in başkentı Saraybosna'da ha>al kınklıgı yaşanırken, Cum- hurbaşkanı Yardımcısı Eyûp Ganiç. Sırplann ağır silahlanrun yalnızca yansını geri çektiğinı söyledı. Geceyi NATO'ya bağlı savaş uçaklannın ses- lerini dinleyerek geçiren Saraybosnalılar, dün sakin bir güne başladılar. Kentte yalnızea tek tûk silah seslen duyulduğu bildiriliyor. Kenttekı Batılı gazetecılenn sokakta görüştü- ğü Saraybosna sakınlen. Sırplann silahlannın tümünü çekmemesıne karşın, NATO"nun hava saldınlannı başlatmamasından dolayı hayal kı- nklığına uğradıklanru behrtüler. Bir havan mer- mısirun isabet etmesi sonucu 68 kışinin öldüğü, 200 kadar kişinin de yaralandığı pazar yerinde Reuter muhabiriyle görüşen Ziba Tatliç adlı Müslüman kadın. üzerleri karla kapb çıçek yı- ğınlannı göstererek, "Bu havan mermisi hiçbir şeyi değiştirmedi. Bazılan ümitlendilcr, ama ben yalan olduğunu biliyordum. Dünya bizi yine terk etti. Söz >erdiier, ama hiçbir şey yapmadılar. Onlar Sırplann yanında" dedı. Gazetecılenn go- rûştüğü dığer kent sakınlen de Batı'dan hiçbir şey beklemedıklennı. yine de hava saldınlan dü- zenlenmedıği için hayal kınklığına uğradıklannı söylediler. Bosna Hersek Cumhurbaşkanı Yardımcısı Eyüp Ganiç. Saraybosna'yı kuşatan Sırplann çeşıüi yollarla BM görevlilerini atlatarak, ağırsi- NATO, Sirplan gözetliyor Saraybosna'daki Sırplara karşı gerekirse bir hava harekatı düzerüemek üzere Avrupa'da konuşlandınlrruş olan NATO bünyesindeki hava kuvvetleri ile savaş gemilerinin büyük bölümü ABD'yeait. Müttefıklenn hava harekatına ilişkin planlannda Amerikan uçaklan ağırhklı yer tutuyor. ABD'nin özellikle F-14 Tomcat uçaklan ile F-18jetleri yer hedeflerinin bombalanmasında etkili oluyor. NATO vurmayınca tepelerde şentik yaşandı Sırpcephesinde şaraplıkutlama Thş Haberkr Servisi - Saraybosna'yı kuşatan SırpJar. NATO'nun hava saklınlannı başlatmamasiru "ökûzçevirerek" ve şarap içerek kuüadüar. Saraybosna'ya bakan Trebeviç tepesinde, Müslümanmevzüerinin yalnızea 50 metre ötesinde bulunan yeraiü sğmağmdaki Sırpaskerieri,odun ateşiyfe ısmırken bir yandan da kahve ya da şarap icip kendilerini ziyaret eden Batılı gazeteaierie söyleştiler Tepenindahayüksekbolgeande, Müslüman keskin nışancıların meıuslinin ötesinde ise Sırp askerieri bir partı vererek NATO'nun hareketegeçmemesini kut&dılar. Partide başmdan tek kurşunla vurarak öldürdükkri biröküzü ateşteçeviren Sırplar, tepekrinde NATO savaş uçaklan dolaşırken şarkıkr söyledikr. Partide bol bol fflme et ve şarap tükeüldi. Saraybosna'ya bakan VMkoraç ta da Sırp bmbaşı Vladimir Koyiç, askerkrineveeşleriiK bir partı verdi Sandviç, içJd ve sigara dağıtılan partide Sırplar bütün geceşarkılarsöyleyerekeğlendiler Bogdan Knanuk adlı Sırp askeri, "NATO'nunbize '" dedi. lahlannın yaklaşık yansmı yerlerinde tutmayı başardığını söyledi. Sırplann BM görevlilerini mayın tarlalanna gönderdiklerinı, yollan kestiklerini ve yakıt ye- tersızlığinden vakındıklannı belırten Ganiç, bu- nun "Silahlarımızm hepsini alamayacaksmız" mesajıru taşıyan bir taktik olduğunu savundu. BM de bümiyor BM Genel Sekreteri'nin Banş Gücü operas- yonlanndan sorumlu yardımcısı Kofl Annan, Saraybosna'nın 20 km ötesıne çekilmemış ya da BM kontrolüne devredilmemiş ne kadar silah bulunduğunun tam olarak bilinmedığinı açıkla- dı. Her şeye rağmen amaca büyük ölçüde ulaşıl- dığını savunan Annan, Saraybosna'da silah ve açılan ateşlerin yerlerinin saptanması denetimle- nnin öngörüldüğünden daha güç bir iş olduğu- nu ve bunun için 2 bin 500 BM askeri daha ge- rekli olduğunu belirtti. Saraybosna'daki BM kuvvetlennın komutanı General Andre Soubirou da Saraybosna çevre- sindeki 90 Sırp mevzıınden 41'inin henüz BM tarafından incelenmedığini doğrulayarak, bun- lardan dokuzunun dün sabah ıncelendığını bil- dirdi. Soubirou, yoğun kar yağışı nedeniyle yapılamayan denetımin dün gerçekleştirildiğini ve BM ekiplerinin bu mevzilere helıkopterle ulaştıklannı açıkladı NATO tehdidi sürûyor Bosna'da görev yapan NATO hava kuvveti- nın komutanı Amiral Mike Boorda. görevlerinin tamamlanmadığını ve Sırplann Saraybosna'yı bombalamalan ya da ağır silahlannı geri getir- meye kalkışmalan durumunda hava gücü kulla- nacaklannı söyledi. NATO ültımatomunun bir tehdit değil. vaat olduğunu ve bu vaadin geçerliliğini koruduğunu belirten Boorda, Saraybosna'ya hiçbir yerden top ateşı açılmaması için çalışmalannı sürdüre- ceklerini belirtti. Karadziç'ten Atina'ya övgü Bu arada Bosnalı Sırplann liden Radovan Ka- radziç. Bosna krizinde önce Saraybosna ile ılgilı sorunlann çözülmesi gerektiğini, ateşkesın daha sonra diğer bölgelere yayılabileceğini belirterek, bu konuda yalnızca BM ile işbirliği yapacağını söyledi. Karadaç, Yunanistan'da yayımlanan Elefte- ros Tipos gazetesine verdiği demeçte Atına'nın tutumunu överek, "Yunanistan, askeri bir güç olmamasma rağmen AB çerçevesinde önemli bir ülkedir. Atina bizim için diplomarik ve sivasi açı- dan değeriiydi, cünkü Sırpların ne yaptığuu anla- yan tek ûike oldu" dedı Bosna'da ültimatom: NATO üsleriAFP'cten Cumhuriyefe özel UNPROFOR komuta merkezı Ark Royal uçak g»ml») Inçılterg- 7 Sea Hamer avcı uçağı Saratoga uçak gemlsl ABD 12 F-18yadaF-14 avcı-bombârdıman uçağı 6 F-l8yadaA-6 yakın-destek uçağı Bâtılı ülkeler ültimatom karannın Bosna'da Sırp kuşatması altındaki diğer kentlere de uygulanmasını istediler Avrııpa: ÜltiıııatoıııBosna'yayayılsın Dış Haberler Servisi - Rusya Dışışlen Bakanı Andrei Kozirev Bosna knzının çözümlenmesı için artık ülümatoma gerek kalmadığını söyler- ken, bir dizi AB ülkesi tam aksi görüşü savundu. Fransa, İtalya, Belçıka, Hollanda ve Dani- marka, dün yaptıkJan açıklamalarda Saraybos- na ıçın uygulanan ültımatomun Bosna'da Sırp kuşatması alündakı dığer müslüman kentlenne de uygulanmasını istediler. • Fransa Dışışlen Bakanı Alain Juppe, NA- TO ültımatomundan, Bosna'run dığer kentle- rindeki kuşatmanın kaldınlması ve global bir banş sağlanması için de yararlanılmasını istedi. Juppe, Europe-1 radyosuna yaptıgı açıklamada, "Bu çok küçük bir başarı. Doğnı yolda atılmış küçük bir adım. BM ve NATO ilk başanyı elde ettiler. Ancak yapdması gereken seyler var ve baskı kaldınlmamah" dedı. Öncelığın Saraybos- na çevresindekı kuşatmananın kaldınlması ve BM yönetimine devredılmesi olduğunu kayde- den Juppe, ikinci adımın BM Güvenlik Konseyi tarafından güvenli bölgeler ilan edilen diğer kentlerin kurtanlması olduğunu söyledi. • İtalya Savunma Bakanı Fabio Fabri, yaptı- ğı açıklamada. NATO'nun Saraybosna çevre- sindekı Sırp kuşatmasırun kaldınlması k onu- sundaki kararlı tutumunu, tüm Bosna için göstermesi gerektiğini söyledi. Fabri "Rusya'mn desteğindeki Saraybosna formühl tüm Bosna'ya uygulanmalı" dedı. • Danimarka Başbakanı Poul Nyrup Ras- mussen, Kozirev'in, Saraybosna için uygulanan ültimatomun Bosna'da Sırp kuşatması altında- ki diğer kentlerde de uygulanmasını ıstedı. Da- nimarka Savunma Bakanı Hans Haekkenıp da NATO'nun yakında Tuzla havaalanını açılma- smı ve Srebenica'daki Kanada bırlıklennın de- ğiştirilmesini sağlamak için Sırplara venı bır ülti- matom vermesini umduğunu söyledi. Haekkenıp, Det Frie Aktuelt gazetesine verdi- ği demeçte, ''Sorunlar sıraya komıMu ve ilk ola- rak Saraybosna ele alındı, onu kuşatma altındaki diğer kentler izieyecek. Bombardıman tehdidi sü- recek. Snp silahlannın Saraybosna çevresinden tümüvle çekilmesi sağlanırsa BM ve NATO yeni isteklerde bulunacak ve büyük olasılıkla bunlara uyulacak" dedı. Haekkerup. NATO karanna göre hava saldınsının dığer hedefler ıçın de ge- çerli olduğunu sözlenne ekledı. • Hollanda Dışişlen Bakanı Pieter Kooij- mansde. radyodan yaptığı konuşmada, taraflan silahlan sustunnaya zorlamak ıçın NATO ülti- matomunun Bosna'dakı diğer kentler için de uygulanabileceğinı bildirdı. • Belçıka'da yayınlanan La Bemiere Heure gazetesı tarafından ülkeçapında gerçekleştınlen bir kamuoyu yoklamasmm sonuçlanna gore ıse, Belçikalılann yüzde 68'ı Saraybosna'da Sırpla- nn havadan vurulmasını ıstiyor. Ankete göre Belçikalılar, Sırplara karşı yapılacak bir saldın- nn» uluslararası bir çatışmaya yol açacağına ınanmıyorlar ve Belçika hükümetının Sırplara karşı katı bır polıtıka ızlemesını istıyorlar. FRANSA Paris, teyakkuz halinisürdürüyor MtŞEL PERLMAN PARİS - NATO uçaklannın Saray- bosna'yı bombalamayacağı anlaşıldıktan sonra Fransa'run teyakkuz halini sür- dürdüğü ve çabalannı özellikJe siyasal çözüme yönelttiği kay- dedildi. Fransa Cumhurbaşkanı Francois Mitterrand dün ak- şam yayımlanan TV-radyo konuşmasında Fransa ve ABD'nin gırişımı ile NATO tarafından ahnan ülümatom karanna uyulması ile "yeni bir aşamaya geündiğini" söyledi. Fransa iletişim araçlan Bosna'daki durumla ılgıli ola- rak, aynntılı haber, yorum ve röportajlara yer verdi. Örneğin, TVnin 1. ve 2. kanallan, ülti- matom süresınin yaklaşık son yanm saatini özel haber ve pa- nel programlanna ayırdı. Öte yandan, önceki gece •ge- rek Başbakanlık'ta. gerekse Cumhurbaşkanlığı Sarayı El- ysee'de, Cumhurbaşkanı Fran- cois Mitterrand ile Başbakan Edouard Balladur yö- netiminde ilgili so- rumlularla aynntılı bir durum muhasebe- si yapıldı. Bu çerçeve- de. Fransa'nın "diplo- marik sürecin yeniden başiatılmasında ısrarb davTandtğı"na dıkkat çekıldi. Bu konudaki durumun. bugün Bonn'da yapılacak toplantıda açığa kavuşması bekleniyor. Buna Avrupa Bırliği (AB) ülke- lennın ABD ve Rusya'nın,_Dı- şişlen Bakanlığı Siyasal Işler Müdürleri katılıyor. Dün ılgili bakanlıklarda Bos- na sorununa ihşkin çalışmalar sürdürülürken, sol eğılimlı Iib- eration gazetesmde Serge July ımzah yorumda harekete geçı- rilen mantığın "savaşa değil fa- kat banşa" yönelık olduğu ifa- de edildı. Ancak gazete sert bir eleştiriyle şöyle dedi: "Kuşkusuz banş, fakat küçük bir banş, ne- rede ise utanç verici bir banş. Faturası çok, pahalı bir banş ve kesinlikle, adaletin zaferini gö- remeyecek bir banş." Aynca gözlemciler, Rusya'- nın yapüğı girişim sayesinde. dıplomasi alanında puan kay- dettığı görüşünde bırleşiyor. NATOiyimser, amatetikte CEMSEY Vicanza NATO Komuta merfcazi, 5 Mûnefik Taktik Hava Kuvvetı Karargahı (ATAF) ispanya 1 CASA212 nakliye uçağı Avtano ABD: 12 F-16 bombardıman uçağı, 8 F-15E avcı uçağı, 8 F-18 ava uçağı, W»ddlngton M4fO 2 Boehg E-3D AVVACS Kls»liak UNPROFOR Bosna komutası NATO 8 Boeng E-3A AVVACS 12 ThunderboH yaktn-destek bombardıman uçağı. 5 EC-130 uçak komuta morkezi Zagrab UNPROFOR karargahı Istrana Fransa: 9 Mrage F1 avcı ve kesıf uçağı 8 Jaguar saJdın uçağı18 F-16 avcı-bombardıman uçağı HIRVATIS.TAN Avord Fransa' 1 Boemg E-3F AVVACS Malp«nsa Inaltere: 2 Trislar yakıi fcmal uçağı lstr»s Fransa 1 Boemg C-135 Cçrvia Fransa: 10 Mirage 2000 avcı uçağı Villafranca Hollanda 18 F-16 avcı uçağı, yakın-destek ya da kesıf uçağı Oioia d«l Colla Ingıltera 8 Tomado F-3 avcı uçağı, 12 Jaguar avcı uçağı Brlndlsl ABO 4 AC-130hûcumbotu NATO komuta merkezı Foch uçak gcmlsi Fransa' 18 Supec-Etend uçağı BRÜKSEL NATO, Saraybosna'- daki ağır silahlann çekilmesi için verdiği ültimatomun başan- ya ulaştığına ınanı- yor. NATO merke- zinde "roemnuniyet ve iyimser- lik" havası hakım. Ancak ıtti- fak, bundan sonra da tetikte olmak yolunda kararlılığını sürdürüyor. Dün sabaha karşı, NATO'- nun Saraybosna'da savaşan taraflara ağır silahlannı kentin 20 kilometre dışına çekmeleri ya da BM kuvvetlerinin dene- timine vermeleri için tarudığı sürenın dolmasından sonra bır basın toplanüsı düzenleyen NATO Genel Sekreteri Manf- red Wöeraer, ültimatomun amacına ulaştığını söyledi. Sa- raybosna'dalci BM kuvvetleri- nin ve temsilcilerinın, ittifakın şiddet kullanmasına gerek kal- madığını bıldırdıklerini anla- tan VVöerner, yıne de Sırplann ağır sılahlannı kentin 20 kilo- metre yakınına getirmelen ya da bu mesafenin dışından ken- te ateş açmalan halinde Sırp mevzilerini bombalamaya ka- rarlı olduğunu belirtti. Uçuş yasağını denetleme ve BM'ye havadan destek sağla- ma operasyonlannın sürdürü- leceğiru de kaydeden NATO Genel Sekreteri, kazananın Saraybosna halkı olduğunu söyledi. Bu sonucun ahnma- sında ittifakın kararlı tavnnın belırleyia olduğunu da savu- nan VVöerncr. "güç kullanma karan almmasa bu sonuç ortaya çıkmazdı" dedi. Rusya'mn son günerde Bosna- Hersek sonınunda oynadığı role de de- ğinen Manfred Wöerner, soruna banşçı bır çözüm bulunması içın Rusya'mn da işbirliğinin gerektiği görüşünü savundu. Son gelişmelerin. sonına ba- nşçı çözüm bulunması yolun- da bir dönüm noktası oluştu- rubileceğinı öne süren Genel Sekreter, "ancak yine de bu çö- zümden henüz çok uzakta ol- mamızdan korkuyorum" şek- lınde konuştu. Öte yandan, Türkiye'nin de şımdilik elde edilen sonuçtan hoşnut olduğu belirtildi. Dip- lomatik kaynakiar, NATO ül- timatomunun amacının yal- nızca Saraybosna'daki ağır si- lahlann kenti tehdit eder du- nımdan çıkanlması olduğunu hatırlatarak, "Bu sağlanmış- tır" şeklinde konuştular. Türkiye'nin isteklerinın as- lında daha ileri olduğunu belir- ten aynı kaynakiar, yine de bu- nun bir ilk adım olabileceğını ve artık NATO'nun, Bosna- Hersek'te Sırp saldınlannın yoğunlaştığı Tuzla ya da Bihac gıbı başka bölgelerde de ağırlı- ğını koymasının gündeme ge- leceğini bıldırdiler. Ancak Türkiye Rusya'mn oynadığı rolden ve Rus asker- lerinin BM Banş Gücü içersin- de Saraybosna'nın korun- masında görev almasından ra- hatsızlık duyuyor. İNGİLTERE Londrahükümeti sonuçtanmernnun BM Banş Gücü, Saraybosna çevresinden çekflmeye başlayan Sırp askerlerine y ardım ediyor • BM Banş Gücü'ne bağlı asker- ler, Sırp askerleriy le bîrtikte, kar nedeniyle çok zor taşınan bir topu binbir güçllikle yerinden oyTiatmaya çalışıyorlar. EDİPEMİL ÖYMEN LONDRA - NA- TO'nun Saraybos- na yöresınde bir hava harekatına gı- rişmemesi İngil- tere'de memnunluk yarattı. Aslında böyle bir harekatın ol- mayacağı da tahmın edildığı ıçin, medya da bu beklentiyi yansıttı. Rusya'mn olaya mü- dahale etmesiyle, herhangı bır ha\ a harekatının mümkün olamayacağı geçen perşembe gunü öğle saatlennden itibaren anlaşılmıştı. Dolayısıyla ara- dan geçen sürede medya, olası bır hava harekatı ıçın yapılan hazırlıklan aktanmakla yetin- di. Dünkü bazı gazetelerde, radyo ve televizyonlarda hav a harekatının yapılmaması ka- ran olağan bir haber olarak verildi. Gazetelerin yorum sütunla- nnda. Rusya ile Batı'nın Bos- na nedemyle içıne girdıklen yeni ilışki biçimı üzerinde du- ruluyor. Bu yeni ılışkınin nite- liğıni en iyi Daily Telegraph ga- zetesındeki değerlendirme yansıtıyor. "NATO, ültimato- mun hala sfirdüğünü söylüyorsa da Rusya, ültimatomun herhan- gi bir aşamada yerine »etirilme- sinin, Doğu-Batı ilişkisinin so- ğuk savaş ardından yumuşa- masının tehlikeye gireceğini açıkça ifade etmiştir. Bu neden- le de Rusya'mn, Bal- kan sorunlannın çözü- leceği karar masa- smda yer alması ke- sinleşmiştir" deniien değerlendirmede, Bonn'da bir araya ge- lecek olan ABD ve Avrupa Birliği yetkilileri arası- nda Ruslann da yer alacağı be- lirtildi. Independent gazetesinin yo- rumu ıse sorularla dolu. "Rus- lar, Bosna'da banş için nü çalı- şacak? Yoksa Sırplar için mı? Sırplar ile Boşnaklar çatışmaya başlarlarsa ne yapacaklar? Vc bölgeden aynlmalan gerekirse ayniacaklar mı?" Indepen- dent'in yorumunda devamla şöyle deniliyor: "Çatışmalar yeniden başlarsa ya da dunım şjmdiki gjbi korunursa. Saray- bosna bölünmüş olarak kalacak ve bunun süresi de olmayacak/ Guardian gazetesı, Sırplann NATO ülttmatomuna büyük ölçüde uyduklanm kabul edi- yor ve "Hava harekatı, ültima- toma hiç uymasalar anlamlı olurdu"diyor. Tunes'taki uzun değerlen- dirmede, Rusya"nın, kendi ta- leplerim Batı'ya dikte ettirdigi belirtildi: "Rusya, NATO'ya tek cümleu'k bir mesaj verdi: Hava harekatı yok. Rusya böy- lece, hava harekatı karannda fikrini sormayan Batı'dan hın- cmı çok iyi aJdı. Rusya bunu unutmaz ve afTetmez." ALMANYA 'Bosnaiçin konferansyapılsın'DtLEK ZAPTÇIOĞLU BERLİN - AI- manya Başbakanı Hebmıt Kohl dün yaptığı açıklamada Bosna-Hersek için uluslararası bir kon ferans yapılmasım önerdi. NATO ültımatomunun "Sırplar şartları yerine getirdi" gerekçesıyle rafa kalkmasından sonra Bosna-Hersek'le ilgili du- rum hakkında çok değişik yo- rumlar gündemde. Alman hükümeti "rahatladık" derken, bağımsız basın-yayın organlan durumu daha gerçekci değer- lendiriyor: Sırplar, geçmişte de köşeye sıkıştıklan anda bir adım geri atıp kendilerini cen- dereden kurtarmayı bilmiti. Son haftalarda sembolik önem kazanan Saraybosna. "Südde- utsche Zeitung"un belırttiği gi- bi, aslında ne Boşnaklar ne de Sırplar açısından tek önemli sa- vaş alanı değil. Sırplar, Saray- bosna'dan çektikleri silahlan (gerçekten çekülerse) şimdi başka yörelerde Müslümanlara karşı kullanacaklar. Tuzla ve Bıhaç zaten aamasız Sırp ku şatması altında can çekişiyor. O halde BM ve NATOnun bu son manevralan ne işe yaradı. Bosnalı Müslüman- lann Almanya'daki büyükelçiliğinden dün basına yapılan açıklamada, Batı'nm eylemsiz kalma karan eleştirildi; Bosna'- da da durumun degişmediği ve Boşnaklann katlinin sürdüğü belirtilerek Batı'dan söz yerine acil eylem istendi. Alman Dışış- leri Bakanı Klaus Kinkel ıse dün sabah bu eleştinyi geri çevire- rek "Hepimiz rahatladık'' di- yor; Saraybosna'daki durumun düzeldığinı öne sürerek. "Şündi sıra, öteki yörelerde ateşkesin sağlanmasına geldi" şeklinde konuşuyordu ve ekîiyordu: "Bosna'da banşa gjden yol çok uzun ve cebimizde bir çözüm yok." Hırvatistan'dan başlayarak eski Yugoslavya'dan kopan cumhuriyetleri apar topar ta- nıyarak ülkenin parçalanması- na zemin hazırlamakla suçla- nan Almanya, savaş başladı- ğından beri geri planda kalma- ya devam ediyor.