Katalog

'10 KASIM1993ÇARSAMBA CUMHURİYET 2 SAYFA TELEVIZYON Bilim kurgu fılmleri arasmda önemli bir yeri bulunan'Yıldız Savaşlan'nı Show TV 2. kez ekrana getiriyor Bir çoaddukdüşününgerçekleşmesi tstanbul Haber Servisi - George Lu- cas, 1976-1977 arasmda, yaklaşık 11 milyon dolara mal ettiği "Yıldız Sa- vaşİan" fılmiyle birkaç >ıl içinde 164 milyon dolar gelir sağlayarak, 1970'- lerin en önemli sinema olaylanndan birini yaratmıştı. 1982 yılında Spi- elberg'in "E.T." adlı yapımı piyasaya çıkana kadar da sine- ma tarihinin en çok iş yapan bilimkurgu fil- mi olmuştu. Lucas fil- minde. çizgıromandan alınmışa benzeyen yalın bir öykü anla- tıyordu. Amcası Obi- Wan Kenobi (Alec Gui- ness) ile birlikte yaşa- yan Luke Skywalker (Mark Hamill). kötü- lerle savaşmak üzere Tatoonie gezegeninden aynlır. Prenses Leia Organa (Carrie Fisber), evrende bir diktatörlük kur- muş olan Grand Moff Tarkin'in (Peter Cushing) eline düşmüştür. Ama Luke Skyvvalker öncelikle Tarkin'in, Dark Vader (David Prowse) denilen. siyah- George Lucas, 'Yıl dız Savaşlan" fılmiyle 164 milyon dolar gelir sağlayarak, 1970'lerin önemli sinema olaylanndan birini yaratmıştı Bu kötüler, "Death Star" (ölüm Yddızı) adlı dev bir uzay gemisiyle bü- tün gezegeni yok etmek niyetindedir. Luke, külüstür uzay gemisiyle ufak te- fek "nakliye işleri" yapan Han Solo'- nun (Harrison Ford) ve insan-may- mun-aslan kanşımı tuhaf "muavini"- nin yardımıyla savaşı başlatır. Bu sa- vaşta onlara biri insan biçimli ve İngiliz uşak- lan gibi düzgün konu- şan, dığeri de konserve kutusunu çağnştıran iki robotun epey yardımı dokunacaktır... Film, beklenmedik bir iş ya- pınca ikı devam bölü- mü çekilmiş ve bunlar da aynı şekilde ilgi gör- müştü. "Yıldız Savaş- lan" (Star VVars, 1977), bir çocukluk düşünün. olağanüstü teknik olanaklarla gerçek- leştirilmesi şeklinde de değerlendinle- bilır. Oyuncaklar canlanıyor. fantezi dünyasının kişilen harekete geçiyor. Bir çocuğu büyüleyen ve avutan her şey var bu fılmde. Hem »estern, kılıç 'Yıldız Savaşlan'nda Harrison Ford. sevimli robot C-3PO ile filmin bir sahnesinde. lara bürünmüş korkunç şövalyesi ve ve pelerin. savaş, korsan. serüven, ma- onun güçleriyle savaşmak zorundadır. sal hem de güldürii... Zaten bilimkurgu da. değişik türlerin bileşiminden oluş- mamış mıdır? Bunun yanı sıra "Yıldız Savaşlan" Flash Gordon (Baytekin) ve Buck Rogers gıbi çizgıromanlardan epey malzeme alıruş. Geroger Lucas'- ın öyküsü, ilk bakışta son derece naif görünüyor. Yönetmen. fılminın saf fantezi özelliğini vurgulamak için hiç- bir fırsatı kaçırmamış. Ama fılmi biraz dikkatli ızleyınce, ne öyle çok saf ne de bazı eleştirmenlerin öne sürdüğü gibi şuradan buradan toplanmış parçalaıia yapılmış olduğu anlaşılabılir. Kimile- ri, kötülerin apaçık Sovyetkr BirüğT- ni. dolayısıyla Sosyalist Blok ülkelerini simgelediğinı öne sürmüştü. Komü- nizm tehükesi. sıradan Amerikalının bilinane öylcsine işlemişti ki, günün birinde istılaya uğrayacaklannı ciddi bicimde düşünmeİcteydı. Yoksa. TRT'nin de yayınladığı "Amerika"di- zisi başka nasıl ortaya çıkabilirdi? Dı- zide, eskı Sovyetler Birliğı'nin başını çektiği Sosyalist Blok, Amerika Birle- şik Devletlen'ni istila ediyordu. " Yıl- dız Savaşlan"nın tasarlanıp gerçekleş- tınldiğı dönemde (1970'lenn ortalan) soğuk savaş bütün hızıyla sürmektey- di Bu havadan iki tarafın da etkilen- mesı doğaldı. "Yıldız SavaşlarT'nda anti-komünist unsurlar bulanlar, belkı de Batı kültüriinden bekledikleri şeyi. yani görmek istediklerini görmüşlerdi. Bilimkurgu türünün gelişimı. hiç kuşkusuz doğal bilimlerdeki ve tekno- lojidekı ilerlemelere sıkı sıkıya bağlıdır. Fantezi yenı olanaklan, yenı olanaklar da fanteziyı kışkırtıyordu. Ama siyasal gelişmelenn ve siyasal du- rumun da bu tür üzerinde belirleyici bir etkisi olmuştur. (ShowTV, 20.00) LıgilizTürkologgözüyleAtatürk Metamorfoz Yönetmen: FeyziTuna Senaryo: Refik Erduran Görüntü Yönetmeni: Çetin Tunca Müzik: Sarper Özsan / Oyuncular: Emin And, Aslı Öyken, Mahir Günşiray, Dorothy Iz, Savaş Akova, Engin Inal, Mehmet Ege, Necdet Yakın, Engin Yörükoğlu, Nedim Göknil, Metin Beğen, Kemal İnci 1991 Fora Film yapımı TURHANGÜRKAN Yurdumuza gelen Eva (Dorothy îz) adlı bir İngiliz Türkolog. kendîsine yardımcı olan bir Türk tarih docentiy- îe (Emin And) birlikte incelemelere başlar. İngiliz profesör, uğraşı sırası- ndâ Atatürk devrimleriyle. toplumumuzun 'metamorfoz' denilen biçim degiştirme olayının beş yıl gibi kısa bir süreç içinde gerçekleştiğini görünce, büyük bir şaşkınhğa uğrar. "Metamorfoz", 1991 yılında Kültür Bakanhği'nın öncülüğünde gerçekleş- tirilen, Atatûrk'ün yaşamını konu alan sinema fılmlerinden biri. Gazete- ci, oyun yazan Refik Erduran'ın senar- yosunu yazdığı. yönetmenliğini Feyzi Tuna'nın yaptıgı. Çetin Tunca'nın gö- rüntülediği, belgesel kimi bölümler de eklenen "Metamorfoz", İstanbul'da Galatasaray Lisesı. Pera Palas Oteli, Zapyon Rum Kız Lisesi. Ankara'da Anıtkabir, Çankaya Cumhurbaşkan- lığı Müze Köşkü, Atakule ve Etnog- rafya Müzesi'nde çekildi. Teknik ça- lışmalannı Onat Kutlar'ın yönettiği fil- min danışmanlıklannı Mimar Sinan Üniversitesi Sinema TV Merkezi Baş- kanı Prof. Sami Şekeroğlu ve Atatürk Yüksek Kurulu'ndan Prof. Atamet Mumcu yaptı. Bir biyoloji terimi olan "Metamorfoz", tırülın kelebek olması için geçirdiği hızlı değişim anlamına gelmektedir. Atatürk'ün, bir toplumu yeniden biçimlendirmedeki ustalığı ve başdöndürücü hızı yüzünden. başka yerlerde yüzyıllar süren değjşiklikleri, bizde beş yıla sığdırdıği için fılme "Me- tamorfoz" adı verildi. Yıllar boyu oy- nanıp oynanamayacağı tartışılan Atatürk rolünü, İstanbul Devlet Tiyatrosu sanatçısı. bir dönemin ünlü jönlerinden Orhan Günşiray'ın oğlu Mahir Gûnşiray üstlendi. Almanya ve İngiltere'den gelen plastik uzmanlar, Günşiray'ı inandıncı olarak Atatürk'e benzetebilmek için tüm becerilerini ortaya döktüler. Mahir Günşiray "Ayâşlı fle Kiracılan", "Bahann Birtiği Yer", "Dudaktan Kalbe" TV dizilerinde oynadı. Refik Erduran yeni bir şey söyİemeyen, ancak modern Türkiye'nin önemini vurgulayan savsız, sade. derli toplu bir yapıt hazı- rlamış. Aynlan bütçenin kısıtlı oluşu yüzünden. çok daha büyük harcama- lar gerektiren "Metaformoz"da. bu yüzden Atatürk'ün yakın çevresi, ünlü sofrası. devrimleri yeterince değerlen- dirilmemiş. Eksikliklerine karşın Ata- türk'ün 55. ölüm yıldönümü nedeniyle yeniden ekrana gelen "Metamorfoz", yakın tarihimize ışık tutan yarı belge- sel. yan dramatik. yadsınamayacak önemli bir çalışma. (TRT1,22.30) 5. Avrupa Televizyon ve Film Forumu 4 6 kasımda İstanbul'da düzenlendi 2000'liyıllannTVâ nasılolacak? FİGENYANIK Dr.Francisco Pinto Balsemao Avrupa Medya Enstitüsü tarafı- ndan düzenlenen ve "Televizyonun ge- leceği: Genel Kanallar mı, Tematik Ka- nallar mı" konusunun ele alındığı "5. Avrupa Teloizyon ve Film Forumu"- ndan çıkan sonuçlar şu şekilde özetle- nebilir: A>rupada 2000'li yıllann "Yeni TV'si nasıl olacak? Teknolojik gelişme sonucunda önumüzdeki dönemde tele- vizyon ve sinema kaybolup yerine >eni bir şe\ mi ortaya çıkacak. yoksa geliş- me ile birlikte medyalar bazı servis hiz- metleri ile yaşamaya deıam mı edecek- ler? Gercek olan şu ki yarın, bugünkü gibi olmayacak. L'topya, ancak bir ya- rar sağlarsa anlam kazanır. Bu nokta- dan hareketle Avrupa'nın eski ülkeleri olarak bilim ve bilginin önemi ununıl- mamalı. Belli bir medya evrimine, diji- tal e\rime doğnı gittiğimiz ortada. Bu noktada sinema ve televizyon arasmda mutlaka bir işbiriiği yaşanacak. Gele- neksel yayıncılar artık endişe duymaya başladılar. Çiinkü rolleri her gecen gün azalıyor. Bu tehlikeye yayın sistemin- deki bir standartizasyoıila engel olmak gerekiyor. Genel televizyonlann, özel televizyonlar karşısında gelişme göşter- meleri şartıyla yaşama şansı var. Özel kanallar. seyirciyi kendilerine bağlaya- bilmek için onların beklenrilerinin öte- sinde yayın yapmak zorundalar. Ve en önemli nokta şu ki; yayıncılar 'insan' faktöriinü unutmadan, Lzleyiciyi bir tii- ketici olarak değil. bir prodüktör ola- rak düşünerek hareket etmeliler. BaşkanlığYru Dr. Francisco Pinto Balsemao'nun yaptığı. Avrupa Medya Enstitüsü, yalnızca AT üyesi ülkelerin değil, diğer Avrupa ülkelerinin ve Tür- kiye'nin de medya alanındaki gelişme- leriyle ilgilendikleri düşüncesiyle Şatel yaymalık grubunun ve Anadolu Üni- versitesi'nin davetlisi olarak bu yılki forumu 4-6 kasım tarihleri arasında İstanbul Conrad Otel'de düzenledi Forumda bugüne kadar ele alınan konular Forumun bugüne kadar yapılan toplantılannda şu konular ele alınmış: (1989. Lüksemburg) "ÇeşitUlik İçinde Lyum, Avrupa Medyasının Önündeki Sorunlar" (1990. V'ârşova): "Batı ve Doğu Avrupa'da Medya, Ortak Sorun- larOrtak Çözümler" ("l 991. Nice); "Av- rupa Film ve Televizyonu'nda Çattşma ve İşbirliğj" (1992, Se>illa); "Büyüme mi, Gerileme mi? Krizdeki Avrupa Te- i güncesi OLUÇUMUHU İb "fCOZMİK PATLAMA "(}*•') OAM 15 MiLYAR. YtL SON&I, M/H// GE2EGC- fJİMİZ 8ÜYÜK 8İR. FELA/c£n.E YA YA GÖKTAŞt AÇfKLAYAN ÛÜN - SO- Y/)(CfM GÖ££, MAKT/İOfC. SÖ2. p SÜYÜfC S/R A7&M 8OM8ASf Sifi ÇAf5.PMAr£j4, TOZ Ç.(te4£A>1{Şrt. S(J LMTZJ, A7TWOSp££E ÇOK UZUA! 8İ& SÜgE Ş Ç (ŞtMLAR.(Mt ENGELLEMİÇ, /fCÜMf eoZMC/ÇTU. FOTOSEfJTEZ. YA PA - MAYAN BİTKİLER ÖLÜMCE, ON'- UHZL/I 8ESLENEN OToBUR OtMO - ZO&LAR. VE ŞAGLANriLI OLAIZAk: BTOBUR OİNOZOg.U4R. OR.T14PAH C&5 MİCYON YIL ÖNCE).. PaHama : 8<9 8ang. levizyon ve Film Endüstrileri". Enstitü. bu yılki forumu "Televizyo- nun Geleceği: Genel Kanallar mı. Te- matik Kanallar mı?" başlığı alunda dü- zenleyerek güncel bir konuyu ele aldı. Avrupa medya dünyası. yaklaş- makta olan medya evriminde. ekonomik bakımdan büyük savaş- lara karşı önlem almanın yollannı araştınyor. TeleNİzyonun geleceğini göklerde gören ve yine geleceğin te- levizyonunun bir bilgisayardan farklı olmayacağı ınesajlannı veren iletışim uzmanlan. "dıjital" sistemin gerçekli- ğinı kabul etmiş durumda. Bu nokta- da da artık her şeye rağmen reddedil- meyen "insan" faktörünü \e genel te- leyizyonlann geleceğini tartışıyorlar. İzleyicilerin beklentilerine yanıt ve- rebildiği ve yenilik yapabildıği ölçüde genel televizyonlann yaşama şansının olduğu görüşündeler. Sayılan hızla artan tematik teİeviz- yonlann genel televizyonlann faalıyetlerinı tehlıkeyesokma- malanna dikkat çekiyorlar. Sinemanın geleceği Ve dijitalizas\ ona geçiş sürecinde üzerinde önemle durulan bir diğer nokta da; bu sürecin ortak bir tür stratejik yaklaşımla mı ele alınacağı? Başka bir deyişle. önlemler ulusal mı >oksa Av rupa bo\ u- tunda mı ele alınmah? Üz- manlar. çokuluslu bir TV"nin, ulusal TV'nın yerini tutama- yacağı görüşündeler. Bununla birlikte. ortak bir Avrupa te- meli oluşturarak. 2000'li yıllann medya dünyasına hazırlanmayı planlıyorlar. Medya uzmanİan. "5. AvTupa Televizyon ve Film Fo- rumu"nda, düşünce ve enfor- masyon haklanna yönelik önemli adımlar atıldığı görü- şünde bırleştıler. Telif haklan- ndaki rekabeün de kontrol altına alınmasına karar veri- len forumda, sinemanın gele- ceği üzerinde de tartışıldı. Bir- çok Avrupa sinemasında film seyredilmez duruma gelin- diğinin altı çizilirken, sinema- ya Avrupa sevıyesinde bır mali destek sağlanması gerek- tiğjne karar verildi. Avrupa Televizyon ve Film Forumu, önumüzdeki yıl Lıege'de dü- zenlenecek. GECE FILMLERİ Zafer Anıtı (Arch of Triumph)- Lewis Milestone'un 1948 tarihli bir filminin ikinci çevrimi. Milestone'un bizde "Zafer Abidesi" diye bilinen fılmi, Erich Mana Remarque'nin bir romanından uyarlanmıştı ve Ingrid Bergman ileCharles Boyer başrolleri paylaşmaktaydı. "Garp Cephesinde Yeni Bir Şey Yok" 1. Dünya Savaşı'nın yol açtığı y ıkımlan anlatırken. "Zafer Anıtı" bir kadın ve erkeğın aşklan çerçevesinde2. Dünya Savaşı'nı konu ediniyordu. "Zafer Anıtf'nın ikinci çevnmini yöneten Wans Husseın. izlenebilirTVfılmleriyletanınıyor. BudabirTVfilmi. Charles Boyer'in rolünü Anthony Hopkins. Ingnd Bergman'ın rolünüyse Lesley-Anne Dovvn canlandınyor. 1985 yapımı filmin diğer oyunculan Donald Pleasance ve Frank Finlay. 85dakıka. '<TRT3,18.00) İftira (Framed)- Dean Parisot'un yönettigi bu yakın tarihli film, Vincente Minelli'nin "Paris'te Bir Amerikalı" yapıtının parodisi niteliğinde. Jeff Goldblum'un canlandırdığı Amerikalı ressam bu kez Paris'te cezaevıne düşer. Ressam 2 yıl sonra serbest bırakılır. Bu arada sevgıbsı Kate (Kristin Scott) bütün paralan alıp Amenka'y a kaçmış ve Eliott (Michael Lernar) adlı bir gansterle kınştırmay a başlamıştır. Ressam, hem parasını. hem sevgilisini geri almak için mücadeleye girişir. İlginç bir güldürü. (İnterstar, 20.45) Yemektel3Kişi (13 at Dinner)- atv'nin "Agatha Chnstıe Kuşaği"nda bu gece "Yemekte 13 Kışi" ekrana geliyor. Eliyüzü düzgün TV fılmleriyle belli bir isim yapan Lou Antonio yönetmiş. Peter Ustinov, Faye Dunavv ay v e David Suchet başlıca rolleri üstleniyor. Ustinovv. daha önce de birkaç Agatha Christie uyarlamasında "Hercules Poirot"yu canlandırmışü. Sinemaseverler. Davıd Suchet'i. TRT2'nin 2-3 yıl önce yayınladığı "Hercules Poirot" dızısinden anımsayabilir. Suchet'ın Foirot yorumu da çok başanlıydı. Bu gece onu, Ustinov ve Dunavvay ile birlikte. sinema dünyasında geçen bır cinayet öyküsünde ızleyeceğiz. Amerikalı bir kadın oyuncunun (tabii Fa\e Dunavvay oynuyor) kocası ölü bulunur. Bunun bir cinayet olduğu anlaşılınca, Belçikalı Poirot (Ustinovv) dev reye girecektir. önceliklepolisiye meraklıları. sonra da bu yildızlann hayranlan için. (atv, 23.40) Dans Zamanı (Swüıg Time)- İşte. kaçınlmaması gereken bir müzikal klasiği. Yayın saati de oldukça uygun. Astaire. 1936 yapımı bu fılmde kumar vedans tutkusu yüzünden "aşk havatı" sarsıntı geçiren bır adamı canlandınv or. Georges Stevens'in yönettigi yapım. Ginger Rogers-Fred Astaire ikilisinin en iyi fılmlerinden biri kabul edılıyor. Jerome Kern ve Dorothy Field'in fılmde yer alan "A fine Romance. Pick yourself up" ve Oscar ödüllü "The vvay you look tonight" adlı şarkılar bugün birer klasik oldu. Filmde aynca Victor Moore. Helen Brodereıck. Enc Blore ve Bettv Furness rol abyor. 103 dakika. (Cine5,22.30) Çatallıköy Afyon'un Emirdağ ilçesinin Çatallıköy'ünde kan davası çatışması arasında yaşanan trajik bır aşk öy küsü. Alı Yörük'ün aynı adlı sahne oyunundan 1968'de Ülkü Erakaljn'ınuyarladıği "Çatallıköy" filminde. Anadolu köylenrnhyaşantısına değinılip insanlann niçin kin güdüp kan akıttıği sorusunun da yanıtı aranıyor. Bülent Oran'ın senaryolaşürdığı "Çatalhköy"de. Zeynep Aksu, Tugay Toksöz, Aliye Rona. Serpil Gül. Kadir Say un. Sami Hazinses, Cenk Er, Şakir Arseven. Zuhal Üstüntaş. Hakkı Haktan. Tahsin Koray oynuyor. (İnterstar,00.15) Bir Bakanın Günlüğü (Le race des Seigreurs)- Sımenon'dan. belli bir siyasal hava katarak uyarladığı polisıyeleriyle tanınan Pıeer Granier-Deferre'den. bu kezdoğrudan siyasal yaşamı konu edinen bir film izleyeceğiz. Bakan Julıen Dandıeu (Alain Delon) politikayla birlikte aşk yaşamını da yürütmeye çalışacak, ancak hesaplamadığı gelişmeler nedeniyle başı derdegirecektir. Sydney Rome ve Jeanne Moreau. Delon'unrolarkadaşlan. (TRT1,01.00) Muhteşem Serseri Bir gazeteci, sosyete çevrelerinde skandal yaratan bir aşk seriiveni yaşar. Ulkü Erakalın'ın 1964'tesiyah-beyaz olarak yönettigi "Muhteşem Serseri", Amerikalı yönetmen WilliamWyler'in"RomanHolıday-Roma Tatili" fılminın Bülent Oran'ın senaryosuv la v apılmış bir uyarlaması. Gregory Peck'in rolünü Ayhan Işık. Audrey Hepburn'unkıni Fatma Fırik oynuyor. SülevmanTuran davar. (TRT 1,04.30) Şafakta Kızgınlık (Rage at Dovra)- Söylentilere inanmak gerekirse. vvestern filmlerinin ünlü oyuncusu Randolp Scott. 1929 yılında dolar milyoneri ve film yapımcısı Hovvard Hughes ile karşılaşmasaydı, belki de bu konuma hiçbir zaman gelemeyecekti. Birdizi başanh B-vvesternlerinden sonra, bazılannm yapımcılığını üstlendiği 7 filmle bu türde tartışılmazbiryeredindi. Hemenhepsini But Boettichers'in yönettigi bu fılmlerde, "Büyük taş surat" lakaplı oyuncu, filmlerinde bir amaç uğruna tek başına ve kararlı bir şekilde yoluna devam eden vvestern kahramanlannı canlandırmıştı. 1%2'de. Sam Peckinpah'ın "Sacramento" filmindeki yaşlı silahşör Gil VVestrum rolüyle sinemaya veda edip, köşesine çekilmişti. 1978'de 84 yaşında ölen Randolp Scott. Tim VVhelan'ın yönettigi İ957 tarihli "Şafakta Kızgınlık" filminde yine haydutları. katilleri kovalıyor. VVestern meraklılan kaçırmasın. (HBB, 21.00)