Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 10 KASIM 1993 ÇARŞAMBA
OLAYLAR VE GORUŞLER
Atatürkçü olmak...
Ataturkçulük, hukuksal tanımıyla ulkeyı ve ulusuda kapsayan
devleti korumaktır. Ataturkçulük bağımsızlık, özgdrlük.
egemenlik, uygarlık, ınsanlık, banş, us, eğıtım, bügı, büım, ahlak.
sanat, erdem, soyluluk ve gerçekten yana olmakür. Ataturkçulük,
hukuİaın üstünlüğune, ınsan haklanna dayanan anayasal
demokratık düzene bağhlık, kışüıklere sa>gı demektır.
YEKTA GÜNGÖR ÖZDEN Anayasa Mahkemesı Başkanı
A tatürk
ğ^k Yasal sanlannı ve
I ^ k olanaklannı bırakıp sı-
—^^ radan bıre> nıtehğıyle
/ ^ ^ onune duştuğu halkı-
**" "^^- nın Turkıve Buyuk
Mıllet Meclısı yonetımınde surdurdu-
ğû Ulusal Kurtuluş Savaşı'nı tum yok-
sunluk ve guçluklere karşın utkuvla
sonuçlandırarak yurdumuzu duşman-
lardan kurtaran Başkomutan'
"Ümmet" saynhklanndan anndır-
dığı toplumu "Türklük" bılıncıvle
donatıp bırleşürerek hak ve ozgurluk-
lenyle saygın kışılıklı bıreylenn oluş-
turduğu "ulus" duzeyıne çıkaran
Büyük Turk'
Once saltanatı, sonra hılafetı kaldı-
np demokrasının ozu ve hukuk dev le-
tının temelı olan cumhunyetı kurarak
Turk gucunu. >dratıcılığını halkına
saygısını. hukuka bağlılığını vurgula-
yan, toplumsal banşı ve ulusal dava-
nışmayı sağlavan Cumhurbaşkanı-
mız1
Yaşamın her kesımınde anlavıştan
başlayıp kural ve kurumlara değın
yozlaşmış ne varsa yıkıp yenısını ka-
zandıran. hepsını ulusuna malettığı
devnmlen gerçekleştırerek uygarlığın
ve çağdaşlığın a>dınlık kapısını açan
guçlu Devnmcı'
Yurt ve yurttaşlık bılıncını kokleştı-
np Llusal Ant'la saptanan sınırlan-
mızda herkesı eşıtlıkle kaynaştıran
ornek ınsan1
Tüm hak ve ozgurluklenn guvence-
sı, demokrasının kaynağı. sıyasal. hu-
kuksal ve ulusal bırlığın dd>anağı.
ınsanlık, banş, uygarlık, ınançlara
saygı, dınler vonünden >ansız yöne-
tım, us ve bılım onculuğunde kalkın-
ma, kapıkulluğuna ve baskıya karşıt-
lık. "adam olmak" dı>e ozetlenebıle-
cek laıklığı uygulayan, ozyapısı
(karakten) sa>dığı bağımsızlık ve öz-
gurluğu egemenlıkle doku>an Yuce
Onder1
Turkıye'mızın sımgesı, çevremızın
guneşı, yureğımızın sonmez ateşıdır
Ataturkçulük
Ataturkçulük, Ataturk'e tapmak
O'nu labulaştırmak değıl, buvuk bır
gerçekçılık. değerbılırlık duygu vedu-
şunce bırlıktelığıvle O'nun Turkıye'vı
Türkıye >apan ılkelennı benımsemek
O'na bağhlık ustelık gobterdığı volda
O'nu aşarak, O'na yakışır (la\ık) ol-
maya çalışmaktır Ataturkçulük "res-
mi ideoloji" dogma ya da oğretı değıl
Turkıve Cumhunvetf nın duşun teme-
lıdır Cumhunyeü gerçek ve geçerb kıl-
mak, çağa uygun venılemelerle bu
temelden esınlenerek daha ı>ılenne
kavuşmak hepımızın dıleğıdır Her
olayı zamanına, ortam ve koşullanna
gore değerlendırmek gerektrken, çır-
kın saldınlar, >akışıksız eleştınlerle
surdurulen haksızlıklar tıksındınadır
1919-1923 karşıtlığı. gunumuzde değı-
ş ovunlarla surdurulmektedır Öze-
leştınden. gerçeklerden kaçınan ken-
dını bılmezler evlemlerı. dıllen ve
anlatım bıçemlenyle bılgısızlık ve nan-
korlukten oıede, duzeysızhklennı ser-
gılemektedırler Yalanla, karalama ve
suçlamalarla (dın duşmanlığı. dıkta-
torluk gıbı) cumhunyetın temelı sav-
dığı ahlak ve kultur vonunden de
ornek bır ınsan olan Ataturk e saldı-
ranlann cıddıve alınacak vanlan yok-
tur O ve arkddaşlan olmasa ıdı bu
gunlere gelebılır. bu duzeyde olabılır
mıvdık0
Çevremıze. uzaklara baka-
lım O'nun her gun kezlerce doğrulan-
dığını gormuvor mu>uz'' Bugunku
demokrasıvı O nun uvgulamalanna
borçluyuz Ataturk ılkelen demokra-
sının evrensel nıtelıktekı vuce değerle-
ndır Katı olgular değıl çağdaş de-
mokratık yaşamıamaçlavan. uvumlu.
kendını venıleyen yaşam gerçeklendır
Dınsel ve etnık köken a>ırmadan. her
vurttaşı tam eşıtlıkle kucaklayan
Ataturk mıllıvetçılığı Atatûrk-Türki-
je ozdeşleşmesının en vapıcı gosterge-
sıdır
Ataturkçulük. Ermcnıcılık-Kurtçu-
luk Arapçılık-Şenatçılık gudusunde
sozde ılencılık-sözde demokratlık sa-
vında ırkçı. şovenıst. avnlıkçılık ve
boluculuk batdğında. kotulemektcn
oldurmeye değın us. duvunç (vıcdan)
ve ınsanlık dışı her haınlığı sergıleven
çetenın medya teroruvle ve sıyasal
odunlerle desteklenen saldınsıyla kar-
$ı karşıvddır Kjvıma. soykınma aldı-
nşsız. tersıne bunu araçsavananlayış
hıçbır ozgurlukle bağdaşamaz Ama
karanlığın avdınlığı boğduğu gorul-
memıştır Işığın tek damlası ya da çız-
gısı karanlığı yenmektedır Bağnazlık.
avmazlık ve hayınlığın ılgınç bırlıktelı-
ğı amaç ortdklıklannın kanıüdır
Ataturkçulük. hukuksal tanımıvla
ulkeyı ve ulusu da kapsayan devleti
korumaktır Ataturkçuluk bağımsız-
lık. ozgurluk egemenlik. uygarlık. ın-
sanhkrbanş, us. eğıtım. bılgı, bılım.
ahlak. sanat. erdem, soyluluk ve ger-
çekten yana olmaktır Ataturkçulük.
hukukun ustunluğune. ınsan haklan-
nd dd>anan anayasal demokratık du-
zene bağhlık, kışılıklere saygı demek-
tır Ataturkçuluk, her tur ıç ve dış
somuruye. bağımlılığa kotülük, yok-
sunluk, adaletsızlık ve aykınlığa.
ınançlara saldınva ve şıddete karşı ol-
maktır Nıtelıklı ınsanı savunmaktır
Ataturkçuluk "Batıcı" değıl. "Batdı"
olmak. yabancılaşmava. vabancı ege-
menlığıne karşı olmak kadın-erkek
eşıtlığınden Lozan dan adaletten, so-
yut ve somut tum değerlenyle Tur-
kı>e den > and olmaktır
Atdturkçuluk, "Tıirkumr demekle
mutluluk duyan her >urttaşın paylaşa-
cağı onurdur Insan haklannı bır kesı-
mın hdkldnnd ındırgeyerek yozlaştı-
ran. saplantılara duşen, hoşgorusuz
çıkarcılann bunu algılamalan guçtur
Çelişkiler
"Düşünce özgurluğu. düşunceve ve
inançiara savgı" dıye ozgurluklen kö-
tuyekullanarak haİkın temızduygula-
nnı ıçenksız sloganlarla somurerek
dldatmayı. ınançlara saldınyı karala-
mayı, terbıyeyedeavkın sozvedavra-
nışlarla saldınvı veğleyen küçuk'ler
onemlı değıl Yalpalanmalan onlan
belkı de olgunlaştıracaktır Önemlı
olan. devlet kuruluşlannm ve yetkılıle-
nnın tutumlandır Anayasa'da "...
Laiklik ilkesi doğnılrusunda, bütün si-
yasi görüş »e düşunuşleraı dışında kala-
rak ve milletçe davantşmavı ie butun-
leşmeji amaç edinerek...'" gorevlennı
yenne getırmesı ongörulen resmı ku-
ruluşun duzenledığı, konusu "din" de
olsa "dinsd" olmayan. "bilimser olan
toplantıda İsuklal Marşı'ndan once
Kur'an-ı Kenm okunması. şehıtler ve
Ataturk ıçın saygı duruşu >apılmama-
sı. "V iizde 99'u Müslüman bir ulusuz"
demek olanağını veren devlet kurucu-
sunun resmının bulunmaması, sıyasal
nedenlerle laıklığı dın duşmanlığı gıbı
gosteren asılsız konuşmalann yınelen-
mesı duşundurücu değıl mı9
Mezhep-
tankat kavgalan. tekke ve turbe çırpı-
nışlan, kurslar, yurtlar ve pansıyon-
larla >a\gınlaşan dınsel egemenlik
oyunlan nedır' Ya dınsel gereklerle,
dının ozellık ve nıtelıklenyle, dın say-
gısıyla bağdaşmayan durumlar9
C)y
ıçın, ıktıdar ıçın bır yere gelmek, bır
>erde kalmak ıçın. çıkar, un ve san ıçın
odun vermek doğru mu9
Yaşamın ge-
çıcılığını dınsel yönden de bıldıkten
sonra bunlara değer mı0
Ataturk dınden bağnazlığı kaldınp
ozgur ınana sağlamış. dını gerıcılıgın
.ığından kurtarmışür
Şunu da belırteyım Ataturk kımse-
nın namazına. orucuna, camısıne ka-
nşmadı Padışahlık ve halıfehk onen-
lennı gen çevırdı Kendısı ıçın anayasa
yaptırmadı Her kotu şey, Ataturk'u
ve Ataturkçuluğu unutmak ve unut-
turmaktan kaynaklanıyor Balıkesır
Hutbesı. 16 Ocak 1923 Izmıt Konuş-
ması. ılgıh sözlen yadsınmaz dayanak-
lardır Tepkısız, suskun toplumu kır-
gın ve kıygın kılmayalım Hukuk
devletının çağdaş aşaması olan de-
mokrasılerde yalnız eylem ve ışlemle-
nyle devletın değıl. her yurttaşın, ozel-
lıkle hukukçulann. onlann onunde
cumhunyet savcılannın ozen ve du-
>arlılık göstererek, varlık nedenımız
olan ılke ve değerlen koruma görevını
daha doyurucu bıçımde yenne geür-
melen beklenır Ataturkun, "Düşûn-
cesi, duyuncu özgür birey" ozlemını 10
Kasımlarla, ulusal bayramlarla. kent-
lerle sınırlı olarak değıl, her zaman ve
her yerde gerçekleştırmelıyız kı Turkı-
ve Cumhunyetı'ru sonsuza değın yaşa-
tabılelım
ARADABIR
MUHAMMED DAFİ Emekli Vaiz
İstamiyet ve İmamlık
istanbul da bır camı ımamının Ispanya Kralıçesı nın
elını sıkmaması, ustelık de bunu dının yanı islamıyetın
gereğıymış gıbı gostermesı laık ve dındar çevrelerde
bırtakım tartşmalara yol açtı Kımılerı gereksız ve Isla-
mıyetle ılgısız bulurken, kımılerı de alkışladılar ımam
efendının davranışını Bence de gereksız ve bılgısızce
bır davranışta bulunmuştur o ımam Neden dersenız,
Muslumanlıkta kadınların elını sıkmamak dıye, ne Ku-
ran'öa ne Hadıs'\e ne de Içtıhat kaynaklarında hıçbır
açıklayıcı belge yoktur Islam buyuklerınm yaşantıların-
da da boyle abes bır davranışa rastlanmaz Burada or-
nek alınması asıl olan kışı Hz Muhammet'X\r O nun
yaşamından da kadın elını sıkmamak şeklınde herhangı
bır örnek yok elımızde Oysa tamamen tersını kanıtla-
yan, Hz Peygamber ın, kadınlarla sık sık sohbet ettığı-
ne, onlann ellerını tutup okşayarak onlarla uzun uzun
konuştuğuna, sıkışık gunlerınde, ozellıkle baş ve dış ağ-
rısı çektığı zamanlarda, kendısını zıyarete gelen kadın-
ların ellerını alıp alnına goturerek, onları da acısına
ortak etmeye ozen gosterdığıne daır hem bırçok gorgu
tanıklıkları hem de bırçok yazılı belge var elımızde
Fakat benım asıl uzerınde durmak ıstedığım sorun bu
değıl Bızım koktendıncı çevreler bana kızacaklar, ama
yıne de soylemek durumundayım kı Islamıyette, bugun
olduğu gıbı kadrolaşmış, beytulmal e bağlı bır imamlık
kurumu yoktur (1) islamıyete gore Dınyolundaçalışan,
dıne hızmet eden, bılmeyenlere dının gereklerını oğre-
ten kımselerın ecr'ı, yanı ucretı Tanrı katındadır Dın,
Tanrı yolu, Tanrıya gıden yol olduğu, bu yolun doğru açı-
lıp açılmadığının, yolun doğru yurunup yurunmedığının
takdırıde yalnız ve yalnızca Tanrı'ya aıttır Yapılan ışın
doğruluğunu Tanrı'dan başkası takdır edemeyeceğıne
göre yapılan ışe verılecek ucret de O nun ışıdır Insan-
lar ancak sadaka verebılırler dını hızmet karşılığı ucret
veremezler Bu temel felsefemn gereğı olarak islamda
dın hızmetlorı ucretsızdır Dın yolunda çalışanlar, bu ça-
lışmalarını gerçekten ısteyerek ve dıne hızmet olsun
dıye yapıyorlarsa, karşılığını bu dunyada değıl, otekı
dunyada alacaklardır
islamıyette tadıl-ı erkan'\ bılen herkes namaz kıldır-
maya yetkılı olduğu ıçın ozellıkle namaz kıldırmak uze-
re gorevlendırılecek bırıne gerek gorulmemıştır Toplu
namaz kılınan yerlerın camı ve mescıtlerın temızlığıne
bakan kımselerın ucretlerıyse tamamen cemaate, yanı
o yerlere namaz kılmak ıçın gelenlerın takdırıne bırakıl-
mıştır Uzun Osmanlı İmparatorluğu donemınde de,
Cumhunyet ın ılk 25-30 yılında da bu usule uyulmuş, top-
lu namaz kılınan yerlerın camı ve mescıtlerın temızlığı-
ne bakan ve gelenlere namaz kıldıran kışılerın ucretlerı
o cemaat tarafından karşılanmıştır Bu da, pazarlık yo-
luyla, sozleşme ıle değıl, ıkı tarafın rızasına bağlanarak
gerçekleştırılmıştır İslamda ımam ancak orduda go-
revlı, yanı askerı bır gorev yapıyorsa ucretlıdır Çunku
İslamda beytulmal'den sureklı ucrete bağlanan zumre
sadece asker zumresıdır Bır de islamıyete yenı gıren-
lere dının kurallarını doğru oğretmelerı ıçın ozel olarak
görevlendırılenlere ucret odenırdı O da geçıcı ıdı Öğ-
retmenlık ışı bıtınce ucretı kesılırdı Çunku İslamıyette
Muslumanlığı kabul eden kışı bır kere dının kurallarını
oğrendı mı artık Tanrı ıle başbaşadır Aralarına kımse-
nın gırmesıne ızın verılmez Muslumanlığı kabul eden
ve kurallannı oğrenen kışının, ıbadetlerını surdurup sur-
durmedığını oğrendığı kuralların gereğını yapıp yap-
madığını denetlemeye kımse yetkılı kılınmamıstır Mus-
lumanın ınancı, tamamıyla Tanrı ıle kendı arasındadır
(2)
Sozkonusu olayda adı geçen ımam ustunefarz olma-
yan yetkısı ve bılgısı dahılınde olmayan bır ış yapmıştır
İslamıyette, bırtakım muamelat'tan sayılan şeylen ıba-
det ve ıtıkat ıçındeymış gıbı gostermek hem dının esas-
larına hem de yaşanan dunya gerçeklerıne aykırıdır
Islamıyet, ıtıkat ve ibadet kuralları dışında hıçbır şey ıçın
değışmez, zamana uydurulamaz gıbı akıl dışı kurallar
koymamıştır
(1) Bunun ıçın Farabı ve Gaza! kullıyaöna bakılmalı
(2) İslamda Ordu ve Komutan Prof Dr Abdullah Reşıd
Ataturkbir derste...
O sıralarda ezanın Turkçeleştınlmesı, Kuran'm Turkçeyeçevnlmesı
çalışmaları. dıl sevgısıyle ortaya atılmış büyük çalışmalardı
Atatürk'tekı dıl sevgısı. O'nun bağımsızhğa, özgürlüğe olan
tutkusundan kaynaklanıyordu.
SADİYEAKAY
I
çınde buyuduğumuz o "Atatürklü
gûnler"ın unutulmaz devnm coş-
kusuna ozlem ıçındeyız
Arada bır yaptığım gıbı kıtaplı-
ğımdakı eskı dergılen kanştınrken
"Dost" dergısının I957 Kasım sa-
>ısında Dr İlhan Başgoz'un "Ataturk"ten
Bir Hatıra"sı benı o gunlere goturmekle
kalmavıp >aşadığımız acı gerçekler uzenn-
de duşundurdu 1937 yılına ıhşkın anısında
anlattığına gore- Başgöz, Sıvas Lısesı'nde
oğrencıdır Geometrı dersınde kapı açılır.
Ataturk. yanında Sabiha Gökçen, ardında
da bırçok mılletvekıh, bakan ıle ıçen gırer
Dersın geometn olduğunu oğrendıkten
sonra tahtaya kaldırdığı bır oğrencıye bır
uçgen çızmesını soyler Oğrencı çızdığı uç-
genın koşelenne hemen alfa, beta gama
>azar Çunku açılan boyle adlandınmavı
oğrenmıştır Ataturk. bırÜen çatılan kaşla-
n ıle "Ne o yazdıklann?" dıye sorunca da.
"Alfa, beta, gama ucgenT yanıtını venr
Hıçbır şey so> lemeden karatahtanın onune
yuruyen Ataturk bu harflen sılıp "Neden
bu harfleri kıülam>orsunıızT" der Bır alış-
kanlığın şaşkınlığı ıçındekı oğrencı "Ho-
camız böyle gösterdi" de>ınce sınıtın oğret-
menı, "Paşam, \ ekalet daha kitaplarımızı
gondermedi. Elimize sade bırinci forma gel-
di. Onda da bu harflen kullaranışlar. Biz ona
uvuyoruz" der Ataturk, gelen formdvı alıp
ınceler, alfalı betalı sayfayı bulunca çekıp
yırttıktan sonra tahtava doner. bıraz once
sıldığı harflenn venne a b c yazdıktan
sonra sınıfa doner "Çocuklar, Turk alfabe-
si her şeyi anlatmaya yeter. Pekala a, b, c
üçgeni divebilirsiniz"' dedıkten sonra oğren-
alere okul anılanndan. eskı lenmlenn an-
laşılamamasından soz eder
O gıttıkten bır hafta kadar sonra mate-
matık kıtabının tamamı basılmış olarak
oğrencılere ulaşır. hem de tum üçgenler a.
b. c dıye adlandınlmış halde Meğer o
gun, Ataturk ıle sınıfa gırenler arasmda bu-
lunan Mıllı Eğıtım Bakanı dd yırtılan for-
mayı gorunce Ankara'ya donmeyı bekle-
meden telefonla buyruk vererek yenı kıtap-
lann hemen basılıp gondenlmesını sağla-
mış
Devlet işlerinde çabukluk
İlhan Başgoz. anısını "Alfa, beta, gama
vazmanın \erine a. b, c vazmanın buyuk bir
önemi var mıvdı bilmivorum. \ma bı/ler o
gun, kendimıze ve mılletimize bır başka rürlıi
guvenerek sınıflarımı/dan çıkmıştık" dıve-
rek bıtınyor O çağda yaşamış olanlann
ortak duygusunu, devlet ışlenndekı çabuk-
luğu da gostermesı bakımından ılgınçtır bu
olay'
Falih Rıfkı Atay da yıne bu dergıdekı
"Vazı Devrimi Lzerine" adlı yazısını şu
sozlerle sona erdırmekte "Birçoklarımız
yazıdaeski alışkanlığımıza bağlı kaldık. \r-
tık hiç eski vazı bılen kalmavıncava kadar,
dairelerde biri resmi, bın hususi ıki >azı van
vana devam etti. İki ktşi vardır ki veni vazı
başladığı gunden sonra kalemlerinı sağ vazı-
va dokundurmamışlardır: Birı Ataturk. ote-
ki inonu! Buniar oyuncu değildiler, inkılapçı
idiler!"
O bu>uk devnmcılenn ulkesınde 12 Ey-
lul 1980'den sonra kımı generallenn buvru-
ğu ıle bır resrru daıre halıne sokulan Türk
Dıl Kurumu'nun bır kurultayında Osman-
lıca ovulerek Turk abccesının yetersızlığın-
den, Arap yazısının gereğınden soz edılme-
sı, aymazlıktır en azından
Gunumuzde alanlarda. salonlarda her
çıktıklan kursude durmadan "çağ atla-
mak"tan soz edenler bır vandan guzelım
Turkçe "uçak" yenne Arapca "tajyare",
"değişim" yenne Fransızca "transformas-
yon" sozcuklennı kullanmakta dırenerek
ne kazanıyorlar
9
Geçen 26 eylulde 61 yılını
kutladığımız dıl devnmı. Turkçemızı yenı
sozcuklerle varsıllaşürmayı başanyla sur-
dururken, onu >olundan alıkoyacaklannı
mı sanıyorlar
1
'
7
Oysa kendılen de çoğu
kez. beğenmedıklen o yenı Turkçe sözcuk-
len kullanıyorlar Demeçlen, açıklamalan
bunun orneklenyle dolu
Guzel dılımız tum engellemelere ve kotu-
lemelere karşın her gun daha da gebşerek
yaşamını surduruyor Çunkü canh bır var-
lık Her canh varlık gıbı zaman ıçınde değı-
şıklığe uğruyor Bunu durdurmak olanak-
sız Dıl ırmağımız akışını surduruyor
Artık hıçbır vetkılı "bcyanat" vermıyor
"demeç" venyor Hepunız, Korfez Savaşı
sırasnda radyolanmızdan, televızyonlan-
mızdan, ulkemızın kımi >orelennde Sno-
zilendirikn" değıl "konuşlandırılan" ya-
bana guçlen kaygıyla ızledık gunler boyu
1
Guneydoğu Anadolu'muza "sığınmacı"
akını oldu gunlerce, "mûhed" değıl' Ama
o gunlerde Çankayada oturan kışı Os-
manlıca ya da Batı dıllennden sozcuklerle
konuşmayı kendıne yakışürarak neler söy-
lemıyordu
1
1934te çıkanlan "Soyadı Yasası" da dıl
devnmının gelışmesını sağlıyordu Çunkü
alınacak ^oyadlannın Turkçe olması gere-
kıyordu Böylece çok sayıda oz Turkçe
sozcuk orta>a çıktı, dılımıze yerleştı O sı-
ralarda ezanın Turkçeleştınlmesı, Kuran'-
ın Turkçeye çevnlmesı çalışmalan, dıl sev-
gısıyle ortaya atılmış buyuk çalışmalardı
Ataturk'tekı dıl sevgısı, O'nun bağımsızlı-
ğa. ozgurluğe olan tutkusundan kaynakla-
nıyordu
12 Eylul'den sonra onun kalıt belgesını
geçersız saydıklan halde Ataturkçuluk sa-
vını dıllennden duşurmeyenler, once bu
belgeje gereken saygıyı gostermek. sonra
da dıîlenne ozen göstenp yabancı sozcuk-
lerden annmış oz Turkçeyı kullanmak zo-
rundadırlar Sevgılı Atatürk'ümuze, ara-
mızdan aynlışının 55 yıldonumunde
yurekten sevgı ve sajgılarla
PENCERE
TARTIŞMA
Darbe yapmak 'sanatı'Ekıml993
tanhlı
gazetelerde
dışkaynaklı
bh
ISLANEGRAYOLCUSU
AHMETATEŞ
ROMAN
"Hayatın kendi dışlarında orgutlenışıne ta-
hammul edemeyecek bır kuşaktandılar Fırtı-
nalı gunler onları Isla Negra'lara surukledi "
DENGE YAYINCILIK, Tel.: 336 70 58
dunj a
kamuo> unun dıkkatlennı
uzennde topladı
Yaklaşık yırmı gunden ben
İtalyan kamuoyu "ulusal
metres" Donatella di Rosa'nın
"darbe planı" ıtıraflan ıle
calkalanmaktadır italyan
Genelkurmay Başkaru'nın bu
yuzden ıstıfası ıle olaylar yenı
boyutlara ulaşmıştır
Bır başka habere geçelım
Şılı mahkemelen Pinochet
donemındekı ınsan haklan
ıhlallennı araştınyor.
Pınochet'ın ıktıdannı
devretmek zorunda kalınca
metazon olarak kabul ettırdığı
yasalara gore 1973-78 yıllan
arasında ışlenmış suçlar
cezalandınlamıyor Ancak
mahkemeler, her şeye karşın
davalan sonuçlandırmakta
kararlı gozukuyor
Tıpkı bızde olduğu gıbı
12 Eylül darbecılennın
ıktıdarlan donemınde çıkardığı
yasalar gereğı o zaman ışlenmış
olan suçlar hakkında dava
açılamaz
Ama Şılılı yargıçlar hukuk dışı
boyleışlemlen tanımıyor
ışlenmış suçlan yargılamaya
kararlı gozukuyor Demek
orada da yargıçlar varmış
Anımsayacaksınız. komşumuz
Yunanistan'da 1974darbecılerı
ıçın bır af yasası çıkartılmaya
çahşılmış, ama Yıınan
kamuoy u buna şıddetle tepkı
gostermıştır Hatta bu yuzden
olaylar patlak vermış. tepkıler
uzenne > asa çıkanlamamıştı
Bılındığı gıbı Yunan cuntacılan
halen hapıstedır Butun
bunlara başka ulkelerdekı
cuntaalann da seruvenlennı
ekleyebılınz
Bunlan nıçın anımsatıv oruz
Darbe yapmak bır sanatür.
Öncelıkle darbe yapılacak yen
çok ıyı seçmek gerekır
Örneğın ulkemızı ele alalım
1980-1990 arasında 650 bın kışı
gozaltına alınmıştır On
bınlerce kışı en zalım
ışkencelerden geçrnış, 49 kışı
asılmış, 171 kışı ışkence alünda
ölmuş, 4 kışı kendını dın dın
yakmış, 14kışıdeaçlık
grevınde olmuştur
Butun bu olaylar yaşanırken
sahte Ataturkçuler o buyuk
ınsanın adını alabıldığınce
somurmuşlerdır Yoğun bır dın
propagandası sortucu laıklık
ılkelen tamamen çığnenmış.
zorunlu dın derslen ışın tuzu
bıben olmuştur
Bunlan yapanlar şımdı
yaşamlannın en tatlı gunlenru
yaşamaktadır Özetleşunu
söv lemek ıstıy oruz
Da rbe y apmak bır sanatür
Yapılacak yen çok ıyı seçmek
gerekır İşteo zaman
darbecılenn sırtı yere gelmez,
omur boyu saltanatlannı
surdururler
Okullara, caddelere,
meydanlara ve de en gorkemh
yerlere adlan venlır,
sayfıyelerde en guzel yerler
onlara aynlır, onlan korumak
ıçın olağanustu guvenhk
önlemlen abnır, gerektığınde
tedavılen ıçın Amenkalara
göndenlır
Dedık ya darbe yapmak bır
sanatür Yeter kı yen ıyı
seçılsın
M. Samim Akay
Felaket Tellalına BakL
Dostumun yuzu çarşamba pazarı, suratından duşen
bın parça olacak
- Hayrola?
- Çok kotu
- Kotu olan ne7
- Ekonomik durum çok kotu hepımız hazırlanalım,
başımıza taş yağacak
Son gunlerde çoğu ekonomı muneccımı, fırtına once-
sınde hava raporu okuyan meteorolojı uzmanına dondu,
zaten Başbakan da söylemıyor mu
- Enkaz devraldık
- Acı reçete
Ben kendımı bıldım bılelı, bu ulkede her başbakan bir
oncekınden 'enkaz devralır
Cıddı gorunen ve ıkı ayağı uzerınde sessız yuruyen
kulağı kesıkler, yakında yururluğe gırmesı gereken res-
mı kararlara karşı onlemlerını almaya başladılar, bır
şeyler yapıp çatıyorlar, yarın obur gun dunya bırbırıne
gırınce buniar yıne dort ayak ustune duşecekler
•
Felaket tellalları konuşuyorlar
Ekonomı kotuye gıdıyormuş
Ne zaman lyıye gıdıyordu"?
10 yılı aşkın bır sure yuzde 70 enflasyonla yaşaytp,
yuzde 100 faıze bana mısın demeyen bır toplumda eko-
nomı nasıl lyıye gıdebılır kı''
Ya borç yuku7
Devlet hem dışarıya hem ıçerıye borçlu, borcun faızı-
ne vergı gelırı yetmıyor
Nasıl oldu bu ış7
Bırdenbıre olmadı, once modelı kesıp bıçtık, askerı
darbeyı tezgâhladık, generallere modelı anlatıp yuttur-
duk, askerı kafakola aldık
Sonra halkı ezdık emekçı ve emekli denen ınsanı ın-
sandan saymadık
Ve dedık kı
-Işte 'alternatıfsız model" buduH 2000 yılına kadar
uygulanacak
Modelın adı
"Sureklı zam-sureklı devaluasyon''
1980'den ben uygulanıyor
Pekı, denız bıttı
Dostumun yuzu çarşamba pazarı suratından duşen
bın parça olacak
Sordum
- Neyapmalı
9
Kafasını kaşıdı, burnunu tırmaladı gozlerını kıstı, ya-
vaş sesle
- Turkıye'nın bır şey satması gerekıyor
- Neden'
- Devlet ıçerıden daha fazla borçlanamaz, şımdı yuz-
de 70-80 faızle borç alıyor dışarıdan borç60mılyardola-
rı aştı her ıkısının faız yuku artık taşınamıyor, butçe dıye
bır şey yok, vergı reformu yapsan da toplayacağm vergı-
ler faız odemelerını karşılamaz Tumuyle rant ve faız
ekonomısıne bağlandık Rant ve faız ekonomısıne do-
nuk yapısallaşma enflasyonu beslıyor, bu yapıda enflas-
yon durmaz
- Pekı, neyı satacaksın"
7
- Kıbrıs desen, bu kadar para etmez, PTT'nın T sı de-
vede kulak kalır
- Guneydoğu yu mu satacaksın?
Bızımkının yuzu çarşamba pazarı gıbı, suratından du-
şen bın parça olacak
Satacak bır şey arıyor ..-."' *,-<•<< r» "~
Bulamıyor
Ulkeekonomısı bırbuzdağı Su altındakı bolumüfatzle
rant' Ha bırde 'kayıtdışı ekonomı' varkıbırâlem
S BILGI YAYINEVI
ELÇUK EREZ
İMZA GÜNU -
(lOKasım Çarşamba 14.00-19.00 Arası)
Gınş Kat (BSalo«ıu 4 Sokak) 105-106 No»u Sland
TÜYAP KİTAP FUARI, TEPEBASI / İSTANBUL
z BILGI YAYINEVI
EYNEP ANKARA
İMZA GÜNÜ
10 Kasım Çarşamba 14.00-19.00 Arası
Gınş Kat (8Salonu,4 Sokak) 105-106 Nolu Stand
TÜYAP KİTAP FUARI, TEPEBASI / İSTANBUL
"THETURKİSH PEN"
İngıhzce Turk Edebıyaü Seçkılen
PEN YAZARLAR DERNEĞİ YAVTNLARI
TÜYAP'Nâam Hıkmet Kultur ve
Sanat Vakfı Standı'nda