Katalog

1 0 Cumhuriyet dış haberier 1 Şubat1992 Yunamstan'dan nota • AA(Atina) - Yunanistan, Macaristan ve Çekoslovakya'nm TIR kamyonlanndan aldığı geçiş ücretlerini büyük oranlarda arttırmasından sonra Avrupa Topluluğu'ndan konuya müdahale etmesini istedi ve iki ülîceye protesto notalan gönderdi. Ulaştırma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, konuyla ilgıli olarak yann Prag'da, daha sonra da Budapeşte'de üçlü görüşmeleryapılacağı bildinldi. Açıklamada, görüşmeye AT temsilcilerinın de katılacağı kaydedildi. Buarada Ulaştırma Bakanı Nıkos Gelestatis de Yunanlı taşımacılan görüşmelerin olumlu sonuçlanması için katkıda bulunmaya çağırdı. Telefon hattına sngol • AA(Lefkoşa) - KıbnsRum yönetiminın, BM BanşGücü'nün kontrolündeki sınır köyü Pile'dc yaşayan Tiirklere uyguladığı ambargodan kaynaklanan gerginlik sürüyor. Rum yönetimi, KKTC Telekomünıkasyon Dairesi'nin köyde yaşayan Türklere telefon hizmeti götürmesine şiddetle karşı çıkmaya devam ediyor. Rum baskısına boyun eğen Ingiliz Dikelya üs makamlan, telefon hattının üs bölgesinden geçişine izin vermezken, BM Banş Gücü de bu insancıl sorun karşısında etkili olamıyor. KKTC, 150 hatlık bir telefon kablosunu Beyarmudu sınınna kadar götürmüş durumda. KKTCdemuhalefet • UBA(Lefkoşa) - KuzeyKıbns Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC) meclis dışı muhalefet partilerinden Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) Genel Başkanı özker özgür, KKTC demokrasisini Warair olarak değerlendirdi. Ülkenin en başta gelen sorununun demokrasi olduğunu söyleyen özgür, keridi içindeiç banşını kuramamış bir toplumun, 'komşu toplumla' banş konusunda da zayıf olacağını savundu. özker özgür, Kıbns adasında federal çözümle sağlanabilecek' AT'ye tam üye bir Kıbns'ınTürkiye'yedeyardımcı olacağını söyledi. Irak'tatophımezap • AA(Bağdat)- Bağdat hükümeti, Körfez savaşı sırasında diri diri gömülen Irak askerlerinin cesetlerinin bulunduğu yeni bir toplu mezar ortaya çıkanldığını öne sürdü. Irak resmi haber ajansı IN A, lrak-Suudi Arabistan sınınnın kırk kilometre kuzeyinde, Samawa bölgesinde ortaya çıkanlan mezarda 24 Irak askerinin cesedinin bulunduğunu kaydetti. Şamir'denABD'yejest • AA(Kudüs) - İsrail Başbakam İzak Şamir, ABD'den almayı umduklan borcun hiçbir bölümünün işgal topraklannda Yahudi yerleşim merkezleri oluşturulması amacıyla kullanılmayacağmı açıkladı. Şamir, "Elde edebileceğimiz fonlar yalnızca Yahudi göçmenleri ülkeye kabul edebilmek amacıyla kullanılacak ve yerleşim merkezleri için kullanılmayacak" dedi. İzak Şamir, Israil'de düzenlenen bir konferanstan sonra yaptığı açıklamanm, Washington'u tatmin edeceğini umduğunu bildirerek "VVashington'la görüşeceğiz" dedi. KarasulannihiaU • AA (Sofya) - Türk balıkçı gemilennin, Bulgaristan karasulannı yılba^mdan bu yana 180 kez ihlal ettiği öne sürüldü. Bulgaristan'ın önde gelen gazetelerinden "24 Saat", Kaliakra burnLnda ahkonan 16 balıkçı gemignin de bu rakamlara dahil olduğunu, gemilerin bulunduğu bölgcıin, buraya yerleştirilmiş sualtı ileUşm kablolan nedeniyle deniz trafiğne yasak tutulduğunu yazdı. Kaliakra'da önceki gün alıkonarak Varrulimanınaçekilen 16 Türk balıkçı teknesive 100mürettebat,haklannda verilecek karan bekliyor. Irkçdığı protesto ( - Frankfurt'ta yabaıa düşmanhğını protesto amacvla önceki akşam bir protesto yürirüşü yapıldı. Katılımın az olduğu yürirüsün, Nazi rejiminin iktidara geLşfım 59. yıldönümünü hatırlatmak arracyla düzenlendiği kaydedildi. OUyazgeçen yürüyüş sırasında "iltica yajasndan eliniziçekin", "toplama '.amjlanna hayır" ve "burada a$a;an herkese eşit hak" gibi ıgâılar atıldı. Göstericiler, >aıcılar yasasının değıştirilmesine ekçalışmalara karşı çıktılar. Azeri birliklerinin Ermeni militanlanna karşı saldınya geçtiği bildinldi; Bakü yalanlıyor Azerbaycan ordusu Karabağ'da Dış Haberier Servisi - Azerbayçan, Dağlık Karabağ bölgesindeki Er- meni militanlara karşı dün büyük bir saldırı başlattı. Rus kay- naklanna göre binlerce Azeri askerin katıldığı ve zırhlı araçlarla desteklenen saldırıda bir Ermeni kenti ele geçirildi. Rus televiz- yonu, çatışmalarda ölenler olduğunu ve Azerbaycan birliklerinin, bölgenin başkenti olan Hankenti'ne (Stepanakert) yöneldiğini bil- dirdi. Azerbaycan yetkilileri ise iddiaları yalanlayarak özel bir sal- dırı olmadığını söylediler. tinin Azeri birlikler tarafından alınmasının ardından, Askiyeran kentiyle Nahiçevanik koyünde Ermeni militanların Azeri birlik- lere direndiğini bildirdi. Nega ajansı, aynntı vermemekle birlikte, çatışmalar sırasında 'birkaç' kişinin öldüğünü duyurdu. Ancak Ingiliz Reuter ajansına bilgi ve- ren Azeri yetkililer, özel bir operasyonun başlatıldığını yalanladılar. Bölgede Erme- ni militanlarla Azeri birlikleri arasında alı- şılmış çatışmaların meydana geldiğini Rusya televizyonunun haberine göre Azerbaycan ordusundan birkaç bin kişilik bir birlik, dün öğle saatlerinde Karabağ'ın yakınlarındaki bir Azerbaycan kentinden bölgeye doğru saldınya geçti. Kısa sürede bölgenin içlerine kadar girerek, şiddetli ça- tışmalar sonucunda Hamrot kentini ele ge- çiren Azerbaycan ordusu, zırhlı araçlarla başkent Hankenti'ne (Stepanakert) doğru ilerlemeye başladı. Rusya haber ajansı Nega, Hamrot ken- belirten bir Azeri yetkili, Ermeni militan- ların da4 Dağlık Karabağ sınınndaki bir Azeri kenti olan Agdam'a saldırdıklannı söyledi. Azerbaycan haber ajansı Assa-lrade, Ag- dam'a birçok roket atıldığmı ve 5 Azerinin öldüğünü, 50'den fazla kişinin de yaralan- dığını bildirdi. Ajans, saldırının Azerbay- can ulusal ordusu tarafından geri püskürtüldüğünü lıaber verdi. Dağhk Karabağ'da tansiyon, geçen salı günü bir Azeri helikopterinin düşmesiyle yeniden tırmanmış; Azerbaycan, 40 yetki- liyi taşıyan helikopterin düşürülmesinden bölgedeki Ermeni militanları sorumlu tut- muştu. Devlet Başkanı Muttalibov, Erme- ni diasporasının da (yurtdışında yaşayan Ermenüer) Dağlık Karabağ'daki Ermeni militanlara destek vererek çatışmaları kö- rüklediğini savunmuştu. Muttalibov, önceki gun Azerbaycan Gu- venlik Konseyi'nde yaptığı konuşmada, Dağlık Karabağ'daki Ermeni militanlannın masum halka saldırdığını söylemiş ve bu saldınların durdurulması için sert önlem- ler alacaklannı ilan etmişti. Devlet Başka- nı Muttalibov, bölgedeki Ermeni militan- lara karşı büyük çaplı bir harekâta girişile- ceğini ve onlann saldınlanna aynı şekilde karşılık verileceğini duyurmuştu. Ermeniler yardım istedi Dağlık Karabağ bölgesinin, Ermeniler- den oluşan parlamentosu dün Azerbaycan birliklerinin saldırıya geçmesinin üzerine uluslararası kamuoyuna hitaben bir mesaj yayımlayarak "Azerbaycan birliklerinin saldırganlığının durdurulmasını" istedi. Parlamentonun mesajında, Azerbaycan askerlerinin topçu ve tank birliklerinin des- teğinde saldırdıkları bildirilerek, uluslara- rası kamuoyunun "Ermeni soykırımmı önlemesi" çağrısı yapıldı. Cezayir gergin Cuma namazmda silahlar patiadı Dış Haberier Servisi - Cezayir'de dün yi- ne gergin bir cuma yaşandı. Cuma namazı ardından gösteri yapan tslami Selamet Cep- hesi (FIS) yandaşlan ile polis arasında çı- kan çatışmada 8 kişi yaralandı. ABD Bü- yükelçiliği'ne de 1962'den bu yana ilk kez bombalı saldırı düzenlendi. Cuma namazı öncesinde güvenlik güçle- ri özellikle FlS'in kalesi sayılan işçi bölgesi Bab el Kuid'de camiler çevresinde çok sa- yıda zırhh araç ve binlerce polis yerleştiril- di. Nitekim namaz ardından camilerden da- ğılan tslamcılar sloganlar atarak yürüyüşe geçince polis uyan ateşi açtı. Göstericilerin dağılmaması üzerine çıkan çatışmada biri kadın 8 Islamcı yaralandı. Hükümet yetki- lileri çatışmanm ardından 15 kişinin de tu- tuklandığını belirttiler. Beşkentin El Harrah yöresinde ise heli- kopterlerin devriye gezdiği ve kalabalıklan dağıtmak için polisin göz yaşartıcı gaz kul- landığı öğrenildi. AP'nin haberine göre de başkent Ceza- yir'deki ABD Büyükelçiliği'ne önceki gece kimliği beürlenemeyen kişilerce bomba atıl- dı. Saldırı sonucunda ölen ya da yaralanan olmadığı, ancak binanın hasar gördüğü bil- dirildi. Saldınnm sorumluluğunu henüz üst- lenen olmadı. AA ve TRTye gözaltı AA'nın haberine göre iki kişiden oluşan TRT ekibi TSİ 14.10'da bir sivil polis ekibi tarafından gözaltında almarak arabayla ka- rakola götürüldü. Yaklaşık dört saat gözaltında tutulan TRT ekibi, eUerindeki kasetler siündikten sonra serbest bırakıldılar. Sivil polisler, AA ekibini de TSİ 16.00'da gözaltına aldılar ve bir saat kadar tuttuk- tan sonra serbest bıraktılar. AA ekibine gö- türüldükleri karakolda herhangi bir sert davramşta bulunulmadı. Cezayir'de ber cuma namazı Islamcılar için gösteri anlamı da taşıyor. Polis camileri denetime alma çabasında. Kohl ile Yeltsin anlaşamıyor Volga Almanları ortada kaldı DtLEK ZAPTÇIOĞLU (Beriin) - Sovyetler Birliği'nin dağıl- masından sonra Rusya'da yaşayan Alman azınlık, iki ülke ilişkilerinde hafıf gerginlik yaratıyor. Yüzyıllar önce Rusya'ya gidip kalan Almanlara Volga boyunda yeniden özerk bir cumhuriyet kurulmasını isteyen Başbakan Hel- mut Kohl, Boris Yeltsin ile anlaşmazhğa düştü. Rusya'da bugün yaşayan Alman asıllı azınlık, Çariçe II. Katerina za- manında 1764-76 yıllannda Rusya'- ya gelen Almanlann soyundan olu- şuyor. 18. yüzyılda Katerina, sanat- lannda çoİc ileri olan Alman zanaat ustalannı ve ailelerini Ruslara hü- ner öğretmeleri için ülkesine çağır- mıştı ve onlara geniş olanaklar sunmuştu. 1924 yılında Alman azınlığa Vol- ga nehri boyunda özerk bir cumhu- riyet kuruldu. "Volga Cumhuriye- ti" 1941 yılına kadar devam etti. Almanya'mn Sovyetler Birliği'ne saldırmasından sonra Volga boyun- da yaşayan Alman azınhğı "düş- manla işbirliği yapmakla" suçlayan Stalin, Volga Cumhuriyeti'ni dağıt- ü ve Almanları Orta Asya'ya sürdü. Bugün kısaca kendilerine "Volga Almanlan" denilen bu birkaç mil- yonluk nüfusun çoğunluğu Kaza- kistan'da, bir kısmı Sibirya'da yaşı- yor. Yüzbinlerce Alman asıllı ise geçen yıllarda Almanya'ya göç etti. Bu insanlan şartsız kabul eden ve kendilerine hemen Alman vatan- daşlığı veren Kohl hükümeti, göç dalgasını durdurmak için onlara Rusya'da tekrar toprak verilmesi için elinden geleni yapıyor. Volga nehri boyunda, Kazakis- tan ve Rusya cumhuriyetleri arasın- da kurulacak bir özerk Alman cumhuriyeti, Almanya'mn Asya'- daki önemli bir bağlantısı olarak hizmet görecek. Stalin tarafından steplere sürülen Almanlar orada bi- le çevrenin en başarılı çiftçileri ve zanaatkârlan olarak kendilerine görece varhkh bir hayat kurmuş bu- lunuyorlar. Alman asıllılann çoğu, Rusya'da bir cumhuriyete kavuşsalar biîe Al- manya'ya göç etmek istediklerini söylüyorlar. Özellikle gençler, her- kesin gidip yaşamak için can attığı Batı Avrupa'ya gitmek varken niçin tekrar Volga boyuna dönüp çiftçi- likle uğraşmalan gerektığinı anla- mıyor. Boris Yeltsin, başa geçtikten son- ra ilk iş olarak Almanlan Volga boyuna döndüreceğine söz vermişti. Fakat daha sonra başka bir toprak önerisinde bulundu Ukrayna'ya yakın bu yeni alanın, Sovyet nükle- er denemeleri yüzünden yıllar bo- yunca uranyumla zehirlendiği ve çevrenin tanmla uğraşılmayacak kadar tahrip olduğu ortaya çıkınca iki hükümet arasında bir soğukluk yaşandı. Alman hükümeti, Volga boyundaki eski cumhuriyet toprak- lannı talep ederken Yeltsin, burada yaşayan Ruslan başka yerlere sür- mek istemediğini söylüyor. Volgograd'ın kuzeyinde Alman- lara özerk bir cumhuriyet kuruldu- ğunda Alman hükümeti büyük maddi yardım yapmaya söz verdi. Göç baskısını azaltmak isteyen Kohl hükümeti, aynı zamanda Rusya'da Alman dilinin, kültürü- nün ve bağlantılanmn yaygmlaş- ması için Volga Almanlannı bir araa olarak görüyor. 18. yüzyılda Rusya'ya yerleşip kalan Almanlann torunlan bugün iki yüz yıl öncesinin Almancasını konuşuyorlar. Atalannın geldikleri yörelerde o zamanlar konuştuklan yerel eski Almancayı babadan oğu- la devralıp bugüne getiren bu insan- lara Almanya'da neredeyse "haya- let" gözü ile bakıhyor. Ayağında çank, sırtında pazen entari, başında yemeniyle sökün eden ve iki yüz yıl öncesinin Alman- cası ile "Biz aynı kökten geliyoruz" diyen bu insanlann gelmeyip olduk- lan yerde kalması isteniyor. Eğer Yeltsin eski Volga Cumhuri- yeti topraklannı tekrar Almanlara vermeye razı olursa büyük olasılıkla gençlerin bir kısmı daha Almanya'- ya gelmeyi tercih edecek. Ancak eski vatanlanna bağlılık duyan yaşh kuşağın Volga'ya yerleşmesi bekle- niyor. Almanya açısından bunun sakıncası yok. 1 IŞADAMLARININ GOZUYLE •t HUKUMETIN KARNESI HÜKÜMETİN "PEKİYİTERİ, "ORTA"LARI VE "KIRIK"LARI... EN GÖZDE BAKAN HANGİSİ, KİMLER "İSTENMEYEN ADAM"... "PIRLANTA GİBİ" BÜROKRATLAR VE "İSABETSİZ" ATAMAIAR... STRATEJİ'NİN KAPSAMU ARAŞTIRMASI... İŞ DÜNYASI: "MARX HAKU ÇIKT1"... HALİL BEZMEN: "MARX'A AYNEN İŞTİRAK EDİYORUM". İSHAK ALATON: "MARX YAŞIYOR, HEM DE CAPCANU". WA1İ STREET JOURNAL: "MARX REDDEDİLEMEZ"... MERKEZ BANKASI'NIN PARA PROGRAMI YATIRIMCIYI NASIL ETKİLER? ÇELEBİ'DEN PAKDEMİRLİ'YE SİTEM: "AYLIK ENFLASYONU YÜZDE 1 'DEN 4'E ÇIKARD1" "PARANIN YÖNÜ" YATIR1MLARINIZIN GELECEĞİNİ SÖYLÜYOR! DİKKAT: "TEKNİK ANAÜZ"İ OKUYANLAR KAZANIYOR. AHMET MERGEN'İN YORUMIARINI OKUMADAN BORSAYA GİRMEYİN! BRİSA, BOLU ÇİMENTO, AAARŞHALL, ÇUKUROVA VE KEPEZ ELEKTRİK'TEN ÖZEL HABERLER MNORAMA BMarük süper güç ŞEBNEM ATtYAS (New York) - Bîv^ Güvenlik Konseyi dün devlet ve hükümet başkanlan düzeyinde toplandı. Zirvede konuşan tüm liderler BM'nin dünya güvenli- ğinde aktif rol oynamasını ister- ken Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Boris Yeltsin, ABD'nin uzaydan savunma kalkanı siste- minin tüm dünya için geliştiril- mesini önerdi. Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla birlik- te, Güvenlik Konseyi'nde daimi üyelik kol- tuğuna oturan Rusya Federasyonu Başka- nı Boris Yeltsin, toplantıda yaptığı konuş- mada, ABD'ninstratejik savunma insiyaüfi olarak adlandırdığı uzaydan savunma kal- kanı sisteminin bütün dünya için geliştiril- mesini önerdi. Yeltsin yeni cumhuriyetler topluluğunun, stratejik ve nükleer silahla- nn sınırlandınlması ve nükleer silahlann kontrolünün tek merkezde toplanması ko- nusunda fikir birliği içinde olduğu taahhü- dunü verdi. tlk kez bütün dünya liderleri ile birlikte bir zirveye katılan Yeltsin'in konuş- ması ABD'de olumlu etki yaptı. Yeltsin bu- gün Camp David'de bu önerileri konusun- da ABD Başkanı Bush ile baş başa görüşe- cek. Dün yoğun güvenlik kontrolü altında BM'ye gelen liderler Ingiltere Başbakam John Major başkanhğmdaki Güvenlik Konseyi toplantısında gün boyu devam eden konuşmalaryaptüar. Major konusma- sında "Yeni dünya cüzeninin, Güvenlik Konseyi ve BM aracılığıyla yeni fıkirler ve yeni ivmelere gerek duyduğunu" ifade etti. Major bu sözleriyle BM'nin bundan sonra dünya güvenliğinde aktif rol oynayan bir ör- güt haline getirileceğini belirtti. ABD Baş- kanı George Bush, konuşmasında yeni dün- ya düzeninin, BM'ye tarihinde ilk kezyasa- sım gerçekten hayata geçirme imkânı tanı- dığını öne sürdü. Fransa Devlet Başkam François Mitterrand konuşmasında ekono- mik sorunlara dikkat çekti ve dünya top- lumsal sorunlarımn görüşüleceği bir dün- ya zirvesi önerdi. Bütun liderler dünya gü- venliği, ınsan hakları ve banşın korunma- sı konulannda çeşitli görüşler ortaya attılar. Liderler BM'nin dünya güvenliğinde aktif rol oynaması, "muhtemel krizlerin önlen- mesi, istikrar alanlan yaratılması" konula- nnda görüş birliğine vardılar. Ancak ortak bir bildiri yayımlanması için anlaşmazhklar son ana dek devam etti. Çin'deki insan haklan ihlalleri, saldırgan- lik ve terorizme yönelik ortak bildiride kul- lamlan dil üye ülkeler arasında anlaşmazlık- lan ortaya çıkardı. Ingiltere ve ABD'nin ha- zırladığı bildiri metninde değişiklikler va- pıldı. Metin dili değiştirildi. Güvenlik Konseyi'nde daimi üyelik sahi- bi ABD, Fransa, Ingiltere ve Çin konulan- nın değiştirilmesinden çekindikleri için BM Yasası'nın değiştirilmesini engellemeye ça- hşıyorlar. Bu nedenle de Sovyetler Birliği'- nin yerine bir oldu bitti ile Rusya'nın getiril- mesi dört daimi üyeninfikirbirliği ile kabul edildi. Kıbns sorunu Çabalar yoğuıüaşıyor CUMHURİYET (Ankara) - BM Güvenlik Konseyi'nin dünkü zirvesinin Kıbns sorununa olası yansımaları Ankara ve Lefko- şa'da değerlendiriliyor. Türk tarafı bu çerçevede BM Genel Sekreteri'nin Kıbns sorununa çözüm ara- yışlannda "iyi niyet görevi"nin dışına taş- masına "soğuk" baktığmı gizlemiyor. Bu- na karşm daha aktif bir güvenlik konse- yinin "Rum tarafının avantajına olmadı- ğına" da işaret ediliyor. Yeni Genel Sekreter Butros Gali'nin özel temsilcileri Oscar Camillion ile Gus- tav Feissel'ın gelecek hafta başlaması bek- lenen "Kıbns turlan"nm bu konularda da ileriye dönük sinyaller taşıması bekleni- yor. ZJrve değeriendiraıesi ABD ve tngiltere'nin reklam gereksin- melerine yönelik olduğu belirtilen, ancak "yeni dünya düzeninin devlet başkanlan düzeyine tescili" anlamına da gelen BM Güvenlik Konseyi'nin dünkü zirvesini de- ğerlendiren Ankara' daki yetkili cevreler şu noktalar üzerinde duruyorlar: "Körfez krizi ile varhk nedenini yeni- den hisseden BM böylece soğuk savaş son- rasının değişken ve birçok açıdan daha tehlikeli dünyasında etkinliğini arttırmak için bir fırsat yakalamış oldu. Irak'a karşı bu etkinliğini hisseden başta ABD olmak üzere Güvenlik Konseyi'nin daimi üyele- ri bunu çeşitli bölgesel sorunlann hızlı çö- zumüne dönük olarak kullanmak isteye- ceklerdir. Bu bağlamda da Kıbns doğal olarak akla gelen bir konu. Ancak Kıbns sorununun zorlamalarla çözülemeyeceği başta ABD olmak üzere sorunla yakından ilgili tüm taraflarca bilinmeli. Bu açıdan BM Genel Sekreteri'nin iyi niyet görevi çözümün sağlanmasına yar- dımcı olmayı aşmamalı. Başka bir ifadey- le adadaki iki topluma çözüm empoze edi- lemeyeceği görülmeli. Ote yandan Güven- lik Konseyi'nin kabul ettiği bir 649 Sayılı Karar var ki bu karar sorunun çözümü- nün temel parametrelerini içeriyor. Gü- venlik Konseyi yeni etkinliğini kullanmak istiyorsa bu karann Rum tarafınca eksik- siz kabul edilmesi için teşvik edici olabi- lir." Yetküiler, gelecek hafta Kıbns turlan- na yeniden oaşlamalan beklenen BM Ge- nel Sekreteri'nin konuyla ilgili özel tfcm- silcüere de bu mesajların verileceğini his- settirirlerken Türk tarafının her zaman ol- duğu gibi "yeni fırsatların değerlendiril- mesine yine açık olduğunu" bildirdiler.