Katalog

CUMHURİYET/12 EKONOMİ 21 EYLÜL 1990 DÖVİZ KURLARI zi EYLOL m o Mvran Cmsı 1 ABODolan 1 B Alman Markı 1 Avustralya Dolan 1 Avusturya Şjlmı 1 Betaka Frangı 1 Dammarta Kronu 1 FnMartdaa 1 Fransu f rangı 1 Holanda Rornı 1 isveç Kronu 1 Isvıçre Frangı 100 Italyan Lıreü 1 Japon Yenı 1 Norvet Krortu 1 Sterfeı 1 S Arabıstan Rıyalı DÖVI2 Altş Oövc Satış 2729 53 1732 82 226C05 246 51] 84 451 455 00 732 66 517 69 1537 94 472 64 2074 11 232 44 19 96 448 79 5116 51 727 87 2735 00 1736 29 2264 58 247 00 84 62 455 91 734 13 518 73 154102 473 59 207827 232 91 20 02 449 69 5126 76 729 33 Efefcttf Efektıf Alış Satış 2726 80 1731 09 222163 246 26 83 02 45045 720 20 51717 1536 40 467 91 2072 04 228 49 19 78 444 30 511139 715 50 2743 21 1741 50 227137 247 74 457 28 736 33 52029 1545 64 475 01 2084 50 233 61 20 06 45104 5142 14 73J 52 $ 1 5751 AJmaı Martü S 5 2724 Fr Frangı S 1 7747 Hol Bonnı S 1 3159 Isv Frangı $ 1174 271ta! Lıretl t 136 60 Japon Yern S 3 7500 S Araö Rıyalı £ 1 8745 $ ALTIN 6ÛMÜŞ Cumtıunyet lesal 24 ayar altın 22 ayar hle2* 900 ayar Bûmûş Vakrtbank Aftmı Ziraat AJtım M Banttsı 1 Ons t AJış 227 000 270 000 34100 30 600 460 187 000 190 500 Satış 231001 230 OOC 34 2OC 33 500 486 189 OOC 192 OOC 385 40 TL hıtertanta Ort Faız (%) = 55 21 SERBEST PİYASADA DÖVİZ ABD DcUfi Bat AJman Markı Isvıçre Frangı Hollanda Ronnı IngAz Stertnı Fransız Frangı lOCItatyanUeD SARıyai Aıış 2738 1735 2085 1537 5140 517 231 715 Oövız Int (t) •• 2734 Satış 2743 1740 2080 1542 5190 522 233 725 BOHSADA İŞLEMLER ZOEHÜl 1991 MofTttstıl MstoHoldmg MadoiuCanı Bokı Çımeni» çmnm Ç Baktr* OmHılUnt Oofrsai s EgıKncıl* EgtEnKsln EpGttm EmkSgona EntaHdtfcg Eroyıs &rac*k bpDÇ Genu$(BU) Good-Ytar Gc«t>onlş>f GtbnFatı IttsatF IsnrDÇ izocjm Kanonsan K» MMMıMaMya KtpeElekt* KocHoklng KoçYttnm KonlH KcnmTv Kftyos Kutafya PoreBtn Hamı Tjtom Maran Cmente Mami UamansM OV Uen Santral Metaş wt hoidınç OkMTdolıl OtaMsa PEGProSo Ptttm PnurSut Pınar Enttgre El PmarSu PınvUn SHnh Yaymal* SmMHoMng Sutuys» Srfas SûfcaıBU) Tam Snjorta TOsöar* TrtoMank Te TGara/mB Tfcto* |B) T i s f a * (A) T U B a * 10 TopukKJJıt TSıemns T Sraı K.Bant TO Mtaim T Tüüoni Tûtuntaı* VesM Yaos Yapı K Bank Yunsa ÛnceKse- are kapan 6200 H S « 4700 32S00 29000 7300 21500 1200 46500 16750 13750 6200 «200 175000 6900 6300 30500 9600 3800 9100 11250 14500 35000 67000 29000 10000 1750 2750 3660 25500 11750 6600 8200 7400 8400 1550 11000 6700 2250 «6500 1500 12250 5400 14750 9900 1JO00 51000 21500 5100 11250 2750 0 11000 47000 7300 3150 11750 825 2100 2350 3150 1450 3900 300O0 6100 2550 5050 750 1900 6000 6500 6300 7400 5500 5(000 39000 13500 12000 4300 6900 6800 7200 «600 4850 30000 600000 9500 7500 54000 21500 4000 10000 4500 6300 13250 2400 7600 4700 Sugunfcj an duştk 8ugunwj 5900 '2000 4650! 32500 29500 7200 21500 4150 49000 17000 14250 6300 6300 15750 9500 3600 9200 11000 14^50 36000 69000 29000 10200 1700 3850 8700 11750 6900 8500 7400 8500 1500 11500 6800 2200 49000 1550 12250 5500 1*500 9900 18000 49000 21000 5000 11250 2800 11500 2300 3350 12000 775 2100 2300 3150 1400 3900 28500 6200 2500 5060 725 1800 5900 (600 6200 7700 5400 58000 39500 14000 12750 4900 6800 6600 4800 31000 475000 9700 7500 52000 23000 4100 9750 12750 2300 7400 4650 6300 12500 4850 33000 30000 7600 22500 4200 49000 17500 14250 6600 7000 6600 16250 9600 4000 9600 11500 15000 36000 70000 30500 10500 1800 3850 8700 12O00 6900 8500 7500 8900 1600 11500 7000 2200 49000 1600 12750 5700 14750 9900 18250 51000 21500 5300 11750 2900 11500 2350 3350 12500 825 2250 2550 3300 1400 3950 30O00 6700 2550 5100 500 2000 6000 6700 6500 7800 5800 61000 41000 14500 12750 4400 7000 5000 31000 475000 9900 7 500 57000 23000 4250 1O0O0 13250 2400 7700 4800 61M »2500 4850 33000 30000 7600 22000 4200 49000 17250 14250 6600 7000 6500 16250 960C 3600 9600 11000 15000, 355«r 70000 3O500 10500 1800 3850 8700 12000 6900 6500 7500 8900 1600 11500 6800 2200 '49000 1550 12750 5600 14500 9900 18250 50000 21000 5200 11750 2850 11500 2300 3350 12500 825 2200 2500 3300 1400 3950 2B500 6700 2550 5100 775 2000 6000 6700 6500 7800 5700 61000 41000 14000 12750 4400 6800 5000 31000 475000 9900 7500 53000 23000 4250 10000 132SO 2100 7700 4300 Işfem •nıktan En ço* sâz yaoılan fty 17800 83800 142262 6200 53350 44010 116490 119700 200 17870O 199800 39875 75250 17429 225703 12O00 9400 104226 13400 64750 106810 69515 31750 28600 43600 2250 800 7240» 10400 6600 6750 24250 136848 63100 22400 41000 2O50 i 28100 13000 70515 13536 13700 33300 139770 30543 69900 91674 105500 24500 15500 1250 68400 606900 59800 38600 51600 3800 14000 77500 73100 755650 14050 157200 4800 9700 26515 3490 124101 17700 35560 124950 9100 4000 29250 7800 6000 98900 27190 300 229220 12600 23700 10700 41700 121179 93850 60730 7015OD 27800 6100 12250 4800 33000 30000 7600 22000 4150 49000 17250 14250 6400 6600 16000 9600 3800 9600 11250 15000 35500 70000 30500 10500 1750 3850 8700 12000 6900 8500 7400 8800 1550 11500 6900 2200 49000 1550 12750 5600 14500 9900 18000 50000 21000 5100 11750 2850 11500 2350 3350 125O0 800 2200 2350 3300 1400 3900 28500 6500 2500 5100 775 2000 6000 6700 6500 7800 5600 61000 41000 14000 12750 4400 7000 6800 5000 31000 475000 9900 7500 57000 23000 4250 10000 13000 2350 7700 4700 AjıriKiı ortfly 6117 12244 4793 32758 29782 7555 22005 4150 49000 17239 14250 6431 6917 6524 16101 9583 3748 9402 11261 14939 35629 69798 30452 10478 1750 3B5O 8700 11985 6900 8500 7421 8768 1550 11500 6858 2200 49000 1573 12653 5610 14517 9900 18037 50012 21121 5109 11715 2854 11500 2332 3350 12474 805 2181 2347 3273 1400 3908 29062 6564 2500 5050 770 1913 5967 6678 6412 7790 5718 60875 40631 14111 12750 4385 6944 6800 4979 31000 475000 9883 7500 54440 23000 4215 12973 2370 7652 4726 M w mlktm:. 7J117MJ İMU mtıtat J1MJ» 78MIMM YATIRIM FONLARI 20EYLÛI1990 C*>8 Çtaş MMoi Iş YaDnm-1 Iş Yatınm-2 Iş Yatınm-3 I ; YbDnm-4 Iş Yaonn>6 lntBrfon-1 lnterton-2 kiterton-3 lnterton-4 IKhsat Mrt-1 Ikbsat Yâl-2 Ikteat Yat-3 Iktısat Yat-4 Ikteal At*m Fon GaranO Yaonm-1 Garar* Yatfnm-2 Garaı» Y3Dnnv3 Garant YSOnm-4 EstankFon-1 EsbankFon-2 EstankFon-3 YKB Yat Fonu YKB Sektör Fon YKBHısseFon YKB Kamu Fon YKB Lıtot Fon YKB Karma Fon YKB Oövız Fon YKB Kapftai F YKB Akhf F. VaMFon-1 VakrfFon-2 VatafFon-3 V&kıfHısse Vrtrf Dûnya Fon \felof Fon-6 D ş t a r * Maw Fon Dışbank Beyaz Dışbank Pembe Tütûrı Fon Mrtsu Fon-1 M t s u Fon-2 Finans Fon-1 Finans Fon-2 Finans Fon-3 Fınans Fon-4 Ziraat Fon-1 Ziraat Fön-2 Zıraa! BajaK Fon Ziraat Fon-4 Halk Fon-1 Halk Fon-2 Pamuk Fon Pamuk Hsse Emlak fon-1 Emlak Fon-2 lmpex Fon-1 Impec Hısse Töbank Fon Sûmer Fon DeneFon Ege Fon Kalkınma Fon-1 Oemır Fon •feış Fon Ortak Fon Tûritbar* Fon 110757 14CÛ89 091089 170150 04 0630 19.0487 141257 27.02.89 070&88 160957 060259 28.0259 1112B9 221087 120290 30.05.90 161137 311059 110790 021157 070358 07X088 070088 Û7C&88 Ü7CÖ.88 020139 19.0630 190690 090538 240459 181089 22JO.90 260190 140630 28.0688 iaO459 MC7S8 15J3758 201089 20.0339 2Û07S9 181259 20C390 091089 14 0230 14 0230 2C.0630 011139 C&0130 020190 280630 22.0130 180790 020290 04 0590 280390 120290 16.0430 040590 080530 070530 110630 270830 030930 10300 2O000 10.000 laooo 1O000 10661 9360 9359 11200 9764 9306 9596 9390 10.000 9376 9731 10437 9936 10319 10.000 1OO00 10477 9785 9713 9795 9693 9328 9294 10000 9542 10.000 44279 10444 9394 9374 10000 10057 20558 10011 11021 40000 1OOO0 9346 9956 10428 93S8 1Û100 10.000 10.000 10000 11.397 10357 10724 10469 10000 10000 1O086 9362 10.000 10.405 10308 10.000 1O000 10006 1O000 10000 raooo 58222 38775 15J92 11344 44 441 38232 2O019 18298 36545 29387 14 213 14326 12396 44518 21580 14.035 12056 45265 15120 10784 42482 33.474 58397 32554 2a602 33.086 15720 10985 8595 31290 85390 15.687 11516 11304 11226 30083 39.778 11006 32 259 119434 14593 19330 17076 14395 11411 17552 12989 58339 38370 15.437 13224 11374 44 492 38.278 20043 18320 36583 3O037 M222 M323 12358 44570 21602 14034 12041 45320 15119 10791 42493 33511 57915 32390 28.634 11582 16313 13575 17484 12011 13382 10358 13193 10220 12070 ia603 13558 11718 11585 11468 11318 10245 10190 15.730 10387 8572 33328 85384 15.703 USZ2 11627 11227 3Û114 39322 11017 32258 119567 14306 19352 17.096 14410 11418 17588 12391 11224 11601 16924 11571 17492 12X01 13310 10872 13207 10136 12082 13518 11673 11731 11301 11.479 11332 10262 10212 020 025 029 013 026 011 0.12 012 012 010 017 O06 -Û02 -029 012 010 -001 •012 0.12 -001 006 003 011 133 0.11 011 •0.04 0.06 002 -027 011 011 010 •031 O20 001 010 011 O10 -ooo Q11 009 011 012 010 006 O20 0.02 0.12 016 007 -O03 005 017 O20 013 011 -032 010 011 011 011 013 010 012 017 022 Hayat sîgortası hayatbııluyor ESER ATİLLA Türk sıgorta sektöriı daha iyi yaşamak ve yaşatmak için '*ya- şam"ı ön plana aldı. Sektör için hükumetçe hazırlanan yeni Si- gorta Kanunu'ndakı "Hayat si- gortaJan ayn bir şirket tarafın- dan yüriitıUecek" maddesi, ka- nun henılz yürurJuğe girmeden, sektörun bu sigorta dalına, ken- di aralanndaki deyimiyle "ya- şam"a ya da "hayaf'a ayn ba- kış açısı geliştırmelerine neden oldu. Sigorta şirketleri şimdi harıl harıl hayat sîgortası dalında fa- aliyet gösterecek yeni şirketler kuruyor. 10 milyar sermaye>ie Anadolu Hayat Sigorta'yı kuran Anadolu Sigorta bu konudaki ilk adımı atarken, diğer şirket- lerin de sırada olduğu gözlenı- yor. örnetin Guneş Sigorta. Halk ve Şark Sigorta hayat sî- gortası dalında faaliyet göstere- cek yeni şirketierini kurmak için kollan sıvadı. İmtaş Sigorta da şımdiye dek Unyon Hayat adıyla faaliyet gösteren şırketinin adı- nı Imtaş Hayat olarak Türkçe- Ieştırdi. Sektörde Hayat Sigorta ve American Life ise yaklaşık bir yıldır salt hayat dalında hiz- met veriyor. Batı'da da örnekleri sıkça gö- rulen ayn şirket uygulamasının Türkıye'de neden şimdiye dek "yaşam" bulmadığı sorusunu si- Yeni Sigorta Kanunu'ndaki "hayat sigortaları ayrı şirket tarafından yürütülecek" maddesi yürürlüğe girmeden sigortacılar hanl harıl ayn hayat sigortası şirketleri kurmaya başladılar. 10 milyar sermayeyle Anadolu Hayat Sigorta ilk adımı atarken Güneş Sigorta, Halk Sigorta ve Şark Sigorta da yeni şirketierini kurmak için kollarını sıvadı. Ayrı şirketler halinde faaliyet gösterilmesi, önemli bir kaynak yaratacak olan hayat sigortası dalının yarattığı fonların başka alanlarda kullamlmasını önleyecek. gortacılar, bu sigorta turünün Türkiye'de şimdiye dek kayda deger bir gelişme göstermedıği seklınde yanıtuyoriar. 1984 yılın- dan bu yana gelişme>e başlayan ve son yıllarda âdeta patlama yapan hayat sigortalarının ayn şirket uygulamasının Türkiye'de de zorunlu kıldığı belirtiliyor. Bü işe soyunan şirketler, şimdi- lerde büyük bir hızla yeni şirket kunna çalışmaları yapıyorlar. Yepyeni kadrolar, yeni bilgisayar ağlan ve büyük yatınmlaria ku- rulan yeni şirketler için 10-15 milyar liralık sermayeler konu- luyor. Kanun taslağı gereği ikı yıl ıçinde tüm sigorta şirketleri- nin hayat dalını ayırmaları ge- rekiyor. Bu gidişle ikd yıl içinde Turldye'deki sigorta şirketleri sayısının ıkiye katlanması bek- leniyor. Hayat sigortasının ayn bir şir- ket tarafından yurutülmesinin oncelıkle yaşam sigortalanndan elde edılecek fonlann başka si- gorta alanlannda "çarçur" edıl- mesini önlemeyi hedeflediğini belirten Şeker Sigorta Genel Müdüru Refaa Bavbek, şimdiler- de yenı şirket kuran ya da kur- mak Uzere olan sigorta şirketle- rinin büyük hayat portföyüne sahip olduklarını belirtiyor. Kendilerinin henûz yeni bir şir- ket kurmayı gerektirecek bir portföye sahip olmadıklarını söyleyen Bavbek'e göre bu daiın gelişebilmesi için diğerlerinden aynlması gerekiyor. "Ancak" dı- yor Bavbek, "Birkaç şirkel dı- şında tüm sigorta sektoni şu an- da gerek sermaye gerekse port- föy yeterfıligi bakımından müs- takil ha>al şirketi kurabilecek danımda degil." Portföyü yenı şirket kurmaya elveren Anadolu, Güneş, Halk ve Şark Sigortalannın büyük bir hızla yeni şirket için çalışmalar yaptıklan gözleniyor. Sigortaa- lar yeni şirketlerin "yışâm"a ka- zandıracağı yenilikieri ise şöyle özetliyorlar: • Yeni şirket kurulmasuun en önemli yaran, hayat sigortasın- dan kazanılan paralann ayn olarak degertendirilmesi. Böyîe- ce öaemli bir tasarruf ve yarat- tığı foolaria önemli bir yatırun aracı olan hayat sigortası prim- leri diğer sigorta «fa'*npfflp öde- meieri için knilanıinuyacak. Yt- ni knnılan şirketkrde fon yöne- timine daha cok önem vtrİtctk. • Yeni bir şirketle üst yönetim de guçlenecek. Servis müdürü- nün yanı sıra şirket kurulmasıy- la genel mudür ve mudıir yar- dımcılanyla guçlenecek şirketler karar verme ve uygulamada da- ha aktif ve verimlı olabilecek. • Hayat sigortasının en btt- yuk sonınu olarak yıllardır va- kınılan acente ve satış eleman- lannın egitimine artık daha da önem verilecek. Bazı şirketler bunun için daha sık egitün se- minerieri dnzenlemeyi Bedefli- yortar. • Diğer sigorta dallanndan sosyaJ yönü daha fazla olan ha- yat sigortası çalışmalannın yeni şirketlerle daha orgamze olâca- ğı, denetiminin ve pazarlanma- sının daha da gelişecegı vurgu- lanıyor. Kendisine ait bilgisayar ağlanyla da prim toplama ve ödemelenn daha çabuklaşacağı söyleniyor. ABD üslerinde 'müteahhif korkusu UFUKTEKİN ABD ve NATO uslerinde baş- lattığı grevi Bakanlar Kurulu ka- ranyla ertelenen Harb-îş Sendi- kası'nın "üslerde başka bir ara- cı şirketin çalıstınlnıamasına vo- nelik teklifi", ABD'li muteahhit Vinnel Brown Root (VBR) tara- fından kabul edilmedi. VBR'nin, încirlik Ussü'ndeki bazı işlerı "taseron ABD'Iilere" verdiğı öğrenildi. Üyesi 4500 işçiyle ABD ve NATO'ya ait 17 üs ve tesiste ağustos ayında baslattığı grevi "Korfez krizi" gerekçesiyle iki ay sureyle ertelenen Harb-lş Sendikası'nın ABD'li muteahhit VBR'ye ilettiği "olmazsa olmaz koşullu tekliflerden" hiçbirine olumlu yamt verilmedi. Harb- Iş'in sosyal haklarla birlikte iki yılda yuzde 900"e ulasan ücret zammı tekliflne başlangıçta yüz- de 45'le yanıt veren VBR'nin son görüşmelerde bu oranı iki yıl için ancak ytlzde 65 ve yüzde 45'e çıkartmayı önerdiği bildiril- di. Sendika tarafından ABD'li işverene iletilen "1984 sonrası işe girenlerin iıcretlerine iyikşürme zam mı yapüması" ve "son iki yüda çıkarülan 400*un lizerinde- ki işçiden gonulsüz ve emeklili- gi gelmemiş olanlann işe geri döndunilmesi" yolundakı teklif- lerinın de reddedildıği belirtildi. Göruşmeler sırasında Harb-lş Sendikası tarafından ilk kez gundeme getirilen "bu toplu iş södeşmesinin kapsadığı işyerle- rindeki sürekli işlerde hiçbir hiz- met ve istihdam us bakım mu- teabbidi dışında ozel vey» tıizel kisilere devredilemez" biçimin- deki tekhfın de ABD'li muteah- hit VBR tarafından kesin bir dil- le reddedildiğı bildırildi. Yabana askeri işyerlennde VBR'nin dı- şında bir şirket ya da taşerona islerin devredilemeyeceği anla- mına gelen soz konusu sendika teklifi nin reddedilmesinden son- ra, Adana'daki Incirhk Üssü'nde motorpole (tamirhane, şoförler ve bazı lokanta işleri) kısmıyla Bovvhng Center'deki yemekha- nenin ABD'h' taşerona verildiği bildirildi. Sendikalardan ÖzaPa tepki'Cumhurbaşkanı Tbrgut Özal'ın son günlerder yaptığı konuşmalarda, toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde fazla ücret zammı istenmemesi ve işçilerin bir 10 yıl daha beklemesi gerektiği yolundaki açıklamalarına sendikalar tepki gösterdi. Genel Maden Iş Sendikası Başkanı Şemsi Denizer 'Bizi minder dışına çekmek istiyorlar" derken, Yol-İş Sendikası Başkanı Bayram Meral "Aldıklanmızı enflasyon eritti" diye konuştu. Harb-İş Kocaeli Şube ?kanı İzzet Çetin ise "îşçi ve memurla alay ediyorlar"dedi.Başkanı ANKARA (Cumhuriyet Burosu) — Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın, son günlerde yaptığı ve toplusözleşmelerde fazla ucret zammı istenmemesi, işçile- rin bir 10 yıl daha beklemesi gerektiği yolundaki açıklamaları, sendikacıların tepkisine yol açtı. Genel Maden-iş Başkanı Şemsi De- nizer, Turkiye Taş Komuru Işletmesi (TTKİ) sözleşmesinde 60 gunlük göruş- me süresinin sona ermesi nedeniyle top- lanan başkanlar kurulu öncesı yaptığı konuşmada, TTK ve MTA ışyerlerinde istedikleri ucret zamlannın gerçekçi ol- duğunu savundu. Denizer, "Çok iste- medik, aza da razı olmayız. Sabıria ya- sal yoldan yurüduk. Bizi minder dışı- na çekmek istiyorlar. Tahriklere kapılmayız" dedı. Denizer konuşmasında, MTA işçile- rinin brüt 8 bin 500-17 bin lira arasın- da yevmiyeyle, TTK işçilerinin ise gun- lük brüt 16-20 bin lira arasmda değişen ucretle çalıstıklannı; MTA işçisi için 85-90 bin lira, TTK işçisi için de 90-98 bin lira brüt yevmiye istediklerini anlat- tı. Toplantıya, Turk-lş Genel Başkanı Şevket Yılmaz da katıldı. Yılmaz, TTK sözleşmesindeki çıkmaz konusundaki Genel Maden-lş'in açıklamalarının "Gozu gormeyenlerin gozunu açması- nı, kulağı du>mavanların da duyması- nı sağlamasını temenni ettiğini" kaydetti. Yol-İs Sendikası Başkanı Bayram Me- ral de, dün yaptığı açıklamasında cum- hurbaşkanı Turgut özal'ın işcı ücretle- rinin birçok ülkeden yuksek olduğunu dile getirerek bırlik ve beraberlik çağ- rısında bulunduğunu anımsatarak, şu görüşlere yer verdı: "Gecen 10 yıl boyunca ve sayın cum- burbaskanının başbakanlık yaptığı dö- nemde, işçi, memur ucretleri sürekli dü- şuruldu. 1980-1989 vıllan arasmda isçi ucretlerindeki reel gerileme yuzde 60 d- vanndadır. Yuksek denilen ucret aıtış- larıvla kayıplarının tamamı degil, an- cak bir kısmı geriye alınmıştır. Bugun aldıklanmızın tainamı da enflasyon >o- lu>la eritilmiştir. Sa>ın Cumhurbaşka- nı 10 vıl daha sabretmemizi isti>or." Harb-lş Sendikası Kocaeli Şube Baş- kanı tzzet Çetin, Cumhurbaşkanı Ozal- ın sözlerine karşıhk "İsçi ucretleri ve memur maaslannın Avrupa'nın birçok ülkesinden dahi i>i olduğunu soylemek, işçi ve memurla alay etmekten başka bir anlam taşımaz" dedi. Çetin şu değer- lendirmeji yaptı: "Bugun ulkemizde bırakınu mUyon- larca sendikasız işçi ve memuniD ucre- tini; sendikalı iscilerio bih yuzde 70'inin ücreti, asgari ucret duzeyindedir. Asgari ucretle çalışan bir işçinin üc- retini yüzde 500 arttırsanız büe brüt 2 milvon 72 bin 500 lira tutar ki bunnn bir miljon tirası işçinin eline geçer. Bo- gün 1 mihon lira da 240 dolara eşittir. Avrupa'da ortalama işçi ücreti aylık 2 bin 400 dolardır." Cibaner Deri işçileri serbest bırakıldıktan sonra uzun sure de kimlıklerini beklediler. (Fotoğraf: Deniz Topaloğlu) ISKİ işçileri işbaşı yaptı lş-Sendika Servisi — tSKl Genel Mü- dürluğu'ne bağlı işyerlerinde ikramıye, bayram paralan ve toplusözleşme farkın- dan doğan alacaklarının odenmemesi uzerine önceki sabah iş bırakan 5 bin do- layında işçi dün 14.30'da işbaşı yaptılar. İSKİ yetkiüleri ile Tes-tş lstanbul 4 No'lu şube yöneticileri arasmda dun yapılan görüşmelerde ikramıyelenn pazartesi gu- nu ödenmesi, toplusözleşme farklarının da bir takvime bağlanarak verilmesi ko- nusunda anlaşma sağlandı. Eskişehir'in Dutluca kö>ıınde bulunan Avusturyaülann kurduğu Manyezit A.ŞJ de çalışan 700 işçiden ö^sinin toplusöz- leşme göruşmelerine kısa bir sure kala işten atılması tepkiyle karşılandı. Ola- yın 'yasa dışı lokavt' anlamına geldiğini ileri suren SHP Eskişehir tl Başkanı Ni- yazi Onal, "700 işçiden 620'si işten atı- lıyorsa, durumun başka türlü izahı olamaz" dedi. Topkapı'da kurulu Cihaner Deri Fab- rikası'nda işverenin ücretsiz izne çıkar- ma önerisini kabul etmeyerek "işten çıkanlacakları" gerekçesiyle geçen pa- zartesi gunu işyerıni terk etraeyen ancak daha sonra polisçe gözaltına alman 151 işçiden 14O'ı önceki gece salıverildi. Ey- lem nedemyle savcılığa sevk edilen 11 işçi de dun salıverildi. ABD ekonomisînde durgunluk kaygısıEkonomi Servisi — Körfez krizinden önce de ekonomik göstergeleri oldukça "iç karartıcı" olan ABD'de Körfez knzinın etkileri de eklenınce, ya- kın gelecek belırsızlığe burundü. Krizin ekono- mi uzerinde zaten var olan eğilimleri, yanı hem enflasyon hem de yavaşlamayı daha da arttırıcı etkı yapacağını duşunenler ağırhkta. Bazı ABD'li ekonomıstler 1973-74 ve 1979'daki petrol şokundan sonra Amerikan ekonomismde meydana gelen resesyonu hatırlatarak benzeri bir sonuçla karşılaşılabileceğini söyluyor. Kimıleri- ne göre resesyon şimdiden başlamış durumda ya da 1991'in ufkunda gözuküyor. Kimileri ise tek- nik olarak arka arkaya iki çeyrek yıllık dönem- de bûyüme sıfıra erişmedikçe resesyondan soz edilemeyeceğıni söyluyor. ABD Hazine Sekreterı Nicholas Brady, birkaç gün önce ABC Televızyonu'nda yaptığı açıkla- mada da bu noktanın uzerinde durdu. Brady, bu yılın ilk altı ayında buyüme hızının 1.5'ta kaldı- ğını, bunun ongörülen rakamın (yüzde 2.5) al- tmda olduğunu, ancak henuz resesyondan soz edilemeyeceğini, enflasyon artışı ve ekonomide- ki duraklamayı yalnızca bir "yavaşlama" olarak gördüğunu belirtti. ABD'nin ağustos ayı tüketici fiyatlan ve tem- muz ayı dış ticaret rakamlarının beklenenlerden çok daha kötu çıkması uzerine, resesyon tartış- malan yçniden gundeme geldi. Ancak Amerikan Merkez Bankası Başkanı Alan Greenspan, önr ceki gün Amenkan Kongresi'nde yaptığı açıkla- mada, Amerikan ekonomisinde henuz resesyon- dan söz etmenin olanaksız olduğunu belirtti. Greenspan, yalnızca Körfez krizinin ekonomik büyume konusunda yeni ve önemli rıskler geti- Türkiye'yi nasıl etkiler?Dunya ekonomısiai *%elirfe)«n" ABD, denn bir resesyon batağma gömulürse bu durumdan Türkıye nasıl etJdlenir? Dünya ekonomisinde bü>Tik çapü bir daralmanm meydana gelmesi halinde, Türkiye'nin de bundan etkileneceğine kesin gözuyle bakılıyor. Ancak şimdiiik henuz ABD'de resesyon oiasüjğı kesinleşmediği de göz önune aiınırsa Turkıye için kaygı verici bir du- rumdan söz edilemeyeceğı beiirtihyor. Bu konuda görüşlerine başvurduğumuz ik- tisatçı ve bankacılar şu noktalarda birleşiyor- lar: — Türkiye'mn ABD ile doğrudan ekonomik ilişkilen, topiam dış ilişkileri içinde çok kuçuk bir paya sahip. Türkıye, G. Kore, Tayvan ya da Meksüca gibi ABD ekonomısiyle iç ıçe ticari üiş- kiler içiade d e p . Hatta baa görüşlere gore ulus- lararasj iş böîumünde, tekstil, gıda, demır-çelik gibi baa alanlar, Ttirkiyç ve benzeri ulkelere bı- raktlmış, bu alanlarda "görev verfiouş" durum- da. Türkiye'nin de ABD ile ticarerinde bunla- rın dışında btr etkinüği söz konusu degil. Ay- nca ABD'nin Tûrkiye'deki j'atınmlan da kaç- tığı ya da durakladığı takdırde korku venci bo- yutlarda değiJ. — Türkiye'nin asıl ağırhklı ekonomik ilişki- leri, AT ulkeleri ve Almanya ile. Bu ulkelerde, özelhkJe de Almanya'da bir durgunluk belirtı- si yok. Aksine üo Almanya'nın bırleşmesi, can- lanmaya j-ol açacağmdao, Türkiye'nin bu ülkey- le ılişkılerinde gelışme potansiyeE çok yuksek. — Türkıye ekonomisi, on yıldır sürdurülen dışa dönuk polıtikalara rağmen, henıiz dünya ekonomısiyle entegrasyonunu tamamiamamış durumda. — Türkiye'nin bir krizden etkiknmesi için ABD'de çok derin bir resesyoaun başlamast, bunun Japonya ve Avrupa'ya sıçraması ve bü- tün dünyaya yayıhnası gerekiyor. Bu ise çok za- man alacak bir sflreç. rebıleceğını so>ledı. Bu hafta başında açıklanan temmuz ayı dış ti- caret rakamları, beklenenin uzerinde "olumsuz" olarak değerlendırıldi. Ustelik 9.3 milyar dolar olarak açıklanan temmuz ayı dış ticaret rakamın- da, o tarıhte kriz henuz başlamamış olduğundan, yuksek petrol fıyatlarının etkisinden de söz et- mek mumkun değildı. ABD Ticaret Bakanı Robert Mosbacber, bu konuda yaptığı açıklamada, yükselen petrol fi- yatlarının yıl sonuna dek her ay dış ticaret açığı- nı ortalama 2 milyar dolar arttıracağını bıldirdi. Mosbacher, buna karşın yıne de petrol dışı açı- ğın azalma eğıliminde olduğunu, bunun da ulus- lararası rekabet açısuıdan daha anlamlı ve olumlu bir gelişme oiarak değerlendirilmesi gerektığini belirtti. Öte yandan ağustos ayı tuketıci fiyatlarında- ki rakamları da ABD'de endişe yarattı. Ağustos ayında ABD'de enflasyon binde 8 oranında art- tı. Ocak ayındaki yüzde 1.1'lik bir artıştan sonra bu rakam 1990'ın en yuksek oranıydı. Bu fırlamada en önemli etken, hiç kuşkusuz artan petrol fiyatlanyla birlikte enerji fıyatlannda buyük bir sıçrama olmasıydı. Ancak ekonomist- ler, sorunun yalnızca petrol olmadığııu belirtiyor- lar. Çünku enerji fiyatlan bir yana bırakılsa bile aylık enflasyon artışı yine de binde 4'u buJuyor. Bunun ıçinden yiyecek fiyatlan da çıkanldığm- da, aylık artış binde 5 cıvannda. Çalışma Bakanlığı yetkılileri, "Bu durum, ABD'de derin bir enflasyon sorunu olduğunu gostcrijor. Enflasyonun yarısı Korfez krizüıe bag- lanabilir, ancak obur yansının kaynağında kriz- den önce de var olan soronlanmız jatıyor" di- >orlar. Şımdi ıktisatçılar, yükselen enerji fiyatlanmn zaten düşuk olan yatınmlan daha da aşağı çek- mesinden korkuyor. Bu durumda ABD ekono- misinin geleceğinin buyuk olçüde Merkez Ban- kası politikalanna bağlı olduğu belirtiliyor. ABD Merkez Bankası, ıkı yıldan fazla bir suredir faiz hadlerini yuksek tutuyor. ABD hukümeti ise eko- nomiyi canlandırmak için kredi kullanımmı art- tırmak amacıyla faız hadlenm aşağı çekmesi için Merkez Bankası'na baskı uyguluyor. Ancak fa- izJer indirilse bu kez de zaten altı yıldır diinya- nın en borçlu ulkesi konumundaki ABD'den dı- şarı sermaye kaçışırun gundeme gelmesinden kor- kuluyor. Merkez Bankası, önceki gun Başkan Greenspan'ın açıklamasıyla henuz bu baskıya bo- yun eğmeyeceğıni belli etti. Ancak bu durumda ABD ekonomisının içinde bulunduğu kısır dön- güden nasıl kurtulacağı belli değil.