Katalog

RALIK 1990 HABERLERİ3V DEVAMI CUMHURİYET/15 ORUMTAY îstifa hakkım yok mu? Orgeneral Necip Torumtay, 'Türk ordusunda kıpırdanmalar olduğu' şeklinde spekülasyonlar yapıldığını bildirerek, 'olacak şey değil' dedi. ANKARA (AA) — Genel- kurmay Başkanlığı görevinden dün istifa eden Orgeneral Necip Torumlay, "Türk ordusunda kıpırdanmalar olduğu 11 şeklin- de spekülasyonlar yapıldığını bildirerek, "Olacak şey değil, böyle bir şey bahis konusu ola- maz" dedi. Torumtay, dün gece, kendi- siyle görüşen AA muhabirinin, istifası ve sonrasında meydana gelen yankılar-konusundaki so- rulannı cevaplandırdı. BBC'nin dün akşam yayının- da, "Kuvvet komutanlannın da görevden ayrılma karannda ol- duğu, bu isteği kendisinin önle- diği, aynca isüfada, tnrirlik Ha- va Ussii ve etki alanının kulla- nımı konusundaki görüş ayrılı- gının da rol oynadığı" şeklinde- ki yorumu, Torumtay şöyle de- ğerlendirdi: "Başka yonımlar da var. Herkes kendine göre bir yornm yapabilir. Ben bunlann bepsine cevap veremem. Mecbur da de- ğilim. Ama sizin söylediğiniz husns bahis konusu bik değil. Asla böyle bir şey yok, sizden duyuyorum. Bakın size bir şey söyteyeyim, öç dört akşam öoce, Romanya Büyükelciliği'nin verdiği kok- teyle gittim. Orada bazı gazete- ciler, BBC'ye da>anarak, Türk ordusunda bazı kıpırdanmalar olduğnnu söylediler. Tabii bu- •r ^böyle girmek isteyenler, böy- ,'j'u hava yaratmak isteyenler var. Dikkatimi çekti, böyle bir şey bahis konusu değil, olacak şey değil. Bö>le bir şey bahis ko- nusu olamaz." Torumtay, istifasıyla ilgili çe- şitli spekülasyonlar yapıldığmın hatırlatılması üzerine de, "Bu sadece benim karanm o ka- dar... Açıklamayı da yeteri ka- dar acıklıkla yaptım. Daha fazla açıklama yapmama gerek de yok, imkân da yok" dedi. Orgeneral Necip Torumtay, AA muhabirinin, "Bir açıkla- manız speküsbyonlan önleyebi- lir" sorusuna karşılık da, şöyle dedi: "Aynı şey yine devam eder- di. Bir göriiş aynlığı, bir anla- yış aynlığı olabilir. Bu her yer- de olabilen bir şey. Normal de- ğil mi? Üst seviyede dünyanın her yerinde göniş aynlığı olabi- lir. Böyle olunca da küçük rut- belisi istifa etmek durumunda kalabilir. Gorüş aynlığı dedi- ğim, prensip anlayışı daha doğ- rusu... Bütün mesele bu. Söyle- diğim gibi prensip meselesidir. O kadar." Torumtay, istifa kararı ile il- gili açıklamasına bir ek yapıp yapmayacağı sorusu üzerine de, "Prensipler ve yöntemlerde gö- rtiş farkı olabilir, bu da gayet doğaldır. Benim yaptığım açık- lamaya ilave edecek bir şeyim yok. Her vatandaş gibi istifa hakkım yok mu?" diye karşılık verdi. ABD'li komutan İncirlik'te ABD'nin Avrupa Hava Kuvvetleri Komutanı dün akşam Incirlik Üssü'ne geldi. Generalin üsteki Amerikan askerlerini denetlemek amacıyla geldiği bildirildi. ADANA (Cumhuriyet Güney Üleri Bürosu) — ABD'nin Av- rupa Hava Kuvvetleri Komuta- nı Orgeneral Robert GOaks dün akşam 17.00'de tncirük Üssü'ne geldi. Almanya'nın Reimstein ken- tindeki ABD Avrupa Hava Kuv- vetleri Komutanlığı Karargahı- ndan hareket ederek Ankara'ya gelen Orgeneral Robert COaks, dün akşam 17.00'de Incirlik'e geldi. Orgeneral Robert COaks'ı tn- cirük Üssü'nde Türk Komutan Hava Pilot Kıdemh Albay Nec- det Karademir ile ABD'li Ko- mutan Albay John Nystrom karşıladı. ABD Hava Kuvvetle- ri adına açıklama yapan bir yet- kili, ziyaretin önceden planlan- dığını ve üsteki Amerikalı per- sonelin denetlenmesine yönelik olduğunu söyiedi. YetkUi, Orge- neral Oaks'ın programı ve Türkiye'den ne zaman aynlaca- ğı konusunda bilgi vermezken, bu konudaki sorulan da "üst dîizey yetkililerin programı ve sejıi konusunda bilgi vermek pıcnsip olarak yasak" diye ya- rutladı. ABD Avrupa Hava Kuvvetleri Kcmutanı Orgeneral Robert C.Oaks'ın Incirlik'e gelişi nede- niyle özel güvenük önlemleri alıamadığı, bu tür ziyaretlerin daâa önce de yapıldığı belirtil- di. Geııelkıırıııay Başkanı istifa etti(Baştarafı 1. Sayfada) bitirdi. Gazeteciler, Orgeneral Torumtay ile görüşme konusun- da Korgeneral Bayazıt aracüığıy- la ilettikleri mesaja olumlu ya- nıt alamadılar. Korgeneral Ba- yazıt, gazetecilerin Torumtay'ın istifası na ilişkin sorularına ise, "Komutanlar en iyi karan, en iyi zamanda ve yerinde verirler" şeklinde net bir yarut verdi. Orgeneral Torumtay'm istifa dilekçesi şöyle: ' "İnandığım prensiplerle ve devlet anlayışımla hizmete deva- mı miimkün görmediğim için is- tifa ediyonım." Genelkurmay Başkanı'nın is- tifasımn üst düzey general ve amiraller tarafından son anda öğrenildiği bildirildi. Torumtay, saat 16.00'da da Genelkurmay karargâhındaki üst düzey subay, general ve amirallare hitaben şu veda konuşmasmı yaptı: "Silahlı Kuvveder'in değerii mensuplan, Emir ve komuta sonımlulu- ğunu ve şerefini gunırla taşıdı- ğım yüce mesteğünden kendi ka- ranmla aynlmak dunımunda- yım. Yurdun ber köşesinde, top- rağında, denizinde ve semalann- da slzlerle paylaştığun hizmet amlanmı, hayatımın en değerii hazinesi olarak muhafaza edeceğim. Aziz milletimizjn, güven ve gunır kaynağı olan sizlere şaş- maz hedefiniz olan Atatürk'ün gösterdiği yolda ve doğrultuda kendi asli ve kutsal görevinizde ve kendi işinizde sağlık, başan ve mutluluklar diler, arzı veda ederim." Torumtay'm istifasının açık- lanmasından sonra Genelkur- may Başkanlığı'ndan aynlışı ne- deniyle askeri tören düzenlendi. Komutanlann üzgün olduklan- mn gözlendiği törende Torum- tay tek tek el sıkarak vedalaştı. Tonımtay, tören kıtasını "Alla- haısmarladık asker M şeklinde se- lamladıktan sonra makam ara- basına bindi ve Çankaya'daki konutuna gitti. Torumtay'ın uğurlaruşından sonra törene katılan kuvvet ko- mutanlan ve öteki yüksek rüt- beli subaylann kısa bir süre ken- di aralarında konuştukları gö- rüldü. Kara Kuvvetleri Komuta- nı Orgeneral Doğan Güreş'in makam arabasına binmeden ön- ce Genelkurmay 2. Başkanı Or- general Mehmet Önder ile ko- nuşurken, "gergin" olduğu ve sürekli ellerini, kollannı salladı- ğı dikkat çekti. Orgeneral Tbrumtay dün ak- şam saatlerinde önce Başbakan Akbulut, ardından da Cumhur- başkanı özal ile görüştü. To- rumtay'ın istifasını açıklamasın- dan sonra Çankaya Köşkü ve Başbakanlık Konutu arasında trafik şöyle gelişti: — Başbakan Akbulut, To- rumtay'ın istifası haberini Ana- dolu Ajansı'nın geçmesinden hemen sonra Çankaya Köşkü- nde saat 15.0O'te başlayan eko- nomik değerlendirme toplantı- sından 15.30'da aynlarak Başba- kanlık Konutu'na geldi. Konut'a daha sonra Devlet Bakanları Mehmet Keçeciler ile Cemil Çi- cek, Başbakanlık Müsteşan Sa- bahattin Çakmakoğln, Adalet Bakanı Oltan Sungurlu, Devlet Bakanları Kemal Akkaya ve Kâmran tnan ayrı ayrı geldiler. — Orgeneral Torumtay ise sa- at 17.30'da Başbakanlık Konu- tu'na gelerek 40 dakikalık sürey- le Başbakan Akbulut ile görüş- tü. Görüşme sürerken Turizm Bakanı tlhan Aküzüm'Un de Konut'a geldiği görüldü. — Torumtay, Konut'tan aynl- dıktan sonra saat 18.15'de Çan- kaya Köşkü'ne geldi. Cumhur- başkanı Özal-Torumtay görüş- mesi yaklaşık 1 saat sürdü. To- rumtay, Köşk'ten çıkışmda ga- zetecüeri selamladı. Ancak "Bir açıklama yapacak mısınız" şek- lindeki sorulan yanıtsız bıraka- rak konutuna döndü. Devlet Bakanı Mustafa Taşar da saat 19.00 sıralannda girdiği Başba- kanlık Konutu'ndan 45 dakika sonra aynldı. Taşar daha sonra Cumhurbaşkanhğı Köşkü'nde özal ile kısa bir görüşme yaptı. Şırnak gezisi ertelendi Cumhurbaşkanı özal, yann Şırnak'a yapacağı geziyi ertele- di. özal'ın gezisini erteleme ka- rarının, Orgeneral Torumtay'm istifasının açıklanmasından ön- VEDA — Genelkurmay Başkanı Torumtay, Kara Kuvvetleri Komutanı Giireş ve yakın calışma arkadaşlanna veda etti. (Fotoğraf: AA) ce sabah saatlerinde bildirilme- si dikkat çekti. özal, istifayı öğrendikten son- ra bu karara üzüldüğünü bildir- di. Cumhurbaskanlığı Sözcüsü Büyükelçi Kaya Toperi konuy- la ilgili şu açıklamayı yaptı: "Cumhurbaşkanı Turgut Özal, Genelkurmay Başkanı Or- general Necip Torumtay'ın isti- fasından üzüntü duyduğunu, Orgeneral Tonımtay'ın Türk Si- lahlı Kuvvetierfnde ber riitbe ve görevde başan ile hizmet vermiş değerii bir komutan olduğunu ve Orgeneral Torumtay'ın ve üs- tün hizmetlerinin her zaman takdiıie yad edileceğini belirtmiş ve kendisine bundan sonraki ya- şamında mutluluk ve esenlikler dilediğini ifade etmiştir." Başbakan Yıldınm Akbulut da Orgeneral Torumtay'm istifa- sını üzüntü ile karşıladı. Akbu- lut, konuyla ilgili yazılı açıkla- masında şöyle dedi: "Genelkurmay Başkanı Sayın Orgeneral Torumtay'ın istifası üzüntü ile karşılanmış ve kabul edilıniştir. Sayın Torumtay'ın üç yüı aşkın Genelkurmay Başkan- hğı ve Türk Silahlı Kuvvetleri^ ndeki üsliin hizmetleri daima takdirle anılacaktır. Yeni Genel- kurmay Başkanı atanıncaya ka- dar Kara Kuvvetleri Komutanı Sayın Orgeneral Doğan Güreş görevi vekâleten yüriitecektir." îstifanın başlangıcı Istifanın başlangıcı olarak gösterilen Çankaya KöşkU'nde- ki tartışmah zirve şöyle ger- çekleşti: — Cuma sabahı Cumhurbaş- kam özal, Milli Savunma Baka- nı Doğan ve yeni atanan komu- tanları makamlannda ziyaret «tti. . -... ,. „, — BM Güvenlik Konseyi'nin 678 sayılı kararını değerlendir- mek üzere cuma günü Milli Gü- venlik Kurulu ve Bakanlar Ku- rulu birbiri ardından toplandı. Bu toplantılarda Konsey kararı- nın ilke olarak benimsenmesi ve olası bir askeri güç kullanımı durumunda Türkiye'nin tavnnın ne olacağı gelişmeler göz önün- de tutularak saptanması karar- laştınldı. — Aynı akşam ABD Başka- nı George Bush beklenmedik bir çıkış yapUrak, Irak'la doğrudan diyaloğa girilmesini önerdi. Cumhurbaşkanı özal'ın da bir- çok Batılı devlet adamı gibi ön- ceden haberdar olmadığı bu gi- rişim Ankara'da şaşkınhk yara- tırken, "memnuniyet verici" olarak nitelendirildi. Cumhur- başkanı Özal girişimi öğrendik- ten sonra bir zirve toplanması- m kararlaştırdı. — 1 araük cumartesi günü Çankaya Köşkü'nde özal'ın başkanlığında Başbakan Yıldı- nm Akbulut, Dışişleri Bakanı Kurtcebe Alptemoçin ve Milli Savunma Bakanı Hüsnü Doğan bir araya geldiler. Genelkurmay Başkanı Orgeneral Torumtay ise görüşme başladıktan I saat 25 dakika sonra saat 11.10'da Çan- kaya Köşkü'ne geldi ve yanm sa- at süreyle toplantıya katıldı. — Toplantıda Bush'un çağrı- sı ve bu girişimin yol açabilece- ği olası gelişmeler değerlendiril- di. Cumhurbaşkanı özal, soru- nun diplomatik bir çözüme gi- debileceğini, bu durumda Türk- iye'nin Körfez'e sembolik bir birlik göndererek olası banş gö- rüşmelerinde taraf olmayı başa- rabileceğini ifade etti. Orgeneral Torumtay ise bu görüşe karşı çıktı. Savaş olasılığının tümüy- le ortadan kalkmadığını ve Türkiye'nin bölgeye asker gön- dermesinin sakıncalı olduğunu söyiedi. — Toplantıda aynca tncirlik Üssü'nün kullanımı konusu da gündeme geldi. Cumhurbaşka- nı özal bu üssün kullamlmama- sı durumunda Irak'a karşı yapı- lacak bir askeri operasyonun başan şansının az olduğunu ifa- de etti. özal, 15 ocağa kadar Irak'ın Kuveyt'ten çekilmek yö- nünde bir adım atmaması halin- de askeri operasyona gidileceği- ni ve bu durumda lncirlik Üs- sü'nün kullandınlması gerekti- ğini söyiedi. Bunun üzerine üs- sün statüsü tartışılmaya başlan- dı. Cumhurbaşkanı özal ve top- lantıya katılan diğer siyasiler hü- kümet kararının üssün kullanı- mı için yeterli olduğunu savu- nurken, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Torumtay buna karşı çıktı. Torumtay, üssün bir NA- TO üssü olduğunu, üssün NA- TO planlannın uygulaması amacıyla kullanılabileceğini söyiedi. Orgeneral Torumtay'ın toplantıda Usse ancak ABD'nin NATO'ya tahsisli birliklerinin NATO görevleri çercevesinde ge- lebileceğini, Körfez krizi ile bağ- lantılı birliklerin gelmesinin ise ABD ile yeni bir ikili anlaşma gerektirdiğini söylediği öğrenil- di. Genelkurmay Başkanı, bu anlaşmanın bir defaya mahsus olmak üzere bir mektup ya da muhtıra teatisi olarak gerçekle- şebileceğini dile getirdi. Torum- tay, sadece hükümet karan iie tncirlik Üssü'nün kullandınlma- sına karşı çıkarak, görüşme ta- mamlanmadan Köşk'ten aynldı. Anlaşma ne diyor? Orgeneral Torumtay'ın lncir- lik Üssü'nün ABD birliklerine açılmasına karşı çıkma gerekçe- leri arasında yer alan 29 Mart 1980 tarihli tncirlik Üssü'nün kullanılmasına ilişkin uygulama anlaşmasının "Gorev" başlıklı bölümü şöyle: "Birleşik Devletler hükümeti- nin oaaylanmış NATO planlan- nı destekleyen 401. taktik av gnıbundan 2 filonun ve bununla ilgili destek elemanlannın rotas- yon esasına göre tncirlik'e inti- kal etmesi, bu fUolann ucuş per- sonelinin eğitimi, burada görev- lendirilen ve diğer destek uçak- lannın bulundurulması, anlaş- manın 1. maddesinin 1. ve 2. fıkralan ile izin verilen idari, lo- jistik, rauhabere ve genel destek faaliyetleri için destek kolaylık- Orduda rahatsızlık nedenî, üsler (Baştarafı 1. Sayfada) lığın, Orgeneral Torumtay'm is- tifasında rol oynadığı öne sü- rülüyor. Türkiye'nin Körfez'de Irak'a karşı bir askeri operasyonun içinde yer alabikcegi ya da bövie bir operasyona NATO üslerini kullandırmak yoluyla aktif des- tek sağlayacağı düşüncesi ağus- tos ayından bu yana birçok de- meç, görüşme ve somut girişim- de ortaya çıktı. Bu düşünce, 12 ağustos pazar günü hükümetin TBMM'den "bir tecavuz duru- munda savaş izni" almasıyla belgelere de g'eçmiş oldu. Üslerin kullandınlması tartış- ması özellikle ABD Dışişleri Ba- kanı Baker'ın ağustos ayındaki Ankara ziyaretı sırasında kamu- oyunun gündemine gehnişti. Bu çerçevede, gerek üsler gerekse Körfez'e asker gönderilmesi ko- nusunda Çankaya Köşkü ile Ge- nelkurmay Başkanlığı, Dışişleri ve Milli Savunma çevrelerinin birbirinden ayrı düştüğü de ba- sına yansımıştı. Orgeneral Necip Torumtay'ın Körfez krizi konusunda Türki- ye'yi "sıcak çatışmanm parçası yapacak" politikalardan uzak durulması görüşunü düzenli olarak yapılan Milli Güvenlik Kurulu (MGK) toplantılarında dile getirdiği biliniyor. Dışişleri Bakanhğı kaynaklan, bu görü- şün Körfez'de savaş olasılığının arttığı dönemlerde Genelkur- may Başkanı tarafından yeniden ısrarla dile getirildiğini belirti- yorlar. Birleşmiş Milletler (BM) Gü- venlik Konseyi'nin geçen hafta aldığı 678 sayılı karannın '*aske- ri güç kullanımına izin vermesi"nin de askeri çevrelerin "çatışmajıın dışında kalma" gö- rüşünü yeniden ifade etmesine yol açtığı bildiriliyor. Bu görii- şün son olarak Genelkurmay Başkanı Orgeneral Torumtay ta- rafından, geçen cuma günü ya- pılan MGK'da dile getirildiği kaydediliyor. ABD'nin üst düzeyli yönetici- lerinin Ankara'dan 'lncirlik Üssü'nü 1 Körfez'de olası bir as- keri müdahalede kullanma yö- nünde istemde bulunduğu yetki- li çe\Telerce ifade ediliyor. ABD Dışişleri Bakanhğı yetkilisi Da- vid Ranson'un "Türkiye'nin ak- tif desteğine sahip olmayan bir Körfez müdataalesi başanya ulasamaz" yonündeki sözleri de bu istemleri doğruluyor. Askeri ve diplomatik kaynak- lar, bu istemler karşısında Ge- nelkurmay Başkanı Orgeneral Torumtay'ın, "Türkiye've doğru- dan bir tecavuz olmadıkça, si- lahlı kuvvetleri ve tesisleri dev- re>e sokmayalım" gorüşünü öne sürdüğünü belirtiyorlar. Özellik- le Güvenlik Konseyi'nin son ka- rarı ertesinde 15 ocağa kadar Irak'ın Kuveyt'ten çekilme yö- nünde bir adım atmaması halin- de, bölgede sıcak çatışmanın gündeme gelebileceğine kesin gözüyle baküıyor. Diplomatik kaynaklar, bu gelişme sonrasın- da NATO Genel Sekreteri Manf- red VVörner'in "Türkiye tehdit altında" sözleriyle Ankara'ya dolayh bir mesaj gönderdiğini ve olası askeri operasyon senaryo- ları içinde Türkiye*ye de Batılı müttefiklerince rol verilmiş ola- bileceğini belirtiyorlar. Son MGK toplantısında bu konunun da ele alındığı ve Orgeneral To- rumtay'ın karşı tutumunu sür- dürdüğü ifade ediliyor. 'Detantçı general' Batılı askeri çevrelerde 'de- tantçı general', 'entelektüel asker 1 gibi adlarla anılan Orge- neral Torumtay'm NATO'nun Ortadoğu'ya askeri müdahalesi- ne karşı çıktığı ve "alandışı bölge' konularındaki ciddi kay- gılannı müttefık komutanlara ifade ettiği biliniyor. Torumtay bu çerçevede, Batı ittifakıyla sı- kı ilişkilerin sürdürülmesi, an- cak Türkiye'nin bölgede "provo- kasyon" olarak nitelendirilebile- cek maceralardan uzak tutulma- smı Körfez krizi öncesinde de savunduğu Batılı diplomatlarca anımsatılıyor. lannın idame ve işletmesi ve NATO savunma planlarını des- tekleyen Avnıpa'daki diğer ABD kuvvetleri birliklerine ait uçak- ların eğitim donemleri için İn- ciriik'e intikal etmesi amacıyla tnciriik'teki faaliyeüere katılma- sına izin verilmiştir." TSK 'şok'ta Orgeneral Torumtay'ın istifa haberi Türk Silahh Kuvvetleri- nde "şok" etkisi yarattı. Torum- tay'ın istifasının yalnızca Körfez krizi ile bağlantılı kabul edile- meyeceğine dikkat çeken askeri çevreler, istifa dilekçesinde yer alan "devlet anlayışım" ifadesi- ne dikkat çektiler. Askeri çevre- ler, Torumtay'm uzun bir süre- den bu yana bazı uygulamalar- dan yakındığını, dini ve irticai faaliyetler konusunda siyasi oto- riteden farkh düşündüğünü de kaydettiler. Aynı çevreler, Orge- neral Torumtay'ın 1980 müda- halesi sonrasında Cumhurbaş- kanlığı Konseyi Genel Sekreter Yardımcjsı olarak görev yaptığı dönemde, geçtiğimiz ay sonun- da Milli Savunma Bakanhğı'na getirilen Hüsnü Doğan'm veto edilmesinde de etkili olduğunu belirttiler. Dün akşam Ankara Garnizonu'ndaki or^eneral ve korgeneraller, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Doğan Gü- reş'in başkanlığında bir toplan- tı yaptılar. Daha sonra Torum- tay'la görüşen Güreş saat 22.00'de Başbakanlık Konutu- na çıkarak Akbulut ile 20 daki- ka görüştü. Orgeneral Güreş, sa- at 22.20'de Başbakanlık Konu- tu'ndan aynlarak kendi konu- tunda istirahate çekildi. Bu arada Dışişleri Bakanı ve Milli Savunma Bakanı Vekili Kurtcebe Alptemoçin'in de Baş- bakanlık Konutu'nda bulundu- ğu öğrenildi. öte yandan Ankara'da Orge- neral Torumtay ile birlikte bütün kuvvet komutanlannın ve Jan- darma Genel Komutanı Orgene- ral Eşref BiÜis'in de istifa ettik- leri söylentisi yayıldı. Ancak üst düzey askeri çevreler bu söylen- tiyi yalanladılar. öte yandan Orgeneral To- rumtay'ın istifasından boşalan Genelkurmay Başkanlığı görevi- ne Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Doğan Güreş'in asa- leten atanacağı öğrenildi. Güreş'in Genelkurmay Baş- kanı olmasıyla Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na 1. Ordu Komu- tanı Orgeneral Muhittin Fisu- noğlu getirilecek. Askeri yet- kililer, Körfez krizi konusunda Torumtay ve Güreş'in görüşleri- ni paylaştığım belirtiyorlar. As- keri çevreler, Cumhurbaşkanı özal'a yakınhğı ile bilinen 2. Or- du Komutanı Orgeneral tbrahim Türkgenci ile NATO Güneydo- ğu Avrupa Müttefık Kara Kuv- vetleri Komutanı Orgeneral Aşir Özözer'in komuta kademesinde yükseltilmelerinin olası olduğu- na dikkat çektiler. Özal-Alptemoçin görüşmesi Cumhurbaşkanı Özal, Dışiş- leri Bakanı Kurtcebe Alptemo- çin'le dün gece Çankaya Köşkü- nde yaklaşık 2 saat süren bir gö- rüşme yaptı. Bu arada Belçika'da bulunan Milli Savunma Bakanı Hüsnü Doğan'ın dün gece Başbakan Yıldınm Akbulut'u arayarak, "Türkiye'ye döneyim mi?" diye sorduğu, Akbulut'un ise "gel- meye gerek yok" yanıtım verdi- ği öğrenildi. DYP GIK bildirisi ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) — Doğru Yol Partisi'nin yeni Genel Idare Kurulu (GlK) ilk toplantısını Genel Başkan Süleyman Demirel başkanlığın- da yaptı. Toplantıdan sonra ya- yımlanan bildiride, "Bugiin cumhurbaskanlığı makamı ve onu işgal eden zat, Ulkenin te- davi edilmesi gereken en önem- li derdi haline gelmiştir" denildi. Genel merkezde saat 15.00'te başlayan toplantıyı açan Genel Başkan Süleyman Demirel sade- ce halkın mutluluğunu düşün- düklerini ve iyi işleyen devletin bunu sağlayacağını belirtti. tlk önce sistemin iyi kurulması ve işleyen devletin kökünün de halkta olması gerektiğini söyle- yen Demirel, "Türkiye henüz kendi nzasına dayanan bir ana- yasayı vapamaratştır. Türkiye'de halkın nzasına dayanan bir ana- yasa reformunun yapılması ka- çınılmazdır. Biz bunu ne zaman- Özal'ın tedavi edilmesi gerekirdan beri söylüyoruz. Anayasay halk yapar, kabul eder veya hal- ka kabul ettirirler. Halkın yap- tığı anayasaya biz henüz hiç va- ramadık. Türkiye, aşağı yukarı zorla balka dikte edilmiş bir anayasa ile idare edilmektedir. Bunun da, bugünkü dünya şart- lan, hukuk düzeni, bugünkü dünyanın eriştiği insan haklan içerisinde yeri yoktur. Çağın devleti olmak istiyorsak, her şe- yimizle çağa uymaya mecburuz. Anayasanın yeniden düzenlen- mesi, devletin yeniden restoras- yona tabi tutulması lazımdır ki bu duvan aşalım" diye konuştu. GtK bildirisi Yaklaşık iki saat süren Genel İdare Kurulu toplantısından sonra yayımlanan bildiride, "Bugün cumhurbaskanlığı ma- kamı ve onu işgal eden zat, ül- kenin tedavi edilmesi gereken en önemli derdi haline gelmiştir" görüşüne yer verdi. GlK'in bil- dirisinde DYP'nin ana ilkelerin- den birinin, Türkiye'yi istikrar içinde günün değişimlerini izle- yerek, gelişmişliğe ve çağdaşlığa ulaştırmak olduğu kaydedildi. Millet iradesine ve hukuk üstün- lüğüne dayanan demokratik cumhuriyetin, refah Türkiye'si- ni tutturabilmenin ilk ve temel koşulu olduğunun vurgulandığı bildiride şu görüşlere yer verildi: "Anayasamızda ve evrensel hukukun hiçbir yerinde kayna- ğı bulunmayan bir şahıs. zümre ve aile hâkimiyeti üzerinde ku- rulu fakat milletinin reddettiği bugünkü iktidarın devlet ciddi- yeünden ve demokrasinin fazi- letinden yoksun anlayışla yüce Türk milleti layık ve müstehak olmadığı bir keyfi yönetim altın- da bulunma talihsizliği yaşa- maktadır. İnsan haklan bu dönemde hi- çe sayılmış, ızdırap çeken mil- yonlann sırtında yurütülen bu- günkü idarede, yolsuzluk ve su- üstimaller bir devlet yönetimi haline getirilmiştir. Halkın des- teğini kaybetmiş ve bir gnıp ço- ğunluğun oyları ile işgal edilmiş bir devlet başkanlığı makamı her türtü hukuk dışı ve kanun- suz hareketin kaynağı ve çıkış noktası haline getirilmiştir. Bu- gün cumhurbaskanlığı makamı ve onu işgal eden zat, ülkenin te- davi edilmesi gereken en önem- li derdi haline gelmiştir. Yurti- çinde sağlanamayan ve buluna- mayan meşruiyet ve itibar, mil- leti ve devleti tarihi hatalann eşi- ğine getiren dış maceralarda aranmaktadır." Ülkeyi ve devleti içinde yaşa- dığı ciddi sıkıntılardan kurtar- manın tek yolunun erken seçim olduğunun kaydedildiği bildiri- de, '*Iki sene sonrasına verilen seçim randevulannı, ulke ger- çeklerine uymayan, hiçbir ciddi- yetten yoksun teklifler sayarız. En kısa zamanda hiir, eşit, adil bir seçimin yapılmasını teklif ediyoruz. Böyle bir seçim, milli uzlâşma, ekonomik kalkınma ve sosyal devlet ülküsünün önün- deki bütün engelleri kaldıracak- tır-" denildi. DYP Genel İdare Kurulu yap- tığı ilk toplantıda Baskanlık Di- vanı için seçim yaptı. Genel baş- kan yardımcılıklarına Hüsamet- tin Cindoruk, Tansu Çiller, Er- sin Faralyalı, Mehmet Dülger, Mehmet Gölhan, Yaşar Topçu, Hasan Ekinci ve Ali Şevki Erek seçildiler. Genel Sekreter Gök- berk Ergenekon ile Genel Mu- hasip özden Özbulin yerlerini korudular. Seçim sonucunda Baskanlık Divanı'na altı yeni isim girerken, iki Genel Başkan Yardıması Gölhan ve Dülger ye- niden seçildiler. BAŞKENTten İstifa mı, Muhtıra mı? AHMET TAN ANKARA — Gazeteci için en büyük heyecan, Genelkur- may Başkanı istifa ederken, Genelkurmay karargâhında olmaktır. Bu heyecanın daha da bü- yüğü, olaydan haberi olma- yan öteki komutanlara istifa haberini vermektir... Daha daha büyüğü ise, is- tifanın gerekçesini cebinden çıkarttığı kâğıttan, karargâhm komutanlanna bizzat oku- maktır. Dün bu katmerli heyecan- ları, Cumhuriyet Ankara Bü- rosu olarak peş peşe yaşadık. Mıımcu, Arcayürek, Vecdi Seviğ, Evren Değer, Turan YA- maz, Banş Bil ve Sinan Gök- çen'le öğleden sonra hep bir- likte "Özel Harp Dairesi" bri- fingindeydik. Harekât Daire Başkanı Korgeneral Doğan Bayazıt ve Özel Harp Daire Başkanı Tuğgeneral Kemal Vılmaz kürsüde "Özel Harp", "nam-ı diğer" Kontrgerilla'yı anlatıyorlardı. Korgeneral Bayazıt, "Özel Harp Dairesi"nin yasalara gö- re, 1952 yılından bu yana Türk milletinin hizmetinde ol- duğunu, Daire'nin içinde "gerflla" bölümünün de bu- lunduğunu, ancak bunun "kontr" tarafı bulunmadığıru, Ziverbey Köşkü ve Taksim katliamı ile bir ilişkisi olma- dığını anlatıyordu. Aramızda tstanbul'dan gel- miş genel yayın müdürleri ve yazarlar da olmak üzere 100 dolayında gazeteciydik. Gaze- tecilerin çoğu çağrı cihazı ta- şıyorlaı. Cihazlar birdenbire çalmaya, minik ekrandan söz- cükler geçmeye başladı... "Torumtay istifa etti. Ge- rekcesinde inandığım prensip- lerle... ve devlet anlayışımla..." İki komutan da düdükler- den ve fiskoslardan rahatsız olmuştu. Giineri Civaoflu, oturduğu yerden komutanlara seslendi: "Torumtay Paşa istifa et- miş..." Korgeneral Bayazıt hiç şa- şırmadı. Doğal bir biçimde konuşmasını sürdürdü. Çağrılann bip-bipleri dur- mak bilmiyordu. tstifa gerek- çesini bir kâğıda yazıp üğur Mumcu'ya uzattım. Biraz sonra Korgeneral, "Özel Harp Dairesi'nin yasal faaliyetlerini sıralamanın ar- *tık bir anlamı kalmadığım" yüzlerden okumuş olmalı ki, sustu. "Torumtay Paşa'nın is- tifa gerekçesini oğrenmek is- ter misiniz?" diyen Uğur Mumcu'ya bakü. Mumcu, ce- binden çıkardığı kâğıttan ge- rekçeyi okumaya başladı: "tnandığım prensiplerle ve devlet anlayışımla hizmete de- vamı mümkün görmediğim için istifa ediyorum..." Genelkurmay'da sakin hava! Genelkurmay salonunday- dık. Yinniye yakın kurmay subay çevremizdeydi. Bizler gazeteci olarak onlara, "En büyük komutan"ın istifa ge- rekçesini okuyorduk. Heyecan içindeydik. Ama, gazetecilerdeki heyecarun yüz- de biri Genelkurmay Başkan- bğı'mn kurmay subaylannda yoktu. Korgeneral gerekçeyi dinle- dikten sonra, "İstifayı nasü değerlendiriyorsunuz?" soru- suna şu yanıtı verdi: "Komutan, en iyi karan, en iyi zamanda ve yerinde veren- dir." "Komutan'' Torumtay Pa- şa, en iyi karan, en iyi zaman- da vermişti. Ama neden vermişti? Türk Silahh Kuvvetleri, Cumhurbaşkanı özal'ın uy- guladığı "kişisel politikaya" karşı çıkıyordu. Daha önce bu karşı çıkışlar, "muhtıra" ile oluyordu. Ama, artık ne ülkenin ko- şulları, ne de dünyanın duru- mu "muhtıra"ya pek olanak vermiyordu. özal'ın uyguladığı "kişisel dış politika" Türkiye'yi uçu- ruma değilse bile, çıkmazlara sürükleyecek nitelikteydi. An- cak özal'ın bu çizgiden aynl- mayacağı da kesinleşiyordu. Torumtay bunu, gecen cu- ma günku Milli Güvenlik Ku- rulu toplantısında iyice anla- dı. Ertesi gün de Çankaya'da- ki Uçlü toplantıda açıkça özal'a ifade etti. "tncirlik'in kullanımı için SEİA'ya bir ek madde gerekir. Bunun için de ABD ile görüş- melere oturmak zorunludur. Yoksa, SEtA delinmiş olur." Bu görüş, Bakan Alptemo- çin'in değilse bile, Dışişleri Bakanlığı'nın görüşü idi. Kişisel dış politikada ısrar... Ama Özal, Dışişleri'nin de, Genelkurmay'ın da Körfez krizi işine fazla karışmasını is- temiyordu. O, Başkan Bush ile oluştur- duğu kişisel dış politikasını uygulamakta ısrarhydı. Bu, Torumtay için, barda- ğı taşıran son damla oldu. Za- ten huzursuzluğu uzun süre- den beri artıyordu... Torumtay, basından özenle gizlediği Çankaya konusun- daki düşüncelerini, yakın çev- resine açıklıyordu... tstifanın açıklanmayan gerekçeleri Işte, kendisine ve öteki ko- muta kademelerine çok yakın bir kaynağın anlattığına göre, Torumtay'ın istifa mektubun- da yer almayan gerekçeleri şöyle: 1- özal'ın Körfez krizinde izlenen politikaya yalnızca kendi görüşlerini egemen kıl- maya ve tıpkı Dışişleri'ni ol-^ duğu gibi, Genelkurmay'ı da devre dışı bırakmaya yö- nelmesi, 2- Türk Silahh Kuvvetleri'- nin geleneksel değerlendirme çizgisine uygun düşmeyen bir laiklik anlayışı sergilemesi, 3- tç demokratik işleyişte ve siyasal tabloda bir türlü yu- muşamayan gerginliğe yol açması. Torumtay'ın bu gerekçeleri istifa mektubuna eklemesi beklenemezdi... Ama, gerekçeleri bunlar. Zaten bu üç madde eklense, o "istifa mektubu" değil, "muhtıra" olurdu. Ancak yine de, Genelkur- may Başkanı'nın istifası Çan- kaya'ya verilmiş bir muhtıra kadar önemlidir... TORUMTAY'IN İSTİFASI ANAP'ta şokANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) — Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necip Torumtay'ın dün "sürpriz" bir şekilde göre- vinden istifa etmesi bakanlar ve iktidar partisi ANAP'ta "şok" etkisi yarattı. NATO bakanlar toplantısı nedeniyle Brüksel'de bulunan Milli Savunma Bakanı Hüsnü Doğan ile Milli Savunma Bakanhğı'na vekâlet eden Dışiş- leri Bakanı Ahmet Kurtcebe Alptemoçin başta olmak üzere, hiçbir bakanın ve ANAP'hnın 'istifa karanndan" önceden ha- berdar olmadıkları anlaşıldı. Brüksel'de bulunan Milli Sa- vunma Bakanı Hüsnü Doğan, Genelkurmay Başkanı Orgene- ral Necip Torumtay'ın istifası hakkında aynntıh bilgi alama- dığını söyiedi. Doğan, istifayla ilgili soruya, basın müşaviri aracüığıyla ver- diği yanıtta, "Konuyla ilgili he- nüz aynntılı bilgi alamadun, onun için şu an söyleyecek bir şey yok" dedi. Milli Savunma Bakanhğı'na vekâlet eden Dışişleri Bakanı Ahmet Kurtcebe Alptemoçin Genelkurmay Başkanı Necip Torumtay'ın istifası ile ilgili ola- rak, "Şu anda bir şey söyleye- mem. Sizden duyuyorum. Saym komutanın istifa gerekçelerini öğrenmeden yorum yapmam mümkün degü" dedi. Devlet Bakanı Kfimran tnan da Genelkurmay Başkanı Orge- neral Necip Torumtay'ın istifa- sı üzerine Cumhuriyet muhabi- rinin sorularına verdiği yanıtta Türkiye'de rejimi bunalıma dü- şürecek veya bunalımda göste- ren bir gelişmenin mevcut bu- lunmadığını belirtti. SHP Genel Başkanı Erdal tnönii'nün Başbakan Yıldınm Akbulut ile görüşmesinden son- ra yaptığı basın toplantısını da eleştiren tnan, "Sayın tnönü- nün dediği gibi Türkiye'de ne Körfez'le ilgili bir savaş durumn var ne de bu konuda bir oldu bitti söz konusu. Bunlar yanlış. Gönıil isterdi ki böylesİBe tecrü- beli bir asker, böyle kritik bir günde görevinden aynlmamış olsaydı. Ancak olmadı" dedi. Devlet Bakanı Mehmet Kece- ciler, Başbakanlık Konutu'ndan dün akşam saatlerinde aynldık- tan sonra Cumhuriyet muhabi- rinin sonılanna "Yorum yok, Alptemoçin'e sorun" yanıtıru verdi. TBMM Milli Savunma Ko- misyonu Başkanı emekli Orge- neral Recep Ergun, Tonımtayi ın istifasım "sürpriz" olarak ni- teledi. Ergun, istifa nedenlerini bilmediğini belirterek, yorum yapmaktan kaçındı. ANAP grup başkanvekilleri, Torumtay'ın istifasının öğrenil- mesinden sonra bir toplantı yap- tılar. ANAP Gnıp Yönetim Ku- rulu'nun bugün sabah saat 09.00'da olağan toplantısı oldu- ğu için dün akşam olağanüstü toplantıya çağnlamadığı öğre- nildi. ANAP genel başkan adayla- nndan Hasan Cdal Güzd de Tonımtay'ın istifasının sürpriz olduğunu belirterek, "Hiçbir şey bflmiyonız. Herhangi bir değer- lendirme yapacak durumda değiliz" şeklinde konuştu. TBMM eski Başkanı Necmet- tin Karaduman, Genelkurmay Başkanı Org. Necip Torumtayi- ın istifasının "sıradan bir olay olmadığını" behrterek, istifa ile ügiü olarak ANAP TBMM gnı- bunda bilgi isteyeceklerini söy- iedi.