Catalog

10 Karadeniz Filosu’nun perspektifleri Aleksey MAKARKİN Rus Devlet Haber Ajansı (RIA Novosti) Çeviren: Deniz BERKTAY C S TRATEJİ U krayna hükümeti, karmaşık bir sorunla karşı karşıya. Bir taraftan, Rusya’nın Karadeniz Filo’su’ndan kurtulmak istiyorlar. Bunun nedenini anlamak kolay. Nitekim Ukrayna, NATO’ya girmek istiyor. Ve NATO, kendisine üye olmayan bir devletin askerlerini topraklarında barındıran bir ülkeyi, içine almaz. Bununla beraber, eğer Ukrayna, Rus Karadeniz Filo’su’nun Ukrayna topraklarını kullanma süresi dolduğu zaman, (yani 2017 yılında) Sivastopol’u terk etmesini garanti edebilirse NATO, Kiev için bir istisnai karar alabilir. Ancak, her halükarda, böyle bir istisnai karar, Ukrayna’nın NATO’ya girişini çabuklaştırmayacaktır. Diğer taraftan Ukrayna, Rus donanmasının ülkeyi terk etmesini hemen şu anda talep edemez. Böyle bir durumda, Rusya’yla Ukrayna arasında 1997’de imzalanmış olan ve Sivastopol’daki Karadeniz Filo’su’nun korunması şartına bağlı olan "Büyük" RusUkrayna Antlaşması’nın geleceğini de tartışmaya açabilir. Söz konusu antlaşma, Ukrayna’nın, Viktor Yuşenko’nun temel öncelik olarak gördüğü AB’ye entegrasyon için gerekli olan (ve istisnası olmayan!) bir konuyu, Ukrayna’nı sınırlarının kalıcılığını garanti altına almaktaydı. Bu sebeple Ukrayna, Rus Filo’su’nun ülkeyi terk etmesi için, sürekli olarak, "sıkıştırma" politikası güdüyor. Ukrayna’nın bu doğrultudaki siyasetini eski Genelkurmay Başkanı Vladimir Bezkorovannıy formüle etmişti. Ona göre, Karadeniz Filo’su’nun Ukrayna’yı terk etmesi için, antlaşma süresi dolmadan önce, ayrı bir antlaşma imzalamak gerekiyor. Ukraynalılar, böylesi bir önlemin alınmaması durumunda, Rus donanmasının Ukrayna’dan ayrılmasının epeyce gecikeceğinden korkuyorlar. Bezkorovannıy, Karadeniz Filo’su alt komisyonunun Ukrayna tarafının uzmanı olarak, son derece Rus karşıtı bir açıklama yaptı: "Bizim, son derece mesi gereken kira bedeli, yıllık en az 1,8 milyar dolar olaciddi bir seferberliğe girişmemiz gerekiyor, zira, şu anda cak. "En azından" ifadesi, burada, Ukrayna tarafının, daha biz, yabancı bir Filo’nun kendi topraklarımızda geçici olada fazla bir kira bedelini isteyebileceğini gösteriyor. Hatırrak üslenmesi durumuyla değil, topraklarımızın yabancı bir larsak, Rusya, Kırım’daki deniz üssü için yıllık 98 milyon güç tarafından işgali sorunu ile karşı karşıyayız." dolar ödüyor. 3 Mart’ta Ukrayna Bakanlar Kurulu, bu ülkeBu emekli amiralin açıkça dile getirdiği konular, Ukraydeki Rus donanması tarafından kullanılan taşınmazların dunalı yöneticilerin, her ne kadar işgal kelimesini telaffuz etrumunu gözden geçiren yeni bir düzenlemeyi onayladı ki meseler de, paylaştıkları görüşler. Ukrayna’daki Rus Filo’subu, Rusya’nın önüne nihai hesap faturasının konması için nu bulundukları yerde rahat bırakmamaya yönelik adımların bir ilk adım olacak. atılmaya başlanmış olması, hiç de şaşırtıcı değil. Bu konuUkrayna Savunma Bakanı Anatoliy Gritsenko ise, Rusda, farklı yöntemler uygulanıyor. Sözgelimi, hükümet yanya’nın, Karadeniz Filo’su’na bağlı unsurların Ukrayna’yı lısı "Öğrenci Kardeşliği" örgütü, Filo’nun bazı birimlerine 2017’de, asla daha sonra değil terk etmesi için şimdiden yönelik, çatışmaları provoke eden eylemlere girişmiş duhazırlanmaya başlayabileceğini söylüyor. Gritsenko, işi Rus rumdalar. Ukrayna hükümetindeki en ateşli "Atlantikçi" Silahlı Kuvvetleri’ne akıl vermeye kadar götürerek, Rusüyelerden biri olan Dışişleri ya’nın Novorrosisk’de yeni deniz üsBakanı Boris Tarasyuk, Kısünün hazırlanması için şimdiden para Sivastopol’deki Rus gemisi rım’daki Rus Filo’sunun yetahsis etmesi gerektiğini söylüyor. rel yasalara aykırı hareketleBöylelikle, "Slav kardeşlerimiz", Rusrinden bahsederek, "Şayet ya’yı bir ikilemle karşı karşıya bırakıUkrayna yasaları Ruslar’ın yorlar: Birinci şıkka göre, Rusya Ukhoşuna gitmiyorsa, o zaman rayna ile 2017’de Karadeniz Filo’onların, ya Filo’larının burasu’nun bu ülkeyi terk etmesine ilişkin lardan ayrılıp gitmesini dübir anlaşma imzalayacak ve böylece şünmeleri, ya da üsse ilişkin Kiev’in NATO’daki dostlarına göstereanlaşmanın şartlarına uygun bileceği bir belgesi olacak. Bu durumolarak yaşamayı öğrenmeleda Ukrayna, Rusya’ya yönelik parasal ri gerekecek" dedi. taleplerini yumuşatabilir. Ve Rusya’daUkrayna Devlet Başkanki gençlik örgütlerindeki eylemci öğlığı Özel Kalem Müdürü rencileri geri çekebilir. İkinci şıkka göAnatoliy Matvienko, Rus re ise Rusya oyunu Ukrayna’nın kuralKaradeniz Filo’su’nun Ukrayna’da konaklama maliyetinin, larına göre oynamayı reddedecek ve 1997 tarihli anlaşmaya piyasa fiyatlarına göre, 23 milyar dolar olduğunu açıklarsadık kalınmasını isteyecek. ken Dışişleri Bakanı Tarasyuk, bu maliyetin en az 4 milyar İkinci şıkkın olması durumunda, Karadeniz su üzerindolar olduğunu söyledi. Bu konunun ele alınması, sadece bu deki baskı, ABD ve Avrupa’nın desteğini de alarak bütün açıklamalardan ibaret değil. 8 Şubat’ta Ukrayna Milli güyönleriyle devam eder. (ABD ve Avrupa, her ne kadar Yuşvenlik ve Savunma Konseyi, Rus Karadeniz Filo’su’nun Kıçenko’dan ve onun ekibinden yana hayal kırıklığına uğradırım’da ikametinin kira bedelini, çağdaş ölçütlere göre yenilarsa da, hala "turuncu hükümet"e destek vermeye devam den gözden geçirme kararı aldı. Bu kurulun Sekreteri Anaediyorlar.) Rusya’nın tarihsel üssü olan ve eskiden beri "Rus toliy Kinah’ın bildirdiğine göre, Devlet Toprak KomisyoSlavları’nın şehri" olarak anılan Sivastopol’den çekilmek tanu’nun verileri esas alındığında, toprak kiralarına çağdaş mamen Batının çıkarlarına hizmet edecektir. Takdir standartların uygulanması durumunda, Rus Filo’su’nun ödeedileceği üzere Rusya, böyle bir ikilemi kabul edemez. Hezimetlerle beslenen milliyetçiliğin son temsilcisi… Slobodan MİLOŞEVİÇ Kaan Kutlu ATAÇ H.Ü. Doktorü Öğrencisi nsanlığa karşı işlediği suçlardan dolayı beş yıldır Lahey’de yargılanan Eski Yugoslavya Devlet Başkanı Slobodan Miloseviç’in davası sonuçlanmadan öldü. Kimi gözlemciye göre bunca zaman ve 200 milyon dolar boşuna harcandı. BM’nin işlevsiz ve devasa yapısına başka bir örnek. Uluslararası kuruluşları yakından izleyenler, özellikle uluslararası özel mahkemelerin nasıl bir bürokrasi oluşturduğunu bilirler. Bol maaşlı ve imtiyazlı bir yargıçlık buna bağlı olarak savcılık makamları, araştırma birimleri ve idari personel yapısı, üstüne üstlük diplomatik ayrıcalıklar, alışan için kolay kolay vazgeçilmeyecek bir fırsattır. Miloseviç, kıdemli hukukçuların dahi zaman zaman anlamakta zorlandıkları bir uluslararası yargılama sürecindeydi. Ölümü, mahkemenin suçlu ve suçsuz olduğunu ortaya koymasına olanak vermeyecek bir son oldu. AP’nin haber başlığında olduğu gibi, Miloseviç’i artık tarih yargılayacak. Soğuk Savaşın ardından hızlı ve kanlı bir dağılma sürecine giren Yugoslavya’da Sırp milliyetçiliğinin rüzgarını arkasına alan Karadağlı İ Miloseviç bir siyasetçi olarak, verdiği sözlerin hiçbirini tutamadı ve Bosna, Hırvat ve Kosova mücadelelerinde hep yenilen taraf oldu. Tarihin garip bir oyunu olsa gerek; Sırp milliyetçiliği hep "şanlı yenilginin anısı" üzerine kuruludur. 1389’da Kosovo Polje’de Osmanlı ordusu karşısındaki hezimet ile kişilik bulan Sırp milliyetçiliği ve kimliği kuşaklar boyunca 1389’u hep hatırladı. Halbuki milliyetçi kimlikler çoğunlukla hep muzaffer bir geçmişe özlem ile doludur. Miloseviç ise, bir Sırp milliyetçisi olarak, liderliğini Kosovo Savaşı yenilgisinin 600. yıldönümünde Priştine’ye gören Kosova Ovası’ndaki tarihi konuşması ile perçinlemişti. 1989’daki konuşmasına çok yakın bir yerde Osmanlı Türbesi vardı ve Sultan Murad’ın iç organlarının gömüldüğü başka türbe de Priştine Ovası’ndaydı. Bu türbenin türbedarlığını bir Türk ailesinin yaptığını da anımsamak gerekir. Lahey’e uzanan uluslararası mahkemede yargılanma süreci de Kosova olaylarının ardından NATO karşısında aldığı bir yenilgi ile olmuştu. Muhtemeldir ki, bu ölümün getirdiği yeni bir hezimet ile Sırp milliyetçileri kendilerini besleyecek taze bir damar buldular. Bu ölüm Bismark’ın "kan ve çelikle yoğrulmuş coğrafya" olarak gördüğü Balkanlar’da, bir tarihin daha sona erdiğini işaret ediyor. Yugoslavya’nın dağılma sürecinde özellikle Boşnaklar ve Arnavutlar için kan, özgür yaşamalarının ağır bir bedeli olarak ödendi. İkinci Dünya Savaşı’nın ardından bir daha kimsenin görmek istemeyeceği insanlık dışı görüntüler hep Miloseviç ile beraber anılacak. Dağılma sürecinde Miloseviç’in destek aradığı doğal hami olan Ruslar, onun ölümü ile yine gündeme geldi. Miloseviç ölümünden hemen önce yine Rusya’dan medet ummuştu. Ailesi onun Moskova’da gömülmesini istiyor. Tarih kendisini anlamaya çalışanlara ne kadar cömertse, onu görmezlikten gelenler için de o kadar acımasız bir kader sunuyor. Miloseviç şüphesiz ki, tarihi kendi arzuları doğrultusunda yaratabileceği gibi fani bir düşünceye kapılmıştı. Tarih meleğinin onu yıkıntılar ve kanla dolu bir geçmişin mirasına sahip kılması ise kaçınılmaz.